تجدید عهد با دکتر معتمدنژاد
روزنامه نگاری بر امید استوار است

💡 یاد استاد
✏ ابراهیم جعفری
🌍 دهکده جهانی
@dehkade_jahan
#دکتر_کاظم_معتمد_نژاد
#جامعه_چند_صدایی
#عقلانیت_ارتباطی


✅ ۱۴ آذرماه سال ۱۳۹۲ برای دانش پژوهان ایران روز سخت و دشواری بود ؛ زیرا پدر علوم ارتباطات اجتماعی ایران ؛ دکتر کاظم معتمدنژاد پس از یک عمر مجاهدت علمی دعوت حق را لبیک گفت. شش سال از آن روز گذشت ؛ اما آثار خدمات ماندگار او همچنان در همه محفل های آکادمیک و به ویژه کانون های ارتباطی می درخشد. از این رو با استاد بزرگ خود تجدید عهد می کنیم مسیر شکوهمندی را که در زمینه آموزش و پژوهش علوم ارتباطات و به ویژه روزنامه نگاری پیمود ، تداوم بخشیم.

✅ متن زیر به قلم اینجانب در اولین سالگرد درگذشت آن چهره محبوب و فرزانه در روز ۱۳ آذرماه ۱۳۹۳ در روزنامه ایران به چاپ رسید که از نظرتان می گذرد. لازم به یادآوری است باتوجه به گذشت ۵ سال از نگارش این یادداشت ، در ابتدای متن به جای یک سال ، شش سال آورده ام.

--------------------------------------------------------------

✅ شش سال از هجران #پدر_علوم_ارتباطات اجتماعی ایران دکتر کاظم معتمدنژاد سپری شد ؛ اما با گذشت زمان خاطرات و آثار این فرزانه فروتن از مدار ذهن علاقه‌مندان و دوستانش هیچ‌گاه محو نخواهد شد. او که با عبرت از تاریخ به آینده می‌نگریست، در سخت‌ترین شرایط نیز در دل‌ها بذر امید می‌کاشت و هیچ‌گاه تسلیم مشکلات نبود. در راستای تثبیت و نهادینه کردن رشته #ارتباطات_اجتماعی و شاخه‌های آن نظیر روزنامه‌نگاری، روابط عمومی ، مطالعات ارتباطی و... ، بارها با بی‌مهری مواجه شد، اما هرگز ناامیدی بر او غلبه نکرد و آن قدر به درهای بسته می‌زد تا سرانجام باز می‌شدند. این چهره خستگی ناپذیر اعتقاد راسخ داشت که با استفاده بهینه و مطلوب از ظرفیت ارتباطات اجتماعی، می‌توان مسیر #توسعه را در کشور هموار کرد.

✅ ایشان با توجه به #تنوع_فرهنگی موجود در کشور، بر لزوم ظهور و بالندگی رسانه‌های بومی و بویژه #مطبوعات_محلی تأکید می‌ورزید. دکتر معتمدنژاد اعتقاد داشت در این شرایط، جامعه از حالت تک‌صدایی به #چند_صدایی تبدیل شده و تمام استعدادها شکوفا می‌شود. بدیهی است مطبوعات در سطوح محلی و ملی با فراگیر کردن #فرهنگ_نقد، آستانه شکیبایی جامعه را افزایش داده و به عنوان دیده‌بانی تیزبین از انحرافات جلوگیری می‌کند.

✅ برهیچ‌کس پوشیده نیست که ایجاد فضا برای تفاهم و تبدیل مونولوگ (تک‌گویی) به #دیالوگ(گفت‌و‌گو بین افراد) ، که به تعبیر هابرماس از آن به عنوان #حوزه_عمومی یاد می‌شود و #عقلانیت_ارتباطی برخاسته از آن، ضرورتی انکارناپذیر برای گسترش #خرد_جمعی محسوب می‌شود. برای دستیابی به این مقصود، دکتر معتمدنژاد #حق_ارتباط، #حق_اطلاع و
#حق_دسترسی_به_اطلاعات را به عنوان حقوق اساسی شهروندان مورد توجه قرار داده و بر #استقلال_حرفه‌ای_روزنامه‌نگاران که در واقع نمایندگان #افکار_عمومی هستند، تأکید می‌ورزید. او #روزنامه‌نگاری را یک خدمت عمومی می‌دانست و هدف رسانه‌ها را در درجه اول آگاه‌سازی مردم و راهنمایی جامعه و مسئولان برمی‌شمرد و خاطرنشان می‌کرد که «روزنامه‌نگاری برامید استوار است».

✅ از ویژگی‌های برجسته دکتر معتمدنژاد ، التزام به رعایت اصول اخلاقی بود. در این راستا همواره منافع ملی را بر مصالح شخصی ترجیح می‌داد. در مواجهه با دیدگاه‌های مخالف هیچ‌گاه از مدار انصاف خارج نمی‌شد و همواره رواداری را پیشه خود می‌ساخت. ایشان بر این باور بود که روزنامه‌نگاری باید تنها بر #حقیقت‌_گویی و #اخلاق‌_مداری متکی باشد. در انتشار آثارش نهایت دقت و وسواس را اعمال می‌کرد و این نکته سنجی‌ها را در اصلاح پایان‌نامه‌های دانشجویانی که مسئولیت راهنمایی آنان را برعهده داشت، به شدت رعایت می‌کرد.

✅ برای این استاد فرزانه، بازنشستگی مفهومی نداشت و آن را برای یک معلم بی‌معنا می‌دانست. از این رو، پس از بازنشستگی ظاهری، فرصتی برای بازنگری در آثاری که به دلیل حساسیت و دقت زیادش هنوز چاپ نشده بود ، پیدا کرد تا به زیور طبع آراسته شدند و اکنون به عنوان سرمایه ای گرانبها در اختیار علاقه‌مندان است. جا دارد ما شاگردان این استاد بزرگ راهی را که او از میان سنگلاخ‌ها گشود، تداوم بخشیم و هر کدام به سهم خود در فراگیر کردن دانش ارتباطات و تبدیل آن به رکنی از ارکان توسعه ایفای نقش کنیم.

#دکتر_کاظم_معتمد_نژاد
#جامعه_چند_صدایی
#عقلانیت_ارتباطی

( اگر می پسندید ، لطفا به اشتراک بگذارید )

روز جهانی ارتباطات و پاندومی کرونا

✏ ابراهیم جعفری
🌍 دهکده جهانی
@dehkade_jahan

✅ از سال ۱۹۶۹ میلادی تاکنون، روز هفدهم ماه مه " May " (برابر با ۲۷ اردیبهشت‌ماه) هر سال با عنوان #روز_جهانی_ارتباطات و #جامعه_اطلاعاتی نامگذاری شده است. این روز یادآور پایه‌گذاری اتحادیه جهانی مخابرات در سال ۱۸۶۵ است که در آن نخستین کنوانسیون جهانی ارتباطات دوربرد در پاریس به امضا رسید. این اتحادیه، شعار امسال برای برگزاری روز جهانی ارتباطات و جامعه اطلاعاتی ۲۰۲۰ را «ارتباطات تا سال ۲۰۳۰: فناوری اطلاعات و ارتباطات در خدمت اهداف #توسعه_پایدار» انتخاب کرد. این شعار در راستای اهدافی بود که در #اجلاس_سران جامعه اطلاعاتی تعریف‌شده است.

✅ امسال در حالی " روز جهانی ارتباطات " را پشت سر می گذاریم که ویروس مهلک کرونا ( کووید ۱۹ ) اغلب کشورهای جهان را درنوردیده و آثار خود را در همه عرصه ها؛ ازجمله ارتباطات نمایان ساخته است.

✅ دکتر هادی خانیکی بر این باور است که دو ویژگی #نوپدیدگی و #جهان‌_گستری کرونا، ما را در معرض ناشناختگی‌های جدید قرار داد که طبیعتا #ارتباطات هم از این تغییر در امان نیست. در این روزها وزارت آموزش و پرورش از برنامه‌ #شاد با افتخار یاد می‌کند. به خاطر می آوریم زمانی همه‌ی تلاش‌ها بر این بود که چگونه جلوی ورود یک موبایل را به مدرسه بگیرند؛ اما در حال حاضر شرایطی پیش آمده که مدرسه وارد موبایل شد و طبیعتا هر خانواده‌ای به دنبال این است که یک #تلفن_هوشمند برای فرزند خود فراهم کند.

✅ در دانشگاه فکر می‌کردیم باید فاصله میان آموزش‌های رسمی و غیررسمی وجود داشته باشد تا کلاسها دوست‌داشتنی‌تر شود. سر سرای دانشگاه و سالن‌ها سرشار از این توصیه بود که کسی از موبایل استفاده نکند؛ اما حالا با شرایطی مواجه شدیم که اگر موبایل نباشد، نمی‌توانیم کلاس را برگزار کنیم. این وضعیت نشان دهنده آن است که تغییرات مهم و ناگهانی در #سبک_زندگی و استفاده از #رسانه رخ داده و حضور رسانه در فضای خانوادگی بیشتر شده است.

✅ اکنون نگاه ما به ابزارهای ارتباطی و ظرفیت‌های رسانه‌ای به جنبه‌های #فرصت‌_آمیز آن‌ها معطوف شده؛ در حالی که در گذشته متوجه #تهدیدها بود. شرایط موجود این واقعیت را پیش روی ما قرار داد که اگر در تنهایی‌هایی که در قرنطینه‌ها به ما تحمیل شده، #ارتباطات_مجازی وجود نداشت، با وضعیت بغرنج تری روبرو بودیم.

✅ هم اکنون وارد مرحله ای شده ایم که دارای انعطاف زمانی و مکانی بیشتر است. برای کسی که اهل اندیشه و دانش است صحبت با مخاطبانی که آنان را نمی‌بیند و نمی‌داند در حال انجام چه کاری هستند، شرایط جدیدی است. این شرایط قدرت تفکر و تخیل فرد را افزایش می‌دهد تا هر لحظه‌ تصور کند با #مخاطبان خود چگونه روبه‌رو می‌شود.

✅ پاندمی کرونا علاوه بر تغییری که در
#سبک_آموزش ایجاد نموده، زمینه‌ای را برای تولید #انبوه_اطلاعات فراهم کرده است. در تولید انبوه اطلاعات می‌بینیم که هر کسی از سطوح عامه تا سطوح متخصص جامعه یاد گرفته است چگونه اطلاعات را #تولید، #توزیع و #دریافت کند. طبیعتا پزشکان و کادر درمان و پیشگیری و افراد حرفه‌ای به کسانی تبدیل شده‌اند که به روزنامه‌نگاری یا حداقل #روزنامه‌نگاری_شهروندی نیز نزدیک شوند.

✅ رسانه‌های اجتماعی شرایطی را برای انتقال تجربه و اشتراک‌گذاری و افزایش #گفت‌_و_گو فراهم کرده‌اند. اگر بخواهیم با روش‌های علمی این موضوع را ارزیابی کنیم، در همین شرایط مواجه شدن ما با پدیده کرونا و نگرانی از خطر شیوع آن، میل به گفت‌وگو و امکان آن در جوامع بیشتر شده است.

✅ همین تمایلی که به برگزاری لایوهای مختلف ایجاد شده و افرادی که بیننده #لایو_ها هستند، گویای آن است که انگار این دل‌های تنگ تمایل زیادی برای گفتن دارند و باید جایی پیدا شود تا اطلاعات به اشتراک‌ گذاشته شود.

✅ روز جهانی ارتباطات و جامعه اطلاعاتی را به #رسانه_ها که رسالت #تنویر_افکار_عمومی را بر دوش می کشند و #روابط_عمومی_ها که حلقه ارتباط دستگاه های دولتی و غیر دولتی با مردم هستند، تبریک و تهنیت عرض نموده، با این امید که شاهد ارتقای روزافزون این نهادهای مدنی در کشور باشیم. باشد که میوه‌های #فناوری_اطلاعات_و_ارتباطات را برای شتاب دادن به رشد اجتماعی، اقتصادی، محیط‌زیست،
و #توسعه_پایدار ایران عزیز به کار گیریم.

( اگر می پسندید، لطفا در نشر آن بکوشید )