کرسی نمادی از مدرنیته بومی ایران

💡کرسی در تاریخ ایران
✏ ابراهیم جعفری
🌍 دهکده جهانی
@dehkade_jahan
#کرسی
#حوزه_عمومی
#مدرنیته_بومی
#یورگن_هابرماس

✅ مقاله ای خواندنی با عنوان " کرسی در تاریخ ایران " از دکتر سولماز قلی زاده مدرس دانشگاه و تاریخ پژوه در روزنامه ایران دوشنبه ۹ دی ماه ۱۳۹۸ به چاپ رسیده که زمینه ها و خاستگاه به وجود آمدن کرسی را با توجه به اکوسیستم و زیست بوم کشور ما مورد کند وکاو قرار داده و کارکردهای آن را نیز به زیبایی تشریح نموده است. در ادامه با گزینش بخش هایی از این مقاله ، برداشت خود را از منظری ارتباطی مطرح خواهم نمود.

✅ کرسی قدمتی به اندازه پیدایش نخستین سازه ها و نشیمن گاه ها در ایران دارد؛ چرا که بعد از کشف آتش ، خانه سازی و ساخت و بافت وسایل اولیه زندگی ، این روش برای قشر متوسط و کم درآمد جامعه به صرفه بوده است.

✅ در میان مردم ایران نشستن دور کرسی فقط برای گرم شدن نبود ؛ بلکه اعضای خانواده از کوچک تا بزرگ‌، دوست و غریبه را دور هم جمع می کرد و مهرورزی و پیوندهای خانوادگی را تقویت می نمود. این تاثیر تا جایی بود که نشستن دور کرسی آدابی داشت ؛ به گونه ای که بزرگ تر ها در دورترین فاصله از درب اتاق و به معنایی در بالای اتاق و کودکان جایی پایین تر از اتاق می نشستند.

✅ با ورود هنر عکاسی در دوران قاجار ، تصاویری از ایرانیان آن دوره در کنار کرسی به جا مانده که حکایت از حضور ریشه دار این وسیله گرمابخش دارد. در عکس های
#آنتوان_سوروگین پرکارترین عکاس دوران قاجار و #پدر_عکاسی_اجتماعی ایران ، عکسی از دو زن ایرانی نشسته زیر کرسی در زمان قاجار وجود دارد که از پیوند عمیق این وسیله با جامعه حکایت می کند.

✅ کرسی در روزگار کنونی علاوه بر گرمابخشی برای سلامتی ، فواید زیادی دارد که از آن جمله می توان به رفع کم خونی ، پاکسازی بدن ، تقویت حافظه ، درمان آرتروز و کاهش قند خون اشاره کرد ؛ زیرا پاها در زیر آن آرام آرام گرم می شوند و در این حالت مغز استخوان که کارش خون سازی است ، شروع به فعالیت می کند. زیر کرسی عروق گشادتر شده ، به مغز سریع تر خون می رسد ، همین طور گرمای پاها در بهبود درد زانو ، کمر درد و آرتروز نقش دارد. بنابراین بهتر است از طرف محافل علمی برای ترویج و نوسازی آن تلاش شود.

✅ یادش بخیر! روزها و به ویژه شب های زمستانی سال های دور را که وقتی در ساعات اولیه شب در میان برف و یخبندان و سوز و سرمای ناشی از آن ، درب حیاط منزل توسط درکوب به صدا درمی آمد و بچه های کوچک خانه دوان دوان به سمت آن می رفتند و پس از مشاهده اقوام که معمولا یک چراغ دستی ( انگلیسی ) و یک چوب دستی برای دفاع در صورت حمله حیوان های وحشی و ... همراه داشتند ، برق نشاط در سیمای شان جهیدن می گرفت و ... پس از ورود به اتاق ‌و استقبال از سوی بزرگان خانه دور کرسی می نشستند و خود را گرم می کردند. کرسی محل آرامش و صمیمیت بود. صحبت ها در کنار چای و تنقلات و میوه آغاز می شد ؛ گل می گفتند و گل می شنیدند و در اغلب این ساعت های خوش ، صدای دلنشین رادیو با گل های جاویدان ، اخبار شبانگاهی ، داستان های شب و ... به این دورهمی های ساده و بی آلایش صفای مضاعف می داد. خاطره مطالعه جمعی و حل مسائل ریاضی ، فیزیک و ... در زیر کرسی را با دوستان در ایام تحصیل دبیرستان هرگز فراموش نمی کنم که از کرسی به منزله میز تحریر نیز بهره می گرفتیم.

✅ می توان گفت کرسی از منظر ارتباطات اجتماعی یک #حوزه_عمومی بود که هر کسی را به سخن گفتن وامی داشت و آرامشی دلپذیر ایجاد می کرد. متاسفانه با تغییر #سبک_زندگی اگر چه آسایش به مراتب بیشتر شد ؛ اما تا حد زیادی #آرامش از میان مردم رخت بربست . بی جهت نیست که #پست_مدرن ها پس از سر خوردگی های فراوان از دستاوردهای مدرنیته خطاب به مدرن ها می گویند : " از طلا گشتن پشیمان گشته ایم ، مرحمت فرموده ما را مس کنید " ؛ یعنی این که از این همه رفاه که تنها آسایش را به همراه داشته و دلخوشی و شادی درون را از ما گرفته ، به ستوه آمده ایم. اما کاش رهنمود #یورگن_هابرماس " اندیشمند شهیرآلمانی را جامه عمل بپوشانیم و دوباره در جهت احیاء عرصه های عمومی که تضمینی برای اجرای پروژه کامل #مدرنیته است ، گام برداریم. فراموش نکنیم که بازگشت به گذشته امکان پذیر نیست ؛ اما می توان با نوسازی آیین ها و رسم های زیبای گذشته که ارمغان آن #همدلی و پیوند مستحکم قلب هاست ، #میراث_معنوی خود را پاس داریم. با توجه به مطالب بالا می توان از کرسی به عنوان #مدرنیته_بومی یاد کرد.
علاقه مندان را به مطالعه مقاله یادشده دعوت
می کنم.

#کرسی
#حوزه_عمومی
#مدرنیته_بومی
#یورگن_هابرماس

( اگر می پسندید ، لطفاً به اشتراک بگذارید )

گزارشی از کارگاه آموزشی نقش زنان در تحکیم بنیان خانواده

💡نقش زنان در تحکیم بنیان خانواده
✏ ابراهیم جعفری
🌍 دهکده جهانی
@dehkade_jahan

✅ به همت معاونت امور زنان اداره آموزش و پرورش گلپایگان ، روز پنجشنبه ۲۴ بهمن ماه ۱۳۹۸ با حضور بانوان مدیر و معلم و اینجانب به عنوان مدرس ، کارگاه آموزشی " نقش زنان در تحکیم بنیاد خانواده " در هنرستان شهدای پتروشیمی برگزار گردید. اگر چه از زوایای مختلف روانشناسی ، جامعه شناسی ، مشاوره ، مطالعات امور زنان و ... می توان این موضوع را مورد بررسی قرار داد ؛ اما به اقتضای رشته تحصیلی ام ، از منظر ارتباطی به آن پرداخته و مطالبی را با مخاطبان در میان گذاردم.

✅ #خانواده به عنوان اساسی ترین رکن و مهم ترین نهاد جامعه با ورود موج قدرتمند #مدرنیته از نیمه دوم قرن بیستم به این سو دستخوش تغییر گردید و از حالت #گسترده به حالت #هسته ای تبدیل یافت. در این فرآیند برجسته ترین تغییر #سبک_زندگی بود که آثار و نشانه های خود را در نوع سکونت ( آپارتمان نشینی ) ، وسیله نقلیه ( فراگیر شدن اتومبیل ) ، کم فرزندی ، مهاجرت و ... بر جای گذاشت.

✅ #گسست_نسلی نیز پیامد دیگر آن بود. اگرچه در بستر تاریخ شاهد ایجاد تفاوت نسلی میان پدران و فرزندان بوده ایم ؛ اما با گسترش صنعت و به ویژه فن آوری های نوین ارتباطی فاصله نسل ها بیشتر و عمیق تر شد.

✅ هم در خانواده گسترده و هم در خانواده هسته ای #مادران نقش تعیین کننده ای در
#انتقال_معنا از فرزندان به پدران و بالعکس داشته و #تسهیلگر ( Facilitator ) ارتباط بوده اند. اینجانب در اُستان های مختلف کشور نیز شاهد تسهیلگری زنان کارشناس ترویج جهت ایجاد تعامل و ارتباط کارشناسان با ذینفعان بخش کشاورزی بوده ام که در مواردی رنج سفر چند ساعته از شهر به روستا را بر خود هموار می کردند تا بستر آموزش را در مزارع ، باغ ها و ... در روستا فراهم سازند. علاوه بر آن شاید بتوان یکی از میراث های ناملموس فرهنگی ایرانیان را #تعاونی_های_خودجوش_زنان در قالب #واره برشمرد که در زمان قدیم با مبادله شیر میان همسایگان و تجمیع آن در یک بازه زمانی ، بهترین بهره گیری را از این ماده حیات بخش برای تهیه انواع لبنیات به عمل می آوردند. در سال ۱۳۳۵ که اولین سرشماری ایران صورت گرفت ، از ۹ میلیون زن ایرانی ، ۲ میلیون نفر در "واره " مشارکت فعال داشتند.

✅ در فراز بعد نحوه تعامل مادران با نوجوانان مورد بحث و بررسی قرار گرفت و خاطرنشان گردید با توجه به فراگیر شدن شبکه های اجتماعی در تمام روستاها و شهرها ، ایجاد ممنوعیت در استفاده نوجوانان از آن ها کارساز نیست و تنها از طریق مصونیت سازی است که می توان جوانان را از آثار سوء و نامطلوب تکنولوژی های نوین ارتباطی در امان نگاه داشت.

✅ در این راستا مادران می توانند با مدیریت و نظارت کارآمد بر نحوه استفاده فرزندان خود ، زمینه استفاده بهینه آنان را از این ابزار فراهم سازند. برای این منظور مادران لازم است با دانش #سواد_رسانه_ای آشنا شده و " تفکر انتقادی " را در ذهن آنان نهادینه کنند. البته آموزش و پرورش نیز باید در کلیه مراحل آموزشی " سواد رسانه ای " ‌را به عنوان یکی از مهم ترین موضوع ها در دستور کار خود قرار دهد ؛ کما این که کشورهای کانادا و ژاپن ‌و برخی از دولت های اروپایی در این مسیر پیشگام‌ شده اند.

✅ در عین حال مادران از این توانمندی و درایت برخوردارند که برای متعادل نمودن استفاده از فضای مجازی ، باب #گفت_و_گو را با رعایت آداب آن در منزل بگشایند و با مشارکت دادن فرزندان از گرایش آنان به شبکه های اجتماعی بکاهند. فراموش نکنیم‌‌ که میزان " گفت و گو " در خانوارهای ایرانی در شبانه روز به طور متوسط ۱۵ دقیقه است!

✅ در کنار آن بهره گیری از برنامه های رادیو و به ویژه #داستان_های آن ( داستان شب ، داستان های کودکان و .... ) که با حس نوستالوژیک همراه است ، می تواند سهمی را در ایجاد فضا برای " گفت و گو " داشته باشد. جالب است که در کشور پیشرفته فنلاند با جمعیتی حدود ۵/۵ میلیون نفر جمعیت ، بیش از ۶۰۰۰ قصه گو فعالیت دارند.

✅ برای ایجاد فضای " گفت و گو " در سطح مدارس می توان #تئاتر را نیز که در زمان های گذشته در میان دانش آموزان بسیار راه گشا بود ، احیا کرد. چرا این ژانر موثر و ارزشمند در فعالیت های فوق برنامه مدارس ابتدایی و متوسطه جایگاه ضعیفی دارد؟ مگر نه این است که تئاتر به عنوان مهم ترین هنر در فرآیند تحولات بعد از رنسانس تا انقلاب صنعتی و مدرنیته نقشی ممتاز داشته است؟ در کنار موارد بالا نمی توان از کارکرد NGO ها ، تشکل های دانش آموزی و انجمن های علمی در بسط گفت و گو آسان گذشت.

✅ در پایان برخی از خصوصیت های شادروان پروفسور #مریم_میرزاخانی اولین برنده زن جایزه فیلدز در ریاضیات به عنوان یک مادر نمونه که افتخار ایران است ، برشمرده شد.

روز جهانی ارتباطات و پاندومی کرونا

✏ ابراهیم جعفری
🌍 دهکده جهانی
@dehkade_jahan

✅ از سال ۱۹۶۹ میلادی تاکنون، روز هفدهم ماه مه " May " (برابر با ۲۷ اردیبهشت‌ماه) هر سال با عنوان #روز_جهانی_ارتباطات و #جامعه_اطلاعاتی نامگذاری شده است. این روز یادآور پایه‌گذاری اتحادیه جهانی مخابرات در سال ۱۸۶۵ است که در آن نخستین کنوانسیون جهانی ارتباطات دوربرد در پاریس به امضا رسید. این اتحادیه، شعار امسال برای برگزاری روز جهانی ارتباطات و جامعه اطلاعاتی ۲۰۲۰ را «ارتباطات تا سال ۲۰۳۰: فناوری اطلاعات و ارتباطات در خدمت اهداف #توسعه_پایدار» انتخاب کرد. این شعار در راستای اهدافی بود که در #اجلاس_سران جامعه اطلاعاتی تعریف‌شده است.

✅ امسال در حالی " روز جهانی ارتباطات " را پشت سر می گذاریم که ویروس مهلک کرونا ( کووید ۱۹ ) اغلب کشورهای جهان را درنوردیده و آثار خود را در همه عرصه ها؛ ازجمله ارتباطات نمایان ساخته است.

✅ دکتر هادی خانیکی بر این باور است که دو ویژگی #نوپدیدگی و #جهان‌_گستری کرونا، ما را در معرض ناشناختگی‌های جدید قرار داد که طبیعتا #ارتباطات هم از این تغییر در امان نیست. در این روزها وزارت آموزش و پرورش از برنامه‌ #شاد با افتخار یاد می‌کند. به خاطر می آوریم زمانی همه‌ی تلاش‌ها بر این بود که چگونه جلوی ورود یک موبایل را به مدرسه بگیرند؛ اما در حال حاضر شرایطی پیش آمده که مدرسه وارد موبایل شد و طبیعتا هر خانواده‌ای به دنبال این است که یک #تلفن_هوشمند برای فرزند خود فراهم کند.

✅ در دانشگاه فکر می‌کردیم باید فاصله میان آموزش‌های رسمی و غیررسمی وجود داشته باشد تا کلاسها دوست‌داشتنی‌تر شود. سر سرای دانشگاه و سالن‌ها سرشار از این توصیه بود که کسی از موبایل استفاده نکند؛ اما حالا با شرایطی مواجه شدیم که اگر موبایل نباشد، نمی‌توانیم کلاس را برگزار کنیم. این وضعیت نشان دهنده آن است که تغییرات مهم و ناگهانی در #سبک_زندگی و استفاده از #رسانه رخ داده و حضور رسانه در فضای خانوادگی بیشتر شده است.

✅ اکنون نگاه ما به ابزارهای ارتباطی و ظرفیت‌های رسانه‌ای به جنبه‌های #فرصت‌_آمیز آن‌ها معطوف شده؛ در حالی که در گذشته متوجه #تهدیدها بود. شرایط موجود این واقعیت را پیش روی ما قرار داد که اگر در تنهایی‌هایی که در قرنطینه‌ها به ما تحمیل شده، #ارتباطات_مجازی وجود نداشت، با وضعیت بغرنج تری روبرو بودیم.

✅ هم اکنون وارد مرحله ای شده ایم که دارای انعطاف زمانی و مکانی بیشتر است. برای کسی که اهل اندیشه و دانش است صحبت با مخاطبانی که آنان را نمی‌بیند و نمی‌داند در حال انجام چه کاری هستند، شرایط جدیدی است. این شرایط قدرت تفکر و تخیل فرد را افزایش می‌دهد تا هر لحظه‌ تصور کند با #مخاطبان خود چگونه روبه‌رو می‌شود.

✅ پاندمی کرونا علاوه بر تغییری که در
#سبک_آموزش ایجاد نموده، زمینه‌ای را برای تولید #انبوه_اطلاعات فراهم کرده است. در تولید انبوه اطلاعات می‌بینیم که هر کسی از سطوح عامه تا سطوح متخصص جامعه یاد گرفته است چگونه اطلاعات را #تولید، #توزیع و #دریافت کند. طبیعتا پزشکان و کادر درمان و پیشگیری و افراد حرفه‌ای به کسانی تبدیل شده‌اند که به روزنامه‌نگاری یا حداقل #روزنامه‌نگاری_شهروندی نیز نزدیک شوند.

✅ رسانه‌های اجتماعی شرایطی را برای انتقال تجربه و اشتراک‌گذاری و افزایش #گفت‌_و_گو فراهم کرده‌اند. اگر بخواهیم با روش‌های علمی این موضوع را ارزیابی کنیم، در همین شرایط مواجه شدن ما با پدیده کرونا و نگرانی از خطر شیوع آن، میل به گفت‌وگو و امکان آن در جوامع بیشتر شده است.

✅ همین تمایلی که به برگزاری لایوهای مختلف ایجاد شده و افرادی که بیننده #لایو_ها هستند، گویای آن است که انگار این دل‌های تنگ تمایل زیادی برای گفتن دارند و باید جایی پیدا شود تا اطلاعات به اشتراک‌ گذاشته شود.

✅ روز جهانی ارتباطات و جامعه اطلاعاتی را به #رسانه_ها که رسالت #تنویر_افکار_عمومی را بر دوش می کشند و #روابط_عمومی_ها که حلقه ارتباط دستگاه های دولتی و غیر دولتی با مردم هستند، تبریک و تهنیت عرض نموده، با این امید که شاهد ارتقای روزافزون این نهادهای مدنی در کشور باشیم. باشد که میوه‌های #فناوری_اطلاعات_و_ارتباطات را برای شتاب دادن به رشد اجتماعی، اقتصادی، محیط‌زیست،
و #توسعه_پایدار ایران عزیز به کار گیریم.

( اگر می پسندید، لطفا در نشر آن بکوشید )

 
  گلپایگان؛ میزبان اولین دوره لیگ برتر
دوچرخه سواری کشور

✍ ابراهیم جعفری
🌍 دهکده جهانی
@dehkade_jahan

✅ #دوچرخه همواره بیدارکننده یک نوستالوژی شیرین از دوران گذشته است، گذشته‌ای که تنها وسیله تردد و حتی تفریح مردم دوچرخه‌سواری بود؛ اما با آمدن انواع خودروها و وسایل نقلیه، روزگار بر دوچرخه تیره و تار شد به شکلی که شاید تنها کودکان از دوچرخه‌سواری لذت می‌بردند.
 
✅ #اولین_دوچرخه ، بیش از 200 سال قبل در ۱۲ ژوئن سال ۱۸۱۷ توسط یک آلمانی به نام کارل دریس (Karl Drais) ساخته شد. دوچرخه ساخت کارل دریس که به عنوان اولین و ساده ترین مدل دوچرخه جهان شناخته می شود، اکنون در موزه ای در آمریکا نگهداری می گردد. بدین ترتیب سال ۲۰۲۰ میلادی را می توان دویست و سومین سالگرد ساخت اولین دوچرخه دانست.
 
✅ سازمان ملل متحد سوم ژوئن ۲۰۱۸ برابر با ۱۳ خرداد ۱۳۹۷ را اولین سال #روز_جهانی #دوچرخه_سواری  اعلام کرد  و در اعلامیه ای از همه فعالان فرهنگ دوچرخه سواری خواست که در این تاریخ، اولین روز زندگی خود را با دوچرخه تجربه کنند تا حفظ محیط زیست و سلامت در جامعه پوشش همگانی یابد؛ زیرا دوچرخه سواری یک منبع برای منافع اجتماعی، اقتصادی و محیط زیست است که مردم را با هم متحد می کند. به عبارتی می توان گفت اعلامیه سازمان ملل، مهر تاییدی بر استفاده از دوچرخه برای دستیابی به حداقل ۱۲ مورد از اهداف #توسعه_پایدار است. از سوی دیگر بین دوچرخه و دوچرخه سوار نوعی تعامل به وجود می آید که به دوچرخه سوار کمک می کند تا درک اجتماعی بهتری داشته و محیط بومی خود را دقیق تر بشناسد.

✅ سازمان ملل بر این باور است که اگر می‌خواهیم با مشکلاتی مثل ترافیک، آلودگی هوا، آلودگی صوتی، کم تحرکی مردم و ... مبارزه کنیم باید آنان را تشویق کنیم تا ضمن تغییر #سبک_زندگی از وسایل انعطاف پذیرتری برای حمل و نقل استفاده کنند. بدیهی است که ترویج دوچرخه‌سواری کاهش مصرف سوخت‌های فسیلی، کاهش انتشار گازهای گلخانه‌ای، کاهش آلودگی هوا و تضمین سلامت شهروندان و حتی کنترل پرخاشگری را، به همراه دارد.
  
✅ در این راستا بازخوانی تجربه برخی از شهرهای جهان در استفاده از دوچرخه مناسب است.
شهر #آمستردام هلند در زمینه استفاده شهروندانش از دوچرخه در جهان رکورددار است. ساکنان آمستردام رفت و آمد با دوچرخه را به دیگر وسایل حمل و نقل ترجیح می دهند؛ زیرا دوچرخه ارزان، سریع و دوست محیط زیست است. آمارها نشان می دهند 60 درصد از حمل و نقل داخلی آمستردام به وسیله دوچرخه انجام می شود.

✅ به منظور انجام یک پژوهش در مورد مناطق دوست دار دوچرخه، ۱۲۲ شهر با جمعیت بیش از ۶۰۰ هزار نفر بررسی شده‌اند تا معلوم شود کدام شهرها در حال حاضر برای دوچرخه‌سوارها بهترین هستند. در اروپا کپنهاگ و آمستردام، در رتبه‌های اول و دوم قرار دارند، در آمریکای جنوبی بوینس‌آیرس و ریودوژانیرو در بالاترین رده هستند، در آسیا توکیو و ناگویا در ژاپن، بهترین شهرها برای دوچرخه‌سواری هستند، در آمریکای شمالی، رکورددار دوچرخه‌دوستی مونترال کانادا و بعد از آن مینیاپولیس در آمریکاست. با این حال در میان ۲۰ شهر از بهترین شهرهای دنیا برای دوچرخه‌سواری، تنها سه شهر غیر اروپایی دیده می‌شود!

✅ متاسفانه هیچ کدام از شهر های ایران، نه تنها در ردیف ۲۰ شهر اول جهان؛ بلکه در فهرست ۵۰ تایی و حتی ۷۵ تایی هم قرار ندارند. مرکز عمده دوچرخه‌سواری در ایران اصفهان است؛ شهری که بعضی خیابان‌های اصلی اش در ساعاتی از روز به روی تمام وسایل نقلیه به غیر از دوچرخه‌ها بسته می‌شود و مردم می‌گویند حتی سیاست‌مداران محلی و نماینده‌های شورای شهر هم دراین شهر با دوچرخه رفت و آمد می‌کنند.

✅ اکنون که با لطف خداوند متعال، همت و خواست مسئولان و هیات های ورزشی و اقبال افکار عمومی افتخار میزبانی اولین دوره لیگ برتر دوچرخه سواری کشور به زادگاه مان داده شده است، یادآوری چند نکته خالی از لطف نیست.
🔹گلپایگان از دیرباز با حضور در مسابقه های دوچرخه سواری در سطح ملی و فراملی پیشگام بوده و به افتخارات بزرگی نائل آمده است. نمونه برجسته آن کسب #مدال_طلا در #مسابقات_آسیایی توسط آقایان #حسین_ناطقی،#حامد_جنت و #محمد_مهدی_سلطانی بوده است.
🔹خوشبختانه بافت جغرافیایی شهرستان ما از نظر برخورداری از آب و هوای معتدل، هموار بودن جاده ها و سرسبزی معابر فضای مطلوبی را برای علاقه مندان به این رشته ورزشی فراهم نموده و چه بسا یکی از ملاک ها برای میزبانی گلپایگان بوده است.
🔹حضور بیش از ۲۰۰ میهمان از بهترین رکاب زنان کشور در این دوره از مسابقات فرصت طلایی برای شناساندن ظرفیت های میراث فرهنگی نظیر آثار باستانی و به ویژه
#سنگ_نگاره_ها را به وجود می آورد. باشد که این مسابقه ورزشی فرهنگ و تمدن ۷۰۰۰ ساله گلپایگان را که با منش پهلوانی همراه بوده و هست، به سایر هموطنان بیشتر معرفی نماید.

♈️ ارتباط دوسویه #معماری و #فرهنگ

✍ابراهیم جعفری
🌍 دهکده جهانی
@dehkade_jahan

خدا در هر کسی روحی دمیده
برایش نقش هایی آفریده
ولی از آن‌میان‌اندک کسی را
به سان خویش معمار آفریده

✅ سوم اردیبهشت ماه هرسال که با سالروز تولد شیخ بهایی همزمان می باشد، " #روز_معمار " نامگذاری شده است.
🔹 نگاهی اجمالی به تاریخ معماری ایران و سایر تمدن های جهان نشان می دهد که هیچ اثر بزرگ معماری وجود ندارد که بر اساس اندیشه ای مدون و روشن شکل نگرفته باشد.
🔹به این ترتیب می توان گفت که هر تمدنی در دوران های مختلف، معماری خاصی را ارائه می دهد. به طور مثال بنایی نظیر مسجد امام اصفهان بر اساس اندیشه روشن فلسفی پدید آمده است.

✅ راپاپورت می گوید: " انتخاب های خاص هر جامعه، مظهر فرهنگ آن است. از این منظر معماری مقوله ای فرهنگی است که در بستر محیط شکل می گیرد. "
هرچند عوامل مؤثر بر معماری بسیارند؛ اما در این میانه «#فرهنگ» نقش پررنگ تری در شکل گیری آنچه «مکان» می نامیم، ایفا می کند.
🔹علاوه بر معماری، نقاشی، عکاسی، سبک موسیقی و حتی سینما نیز در ادوار مختلف تاریخی، نشان از فرهنگ مردمان در آن برهه تاریخ داشته اند.
فرهنگی که در قالب هنر عرضه می شد، درواقع نماینده بخشی از زندگی روزمره مردم بود و در این مقام استقبال عمومی را در پی داشت؛ چراکه از متن مردم برخاسته بود و آنچه را به عموم عرضه می کرد، برایشان ملموس و قابل ادراک بود.
🔹هرچند در برهه هایی این هنرمندان بودند که سبکی نو را در قالب هنر خویش به مردم ارائه می کردند و بسته به قدرت نهفته در پس آن، مقبولیت یا عدم پذیرش عمومی را به همراه داشت.

✅ با این وصف اگر بگوییم معماری زاده فرهنگ عصر خویش است، به بی راهه نرفته ایم. فرهنگ خود نیز نمایانگر هویت شهر و ساکنانش می باشد؛ به عبارتی عمق و غنای آثار معماری هر دوران برگرفته از هویت مردمان عصر خویش است.
🔹آن هنگام که معمار اشکال و هندسه های خاصی را در طرح خود پیاده می کند، درواقع تصویرگر فرهنگ مردم آن سامان است. می توان گفت هر بنایی نوعاً نشانگر هویت و فرهنگ حاکم بر شهری است که در آن ساخته شده است. در این معنا، معماری دیگر تنها کالبد و ساختمان نیست و چه بسا هویت فرهنگی یک شهر در آن معماری عینیت یافته است.

✅ بنابراین فرهنگ همان چیزی است که مردم با آن زندگی می کنند. در گذشته فرهنگ و معماری ایرانی از یکدیگر جدا نبودند. معماری از فرهنگ مردمان الهام می گرفت. محرمیت، فضاهای عمومی و خصوصی، تناسب ها و اندازه های به کاررفته در معماری ها همه به نوعی نمایانگر فرهنگ خانواده های ایرانی ساکن در آن بناها بود. فرهنگ خود نیز در بستر معماری تعالی می یافت و نیز بر غنای آن می افزود.

✅ به نظر می رسد اگر معماری امروز ما هویت مستقلی برای خود متصور نیست، ریشه را باید در فرهنگ حاکم بر زندگی امروزین مردمان جست و جو کرد. البته معماری معاصر نیز خود در تغییر ذائقه فرهنگی بی تأثیر نبوده است. فرهنگی که فلسفه اش ایجاب می کرد خانه ها رو به فضای حیاط مرکزی گشوده شوند، اکنون در قالب خانه های آپارتمانی با پنجره های رو به خیابان و فضاهای داخلی گشوده و در نهایت ارمغان آن مردمانی هستند با فرهنگی نه از جنس ایرانی که امتزاجی آشفته از فرهنگ خودی و غیرخودی.
🔹این تغییر سبک و سیاق معماری حرکتی نرم و زیرپوستی را پایه نهاده که به مرور زمان، دگرگونی فرهنگی شهروند ایرانی را از مسیر تغییر در «#سبک_زندگی» وی موجب خواهد شد.

✅ یکی از دلایلی که باعث شده است معماری امروز ایران در یافتن هویت خود سرگردان باشد، این است که اندیشه بانیان آن چندان روشن نیست. شرایط امروز با زمان صفویه بسیار متفاوت است. در آن دوران #تفکر_فلسفی معینی حاکم بود، یا در عهد باستان اندیشه اسطوره ای روشنی وجود داشت؛ ولی امروزه آن گونه نیست یعنی در حوزه اندیشه با بلاتکلیفی هویت مواجه هستیم.

✅ گرچه بهره گرفتن از تجارب و دستاوردهای معماری در هر جای جهان که باشد، می تواند دریچه ای نو به سوی مسیری جدید پیش روی مان قرار دهد؛ اما آنچه در این وادی مهم می نماید، فراموش نکردن #اصل و #هویت_خویشتن است. شاید از موج فراگیر #جهانی_شدن گریزی نباشد؛ اما می توان به سمت کرانه فرهنگ خودی حرکت کرد و در ساحل اصالت و هویت آرام گرفت.

✅ به قول زنده یاد #مهندس_سید_هادی_میرمیران معمار برجسته معاصر، برای ایرانی حتی آفتاب دارای صفتی است که معمار باید بتواند آن را در سازه اش بیان کند. فرهنگ ما با آسمان آبی ای به وجود آمده که با آسمان آبی لندن بسیار متفاوت است، مه معماری ما شاد است، مسجد شاه را با کلیسای نُتردام مقایسه کنید؛ یکی مهربان و شاد و دیگری ترساننده و سنگین!

✅ اکنون که دریافتیم معماری نمایانگر هنر و اندیشه غالب در یک دوره و در واقع تجسم تاریخ است، باید در تکامل آن به عنوان یکی از #هنر_های_هفتگانه بکوشیم. باشد که فرهنگی متعالی برای آیندگان مان به ارث بگذاریم.