✍️پارک دیسنی لند توکیو و نمازخانه
[ مربوط به خبر بالا]

🔴ژاپن، کشوری صنعتی که سالهایِ طولانی اقتصاد دوّم جهان بود و رفاهِ مردمانش را با صنعت تامین می کرد ، رغبت چندانی به باز کردن درهایش به روی دیگران نداشت . این بی رغبتی دلایل فرهنگی و تاریخی گوناگون داشته است. اما همین ژاپنِ #صنعتی ، در رقابتِ وحشتناک و میلیمتریِ دنیایِ امروز دارد می بیند که فحول عرصه صنعتش در حال زمین خوردن هستند و غولهایی همچون #توشیبا ، #پاناسونیک و #سونی در رقابت با اژدهایِ چین و صنعتگرانِ کره ای ، نفس کشیدنِ شان به شماره افتاده است. این ژاپن صنعتی ، از زمانی که این زنگ خطر در گوشش به صدا در آمده متوجه شده که باید در عرصه توریسم سرمایه گذاری جدی کند.

🔷ژاپن کشوری است که به رغمِ صنعتی بودن ، مردمانش عموماً روحیه سنتی دارند و "باز" (به مفهوم پذیرایِ فرهنگ هایِ دیگر بودن) نیستند. ولی همین ژاپنِ سنتی-صنعتی ، برای جذب توریست تا بدانجا می رود که در مرکز تفریحی همچون "دیزنی لند" توکیو ، نمازخانه برای توریست های مسلمان تدارک دیده شده است.

در فرودگاههای #توکیو (هاندا و ناریتا) و همچنین فرودگاه اصلی اوساکا (کانسای)، نمازخانه برای مسافران/توریست های مسلمان پیش بینی شده بود؛ اما همچنان که در تصویر فوق🔼 توضیح داده شده است، ایستگاه مرکزی "قطار" توکیو (که مرکز ثقل حمل و نقل ژاپن است) از دیروز اتاق کوچکی را به عنوان نمازخانه اختصاص داده است.

🔵بحث در اینجاست که برای جذب گردشگر و مهیا نمودن ملزوماتِ حضور توریست در کشور باید "جدی" بود.
اینکه چقدر جدی و واقعی این ملزومات را در نقاط کلیدی #گردشگری کشورمان طراحی کرده ایم محل سوال است.

🔴برخی معتقدند که سیاستگزاری هایِ سابق در ژاپن به نحوی نبوده که اساساً میل چندانی به گردشگر بوده باشد (آمار و عدد مشخصی برای این امر ندارم) اما همین کشور در مواجه با واقعیاتِ عینی دنیای امروز، سعی در تغییر رویکردهایش دارد.

🔵یک مثال دیگر در این بحث مناسب است. اینکه چقدر جدی با این موضوع گردشگری مواجه هستیم یا خیر. #توکیو دو فرودگاه دارد . فرودگاه #هاندا ( که معادل مهرآباد ما بود و برای پروازهای داخلی استفاده می شد) و فرودگاه #ناریتا (که معادل فرودگاه امام است و برای پروازههای خارجی) . حدود پنج سال پیش که ترمینال پروازهای خارجی برای فرودگاه هاندا افتتاح شد (یعنی همان که معادل مهرآباد بود) وزیر امور زیربنایی ژاپن مصاحبه ای کرد و توضیح داد که چرا برای این فرودگاهِ داخلی، ترمینال پروازِ خارجی زده اند؟ ایشان توضیحی با این مضمون داد که : در کشور بزرگ #چین ، سالانه رقم درشتی در گردشگری لاگژری (گردشگر ثروتمند/گرانقیمت) خرج می شود که عددی در حدود صدهزار نفر است. ما محاسبه کرده ایم که اگر سالانه ده درصد این رقم را هم به ژاپن بکشانیم (یعنی سالی حدود ده هزار گردشگرِ گران) ، پولی که برای توسعه فرودگاهِ هاندا هزینه کرده ایم سریعاً باز می گردد. هدف ما از این ترمینال جدید، تجار گردشگر چینی بوده است.

* * * * *
📌پی نوشت: ژاپن و چین ، چندان روابط خوبی با همدیگر نداشته اند و تاریخچه پرتنشی در روابطشان حاکم بوده و هست. از جمله اختلاف در مالکیت بعضی جزایر ژاپن. ولی برای گردشگران چینی، یک ترمینال جدید به هاندا منضم کردند. به مصداق فاعتبروا یا اولی الابصار...

https://t.iss.one/solseghalam

✍️به زمین خوردن غول ها – قسمت پنجم: « سونی »

✳️ در یادداشت قبل🔺 به وضعیت شرکت #سونی اشاره ای شده بود. این امر مدخلی خواهد بود که پس از بحث های #توشیبا ، #پاناسونیک و #تویوتا، گفتگویی در خصوص وضعیت شرکت سونی داشته باشیم.
دوستانی تذکر دادند که وضعیت سونی در بازار #تهران بسیار خوب و پررونق است و چطور گفته می شود که سونی دیگر در آن اوجِ سابق نیست؟ در پاسخ باید گفت، بحث آسیب های شدیدی که شرکت های ژاپنی دارند از شرکت های چینی متحمل می شوند را با دور زدن در بازار نمی شود حس کرد؛ باید #گزارش_های_مالی این شرکت ها را مرور کرد و وارد جزئیات اعداد و ارقام شد.

✳️ ذیلا فایل پی. دی. اف گزارش مالی 2013 #سونی ، به اشتراک گذاشته می شود. در این گزارش توضیحاتی در خصوص تولیدات سونی در حوزه های:

"موبایل + دوربین عکاسی و فیلمبرداری + گیم (بازی) + تلویزیون + تجهیزات پزشکی"

ارایه شده است. در نوبت های بعد به جزئیات این گزارش ورود خواهیم کرد. اما فعلاً برای یک چشم انداز کلی، در اسلاید زیر وضعیت کلی سونی در 2012 و 2013 با هم مقایسه شده است (صفحه شش گزارش). در 2012 مجموعه تمام تلاشهای کارخانجات و مدیران نتوانست جلو ضرر دهی شرکت را بگیرد و در مجموع سونی 456 میلیارد ین ضرر داده است. یکسال بعد تلاشهای مدیران و کارکنان منجر به بهبود وضعیت در 2013 شد و این شرکت اندکی سود ده شد.

با این وجود، #سود_خالص سونی در 2013، (Net Income) ، بسیار ناچیز بوده است: فقط 43میلیارد ین.
[یعنی چیزی کمتر از "نیم میلیارد دلار" برای یک امپراطوری! با 125هزار کارمند]
به عنوان یک مقایسه ذهنی، می توان این عدد سود کمتر از نیم میلیارد دلار #سونی را با اتهام حدود سه میلیارد دلاری بابک زنجانی مقایسه کرد.


✳️ باز برای یک مقایسه ذهنی دیگر، اگر این سود را با سود #تویوتا مقایسه کنیم می بینیم کمتر از نیم میلیارد دلار سودِ سونی در برابر 22میلیارد دلار سود تویوتا ، عدد بسیار ناچیزی است. دلیلش این است که #چینی ها (و حتی #کره ای ها) هنوز نتوانسته اند نام درخشان تویوتا را (که در ذهن ها با #کیفیت قرین شده) بشکنند و لذا تفاوتِ ماهوی در روندِ کامیابی و عدم کامیابی بین سونی (صنایع الکترونیک) و تویوتا (صنایع خودرو) شاهدیم. شاید اگر روزی وضعیتِ #صنعت_خودرو هم مثل #صنایع_الکترونیک شود، همین بلا بر سر تویوتا و #هوندا نیز بیاید.

✳️اما برگردیم به گزارش مالی سونی. با اینکه تلاشهای مدیران وضعیت خوبی را در 2013 نسبت به 2012 ایجاد کرده بود ولی اسلاید دوم در پایین نشان می دهد که این روَند حفظ نشد و مجدداً می بینیم که سال مالی 2017 نسبت به سال مالی 2016 ، سال ناموفقی برای سونی محسوب می شود: حدود 6% کاهش فروش.

در این باره بیشتر گفتگو خواهیم کرد.

- - - - -
📌پی نوشت: در گزارش مالی سال 2017 هر 112 ین، یک دلار در نظر گرفته شده است.

https://t.iss.one/solseghalam

✍️درباره شرکت «سونی» – قسمت دوم
[به زمین خوردنِ غول ها – قسمت ششم]

🔴در ادامه بحث در خصوص شرکتِ #سونی و #گزارشهای_مالی آن، در این نوبت خوب است که نگاه کلی ای به احوال چندسالِ اخیر سونی و شرح کار این غول الکترونیک ژاپن داشته باشیم. این نگاهِ کلی به سونی ، تصویر روشن تری از این نامِ شناخته شده به ما می دهد و باعث می شود تا دیدِ مشخص تری از مفهومِ #ورشکستگی در این دست شرکت های با ابعادِ "مگا" در فن آوری را داشته باشیم.

علّتِ این دست نوشتار این است که واقعاً تا چند سال پیش تصویر خیلی خامی از مفهوم ورشکستگی داشتم و با قالبِ ذهنی ای که عمده رویدادها را وابسته به دلایل #سیاسی می دید، تصوّر روشنی از زمین خوردن بزرگانِ صنعت نداشتم. وقتی که در شهر دیترویت میشیگان از نزدیک دیدم هزاران خانه متروکه ای که صاحبانشان بعد از ورشکستگی #جنرال_موتورز ، آنها را رها و کوچ کرده بودند ، واقعاً باور کردم که مفهومِ ورشکست شدن جنرال موتورز یعنی چه؟ فتحِ یک شهر بدونِ شلیکِ گلوله . #دیترویت شهرِ صنعتِ خودرو آمریکا ، بنا به گزارش های رسمی، یک چهارمِ جمعیتش را بعد از ورشکستگی سال 2008 از دست داد. زمانی که از نزدیک کارخانه هایِ فولادِ تعطیل شدۀ آمریکایی را دیدم ، باور کردم که فولادِ چین چطور کمر فولادِ آمریکا را شکسته . آن زمان میشد متوجه شد که چرا مدیرانِ صنعت #فولاد ژاپنی احساس می کنند ورشکستگی بیخ گوششان است.

در این سلسله نوشتار ( که با بحث #توشیبا و #پاناسونیک و #تویوتا شروع شد) به مرورِ ابعادِ واقعیِ شرکت های ژاپنی می پردازیم. اینکه چقدر گردش مالی دارند و این گردش مالی معادلِ چیست؟ اینکه چند نفر پرسنل داشته و دارند؟ اینکه چه سالی تاسیس شده اند و ...

✳️اما بازگردیم به سونی.
در نوبت قبل گزارشهای مالی سونی و ابعاد سود و ضرر این شرکت مرور شد. اما چند گزاره دیگر راجع به #سونی:

-🔹 سونی 71 سال پیش ثبت شده است (در سال 1946. یعنی دقیقا بلافاصله بعد از #جنگ_جهانی دوم و از خاکستر جنگ برخاست).

-🔹 شرکت کارش را با 8 نفر کارمند و سرمایه 510 دلار در ساختمانی در #توکیو آغاز کرد.

-🔹 اولین نوار ضبط صوت در ژاپن توسط سونی ساخته شده است.

-🔹 تا دهه 90 میلادی و حتی تا اوایل 2000 سونی بسیار سودآور بوده است. بیشترین منبع سودِ سونی از محل پِلی استیشن بوده است!

-🔹شروع زنجیره بدبیاری های سونی از کی بوده است؟ از وقتی که رقبای جدی در بحث ساخت #پلی_استیشن به بازار آمدند و دو سه سالِ کم درآمد مصادف و منتهی شد به زمان وقوع سونامی و زلزله مارس 2011 #توهوکو (که آسیب های جدی به کشور ژاپن وارد کرد).

-🔹 در شرایطی که در سال 2000 سونی یک بازار 100میلیارد دلاری داشت، در انتهای 2011 ( یعنی نه ماه بعد از زلزله و سونامی توهوکو) سونی با یک بازار 18میلیارد دلاری مواجه بود.

-🔹 یکسال بعد از سونامی ، یعنی در سال 2012 ، سونی برای اولین بار اعلام کرد که 10هزار نفر از کارکنانش را #اخراج می کند. علت این اخراج گسترده، کم کردن #هزینه های شرکت بود. شرکتی که در سال مالی 2012 حدود 6میلیارد دلار ضرر داده بود. (گزارش بالا👆)

-🔹 1000 نفر از اخراجی ها، از قسمت موبایل سونی بودند(گویای اینکه چرا یکباره موبایل سونی در بازار ادامه نیافت).

-🔹 در سال 2013 سونی برای کاهش هزینه ها، "دفترِ آمریکای" خود را فروخت ( به قیمت حدودا یک میلیارد دلار)

-🔹 در سال 2014 برای اولین بار در گزارش های #مشاوران_سرمایه_گذاری اعلام شد که سونی محلِ خوبی برای سرمایه گذاری نیست (سودِ شرکت پایین است).

-🔹 در همان 2014 سونی باز 5000نفر دیگر از کارکنانش را اخراج کرد و اعلام کرد که دیگر روی #پی_سی کار نمی کند تا بتواند روی #موبایل و #تبلت متمرکز باشد.
- ....

✳️این ها گزاره های مربوط به اتفاقاتی در همین سالهای اخیر است. در مجاورت ما . از یکی از صاحب نام ترین غول های فن آوری . با صدها کارخانه و هزاران اختراع ثبت شده و تجربه ای طولانی در بازاریابی.

رویدادها به همین اندازه واقعی است. برای حضور و رقابت در دنیای فردا باید به مرور واقعیات بنشینیم. برنده شدن یا بازنده شدن ، برای هیچ یک کارت گارانتی ای صادر نشده است.

- 🔹برای پایان این گزارش تنها یک گزاره دیگر را هم مرور کنیم:

در سال 2016 سونی توانسته همچنان پنجمین تولید کننده تلویزیون در دنیا باشد. البته خوب است نامهای چهار تولید کننده قبلش را نیز ببینیم، سامسونگ (#کره- 48ساله)، ال.جی (#کره - 58ساله) ، تی.سی.ال ( #چین- 47ساله) ، هیسِنسه (#چین- 36ساله!).
کلاب رقابت های میلیمتری.

چشمِ خود تا به هم زنی ، بَرَدَت
تا کُلَه چرخ داده‌ای ، خورَدَت
#پروین_اعتصامی



https://t.iss.one/solseghalam

✍️دربارۀ شرکت «سونی» – قسمت سوم
(به زمین خوردن غول ها – قسمت هفتم)
محمدرضا اسلامی

✳️ در دو یادداشت اخیر مروری شد به وضعیت مالی شرکت #سونی طی سالهای 2012 تا 2017 و همچنین مروری بر تاریخچه شروعِ بدبیاری های سونی🔺. اینکه چطور یک شرکتی که با یک بازار صد میلیارد دلاری مواجه بود، با ورودِ رقبایِ جدید به ناگاه بازارش به یک پنجم، "تقلیل" یافت و پس از آن، سونی یک به یک بِرندهای #لب_تاب و #موبایل و #پی_سی را در بازار از دست داد.

اما شاید آنچه باید قدری بیشتر راجع به آن تأمل کنیم اینکه وضعیتِ سونی، با همه فراز و نشیب های این پنج-شش سال اخیر ، مثل وضعیتِ #توشیبا نشده و هنوز توانسته است خود را سرپا نگه دارد. در واقع در یک نگاه کلی (که ممکن است خیلی هم دقیق نباشد) وضعیتِ سونی بیشتر به وضعیت #پاناسونیک شبیه است تا توشیبا. مرور اتفاقات چندسال اخیر نشان میدهد که پاناسونیک هم (به عنوان غول تولید #لوازم_خانگی) پس از چند سال ضرر دهی و خوردن ضربه هایِ کاری از رقبا، بالاخره توانست خود را سرپا کند و به سود مختصری برسد (چیزی مشابه سودِ سونی در یادداشت قبل).

🔴 بحثی که در اینجا پیش می آید اینکه آیا این صحیح است که وضعیت #توشیبا را تعمیم دهیم به وضعیتِ دیگر غول هایِ فن آوری ژاپن که در شرایط مالی بدی افتاده اند؟ به طور روشن تر ، آیا سونی و پاناسونیک و ... هم بعد از مدتی تلاش مذبوحانه، به زمین خواهند خورد یا اینکه این افت و خیزهایِ مالی، باعث قوی تر شدنشان خواهد شد؟

✳️ پاسخ به این سوال کار ساده ای نیست. دو تحلیل و نگاه در این باب وجود دارد.

🔶 نگاه اول معتقد است به چهار دلیل شرکت های ژاپنی عبور خواهند کرد از این وضعیت و همان قُقنوسی که از خاکسترِ جنگ جهانی برخاست این بار هم از خاکسترِ این رقابت نفسگیر با چین و کره برمی خیزد.

🔹- دلیل اول اینکه ژاپنی ها تجربه بسیار جدی ای در بازاریابیِ محصول در هفت دهه اخیر پیدا کرده اند و خوب یاد گرفته اند به شکلِ عمقی به بازارها نفوذ کنند.
🔹- دلیل دوم اینکه ژاپنی ها زیرساخت های بسیار پیشرفته ای (شامل کارخانجات، نظام های بانکی، حمل و نقل مدرن، دانشگاههای قوی و ...) بنا کرده اند و لذا با وجود این ضررهای اخیر، زیربنای مستحکم کمکشان خواهد کرد.
🔹- دلیل سوم وجود شرکت های متعدد ژاپنی با «سایز متوسط» است. امثال #سوزوکی و #دای_هاتسو و ... که پس از یک مقطعی خود را با ابعادِ متوسط تطبیق داده ، و با وجودِ غول نبودن، آرام و پیوسته، تولید میکنند و سود دارند. (مثالش شرکت ساعت سازی #سیکو⏱، که الان با نام #سیکو_اپسون دارد کار می کند و 67هزار پرسنل دارد و سود هم میدهد)
🔹- دلیل چهارم هم وضعیت #فرهنگیِ مردم ژاپن است. بخش مهمی از موفقیت #اقتصادی در ژاپن به دلیل فرهنگِ عمومیِ کار، پشتکار، صرفه جویی، کم صحبتی و ... بوده . و این پارامتر چهارم هم مثل سه پارامتر قبلی ( به رغم آسیبها) همچنان در ژاپن برقرار است. اساساً مردم ژاپن (همچنان) مردمی نیستند که بخواهند با تن پروری و راحتی، به آسایش برسند.

🔶 اما نگاهِ دوم معتقد است روَندی که برای #توشیبا رخ داد ، دیر یا زود دامانِ مابقی را هم خواهد گرفت و این تلاشها سرانجامش #ورشکستگی است. طرفداران این نگاه هم دلایلی براین مدعا بر می شمرند که عمدتاً چهار دلیل زیر حائز اهمیت است:

🔹- دلیل اول بزرگیِ ابعادِ اژدهای چین است. بالاخره یک کشور 127میلیون نفری (ژاپن) ، در برابر یک کشور با #جمعیت یک میلیارد و 373میلیون نفری، توانِ مقاومت نخواهد داشت. در اقیانوس تولیدِ چین، هزاران کارخانه سرپا شده که کارخانجات ژاپنی را خواهد بلعید.
🔹- دلیل دوم پیریِ جمعیت ژاپن است. کشور، چندین سال رشد منفی جمعیت داشته و به زودی با مشکلِ نیرویِ جوان کار مواجه خواهد شد.
🔹- دلیل سوم در دسترس واقع شدن دانش فنی . بشر دیگر از دورانی عبور کرده که دانش فنیِ بسیاری از محصولات، به شکل سِر و اسرار بود و بسیاری از تکنولوژی های در دسترس است. فقط ساز و کاری باید شکل بگیرد تا محصول به طور سیستماتیک تولید شود. زمانی برگ برندۀ ژاپن داشتن تکنولوژی هایی بود که امروز مثل نقل و نبات در دسترس شرکت های نوپای چینی است.
🔹- دلیل چهارم هم وضعیت فرهنگیِ کشور ژاپن است. ژاپنی ها مردمان #سنتی، محتاط ( و به تعبیری بسته) ای محسوب می شوند و مدیرانِ ژاپنی در مواجهِ با مختصاتِ دنیای جدید، چابک و "باز" رفتار نمی کنند.

در خصوص این دو دیدگاه، در نوبت بعد با چند گزارش گفتگو خواهیم کرد.

#ژاپن
https://t.iss.one/solseghalam

✍️گروه سومی تومو در ژاپن

(به زمین خوردن غول ها – بخش هشتم)
محمدرضا اسلامی


🔴در ادامه بحثِ آثار شرکت های چینی بر ورشکستگیِ شرکت های صاحبنام ژاپنی، در این فرصت خوب است که به معرفی گروه بازرگانی سومی تُومُو بپردازیم.

همچنان که گفته شد در تحلیل وضعیتِ بحرانی شرکت هایی مثل #توشیبا و #سونی، برخی کارشناسان معتقدند که ژاپنی ها از این بحران عبور خواهند کرد و دلیلی که بر این امر ذکر می کنند، سابقه و قدمتِ آشنایی ژاپنی ها با روشهای #بازرگانی و #بازاریابی است.

آشنایی با مجموعه #سومی_تومو، ما را در بهتر شناختن سابقه بازرگانی در ژاپن و آشنایی ژاپنی ها با بنگاههایِ بزرگ اقتصادی کمک می نماید.

🔷سومی تومو، یک شرکت خوشه‌ای ژاپنی است، که در سال ۱۶۳۰ توسط ماساتومو سومیتومو تأسیس شد. بله! یعنی 387سال پیش! مدیریت این مجموعه عظیم مدعی است که امروزه این گروه صنعتی، همچنان بر پایه #خط_مشی که بنیان‌گذار شرکت، در قرن ۱۷ میلادی تعیین نموده، مدیریت و کنترل شرکت‌های تابعه، زیرمجموعه و فرعی گروه سومیتومو را عهده دار می باشد ( یعنی به ریشه های خود بسیار وفادار مانده اند).

🔷گستردگی حوزه های فعالیت سومی تومو حیرت آور است.
مروری بر شرکت های زیرمجموعه سومی تومو در زمینه‌های گوناگون و صنایع مختلف:

-🔹 مزدا موتورز
-🔹 ان‌ای‌سی(NEC)، (شرکت صنایع الکترونیک)
-🔹 بانک میتسویی سومی تومو ،
-🔹 صنایع شیمیایی سومی تومو،
-🔹 صنایع داروسازی داینیپون سومی تومو ،
-🔹 سومی تومو الکتریک،
-🔹 سومی تومو کورپوریشن،
-🔹 #بیمه عمر سومی تومو ،
-🔹 صنایع #فولاد سومی تومو،
-🔹 خدمات مالی سومی تومو،
-🔹 صنایع سنگین سومی تومو،
-🔹 صنایع شیشه میتسویی سومیتومو
-🔹 صنعت چسب سومی تومو (!)
-🔹 ساختمانی سومی تومو


🔴اینکه سابقه کارهای بازرگانی بزرگ (و واقعی – نه دلّالی) در بین ژاپنی ها به چنین کارنامه هایی باز می گردد، باعث می شود تا برخی معتقد باشند که افولِ فعلیِ شرکت های ژاپنی در برابر اژدهای چین، ممکن است طی چندسال دیگر نیز ادامه یابد، ولی این مجموعه ها خود را در برابرِ مختصاتِ جدید بازارها بازیابی خواهند کرد. ژاپن کشوری است که در تاریخش سابقه نابود شدن و از خاکستر برخاستن (پس از زلزله #کانتو توکیو و یا جنگ دوم جهانی) را داراست. استحکام اراده، و به دنبال "نتایج زودرس نبودن" از ویژگیهای مدیران و پژوهشگران ژاپنی است. شاید #چین بتواند تا چندسال دیگر هم، انبوهِ محصولات را با «قیمت تمام شدۀ بسیار ارزان» تولید کند، ولی بالاخره روزی فرا می رسد که قیمت کارگر ( و انسان) در چین نیز به حدودِ کشورهای #توسعه_یافته خواهد رسید. آن روز ، روزِ مسابقه سیستم ها و "ساختارها" خواهد بود. باید دید آیا شرکتهای ژاپنی تا آن روز دوام خواهند آورد؟

#ژاپن
#بنگاه_اقتصادی

https://t.iss.one/solseghalam

✍️وضعيت دشوار بانك ولزفارگو

(به زمين خوردن غول ها - قسمت نهم)
محمدرضا اسلامى


🔷تصوير بالا🔺 را دوست خوبم گرى جكسون كه در شهر آيرون وود، ایالت ميشيگان زندگى مى كند در صفحه فيس بوكش گذاشته و نوشته:

« ولزفارگو ننگ بر تو باد!
اين ساختمان زیبا، جایی هست كه من سى و پنج سال عمرم رو در آن كار بانكدارى كردم و اونجا بازنشسته شدم. حالا مى خواهن تعطيلش كنن. واقعا شرم بر مدیریتتان. »

🔷 شعبه بانك ولزفارگو مجاور دانشگاه كلمسون كه در آن حساب دارم نیز، اخيراً نامه زده و گفته ما داريم اين شعبه را مى بنديم. بيائيد حساب بانكى تان را به شعبه ديگر منتقل كنيد. محل این شعبه (به لحاظ واقع شدن در چند قدمی دانشگاه) بهترین موقعیتِ جغرافیایی در این شهر کوچک است.

واقعيت ها در دنياى حساب و كتاب اينچنين صريح و بى پرده است. مى خواهى بزرگترين خودروساز آمريكايى باش (#جنرال_موتورز) يا امپراطورى بزرگ #سونى يا كه از بزرگترين بانكهاى دنيا (#ولز_فارگو) ؛ كار به عدد و رقم كه مى رسد، اگر نتوانى حسابِ عدد و رقم را جمع و جور كنى بايد بلند فرياد بزنى كه جماعت من در حال ورشكستگى هستم. سابقه و گذشته ، گارانتى برايم نشد.

https://t.iss.one/solseghalam

🔴 ولزفارگو داراى عنوانِ دومين بانك دنيا به لحاظ ارزش بازار سهام
(Market capitalization)
است. سالهاى متمادى، عناوين و ردكوردهاى چشمگير و حائز اهميتى داشته است. با دویست و شصت وهشت هزار کارمند، به لحاظ بزرگی، "سومین بانک آمریکا" محسوب می شود (بزرگی به مفهوم "دارایی های بانک"). ولى ولزفارگو امسال رسما اعلام كرده كه مى خواهد چهارصد شعبه اش را تا پایان سال آینده تعطيل كند. (لينك نمونه خبر در زمينه برنامه تعطيلى شعب ولزفارگو در پی نوشت)

سال گذشته ولزفارگو 32 ميليارد دلار ضرر از بابت سود درگردش داشته است (يعني بيش از فروش نفت ايران در سال ١٣٩٤). نزدیک به 22ميليارد دلار ضرر از بابت سودخالص داشته است. لینک: گزارش مالی سال ٢٠١٥ ولزفارگو
https://www.sec.gov/Archives/edgar/data/72971/000007297116001045/wfc-12312015xex13.htm

🔵 یک نحله فکری در میان ما ایرانیان است که "همه" اتفاقات این دنیا را بر مبنایِ تصمیماتِ از پیش تعیین شدۀ کانون های خاصی از قدرت می پندارد. این تفکر (اگر چه در برخی حوزه ها اشتباه نیست) اما وقتی رنگ حماقت به خود می گیرد که بکوشیم همه اتفاقات را بر این مبنا تحلیل کنیم. دنیایِ رقابت های وحشتناکِ این روزگار، دنیایِ جدی و جدیدی است و در تحلیل اتفاقاتِ این روزگار، برخی هنوز در دهه شصت و هفتاد میلادی زندگی می کنند. در روزگاری زندگی می کنیم که در مقابل چشمانمان ورشکست شدن #توشیبا را دیدیم. تا مرزِ ورشکستگی رفتن و برگشتن #پاناسونیک را دیدیم. اما در تمام وب فارسی اگر سرچ کنیم در باب ریشه های ورشکست شدن امثال #توشیبا، چهار مقاله جاندار و قوی پیدا نمی کنیم. چرا؟

چون باور به این است که «اتفاقات» ، چندان "پیچیده" نیست. تصمیمات در این دنیا توسط کانون های قدرت گرفته می شود. به زاری افتادن امپراطوری #سونی را شاهد بودیم و هیچ تحلیل جدی در باب سونی در میانِ ما نیست. پس از نابود شدن صنایعی همچون صنعت #فولاد در آمریکا (به دلیل برخاستن سونامی وار صنایع چین) امروز، مؤسسات مالی معظم هم وارد عرصه مشکلات جدیدی شده اند، که مطالعه این بحران ها، وظیفه جدی "امروز" است.


* * * * * * * *
📌پی نوشت 1: یک نمونه گزارش و ویدئو در خصوص ولزفارگو در #سی_ان_ان اقتصادى

https://money.cnn.com/2017/01/13/investing/wells-fargo-branch-closures/index.html

📌پی نوشت 2: مهمترين علت تعطیل شدن این چهارصد شعبه، گسترش بانکداری اینترنتی و خدمات بانکی موبایل عنوان شده، ولی تحلیلهای متعددی در باب نیازِ ولزفارگو به کاهش هزینه ها برای دوام در عرصه رقابت مطرح شده است. چهارمیلیارد دلار صرفه جویی تا پایان 2019 ، به عنوان یکی از اهدافِ هیات مدیره بانک عنوان می شود. لینک زیر نمونه بحث در این باب:
https://www.fool.com/investing/2017/07/18/wells-fargo-to-close-450-branches.aspx

📌پی نوشت 3: لینک قسمت قبلی این سری یادداشت (قسمت هشتم): https://t.iss.one/solseghalam/951

📌پى نوشت 4: مقايسه توليد #فولاد در آمريكا، ژاپن و چين:
https://t.iss.one/solseghalam/1024

#به_زمین_خوردن_غولها
#ولزفارگو
#توشيبا
#پاناسونيك

✍️یک دلار در آمریکا چند است؟!

🔹بحث اقتصاد و حساب و کتاب، حوزه بخشنامه و دستور نیست. «اعداد و ارقام» ، و محاسبات باید بهم بخورد.

در سلسله بحث های #به_زمین_خوردن_غولها و تحلیل شرایط اَبَر شرکتهای ژاپنی با عمرهای بیش از یکصد سال، به این واقعیت تلخ پرداختیم که شرکتهایی مثل #توشیبا ، #سونی و حتی #پاناسونیک ، چطور به راحتی در دنیای امروز در معرض ورشکستگی قرار می گیرند و شرکتهایی مثل #هوندا و #تویوتا چقدر می کوشند که با رصد کردن صحیح اوضاع بین المللی، همچنان قله نشینِ عرصه صنعت باقی بمانند.

هیچ یک از این شرکتها با بخشنامه ایجاد نشدند و هیچ از این شرکت ها هم با بخشنامه «دوام» نیافته اند. احوالِ زارِ امروزِ برخی از این امپراطوریهای صنعت هم، با بخشنامه نبوده.

🔹رمز کامیابی و رمز شکست این شرکت ها را نه معاون اول ابلاغ کرده و نه خود رئیس جمهور*.
پاناسونیک را مردی رنجور به نام ماتسوشیتا با یک کارگاه سه نفره در خانه اش بنیان نهاد (خودش، همسرش و برادر همسرش) و به اوج رساند، و اشتباهات مدیران امروز، پاناسونیک را به مرز ضرر دهی کشاند.
این ماجراها ، «ابلاغی» نیست؛ «پیچیده» است.

🔹اما بازگردیم به عنوان این یادداشت. این روزها که بحث «دلار» و #قیمت_دلار نقل محافل است خوب است از منظری دیگر به قیمت دلار نگاه کنیم: یک دلار در خود آمریکا چند است؟

به عبارت دیگر، با یک دلار در آمریکا، چه خدماتی دریافت می کنید؟
طی چند یادداشت به این موضوع پرداخته خواهد شد؛ اما در این اولین نوبت، به سراغ مک دونالد برویم. تصویر زیر🔻، فاکتور خرید امروز یک همبرگر (چیزبرگر) است. به قیمت یک دلار (و نُه سنت هم مالیات) .

وقتی که با ماشین (در ایالتهای نه چندان گران) وارد قسمت خرید مک دونالد می شوید، (بدون پیاده شدن از خودرو) از لحظه ای که از پنجره ماشین، سفارش غذا را می دهید تا زمانی که پول را در پنجرۀ اول پرداخت می کنید و سپس همبرگر را از پنجرۀ دوم دریافت می کنید، چیزی کمتر از "دو دقیقه" زمان صرف می شود.

یعنی این یک دلار «علاوه بر» قیمت دوعدد نان + یک همبرگر + یک برگ پنیر+ یک قطعه خیارشور+ کاغذ دورش+ پاکت + سه عدد دستمال کاغذی ، قیمتِ «سرعت» در خدماتی هم که دریافت می کنید هست. مجموعه ای چالاک که کارکنانش با نهایت سرعت و شتاب در حالِ کار هستند.

البته از تصویر مشاهده می شود که ابعادِ خود این ساندویچ همبرگر بزرگ نیست اما یک دلارِ مذکور، در مک دونالد، این میزان خدمات را شامل می شود.

🔹بحث اینجاست که قیمتِ این «یک دلار» را (بخوانیم این خدمات را) بخشنامه تعیین نکرده. آنچه که این قیمت را تعیین کرده عرصه اقتصاد و «رقابتِ تنگاتنگ» آن است.

این بحث #یک_دلار را با مرور خدمات تاکسی اوبر، قیمت تخم مرغ و مقایسه با صد ین ژاپن، ادامه خواهیم داد.

https://t.iss.one/solseghalam
▪️▪️▪️▪️▪️
📌پی نوشت:
لینک قسمت آخر بحث به زمین خوردن غول ها◀️
https://t.iss.one/solseghalam/1312
لینک داستان شکل گیری پاناسونیک◀️ https://t.iss.one/solseghalam/466

* ژاپن رئیس جمهور ندارد و دارای نخست وزیر و پارلمان است. طی چند سال اخیر نخست وزیر (شینزو آبه) تصمیم گرفت که ارزش ین در برابر دلار حدود سی درصد افت پیدا کند (تا صادرات ژاپن تقویت شود). این کاهش ارزش ین در برابر دلار (نه به صورت ناگهانى، بلكه) طی سه مرحله انجام شد که در یک یادداشت مجزا به این بحث پرداخته خواهد شد. اصلاحات اقتصادی آبه در ژاپن تحت عنوان «آبه نومیکس» شناخته می شود.

✍️نگاه به کتاب محمد سرافراز از منظری دیگر: ناسازگاری ایرانی

محمد سرافراز رئیس پیشین صدا و سیما کتابی منتشر کرده و در آن خاطرات دوران مدیریتش در این سازمان را شرح کرده است. در مورد این کتاب، حرف و حدیثهای مفصلی نوشته و گفته شده است. برخی ابراز خوشحالی کردند که یک نفر پیدا شده و اسرار مگو هویدا کرده است. عده دیگری هم تحسین می کنند که مرحبا چه جسارتی و چه شجاعتی. عده دیگری هم به تحلیل ابعاد اطلاعات مطرح در این کتاب نشسته اند... اما به عنوان یک ایرانی، ترسی که از خواندن این کتاب به وجودم رخنه می کند را کتمان کردن نمی توانم.

✅یک- نامه معاون اول احمدی نژاد
قبل از پرداختن به بحث کتاب سرافراز، یک سوال را باهم مرور کنیم: «چقدر بین این کتاب و نامۀ معاون اول احمدی نژاد (محمدرضا رحیمی) فرق هست؟» ماهیت این «کتاب و آن نامه» چقدر باهم تفاوت دارد؟ محمدرضا رحیمی، سالها یار غار و در دولت دوم محمود احمدی نژاد «معاون اول» او بود؛ ولی بعد از چندین و چندسال کار مشترک، با انتشار نامه ای سرگشاده علیه رفیق خود، به انتقاد شدید از احمدی نژاد پرداخت. سوال اینجاست که آیا می توان از منظری فراتر از مباحث سیاسی/حاکمیتی به این بحث پرداخت؟

✅دو- بنگاههای اقتصادی ژاپنی
طی حدود یازده سال گذشته یکی از مهمترین دغدغه های ذهنی اینجانب، تاریخچه و سرنوشت بنگاههای بزرگ اقتصادی ژاپنی بوده است. سرنوشت سونی، پاناسونیک، سومی تومو، توشیبا، هوندا، تویوتا، میتسوبیشی، هیتاچی و... محل دغدغه مطالعاتی سالهای اخیر بود.
هر یک از این بنگاهها و هر یک از این «نامها»، طی چند دهه گذشته حجم زیادی اختراع، محصول و کالا تولید و به جامعه بشری تقدیم کرده اند. متناظر با آن، حجم زیادی هم ارز (پول) از خارج از ژاپن، به داخل ژاپن کشیده اند.

طی سالهای اخیر هرچه که بیشتر درباره این "نامها" خواندم و هرچه که بیشتر با روحیه حساس ژاپنی آشنا شدم، یک موضوع برایم بیشتر پررنگ شد: «هیات مدیره تویوتا، سالهاست که در "یک سال کاری" ، گردش مالی "چند برابر پول نفت ایران" را مدیریت می کنند». یعنی «یک شرکت» چند برابر «یک کشور» گردش مالی داراست. مثلا در سال 2017 این هیات مدیره، شش برابر فروش نفت کشور ایران را مدیریت کرد؛ کالا تولید کرد و به "دیگران" فروخت و پول به "داخل تویوتا" آورد. اما چرا نمی شنویم که هر دو-سه سال یکبار، یک نفر از اعضای این هیات مدیره پیدا شود که انشعاب کند و به تعبیر خودمانی «بزند بیرون» و شرکتِ خودش را راه بیندازد و با رسانه ها علیه مابقی اعضای هیات مدیره مصاحبه ها کند؟
و کتاب خاطره ها منتشر کند؟

رمز برقراری یا ماندگار شدن تویوتا (و نامهای مشابه) در چیست؟ در «اختراعات» گسترده؟ در «روشهای بازرگانی»؟ در تکنیکهای «مدیریت»؟ مانا شدن و ماندگاری این غولهای بزرگ اقتصادی، در نحوه تعامل اعضای هیات مدیره با همدیگر است.

«ژاپنی ها، مسائلشان را درون خودشان حل و فصل می کنند»

ما ایرانیان در مسیر توسعه، همیشه در جستجوی «فن آوری» یا تکنولوژی بوده ایم حال آنکه ماجرا بیش از آنکه به فن آوری ربط داشته باشد، موضوعی انسانی/رفتاری است.

صد وبیست وهفت سال است که یک شرکت عمرانی به نام «اوبایاشی» پروژه های بزرگ سازه ای را در ژاپن اجرا می کند. یعنی «چهار نسل» مهندسین اعضای هیات مدیره اوبایاشی، توانسته اند از متلاشی شدن یک نام جلوگیری کنند. هر شش-هفت سال، یکی نیامده از شرکت، بیرون بزند و «شرکت خودش» را تاسیس کند. در سال 2018 سود خالص این شرکت، از کل بودجه وزارت مسکن و شهرسازی ایران بیشتر بوده است.

✅سه- کجا پنهان شود رازی، کز او سازند محفلها؟
نکته جالب اینکه این دست مسائل رفتاری/انسانی، قابل پنهان کردن و مخفی کاری نیست. چند سال اخیر، در تلاطم بحرانهای مالی شرکت #توشیبا، و در مسیر دردناکی که به متلاشی شدن و «ورشکستگی» این غول فن آوری منتهی شد، ماجرای اختلاف رئیس هیات مدیره توشیبا با مدیرعامل، نقل محافل شده بود! (درباره این شرکت بسیار نوشته ام).
همان زمان این سوال پیش می آمد که چرا این «ماجرای توشیبا» هر سال برای یکی دیگر از «آن نامها» پیش نمی آید؟ چرا؟

هیات مدیره هیتاچی چرا اینطور با هم گلاویز نمی شوند؟! اعضای هیات مدیره سوزوکی چه قُرصی مصرف می کنند که هر سال یکی از آنها «اعلام استقلال» نمی کند؟ چرا هر روز یکی از هیات مدیره #میتسوبیشی مقابل دوربین رسانه ها نمی نشیند و از ماجرای «سوء مدیریتهای گسترده در میتسوبیشی» خاطره گویی نمی کند؟

وقتی که شنیدم مجموعه ای از همین غولهای بزرگ اقتصادی دورهم جمع شده اند و فروشگاه زنجیره ای «سوگو» را تشکیل داده اند، فهمیدم حرف سعدی که «دو درویش در گلیمی بخسبند و دو پادشاه در اقلیمی نگنجند» چرندی بیش نیست. ژاپن، سرزمینی است که امپراطورهای صنعت و پول، دور یک میز باهم می نشینند و باهم «کار» می کنند.

✅چهار- هیات مدیره فیس بوک:
@solseghalam
[ادامه- قسمت دوم متن🔻]

✍️شینزو آبه در امن ترین کشور دنیا ترور شد
(درباره خشونت در ژاپن)

🖊محمدرضا اسلامی

توکیو قلب اقتصاد ژاپن است. در منطقه «چیودا» دفاتر مرکزی سی و شش هزار شرکت واقع شده است و هشتصدهزار کارمند عالی رتبه در دفاتر شرکتهایی همچون تویوتا، هوندا، سونی، نیسان و… کار می کنند. با وجود تراکم بسیار بالا (و حیرت آورِ) جمعیت و ثروت در این شهر، توکیو بارها در رده بندیهای جهانی به عنوان «امن ترین شهر دنیا» انتخاب شده است. این رتبه بندی هرسال توسط «اکونومیست» انجام می شود و «شاخصهای امنیت» در این ارزیابی بسیار سختگیرانه هستند. امنیت در ژاپن مثال زدنی است. اما شینزو آبه دیروز در امن ترین کشور دنیا به قتل رسید. با توجه به این اتفاق عجیب، ضروری است که درباره مسئله «جرم و خشونت» در این کشور صحبت شود.

1️⃣- خشونت در کشور ادب و احترام
لایه ظاهری کشور ژاپن، پیچیده در ادب و رفتارهای مودبانه است. یک فرد خارجی، در مواجۀ اولیه با فرهنگ ژاپنی، ممکن است گمان کند که با فرهنگی ملایم/مهربان سر و کار دارد؛ حال آنکه مسئله خشونت در ژاپن «مسئله ای بسیار جدی» است. خشونتی که به انسان اِعمال می شود به شکلی غیرمستقیم و پیچیده است. مرگ از شدت کار (karōshi) و آمار بالای خودکشی در ژاپن (بیش از 20هزار در سال) نشانه ای است از قرارگیری «انسان» در میان چرخدنده های یک ساختار اجتماعی بسیار پیچیده.

2️⃣- جرم نه، خشونت آری
می توان چنین گفت که ژاپن در کنترل «جرم» و عمل مجرمانه، بسیار موفق بوده است لیکن فضای خشنِ جامعه، باعث بروز رفتارهایی می شود که می توان آثارش‌ را در آمار بالای افسردگی متجلی دید.

3️⃣- قتل شینزو آبه
هنوز اطلاعات روشن و دقیقی از علت قتل آبه توسط پلیس ژاپن منتشر نشده است ولی بسیار محتمل است که این ترور توسط فردی سرخورده انجام شده باشد که به مرحلۀ انجام رفتارهای جنون آمیز رسیده باشد. یکی از آن بیست و چندهزار نفری که هرسال خود را مقابل قطار پرت می کنند. یا یکی از میان انبوهِ آن نیم میلیون نفری که به بیماری Hikikomori (ひきこもり) مبتلا شده اند. بیماری ای که باعث می شود فرد مدتهای طولانی (ماهها) خود را در یک اتاق حبس کند.

و دریغ از مرگی اینگونه برای سیاستمداری ارزشمند.

4️⃣- دیدارم با شینزو آبه
در سالگرد سونامی توهوکو و در‌ کنگره مدیریت بحران سازمان ملل (در سندای)، سه نوبت فرصت دیدار‌ و گفتگو با شینزو آبه فراهم شد. یکبار در طول روز اول کنگره و دو بار در سومین روز کنگره، در مراسم شام نخست وزیر (که آبه میزبان میهمانان خارجی بود). در تمام آن سه روز، او را فردی باهوش، چابک در ارزیابی اطراف، و مسلط دیدم. در مراسم شام فرصت گفتگو مناسبتر بود. بیشترین چیزی که حس می شد، سنگینی باری بود که به عهده داشت. در تیم محافظانش، جوان باهوشی بود که نقش دست راست را برای آبه داشت و با وجود آشنایی آبه به زبان انگلیسی، کارهای ترجمه و... را به چابکی انجام می داد. (جوانی با خلق و خوی غیرژاپنی).

5️⃣- دشواریهای کار آقای نخست وزیر
سخن گفتن درباره شینزو آبه با در نظر گرفتن مقطع زمانی خاصی که او در مصدر امور ژاپن بود ضروری است. آبه که از خاندان مدیران ارشد ژاپنی بود (پدربزرگش در زمان ریاست جمهوری آیت اله رفسنجانی ارتباط خوب و نزدیکی با او داشت) در مقطعی سکان هدایت کشور را در دست گرفت که ژاپن با چهار ابَر بحران دست به گریبان بود:
☑️۱- بحران پس از زلزله و سونامی توهوکو (آلودگی هسته ای فوکوشیما)
☑️۲- رشد اقتصادی چین و بحرانِ فرو افتادن برندهای برتر ژاپنی همچون توشیبا (در برابر رقبای چینی)
☑️۳- بحران برخاستن یک رئیس جمهور «غیرقابل پیش بینی» در ایالات متحده آمریکا (مسالۀ ترامپ)
☑️۴- بحران کرونا و شکست سرمایه گذاریهای کلان ژاپن برای #المپیک توکیو

همآیندی این 4 ابربحران، ژاپن را در برابر شرایطی ویژه قرار داده بود. مشاهدۀ ورشکستگی و خشک شدن چاهِ نفتی مانند #توشیبا و زمین گیر شدنِ شرکتهایی همچون سونی و پاناسونیک، آبه را در شرایطی قرار داد که واقع بینانه و هشیار عمل کند. در برابر این هر 4 مورد شینزو آبه ناچار به اتخاذ تصمیماتی شد که بعضا با عدم محبوبیتش در جامعه ژاپنی همراه شد.

6️⃣- آبه و واقع گرایی
شینزو آبه درک روشنی از روابط بین الملل داشت و نقاط قوت/ضعف ژاپن را به خوبی می شناخت.
او ژاپن را «ضعیف نمی دانست» ولی تصور پوچ و غیرواقعی هم از «قدرت ژاپن» نداشت.
آبه می فهمید که برای هدایت کشورش از درشت گویی بپرهیزد و سیاستمداری کاملا عملگرا محسوب می شد. شینزو آبه (همچون بسیاری دیگر از ژاپنی ها) به غرب اعتماد نداشت ولی از فرصتهایِ تجاری در غرب به بهترین شکل ممکن استفاده کرد. امروز تویوتا همچنان در آمریکا بیشترین فروش را دارد و پاناسونیک از خاک برخاسته. هوندا و میتسوبیشی و... نیز وامدار هشیاری و درک صحیح او هستند.

خدایش رحمت کند. جهان به امثال او نیاز داشت.

خبرآنلاین
t.iss.one/solseghalam

تویوتا یا جنرال موتورز؟ تفاوت در دو نگرش ...
🔈فایل تصویری و صوتی
(مروری بر "عمر" بنگاههای بزرگ صنعتی-اقتصادی)

⭕️ خلاصه آنچه در این نشست مطرح شد:

✔️ (ضمن مروری بر تاریخچه تویوتا) درآمد مدیرعامل #تویوتا با درآمد مدیرعامل جنرال_موتورز مقایسه شده،

✔️ رئیس هیات مدیره تویوتا (یا پدرِ پروژۀ «تویوتا پِریوس») معرفی شده
و در خصوص جایگاهِ او در تصمیمات صحبت شده،

✔️ درباره مکانیزمِ انتخابِ مدیرعاملِ فعلی تویوتا در جوانی (53 سالگی!) صحبت شد،

✔️دربارۀ «تفاوت نگاه به مدیر ارشد» در ژاپن و آمریکا گفتگو شده،

✔️ گزارش مالیِ سال گذشتۀ این دو هولدینگ صنعتی، با هم مقایسه شد:
تیراژ ۱۰ میلیون خودرو «ساخت تویوتا» و ۶میلیون و هشتصدهزار خودرو «ساخت جنرال موتورز»،

✔️ یادکردی از سرنوشتِ تلخ آقای کارلوس گون (مدیرعامل مغضوب #نیسان) در مقابل ایلان ماسک،

✔️‌ در خصوص نقش و «جایگاه هیات مدیره یک شرکت» در «عمر شرکت» صحبت شد،

✔️ داری به زمین می‌خوری‌کاپیتان!
درباره این جمله و نقش آن در ورشکستگی و زمین خوردنِ #توشیبا بحث شد (نحوۀ تعاملِ «مدیریتِ میانی با هیات مدیرۀ یک هلدینگ» و تجربه تلخ توشیبا)؛ و مثال مشابهِ آن: بحران نیروگاه هسته ای فوکوشیما،
…

▪️▪️▪️
لینک فایل تصویری در آپارات:
https://www.aparat.com/v/smt9f

لینک فایل صوتی در کست باکس:
https://castbox.fm/vb/520960181

▪️مدت زمان: یک ساعت و 4 دقیقه (پرسش و پاسخ: 39 دقیقه)
*با تشکر از زحمات جناب درستکار و همکاران ارجمندشان در برگزاری نشست - مرداد 1401

دیدی آن قهقهۀ کبکِ خرامان حافظ؟/
که ز سر پنجۀ شاهینِ قضا غافل بود
🌐 t.iss.one/solseghalam