♦️"انقلاب" که "سفید" نمیشه! "شاه و ملت" که با هم انقلاب نمی‌کنند!

✍️حسن محدثی‌ی گیلوایی
۹ بهمن ۱۴۰۳

آقای بیژن اشتری‌ی گرامی در باره‌ی "انقلاب سفید شاه و ملت" نوشته اند و از آن تجلیل کرده اند. اول این‌که راست اش بیش از یک دهه بعد از آن‌که شاهنشاه آریامهر "انقلاب سفید" کردند و "ملت" را هم به انقلاب‌شان ضمیمه کردند، من هنوز کودک بودم و در دبستان تحصیل می‌کردم. در همان موقع کودکی با این تعبیر "انقلاب سفید" مشکل داشتم، چون در زبان گیلکی به کسی که استفراغ می‌کرد، می‌گفتند انقلاب کرده. اما انقلاب آن‌ها اغلب زرد بود. خلاصه هر رنگی بود جز سفید. بعدها که از ابتدایی رفتم راه‌نمایی، در همان اول راه‌نمایی، راستی راستی انقلاب شد و ما همه‌گی فهمیدیم انقلاب، سرخ است؛ نه زرد و نه سفید. خلاصه، من همیشه با "انقلاب سفید" مشکل داشتم؛ چون چیزهایی از رنگ‌ها سر در می‌آوردم.

دوم این‌که اصلا در کل تاریخ بشر موردی دیده نمی‌شود که در آن "شاه و ملت" با هم انقلاب کرده باشند و این "انقلاب سفید" خیلی عجیب بوده که در آن "شاه و ملت" با هم "انقلاب" کرده اند!

سوم این‌که شاهان معمولا مخالف انقلاب اند و انقلاب نمی‌کنند بل‌که خواهان تداوم وضع موجود اند و انقلابیون را شکنجه می‌کنند و می‌کشند و تبعید می‌کنند و آن‌ها را "خراب‌کار" یا "فتنه‌گر" می‌نامند.

چهارم این‌که من کلا و اساسا به هر کس و گروه و نیرویی که از طرف "ملت" یا "مردم" حرف بزند، مشکوک ام.

پنجم این‌که مداخله‌ی آمرانه‌ی همه‌جانبه و وسیع در جامعه توسط پهلوی‌ی دوم و موسوم به "انقلاب سفید"، نیازمند مطالعات و بررسی‌های تجربی و بی‌طرفانه است تا معلوم گردد که آیا این مداخلات آمرانه‌ی همه‌جانبه در جامعه، در مجموع بیش‌تر مفید و ثمربخش بوده یا خیر و نمی‌توان صرفا با استناد به آن‌چه برای "بابا"ی آقای بیژن اشتری رخ داده، آن را مثبت یا منفی ارزیابی کرد.

ششم این‌که مطابق توصیف خود آقای اشتری آن‌چه برای "بابا"ی آقای اشتری رخ داده هم ظاهرا مثبت نبوده است.

بالاخره، هفتم و از همه مهم‌تر این‌که چرا در عصر پهلوی‌ی دوم همه می‌خواستند انقلاب کنند و چرا خود شاه هم "انقلاب" کرد؛ البته از نوع "سفید"؟ اصلا یک جوری تحریک کننده و درگیر کننده است این "انقلاب سفید"!


🔸پس‌نوشت: عوام‌فریبی زشت و غیر اخلاقی است، چه از شاه باشد چه از شیخ، چه از روشن‌فکر. آن‌چه شاه در اصلاحات ارضی انجام داد انقلاب نبود، اصلاحات بود. ملت در این تصمیم کاره‌ای نبودند بل‌که اصلاحاتی از بالا به پایین و آمرانه بود.

https://t.iss.one/bijan_ashtari/505

#عوام‌فریبی
#پهلوی_دوم
#بیژن_اشتری
#انقلاب_سفید

@NewHasanMohaddesi

♦️از انقلاب سفید تا انقلاب اسلامي

✍احمد اشرف
ترجمه‌ی سالار کسرایی
بازنشر: ۹ بهمن ۱۴۰۳


#پهلوی_دوم
#احمد_اشرف
#انقلاب_سفید

@NewHasanMohaddesi

♦️اسطوره سیاسی انقلاب سفید

✍دکتر علی‌ی انصاری
 استاد تاریخ دانشگاه سنت‌اندروز اسکاتلند
بازنشر: ۹ بهمن ۱۴۰۳


🔻بخشی از مقاله:

"شاه مایل بود نه تنها او را پادشاهی دموکراتیک، ترقی‌طلب و مهربان بدانند که به فکر آسایش مردمش هست، بلکه به عنوان پادشاهی انقلابی هم شناخته شود. به این منظور او اسطوره‌های چپ‌ها و جبههٔ ملی را به عنوان یک قهرمان ملی‌گرایی انقلابی برای خود برگزید که کمک می‌کرد به او و خاندانش مشروعیت بدهد. بنا‌بر‌این انقلاب سفید، یک استراتژی برای کسب مشروعیت با استفاده از بهینه‌سازی جهانی‌سازی بود." 👇👇👇

https://www.15khordad42.ir/?page=post&id=1494

https://www.jstor.org/stable/4284172

#پهلوی_دوم
#علی_انصاری
#انقلاب_سفید

@NewHasanMohaddesi

♦️اصلاحات ارضی به روایت مردان شاه
بازنشر: ۹ بهمن ۱۴۰۳

https://youtu.be/jVQlWXciKJI?si=9JTv1Qgrxjuet_h9


#پهلوی_دوم
#انقلاب_سفید
#اصلاحات_ارضی

@NewHasanMohaddesi

♦️انقلاب سفید محمدرضا شاه موفق بود؟
بازنشر: ۹ بهمن ۱۴۰۳

https://youtu.be/mWJ2MzDmEkc?si=fwDUtcJKAbNjFQ5_

#پهلوی_دوم
#انقلاب_سفید
#اصلاحات_ارضی

@NewHasanMohaddesi

♦️نگاهی جامع به تاریخ اصلاحات ارضی

✍️دکتر محمودرضا تدین
بازنشر: ۹ بهمن ۱۴۰۳

#پهلوی_دوم
#انقلاب_سفید
#اصلاحات_ارضی
#محمودرضا_تدین

@NewHasanMohaddesi

♦️تحلیل فلسفی-اجتماعی انقلاب سفید شاه: درس‌ها و پیام‌ها برای حاکمان امروز

✍دکتر محسن محمودی
۹ بهمن ۱۴۰۳

انقلاب سفید شاه که در سال ۱۳۴۳ شمسی آغاز شد، تحولاتی بنیادین در ایران ایجاد کرد که تاثیرات طولانی‌ مدتی بر جامعه، سیاست، اقتصاد و فرهنگ کشور گذاشت. این انقلاب در تلاش بود تا به‌ طور عمده به اصلاحات اجتماعی و اقتصادی بپردازد و ایران را به‌سوی مدرنیته سوق دهد. از منظر فلسفی و اجتماعی، تحلیل انقلاب سفید می‌ تواند از چند زاویه مورد بررسی قرار گیرد:
نقاط قوت:
۱. اصلاحات اجتماعی و اقتصادی:
هدف اصلی انقلاب سفید گسترش عدالت اجتماعی بود، به‌ویژه از طریق تقسیم اراضی به کشاورزان، اصلاحات در نظام آموزشی و افزایش مشارکت زنان در جامعه. این اقدامات برای بهبود وضعیت اقتصادی و اجتماعی برخی اقشار جامعه، از جمله طبقات پایین، موثر بود.
۲. توسعه زیرساخت‌ها:
در دوران انقلاب سفید، ایران شاهد توسعه زیرساخت‌های صنعتی و اقتصادی بود. این دوره با پروژه‌های بزرگ عمرانی همچون سدسازی، راه‌سازی و توسعه صنایع مختلف همراه بود که موجب رشد اقتصادی نسبی شد.
۳. فروپاشی سلطه فئودالیسم:
تقسیم اراضی در قالب اصلاحات ارضی، به کاهش قدرت فئودالیسم و تضعیف نظام‌های سنتی کمک کرد و طبقات متوسط و پایین توانستند نقش مؤثری در عرصه‌های مختلف اجتماعی ایفا کنند.

نقاط ضعف:
۱. ناقص بودن اصلاحات:
اصلاحات اقتصادی و اجتماعی در بسیاری از موارد ناقص و ناکافی بودند. در حالی که تقسیم اراضی کشاورزی یک گام مثبت بود، نتایج آن در عمل به‌طور کامل بهبود وضعیت کشاورزان را فراهم نکرد و مشکلات ساختاری در سیستم اقتصادی باقی ماند.

۲. نقص در توجه به آزادی‌های سیاسی:
انقلاب سفید، علی‌رغم اصلاحات اقتصادی، نتواست در زمینه آزادی‌های سیاسی و حقوق بشر موفق باشد. سرکوب مخالفان سیاسی، فقدان آزادی‌های دموکراتیک، و عدم ایجاد بسترهای لازم برای مشارکت گسترده در فرایندهای سیاسی موجب نارضایتی‌های گسترده شد.

۳. توجه سطحی به فرهنگ و سنت‌ها:
انقلاب سفید در تلاش بود تا ایران را به مدرنیته و جامعه‌ای غرب‌گرا تبدیل کند، اما در این مسیر، توجه کافی به فرهنگ و سنت‌های ملی ایران نشد. این مسئله باعث شکاف میان حکومت و اقشار سنتی جامعه شد.

درس‌های لازم برای ما و حاکمان کنونی:
۱. ضرورت اصلاحات جامع و بنیادین:
اصلاحات باید هم‌زمان در حوزه‌های مختلف اقتصادی، اجتماعی، فرهنگی و سیاسی انجام شود. توجه صرف به یک یا دو بخش از جامعه نمی‌تواند باعث پایداری و ثبات در کشور شود. برای حاکمان امروز، مهم است که اصلاحات اقتصادی و اجتماعی را با دقت بیشتری به مرحله اجرا درآورند و به اصلاحات سیاسی و آزادی‌های اجتماعی نیز اهمیت دهند.

۲. توجه به نیازهای مردم و مشارکت آنها:
در هر اصلاحی، نیاز است که صدای مردم شنیده شود و نه تنها نخبگان. همانطور که انقلاب سفید نتواست به‌طور کامل خواسته‌های مردم را برآورده کند، امروز باید بیشتر به نیازهای اجتماعی و فرهنگی مردم توجه شود و برای گسترش مشارکت آنها در فرآیندهای تصمیم‌گیری فرصت ایجاد شود.

۳. تعامل با سنت و مدرنیته:
برقراری تعادل میان سنت‌های فرهنگی و اجتماعی و خواسته‌های مدرن ضروری است. همانطور که انقلاب سفید نتواست به‌طور کامل هویت ایرانی را در برابر فشارهای مدرنیته حفظ کند، امروز باید از یک رویکرد جامع تر استفاده کرد که هویت ملی ایران را در کنار پیشرفت‌های تکنولوژیک و اقتصادی به‌طور هم‌زمان ارتقا دهد.

۴. مشارکت زنان در تصمیم‌گیری‌ها:
هرچند انقلاب سفید اصلاحات مربوط به زنان را به جلو برد، ولی در بسیاری از عرصه‌ها نارضایتی‌ها باقی ماند. به‌ویژه در شرایط کنونی، لازم است که حاکمان به مشارکت زنان در تمامی سطوح تصمیم‌گیری و توسعه کشور بیشتر توجه کنند.
در نهایت، درس اصلی از انقلاب سفید این است که اصلاحات باید به‌طور همه‌جانبه و با درک واقعی از شرایط جامعه انجام شود و در کنار تغییرات اقتصادی، باید به آزادی‌های سیاسی و حقوق بشر اهمیت داده شود تا حکومت به پایداری و مشروعیت دست یابد.

توجه به نیازهای مردم، احترام به تنوع‌های اجتماعی و فرهنگی، و ایجاد بسترهای لازم برای دموکراسی و آزادی، می‌تواند به حکومتی قوی‌تر و پایدارتر منجر شود. اصلاحات باید نه تنها بر اساس اهداف کوتاه‌مدت، بلکه در راستای تحقق اهداف بلندمدت و پایدار صورت گیرد تا جامعه‌ای متعادل، منسجم و مدرن شکل گیرد.




🔸محدثی: سپاس از ورود شما به این بحث آقای دکتر عزیز! اما بعد:

برنامه‌ی مداخله‌ی وسیع موسوم به "انقلاب سفید" در جامعه، در سال ۱۳۴۱ آغاز شد و ۱۳۵۱ بدان خاتمه داده شد. مشکلات بنیادی اش مهم‌تر است آقای دکتر:

۱. مداخله‌ی آمرانه در جامعه بدون آماده‌سازی‌ی شرایط پذیرش مداخلات و شتاب در اجرای مداخلات

۲. وسعت مداخلات

۳. فقدان پذیرش تبعات سیاسی‌-اجتماعی‌ی این مداخلات

#پهلوی_دوم
#انقلاب_سفید
#اصلاحات_ارضی
#محسن_محمودی
@NewHasanMohaddesi

♦️شهرنشینیِ  مدرن حاصل صنعتی شدن است
(نقدی بر نقد دکتر محدثی دربارۀ  عوامانه و شِبْهِ  علمی نوشتن)
[بخش نخست]

✍️دکتر محمدباقر تاج‌الدین
بازنشر: ۱۳ بهمن ۱۴۰۳

در پی انتشار یادداشتی کوتاه  تحت عنوان «مهاجرت روستاییان به شهرها پدیده ای  مدرن و اجتناب ناپذیر بوده  است» دوست و همکار گرامی اَم آقای دکتر حسن محدثی در یادداشتی تحت عنوان« اهل قلم و پدیده‌ی شبه‌علمی سخن گفتن عوامانه‌» به نقد دیدگاه من و البته برخی دوستان دیگر از جمله جناب مهدی تدینی و بیژن اشتری پرداختند که ضرورت دارد مورد نقد و بررسی قرار گیرد.

۱. به احتمال زیاد آقای دکتر محدثی تفاوت بین نوشتۀ علمی و پژوهشی با یک یادداشت کوتاه را می دانند و این را هم می دانند که تمام  یادداشت های  کوتاه تلگرامی لزوماً  علمی یا پژوهشی به معنای دقیق کلمه نیستند و شاید نیازی هم به چینن کاری نباشد. علمی و پژوهشی نوشتن مربوط به کتاب ها و مجلات علمی و پژوهشی است که شاید نیازی نباشد در صفحۀ تلگرامی هر آن چه که افراد می نویسند رنگ و لعاب علمی داشته باشد. با این همه اما موافقم که نوشته های افراد دانشگاهی بهتر است که دقیق و مستند باشد تا از نوشته های عوامانه متمایز شوند.

۲. عوامانه یا شِبه علمی نوشتن یعنی این  که نوشته ها هیچ گونه پشتوانۀ فکری و علمی و تخصصی نداشته باشند و بی پایه و اساس و به اصطلاح باری به هر جهت باشند و با هیچ  کدام از اصول و قواعد عقلانی(فلسفی)، علمی و پژوهشی منطبق نباشند. اما نوشته های کسانی که فلسفه و تاریخ و جامعه شناسی و روان شناسی خوانده اند و اکنون استاد و نویسنده و پژوهشگر شده اند  و حاصل سال ها تجربیات و پژوهش ها  و تأملات علمی و پژوهشی خودشان  را در قالب نوشته ای می آورند  لزوماً نوشته ای عوامانه یا شِبْه علمی نیست. این گفته به این معنا هم نیست که هر آن چه که یک فیلسوف یا تاریخ دان یا جامعه شناس می نویسد درست و دقیق است و نباید مورد نقد و بررسی قرار گیرد. 

۳. برای مثال همۀ ما که جامعه شناسی خوانده ایم و سال ها در حال تدریس این درس هستیم این اصل اساسی و مسلم را می دانیم که "شهرنشینی مدرن محصول صنعتی شدن در جهان مدرن"  است و در جهان پیشامدرن چنین پدیده ای وجود خارجی هم نداشت. تمام اسناد،  آمارها و نظریه های علمی و پژوهشی جامعه شناسان هم این موضوع را کاملاً تأیید می کنند. آیا از نظر جناب محدثی این نوشته،  نوشته ای عوامانه و شِبه علمی است؟ و در یک یادداشت کوتاه تلگرامی نیازی به ارجاع دادن به این امر بدیهی است؟ و اگر کسی چنین امر بدیهی را ارجاع ندهد عوامانه و شِبه علمی می نویسد؟

۴. باز هم برای یادآوری و اطلاع جناب دکتر محدثی دوباره می گویم که مهاجرت روستاییان  به شهرهای ایران به ویژه تهران و کلان شهرها مطابق با تمام اسناد و مدارک موجود ربط و نسبت چندانی به پدیدۀ اصلاحات ارضی نداشته و بلکه پیش از وقوع این حادثه روند مهاجرت ها به دلیل صنعتی شدذن کشور  آغاز شده بود. این هم سندی از صدها و بلکه هزاران اسناد موجود در این زمینه که پیش از آغاز اصلاحات ارضی در زمینۀ مهاجرت گستردۀ روستاییان به تهران مطرح شده است:«در ﺳــﺎل ۱۳۳۶ﻧﺨﺴــﺖوﻗــﺖ وزﯾــﺮ در مکاتبات خود به وزیر راه  ﯾــﺎدآوری کرد: « یکی از مسائلی که همیشه مورد ﻧﻈــﺮ ﻣــﻮرد دوﻟــﺖ ها بوده و تاکنــﻮن راه حلی برای آن پیدا نشده ﻣﻮﺿــﻮع ﻣﻬــﺎﺟﺮت ساکنین شهرستان ها به تهران است. این مسأله علاوه بر این که مشکلاتی از لحاظ زندگی و جهات دیگر در پایتخت ایجاد کرده، باعث تقلیل جمعیت اغلب شهرستان ها و دهات شده است» (مرکز پژوهش، سنجش و اسناد ریاست جمهوری، 1390).

ادامه دارد👇👇👇


@tajeddin_mohammadbagher

#انقلاب_سفید
#اصلاحات_ارضی
#محمدباقر_تاج‌الدین

@NewHasanMohaddesi

♦️شهرنشینیِ مدرن حاصل صنعتی شدن است
(نقدی بر نقد دکتر محدثی دربارۀ عوامانه و شِبْهِ علمی نوشتن)
[بخش دوم و پایانی]

✍️دکتر محمدباقر تاج‌الدین
بازنشر: ۱۳ بهمن ۱۴۰۳


۵. ضمن این که آمارهای رسمی موجود در کشورمان نیز این موضوع را کاملاً تأیید می کنند و با یک مراجعۀ ساده به آمارهای موجود می توان دریافت که شهرنشینی گسترده در ایرانِ معاصر کاملاً مرتبط با روند صنعتی  شدن کشور بوده است.  این هم اسناد مورد نظر: «در سال 1200  خورشیدی تهران به عنوان پایتخت حدود 30  هزار نفر جمعیت داشت. در سال 1300 خورشیدی و در پایان حکومت قاجاریه شهر تهران حدود 200 هزار نفر جمعیت داشت که طی 100 سال فقط   170 هزار نفر به جمعیت تهران اضافه شدند(این افزایش جمعیت البته به دلیل پایتخت بودن تهران بوده است). از سال 1300 تا 1355 خورشیدی  جمعیت تهران از 200 هزار نفر به 4/5 میلیون نفر افزایش یافت یعنی افزایشی معادل چهار میلیون و سیصد هزار نفر(2250 درصد افزایش) طی 55 سال. لطفا مقایسه شود با افزایش جمعیت همین شهر طی 100 سالی که اشاره شد و  هنوز صنعتی نشده بود. آمار مهاجرین به این کلان شهر نیز موجود است و نشان از مهاجرت های گسترده از روستاها و شهرهای کوچک به این کلان شهر طی دورۀ زمانی مورد نظر دارد. از سال 1355 تا زمان فعلی نیز جمعیت تهران از 4/5 میلیون نفر به 12/5 میلیون نفر افزایش داشت(زنجانی، 1368/ اطلس جمعیت تهران، 1400/ مرکز آمار ایران، آمار سرشماری های جمعیت کشور از سال 1335 تا 1403/ وزارت کشور، 1403/  قاسمی اردهایی، 1396/ مرکز پژوهش، سنجش و اسناد ریاست جمهوری، مرکز پژوهش های مجلس، 1403).

۶. لطفا جناب محدثی به این  پرسش پاسخ دهند که  این  همه مهاجرین  مختلف از تمام استان ها و روستاهای کشور به  تهران و سایر شهرها  فقط به دلیل اصلاحات ارضی به تهران مهاجرت کرده اند؟ اگر این گونه بگویند در واقع یک اصل مسلم جامعه شناختی یعنی «شهرنشینی مدرن محصول صنعتی شدن در جهان مدرن است» را قبول ندارند. دوست عزیز چه اصلاحات ارضی در ایران  انجام می گرفت و چه نمی گرفت بدون تردید مهاجرت های گسترده از روستاها به شهرها را داشتیم. مگر در کشورهایی چون هند و پاکستان و بنگلادش و ژاپن و چین و ده ها کشور دیگر جهان اصلاحات ارضی انجام شد که روستاییان به درون شهرها مهاجرت کرده اند؟ تمام این مهاجر ت ها بیش از همه یک عامل  قوی د اشت و آن هم "صنعتی شدن" و روند  "شهرنشینی مدرن" بوده است.

۷.در رابطه با نمونه ای که از روستای پدری آوردم و دکتر محدثی آن را نپدیرفتند و بلکه عوامانه تلقی کردند  باید بپرسم که مگر در علم جامعه شناسی موظف به ارائۀ فکتها(نمونه ها) نیستیم؟ من هم با اطلاع دقیق یک نمونه آوردم و دوباره تأکید می کنم و با تحقیق و علم دقیق می گویم که در تمام 70 روستای منطقۀ ما بدون این که اصلاحات ارضی انجام شود مهاجرت های گسترده پیش و پس از آن  واقعه به تهران و شهرهای دیگر صورت گرفته است. این کجایش عوامانه و شِبه علمی است؟ ضمناً مگر در علم جامعه شناسی مبتنی بر روش های تحقیق کیفی مانند تحلیل روایت داستان زندگی افراد به عنوان روایت ها مورد توجه قرار نمی گیرند؟ دوست عزیز من و شما که با کمک هم تحولات دینداری در ایران  را بر اساس همین روایت ها و د استان هایی که افراد بیان کرده نتیجه گرفتیم و اگر اکنون این گونه بگویید یعنی کار خودتان را هم  زیر سئوال می برید و این یعنی بر سَرِ  شاخ نشستن و بُن بریدن است!!! 

#مهاجرت
#مدرنیته
#شهرنشینی
#اصلاحات_ارضی
#عوامانه_نوشتن
#شبه_علمی
#حسن_محدثی


@tajeddin_mohammadbagher




#انقلاب_سفید
#اصلاحات_ارضی
#محمدباقر_تاج‌الدین

@NewHasanMohaddesi