⚡️ مفهوم آنچه از افعال و صفات که خداوند در قرآن آن را گاهی به انفراد و گاهی بصورت جمع ذکر کرده است (۱)


✨محمد بن حسین رازی با اندکی اختلاف نسبت به نسخه احتجاج طبرسی و وضوح بیشتر روایت میکند که امیرالمؤمنین علیه السلام در پاسخ به زندیقی فرمودند:

🟡 و آنچه گفتی که در موضعی دگر که نفس خود را به انفراد وحدانیت کرد و در موضعی به جمع!

🟢 خدای تعالی فرد است و منزه چنانکه خود را صفت کرده است به وحدانیت ، نور ازلی و قدیم است و هیچ بدو نماند و او به هیچ نماند، تغییر بدو راه نیابد، حکم کند و برگزیند چنانکه خواهد و [او] را مانع نباشد، قضاء وی رد نتوان کردن ، آنچه آفریده در ملک وی تغییری کرد و نه آنچه بیافرید نقصان ملك اوست؛ مراد از آفریدن اظهار قدرت و پیدا کردن سلطنت بود و بیان براهین حکمت بیافرید آنچه خواست.

🔴 و براند (جاری کرد) فعل بعضی از اشیاء بر دست کسانی که ایشان را برگزید از امناء ، فعل ایشان فعل اوست و [فرمان شان] فرمان او ، چنانکه گفت: « من يطع الرسول ، فقد اطاع الله » ، هر که طاعت رسول برد طاعت خدای برده باشد.

🟢 آسمان و زمین موضع و مکان ساخت، آن را که خواهد از خلق خود تا پاک از پلید ظاهر شود چنانکه در سابق علم وی بود و آن را مثال گردانید اولیا و امناء خود را و خلایق را فضایل و منزلت اولیاء خود معلوم کرد و طاعتشان واجب گردانید بر جمله، مثل طاعت خود و حجتشان لازم کرد.

🔴 اگر خطاب به انفراد با ایشان کرد دلیل بود بر وحدانیت و انفراد وی، و آنجا که جمع کرد اظهار آن کرد که او را اولیاء و امنا هستند که افعال و احکام ایشان مانند فعل وی است و ایشان بندگان عزیزاند و مکرمتشان کرده است بقول سبق نبرند بر خدا ، یعنی از خود چیزی نگویند و فرمان او کار کنند.

🟢 و فرمایند: ایشان را به روح خود قوه و یاری داده است و معلوم خلق کرده که ایشان عالم باشند به علم غیب چنانکه خدای تعالی می‌گوید: «عالم الغيب فلا يظهر على غيبه احدا الامن ارتضی من رسول»...

📚 نزهة الکرام و بستان العوام ، ج ۲ ، ص۵۸۹ ، [ ترجمه روان تر ]
📚 الإحتجاج الطبرسي، ج ۱ ، ص۵۹۲-۵۹۳



🌿 رفع شبهه پیرامون « وَ أَجْرَى فِعْلَ بَعْضِ الْأَشْيَاءِ عَلَى أَيْدِي مَنِ اصْطَفَى مِنْ أُمَنَائِهِ»:

❗️در مورد این قسمتِ حدیث برخی ادعا میکنند چون عبارت فِعْلَ بَعْضِ الْأَشْيَاءِ آمده است فلذا نشانگر این است که امناء الهی (که مصداق تام آن ائمه اطهار علیهم السلام هستند) خلق و رزق و اموری مانند آن از امور عالم به دست شان جاری نمیگردد ، چون این امور استثناء شده است!
 

🔺 پاسخ:

⚡️ ۱ - در بخش هایی از همین حدیث در باب امناء الهی که فعل شان به خداوند متعال نسبت داده میشود آمده است که خداوند متعال به دست هر کسی (از امناء اش) که بخواهد اعطاء میکند که این بخش در وساطت در اعطاء واضح هست ، حال خداوند میخواهد به وسیله امناء خود به بندگان خود رزق و نعمت های معنوی و مادی بدهد.

⚡️۲ - در این حدیث شریف در باب امور شب قدر از جمله اموری که به سوی امام هبوط میکند به خلق و رزق و امثال آن اشاره شده است که امام علیه السلام بر آن امر ولایت دارد و ان شاء الله دلائل مدخلیت امام در امور #شب_قدر و تنفیذ و اجرای آن بدست شان در آینده ارسال خواهد شد.


🌱 معنای عبارت فِعْلَ بَعْضِ الْأَشْيَاءِ :

⚡️ بنابر احادیث ، خلقت انوار اهل بیت علیهم السلام را خداوند مستقیم و بدون واسطه انجام داده است ، بنابر چنین تعبیری جاری شدن دیگر افعال به دست امناء ، جزء دایره بعض الأشیاء می باشد و با در نظر گرفتن این مقوله دیگر جریان تمام اشیاء متصور نیست و خلقت خودشان از آن مستثیٰ شده و همانطور که اینجا و اینجا بیان شد جاری شدن امور به اسباب است.


✔️ جناب احمد بن علی بن ابی طالب طبرسی از علماء قرن ۶ ه‍.ق در مقدمه کتاب احتجاج تصریح می‌کند که روایاتی که نقل کرده است جزء روایات مشهوره است و بر آن اجماع است و به همین جهت اسناد اغلب روایات را ذکر نکرده است!

✔️ این روایت طولانی در کتاب احتجاج شیخ طبرسی با مضامین فوق العاده مهم و عالی در کتاب شریف نزهة الکرام و بستان العوام ،ج۲،ص۵۸۹ تالیف محمد بن حسین رازی از علماء قرن ۶ ه‍.ق (مؤلف تبصرة العوام) هم به زبان فارسی و با اندکی تفاوت در الفاظ و وضوح بیشتر روایت شده است و این کتاب یکی از مصادری است که جناب سید بن طاووس متوفیٰ ۶۶۴ ه‍.ق در کتاب فرج المهموم في تاريخ علماء النجوم حدیثی را از آن روایت کرده و این نشانه اعتماد و اعتناء ایشان به کتاب نزهة الکرام اعتناء می باشد!

🍃 با توجه به نکته و اصل و قاعده ای که این روایت شریفه در اختیار ما قرار داده است می توانیم در حیطه و محدوده ای که در ابتدای روایت مشخص شد ، معنا و مفهوم بسیاری از آیاتی که به صورت جمع در قرآن کریم موجود است را استدراک کنیم.


#الفاظ_جمع_قرآن #مفرد #جمع #امناء_الهی #فعل_امناء #وساطت #نکات #اصل #اصول #علم_غیب

💫 @nour_al_anvar

💚 مُنزِلِ اَلمَنِّ وَ اَلسَّلوَىٰ (۱) 💚


✨ آیات نزول من و سلوی بر بنی اسرائیل:


🟢 ﴿ و ظَلَّلْنا عَلَيْكُمُ الْغَمامَ ، وَ أَنْزَلْنا عَلَيْكُمُ الْمَنَّ وَ السَّلْوى ؛ كُلُوا مِنْ طَيِّباتِ ما رَزَقْناكُمْ ، وَ ما ظَلَمُونا وَ لكِنْ كانُوا أَنْفُسَهُمْ يَظْلِمُونَ ﴾.

🟡 ﴿ و ابر را بر سر شما سايبان قرار داديم ، ‌و «مَنّ» و «سلوى» را براى شما نازل کردیم ، [و به شما گفتيم:] ‌از طیبات (نعمت‌هاى پاكيزه‌) كه ما به شما رزق و روزى داده‌ ايم بخوريد ، و [ آنها كفران كردند، ولى با اين كار] ، آنها به ما ستم نكردند ، ‌بلكه به خود ستم مى‌نمودند﴾.

📚 سوره بقره - آیه ۵۷


🟢 ﴿ و قَطَّعْناهُمُ اثْنَتَيْ عَشْرَةَ أَسْباطاً أُمَماً وَ أَوْحَيْنا إِلى مُوسى إِذِ اسْتَسْقاهُ قَوْمُهُ أَنِ اضْرِبْ بِعَصاكَ الْحَجَرَ فَانْبَجَسَتْ مِنْهُ اثْنَتا عَشْرَةَ عَيْناً قَدْ عَلِمَ كُلُّ أُناسٍ مَشْرَبَهُمْ ؛ وَ ظَلَّلْنا عَلَيْهِمُ الْغَمامَ ، وَ أَنْزَلْنا عَلَيْهِمُ الْمَنَّ وَ السَّلْوى ، كُلُوا مِنْ طَيِّباتِ ما رَزَقْناكُمْ ؛ وَ ما ظَلَمُونا وَ لكِنْ كانُوا أَنْفُسَهُمْ يَظْلِمُونَ ﴾.

🟡 ﴿ ما آن‌ ها را به دوازده گروه كه هر یک طايفه‌اى [از خاندان اسرائيل] بودند تقسيم كرديم. و هنگامى‌كه قوم موسى از او تقاضاى آب كردند ، به او وحى فرستاديم كه: «عصاى خود را بر سنگ مخصوص بزن». ناگهان دوازده چشمه از آن بيرون جست ، آنچنان‌كه هر طايفه ، چشمه و آبشخور خود را مى‌شناخت ﴾.

🟡 ﴿ و ابر را بر سر آن‌ ها سايبان ساختيم ؛ و بر آن‌ها «منّ» و «سلوى» فرستاديم ، [و به آنان گفتيم:] از طیبات (نعمت های پاکیزه) كه به شما داده‌ ايم بخوريد؛ و [ آن‌ها كفران كردند؛ ولى با اين كار] به ما ستم نكردند، بلكه به خودشان ستم مى‌نمودند ﴾.

📚 سوره اعراف ، آیه ۱۶۰


🟢 ﴿ يا بَنِي إِسْرائِيلَ قَدْ أَنْجَيْناكُمْ مِنْ عَدُوِّكُمْ وَ واعَدْناكُمْ جانِبَ الطُّورِ الْأَيْمَنَ ؛ وَ نَزَّلْنا عَلَيْكُمُ الْمَنَّ وَ السَّلْوى ؛ كلُوا مِنْ طَيِّباتِ ما رَزَقْناكُمْ ، وَ لا تَطْغَوْا فيهِ فَيَحِلَّ عَلَيْكُمْ غَضَبي وَ مَنْ يَحْلِلْ عَلَيْهِ غَضَبي فَقَدْ هَوى ﴾.

🟡 ﴿  اى بنى‌اسرائيل! ما شما را از دست دشمن تان نجات داديم ، و در جانب راست كوه طور ، با شما وعده گذارديم؛ و «منّ» و «سلوى» بر شما نازل كرديم ؛ از طیباتی (رزق و روزی‌ هاى پاکیزه‌) که به شما داده‌ایم؛ ودر آن طغیان نکنید، که غضب من بر شما وارد شود و هرکس غضبم بر او وارد شود هلاک خواهد شد﴾.

📚سوره طه ، آیه ۸۰ و آیه ۸۱


⭐️ شرح فراز مُنزِلِ اَلمَنِّ وَ اَلسَّلوَىٰ


⚡️ بنابر زیارت شریفه مأثوره امیر المؤمنین علیه السلام که در کتاب المزار الکبیر ابن مشهدی ، المزار القدیم ، العتیق الغروی روایت شده است ، امیر المؤمنین علیه السلام نازل کننده من و سلوی بر بنی اسرائیل بوده است و در این زیارت شریفه عبارت " مُنزِلِ اَلمَنِّ وَ اَلسَّلوَىٰ " را خطاب به آن حضرت می خوانیم.

♦️ فلذا واضح است که در تمام آیات قرآنی فوق که در آن سخن از نازل کردن مَن و سلویٰ بر قوم بنی اسرائیل و به امر به خوردن این طیبات از ارزاق و نعمات به میان آمده است ، به صریح الفاظ این زیارت شریفه ، واسطه نزول این ارزاق و نعمات بر بنی اسرائیل حضرت امیر المؤمنین علیه السلام بوده است و رزق و روزی بنی اسرائیل در آن شرایط بحرانی بدست ایشان جاری گشته و اعطاء شده است.

✅ نکاتی لطیف:

🔵 ۱- باید توجه داشت که بنابر روایت شریف امیر المؤمنین علیه السلام در کتاب احتجاج و امثال آن ، الفاظ جمع موجود در اینگونه آیات شریفه ، مانند أَنْزَلْنا ، رَزَقْناكُمْ ، ظَلَّلْنا و غیره ، دلالت بر وجود امناء الهی ( وسائط و اسباب ) دارد ، که فعل شان فعل الله تعالیٰ هست و از مصادیق تام آن اهل بیت اطهار علیهم السلام است ، که این مورد نیز قرینه و شاهد صدق مضاعفی می باشد.


🔵 ۲ - در قرآن کریم و ادعیه عباراتی همچون خَيْرَ اَلْمُنْزِلِينَ و خَيْرَ اَلرَّازِقِين را در مورد خداوند متعال مشاهده میکنیم ، با اندک توجه قواعد عربی واضح هست که در این عبارات در مورد منزلین و رازقین متعددی در این آیات و یا ادعیه سخن گفته شده که خداوند بهترین آنها است که قاعده روایی فوق الذکر نیز مؤید مضاعفی در حقیقت این الفاظ جمع در وجود واسطه و اسباب و امناء الهی که امور و افعال به دست شان جاری میشود و فعل شان فعل خداوند است و به او نسبت داده میشود.


🍃 معنای « اَلمَنِّ » و « اَلسَّلوَىٰ » و تفاصیل بیشتر در پست های بعدی ارسال خواهد شد.


#شرح_زیارت #منزل_من_و_سلوی #وساطت #اسباب #رازقیت #الفاظ_جمع_قرآن

💫 @nour_al_anvar