💡ارمغان سفر به مشهد مقدس
✏ ابراهیم جعفری
🌍 دهکده جهانی
@dehkade_jahan
#انجمن_همیاران_جهاد_کردستان
#گفت_و_گو
#حوزه_عمومی
#یورگن_هابرماس
#مکتب_فرانکفورت


اینجانب توفیق پیدا کردم از تاریخ ۳۱ مرداد ماه تا ۴ شهریورماه ۱۳۹۸ همراه با تعدادی از اعضای انجمن همیاران جهاد ( سازندگی ) کردستان ، به زیارت ولی نعمت مان حضرت ثامن الحجج علی ابن موسی الرضا ( ع ) شتافته و در برنامه های پیش بینی شده مشارکت داشته باشم.
#انجمن_همیاران_جهاد_کردستان یک تشکل مردم نهاد است که جهادگران شاغل در سازمان جهاد سازندگی ( سابق ) کردستان را که اکثر آنان در دوران بازنشستگی به سر برده و بعد از پیروزی انقلاب در شهرهای آن استان به منظور خدمت به مردم محروم آن سامان حضور داشتند ، در نقاط مختلف کشور سازماندهی نموده ، با برگزاری گردهم آیی ها و نشست ها ی سالیانه و دوره ای ، ضمن تجدید دیدار ، از ظرفیت و تجربه آنان در جهت فعالیت های داوطلبانه بهره می برد.
در همین راستا همیارانی که در این سفر حضور داشتند ، علاوه بر زیارت و بازدید از کتابخانه آستان قدس رضوی و مراکز و نهادهای پژوهشی دانشگاه فردوسی و ... ، در نشست های علمی مرتبط با توسعه پایدار روستایی ، مسئولیت اجتماعی ، عشق از منظر مولانا جلال الدین بلخی و ... شرکت کردند و دیدگاه ها و نظرات خود را مطرح ساختند.
آنچه برای بنده دلپذیر بود ، تبادل نظرها و #گفت_و_گو هایی بود که در فضایی سرشار از آرامش و فارغ از هرگونه تطمیع ، فشار سازمانی، خودسانسوری و ... صورت پذیرفت و به تعبیر #یورگن_هابرماس اندیشمند شهیر آلمانی و آخرین نظریه پرداز نسل اول #مکتب_فرانکفورت ، یک #حوزه_عمومی شکل گرفت. کارکرد حوزه عمومی ایجاد #خرد_جمعی است که متاسفانه بر اثر حاکمیت سرمایه و کالایی شدن فرهنگ ( صنعت فرهنگ) ، در همه جوامع و به ویژه ایران ، جایگاه خود را تا حدود زیادی از دست داده است. شاید یکی از بزرگترین یادگارهای دوران انقلاب را بتوان همین حوزه های عمومی دانست که قبل و بعد از پیروزی انقلاب در جای جای کشور ؛ بخصوص در دانشگاه ها شکل می گرفت و "دیالوگ " در کانون آن ها وجود داشت. فراموش نمی کنم در ماه های پس از پیروزی انقلاب در دانشگاه تهران صدها گروه کوچک و بزرگ اعم از دانشجویان ، روحانیان و حتی مردم عادی بدون دعوت از سوی تشکل های سیاسی ؛ به صورت خودجوش دورهم جمع می شدند و در رابطه با مسائل گوناگون بحث و گفت و گو می کردند. متاسفانه به مرور زمان فضای گفت و گویی رنگ باخت و امروز در اکثر خانه ها و اداره ها و ... اگر سخنی برای بحث مطرح شود ، اغلب دارای جهت گیری های مادی است و ...!!
از این رو برای اینجانب زیارت امام رضا ( ع ) و جلسه های همیاران در مشهد که با منطق و استدلال و گوش دادن به نظرهای موافق و مخالف همراه بوده و برآیند آن تولید فکر و اندیشه است ، ارمغان این سفر معنوی به شمار می رود.

#انجمن_همیاران_جهاد_کردستان
#گفت_و_گو
#حوزه_عمومی
#یورگن_هابرماس
#مکتب_فرانکفورت

تجدید عهد با دکتر معتمدنژاد
روزنامه نگاری بر امید استوار است

💡 یاد استاد
✏ ابراهیم جعفری
🌍 دهکده جهانی
@dehkade_jahan
#دکتر_کاظم_معتمد_نژاد
#جامعه_چند_صدایی
#عقلانیت_ارتباطی


✅ ۱۴ آذرماه سال ۱۳۹۲ برای دانش پژوهان ایران روز سخت و دشواری بود ؛ زیرا پدر علوم ارتباطات اجتماعی ایران ؛ دکتر کاظم معتمدنژاد پس از یک عمر مجاهدت علمی دعوت حق را لبیک گفت. شش سال از آن روز گذشت ؛ اما آثار خدمات ماندگار او همچنان در همه محفل های آکادمیک و به ویژه کانون های ارتباطی می درخشد. از این رو با استاد بزرگ خود تجدید عهد می کنیم مسیر شکوهمندی را که در زمینه آموزش و پژوهش علوم ارتباطات و به ویژه روزنامه نگاری پیمود ، تداوم بخشیم.

✅ متن زیر به قلم اینجانب در اولین سالگرد درگذشت آن چهره محبوب و فرزانه در روز ۱۳ آذرماه ۱۳۹۳ در روزنامه ایران به چاپ رسید که از نظرتان می گذرد. لازم به یادآوری است باتوجه به گذشت ۵ سال از نگارش این یادداشت ، در ابتدای متن به جای یک سال ، شش سال آورده ام.

--------------------------------------------------------------

✅ شش سال از هجران #پدر_علوم_ارتباطات اجتماعی ایران دکتر کاظم معتمدنژاد سپری شد ؛ اما با گذشت زمان خاطرات و آثار این فرزانه فروتن از مدار ذهن علاقه‌مندان و دوستانش هیچ‌گاه محو نخواهد شد. او که با عبرت از تاریخ به آینده می‌نگریست، در سخت‌ترین شرایط نیز در دل‌ها بذر امید می‌کاشت و هیچ‌گاه تسلیم مشکلات نبود. در راستای تثبیت و نهادینه کردن رشته #ارتباطات_اجتماعی و شاخه‌های آن نظیر روزنامه‌نگاری، روابط عمومی ، مطالعات ارتباطی و... ، بارها با بی‌مهری مواجه شد، اما هرگز ناامیدی بر او غلبه نکرد و آن قدر به درهای بسته می‌زد تا سرانجام باز می‌شدند. این چهره خستگی ناپذیر اعتقاد راسخ داشت که با استفاده بهینه و مطلوب از ظرفیت ارتباطات اجتماعی، می‌توان مسیر #توسعه را در کشور هموار کرد.

✅ ایشان با توجه به #تنوع_فرهنگی موجود در کشور، بر لزوم ظهور و بالندگی رسانه‌های بومی و بویژه #مطبوعات_محلی تأکید می‌ورزید. دکتر معتمدنژاد اعتقاد داشت در این شرایط، جامعه از حالت تک‌صدایی به #چند_صدایی تبدیل شده و تمام استعدادها شکوفا می‌شود. بدیهی است مطبوعات در سطوح محلی و ملی با فراگیر کردن #فرهنگ_نقد، آستانه شکیبایی جامعه را افزایش داده و به عنوان دیده‌بانی تیزبین از انحرافات جلوگیری می‌کند.

✅ برهیچ‌کس پوشیده نیست که ایجاد فضا برای تفاهم و تبدیل مونولوگ (تک‌گویی) به #دیالوگ(گفت‌و‌گو بین افراد) ، که به تعبیر هابرماس از آن به عنوان #حوزه_عمومی یاد می‌شود و #عقلانیت_ارتباطی برخاسته از آن، ضرورتی انکارناپذیر برای گسترش #خرد_جمعی محسوب می‌شود. برای دستیابی به این مقصود، دکتر معتمدنژاد #حق_ارتباط، #حق_اطلاع و
#حق_دسترسی_به_اطلاعات را به عنوان حقوق اساسی شهروندان مورد توجه قرار داده و بر #استقلال_حرفه‌ای_روزنامه‌نگاران که در واقع نمایندگان #افکار_عمومی هستند، تأکید می‌ورزید. او #روزنامه‌نگاری را یک خدمت عمومی می‌دانست و هدف رسانه‌ها را در درجه اول آگاه‌سازی مردم و راهنمایی جامعه و مسئولان برمی‌شمرد و خاطرنشان می‌کرد که «روزنامه‌نگاری برامید استوار است».

✅ از ویژگی‌های برجسته دکتر معتمدنژاد ، التزام به رعایت اصول اخلاقی بود. در این راستا همواره منافع ملی را بر مصالح شخصی ترجیح می‌داد. در مواجهه با دیدگاه‌های مخالف هیچ‌گاه از مدار انصاف خارج نمی‌شد و همواره رواداری را پیشه خود می‌ساخت. ایشان بر این باور بود که روزنامه‌نگاری باید تنها بر #حقیقت‌_گویی و #اخلاق‌_مداری متکی باشد. در انتشار آثارش نهایت دقت و وسواس را اعمال می‌کرد و این نکته سنجی‌ها را در اصلاح پایان‌نامه‌های دانشجویانی که مسئولیت راهنمایی آنان را برعهده داشت، به شدت رعایت می‌کرد.

✅ برای این استاد فرزانه، بازنشستگی مفهومی نداشت و آن را برای یک معلم بی‌معنا می‌دانست. از این رو، پس از بازنشستگی ظاهری، فرصتی برای بازنگری در آثاری که به دلیل حساسیت و دقت زیادش هنوز چاپ نشده بود ، پیدا کرد تا به زیور طبع آراسته شدند و اکنون به عنوان سرمایه ای گرانبها در اختیار علاقه‌مندان است. جا دارد ما شاگردان این استاد بزرگ راهی را که او از میان سنگلاخ‌ها گشود، تداوم بخشیم و هر کدام به سهم خود در فراگیر کردن دانش ارتباطات و تبدیل آن به رکنی از ارکان توسعه ایفای نقش کنیم.

#دکتر_کاظم_معتمد_نژاد
#جامعه_چند_صدایی
#عقلانیت_ارتباطی

( اگر می پسندید ، لطفا به اشتراک بگذارید )

#کلاب_هاوس، پژواک صداهای خاموش
و بشارت دهنده #جامعه_چند_صدایی

✍ابراهیم جعفری
🌍 دهکده جهانی
@dehkade_jahan

✅ طی هفته های اخیر شبکه اجتماعی
#کلاب_هاوس ( clubhouse ) که بر پایه #صوت ایجاد شده، توانسته است به یکی از محبوبترین شبکه های اجتماعی در دنیا و ایران تبدیل شود.
در این پلتفرم افراد می توانند به طور زنده با یکدیگر صحبت کنند و دیدگاه های خود را به اشتراک گذارند.

✅ آنچه کلاب هاوس را از دیگر شبکه های اجتماعی متمایز می کند، این است که بدون متن، عکس و ویدئو توانسته تنها از طریق صوت، میلیون ها کاربر را شیفته خود سازد. در این شبکه اتاق ها یا Room های مختلفی با موضوع های متنوع برای بحث و تبادل نظر وجود دارد. البته همه افراد با هم نمی توانند شروع به صحبت کنند و هر اتاق یک یا چند اَدمین برای مدیریت بحث ها دارد. کاربر در این شبکه می تواند در هر شرایطی حرف بزند و پیام ها ضبط و ذخیره نمی شود.


  ✅ کلاب هاوس که قبل از #پاندمی_کرونا در دسترس قرار گرفت، ابتدا مورد اقبال واقع نشد و حتی پیش بینی گردید که در رقابت با سایر اپلیکیشن های اجتماعی با شکست مواجه شود؛ اما محدودیت هایی که کووید ۱۹ بر زندگی مردم جهان تحمیل کرد، منجر به کاهش و حتی قطع تعامل های اجتماعی، دورهمی های حضوری، میهمانی ها، گعده ها و گپ و گفت های دوستانه و شب نشینی های خانوادگی شد. به همین دلیل حضور در فضای مجازی به نحو چشمگیری افزایش یافت و درنهایت این کلاب هاوس بود که در هفته های آغازین سال ۱۴۰۰ خورشیدی توانست بخش اعظم این کمبود را در فضایی متفاوت جبران کند.

✅ البته این اپلیکیشن برای افراد برون گرا که از گفت وگو و سخن گفتن لذت می برند و همچنین تئوری پردازان اجتماعی که می خواهند بی واسطه یافته های خود را با دیگران به اشتراک گذارند، جذابیتی دوچندان داشت. قطعاً آنچه در کلاب هاوس در حال شکل گرفتن است، قادر خواهد بود رسانه های تصویری و رادیویی جهان را نیز دستخوش تغییرات شگرفی کند و موجب گسترش تولید برنامه های #گفت_و_گو_محور در اتاق های شنیداری و دیداری رسانه ها شود؛ اما آنچه ظرفیت های کلاب هاوس را در کشور ما جذاب جلوه داده، تشنگی عامه مردم به ابراز عقیده، تبادل نظر و گفت وگوی آزاد است که در جست و جوی یافتن پاسخی برای پرسش هایشان، حتی حاضرند از خواب شبانه خود نیز بگذرند.

✅ فراموش نکنیم که با نگاه یک سویه رسانه های رسمی و نیز فراگیر شدن سایر شبکه های اجتماعی که نوعی درون گرایی را در جامعه ایجاد کرده بود، برای اولین بار گرایش های مختلف رودررو و بی پرده با هم به تبادل نظر پرداختند و حتی گفت وگو با برخی مقامات رسمی کشور که صحبت با آنان در یک فضای عمومی رویایی بیش نبود، به تحقق پیوست.

✅ کلاب هاوس جامعه را با فضای #چند_صدایی آشنا ساخته و به کارکرد اطلاع رسانی واقعی، حرفه ای و بی طرفانه کمک می کند و از این رو رقیبی قدرتمند برای رسانه #رادیو در فضای مجازی به شمار می رود. برخلاف رادیو، در شبكه اجتماعی كلاب‌هاوس انحصار و دروازه‌بانی وجود ندارد و همه افراد با مرام‌ها و مسلك‌های مختلف سياسی و مذهبی و جریان های سیاسی با هر نوع گرایش حضور دارند؛ به عبارتی كلاب‌هاوس پديده‌ای پُست‌مدرن است که اجازه می‌دهد همه صداهای خاموش برای اظهار نظر به آن دسترسی داشته باشند.

✅ در کلاب‌هاوس آنقدر #تنوع_موضوع وجود دارد که شهروندان می توانند متناسب با گرايش، علايق و سلايق خود، اتاق كنفرانس دلخواه را جست‌وجو کنند و در آن به گفت‌وگو بپردازند.
🔹ایرانیان در استفاده و استقبال از این شبکه در همین دو، سه هفته اخیر در سطح بین‌المللی پیش‌گام و خوش درخشيده‌اند و با وجود مدت اندكی که از فعالیت آن گذشته است، جایگاه  محكمی برای خود در کلاب‌هاوس ساخته و پرداخته كرده‌اند.

✅ رسانه اجتماعی کلاب‌هاوس #گفت‌_و‌_گو_محور است و به مهمترین نیاز شهروندان در عصر حاضر پاسخ می‌دهد. در حال حاضر رهبران فكری مشتمل بر روزنامه‌نگاران، كنشگران سياسی، اجتماعی، فرهنگی و اقتصادی به صورت گسترده در این شبکه صف آرایی کرده اند. كلاب‌هاوس در‌واقع «#راديوهای_جماعتی» در فضای مجازی است. در هر اتاق كنفرانس ۸ هزار نفر زير چتر موضوعی واحد می توانند گرد هم آيند و درباره مهمترين موضوع های روز جامعه گفت و گو کنند. اعضای اين اتاق‌ها به جغرافيای خاصی محدود نيستند و می توانند بر #افکار_مشترک تاکید نموده و شکل دهنده #گفت_و_گو_های_فرهنگی در سطح جهان باشند.
🔹 از نکات قابل توجه در کلاب هاوس، رعایت احترام و ادب نسبت به دیدگاه های متفاوت و جلو گیری از تخریب نظر ها و چهره هاست. در غیر این صورت افراد خاطی از گروه طرد می شوند.

✅ بدون تردید بهره گیری از این ظرفیت مجازی که بسط گفت و گو در جامعه است، می تواند بسیاری از سوء تفاهم ها را برطرف ساخته، استدلال، منطق، شفاف سازی و تحمل نظر مخالف را گسترش داده و #خرد_جمعی را نهادینه سازد.

♈️ همپوشانی های #ریاضیات و #ارتباطات

🔹به بهانه #روز_جهانی_زنان_در_ریاضیات

✍ ابراهیم جعفری
🌍دهکده جهانی
@dehkade_jahan

✅ اتحادیه بین المللی انجمن های ریاضی جهان ۱۲ می ( ۲۲ اردیبهشت ماه ) هر سال را که سالروز تولد زنده یاد #پروفسور_مریم_میرزاخانی می باشد، به عنوان " روز جهانی زنان در ریاضیات " نامگذاری نموده است.

✅ تقارن سالروز تولد ایشان ( ۲۲ اردیبهشت ماه ) با پدر علوم ارتباطات دکتر کاظم معتمدنژاد ( ۲۱ اردیبهشت ماه )، این ذهنیت را در من تداعی کرد که دو مقوله ارتباطات و ریاضیات چه وجوه اشتراک و همپوشانی هایی در سطح جامعه می توانند با یکدیگر داشته باشند تا گره گشایی کنند؟

✅ ویژگی بارز و برجسته دانش ریاضی شکوفا سازی خرد و عقلانیت، تکیه بر منطق و استدلال، گریز از سطحی نگری، و در یک کلام فهم و درک عمیق مسائل است که در سایه صبوری و شکیبایی به دست می آید و میرزاخانی در آن سرآمد بود.

✅ راجر بیکن فیلسوف انگلیسی در سال ۱۲۶۷ میلادی در پاسخ این سوال که " چرا باید ریاضی بخوانیم؟ گفته است: " کسی که ریاضیات نمی داند، نمی تواند چیزی از بقیه علوم و هر آنچه در این جهان است، بفهمد. او به جهالت خودش پی نمی برد و در پیِ چاره جویی نیز بر نمی آید. "

✅ هر گاه یادگیری هر مفهومی با درک و فهم صحیح آن همراه باشد، علاوه بر احساس رضایت و لذت وصف­ ناپذیر، سبب توان برقراری ارتباط بین مفاهیم مختلف می­ شود.
🔹فهم ریاضی علاوه بر آموزش صحیح، نیاز به تأمل و تفکر درونی دارد؛ از این رو باید به هر دانش پژوه ریاضی آموزش داده شود که روی مفاهیم تفکر کند و آن را به مباحثه بگذارد. باید به آنان یاد داد که به جای حفظ کردن، مفاهیم ریاضی را بفهمند تا بتوانند به خوبی استدلال کنند و راه­ حل­ هایی را که به نظرشان می­ رسد، بدون ترس از قضاوت دیگران ارائه دهند.

✅ از سوی دیگر " #گفت_و_گو " که بنیادی ترین کُنش ارتباطی در همه جوامع به شمار می رود، بر صبوری، گوش دادن، استدلال و منطق متکی است که اگر در جامعه نهادینه شود، راه گشای حل مشکلات و رفع معضلات خواهد بود؛ زیرا به تعبیر #سقراط: "#گفت_و_گو به منزله یک قابله، به وجود آورنده #خرد_جمعی است."

✅ به نظر اغلب صاحب نظران یکی از آسیب های جدی اجتماعی کشور ما فقدان " گفت و گو" در سطوح مختلف جامعه است که علاوه بر سوءتفاهم و رواج بی اعتمادی، محروم شدن از اشتراک های فکری در مسیر توسعه پایدار، پیامد دردناک آن به شمار می رود.

✅ با توجه به موارد بالا، این سوال در ذهن بنده شکل گرفت که آیا نمی توان برهان و استدلال در کلاس های ریاضی را به کانون خانواده و جامعه تسری داد؟ اگر دانش آموزان با منطق، دلیل و استناد مانوس شوند، آیا نمی توانند این رویکرد را در زندگی روزمره به کار برده و بحث ها و جدل هایی را که به یک جانبه نگری، سوء تفاهم و بی اخلاقی منتهی می گردد، به گفت و گو که متضمن تفاهم و همدلی است، تبدیل کنند؟
 
 ✅ این همان چیزی است که از آن با عنوان
" وظیفه اجتماعی آموزش علوم " یاد می‌شود.
بچه‌هایی که مدرسه و دانشگاه می‌روند، قرار نیست لزوماً دانشمندان درجه یک شوند؛ اما به کار گیری عقل و خرد و نیز «آموزش تفکر نقادانه» در کنار علوم دیگر به افراد کمک می‌کند تا دیگری را که طرف گفت و گوی آنان است، به رسمیت شناخته و رویکرد بهره گیری از استدلال را در خود نهادینه سازند. اگر ما بتوانیم این روحیه را در آموزش علم تقویت کنیم، به «تحقق صلح» نیز کمک بسیاری کرده‌ایم؛ زیرا در میان آدمیان اشتراک ها بیشتر از تمایزهاست.

✅ پروفسور میرزاخانی بر این اعتقاد بود که:
" ریاضیات زیباییِ خود را تنها به افراد صبور نشان داده و به درست فکر کردن کمک می کند."
🔹جالب این است که موفقیت یک گفت و گوی واقعی نیز در پرتو صبر و شکیبایی و دوری از تعصب امکان پذیر است.

✅ فراموش نکنیم که رياضيات از ماهيت عينی برخوردار بوده و گفت و گو در بردارنده عناصری ذهنی نظير صدا، آهنگ کلام، تماس چشمی، شخصيت، زبان بدن و امثال آن است؛ اما اين دو قلمرو با يکديگر هم پوشانی هایی هم دارند. به عنوان مثال همان گونه که رياضيات با دقت سر و کار دارد، موفقیت‌ یک سخنرانی نیز به دقت در ارائه آن متکی است. همچنان که یک استاد ریاضی نیازمند برخورداری از توان انتقال مفاهیم به مخاطبان خویش است تا بتواند ارتباط موثری با آنان‌ برقرار نماید.

✅ با این وصف، کاش معلمان ریاضی می توانستند از ظرفیت این رشته در کارآمد ساختن گفت و گو در سطوح مختلف جامعه بهره برده، به افزایش کیفیت زندگی کمک کنند.

🔹 حیات طیبه پروفسور مریم میرزاخانی به عنوان " #اولین_زن_برنده_جایزه_فیلدز " با وجود کوتاه بودنش، سرشار از زیبایی و نشاط بود؛ به طوری که فهم و حل مسئله چه در ریاضی و چه در زندگی، کلید واژه آن به شمار می رفت.

✅ سالگرد تولد #دکتر_معتمد_نژاد و
#پروفسور_میرزاخانی را گرامی داشته و به روح بلندشان شان درود می فرستیم.

♈️ یاد " #معتمد_نژاد "... جُرأتم می بخشد، روشنم می دارد

🔹 به مناسبت هشتمین سالگرد درگذشت پدر علوم ارتباطات اجتماعی

✍ ابراهیم جعفری
🌍 دهکده جهانی
@dehkade_jahan

✅ تیتر این یادداشت را از شعر نیمایوشیج برگزیدم که این گونه سرود:

« یاد برخی نفرات روشنم می دارد، قوتم می بخشد
نام بعضی نفرات رزق روحم شده است
وقت هر دلتنگی سویشان دارم دست
جراتم می بخشد
روشنم می دارد»

۸ سال از هجران پدر علوم ارتباطات اجتماعی دکتر کاظم معتمدنژاد سپری شد؛ اما با گذشت زمان هیچ گاه خاطرات و آثار این فرزانه فروتن از مدار ذهن علاقه مندان و دوستانش محو نخواهد شد. او که با عبرت از تاریخ به آینده می نگریست، در سخت ترین شرایط نیز در دل ها بذر امید می کاشت و هیچ گاه تسلیم مشکلات نبود.

✅ در راستای تثبیت و نهادینه کردن رشته علوم ارتباطات اجتماعی و شاخه های آن نظیر روزنامه نگاری، روابط عمومی، مطالعات ارتباطی و ... بارها با بی مهری مواجه شد؛ اما هرگز ناامیدی بر او غلبه نکرد و آنقدر به درهای بسته می زد تا سرانجام باز می شدند. این چهره خستگی ناپذیر اعتقاد راسخ داشت که با استفاده بهینه و مطلوب از ظرفیت ارتباطات اجتماعی می توان مسیر توسعه را در کشور هموار کرد.

✅ ایشان با توجه به #تنوع_فرهنگی موجود در کشور، بر لزوم ظهور و بالندگی رسانه های بومی؛ به ویژه مطبوعات محلی تاکید می ورزید و بر این اعتقاد بود که در چنین شرایطی، جامعه از حالت تک صدایی به #چند_صدایی تبدیل شده و تمام استعدادها شکوفا می گردد. بدیهی است که مطبوعات در سطوح محلی و ملی با فراگیر کردن فرهنگ #نقد، آستانه شکیبایی جامعه را افزایش داده و به عنوان دیده بانی تیزبین از انحراف ها جلوگیری می کند.

✅ برهیچ کس پوشیده نیست که ایجاد فضا برای تفاهم و تبدیل مونولوگ ( تک گویی) به دیالوگ( گفت و گو بین افراد)، «که به تعبیر #هابرماس از آن به عنوان #حوزه_عمومی یاد می شود» و #عقلانیت_ارتباطی برخاسته از آن، ضرورتی انکارناپذیر برای گسترش #خرد_جمعی محسوب می شود. برای دستیابی به این مقصود دکتر معتمدنژاد #حق_ارتباط، #حق_اطلاع و #حق_دسترسی_به_اطلاعات را به عنوان حقوق اساسی شهروندان مورد توجه قرار داده و بر استقلال حرفه ای روزنامه نگاران که در واقع نمایندگان افکار عمومی هستند، تاکید می ورزید و بر این اساس روزنامه نگاری را یک خدمت عمومی می دانست و در همین راستا با طرح مباحث جامعه اطلاعاتی و جامعه معرفتی افق های تازه ای را برای توسعه گشود.

✅ از ویژگی های برجسته این چهره محبوب علمی، التزام به رعایت اصول اخلاق بود. در این راستا همواره منافع ملی را بر مصالح شخصی ترجیح می داد. در مواجهه با دیدگاه های مخالف هیچ گاه از مدار انصاف خارج نمی شد و همواره رواداری را پیشه خود می ساخت.

✅ ایشان بر این باور بود که روزنامه نگاری باید تنها بر «حقیقت گویی» و «اخلاق مداری» متکی باشد. در انتشار آثارش نهایت دقت و وسواس را اِعمال می کرد و این نکته سنجی ها را در اصلاح پایان نامه ها و رساله های دانشجویانی که مسئولیت راهنمایی آنان را برعهده داشت، به شدت رعایت می کرد.

✅ دکتر معتمدنژاد در مسیر حرکت علمی خود، دیوار بلندی را که میان آموزش و پژوهش وجود داشت، برداشت و پیوندی بین آن ها برقرار کرد؛ به عبارتی آموزش را پژوهش مدار کرد و هر دو را مبتنی و متکی بر استفاده و برخورداری از فناوری قرار داد و در تداوم آن رهیافتی را به دانش پژوهان عرضه کرد که مضمون آن چنین است: " با اندیشه های بزرگ، کارهای خُرد را خًرد ندانند؛ بزرگ فکر کنند و از کوچک آغاز نمایند. "

✅ زنده یاد دکتر قانعی راد در سومین سالگرد پدر علوم ارتباطات خاطر نشان ساخت که پس از کودتای ۲۸ مرداد دکتر معتمدنژاد نماینده جریانی بود که اگرچه روحی آزرده داشت؛ اما امیدوار به آینده بود.
🔹پدر علوم ارتباطات در مصاحبه ای با ماهنامه "مدیریت ارتباطات" اردیبهشت ۱۳۹۰ (شماره ۱۲)، در پاسخ به سوال پایانی مبنی بر این که " اگر ناگفته ای دارید، بیان کنید"، اظهار داشت:
" من یک ناگفته دارم که همیشه گفته ام:
من #همیشه_امیدوارم و هیچ گاه یاس به خود راه نمی دهم و از همه همکاران و دانشجویانم می خواهم به آینده امید داشته باشند. با امید است که می توان پیشرفت کرد و پیشرفت علوم ارتباطات هم بر امید استوار است."

✅ برای این استاد فرزانه، بازنشستگی مفهومی نداشت و این موضوع را برای یک معلم بی معنا می دانست؛ از این رو پس از بازنشستگی ظاهری، فرصتی برای بازنگری در آثاری که به دلیل دقتِ وسواس گونه اش هنوز چاپ نشده بودند، پیدا کرد تا این که به زیور طبع آراسته شدند و اکنون به عنوان یک سرمایه گران بهای فرهنگی در دسترس علاقه مندان است.

✅ باشد که ما شاگردان این استاد بزرگ، راهی را که او از میان سنگلاخ ها گشود، تداوم بخشیم و هر کدام به سهم خود در فراگیر کردن دانش ارتباطات و تبدیل آن به رُکنی از ارکان توسعه، ایفای نقش کنیم.

♈️ همپوشانی های #ریاضیات و #ارتباطات

🔹به بهانه #روز_جهانی_زنان_در_ریاضیات

✍ ابراهیم جعفری
🌍دهکده جهانی
@dehkade_jahan

✅ اتحادیه بین المللی انجمن های ریاضی جهان ۱۲ می ( ۲۲ اردیبهشت ماه ) هر سال را که سالروز تولد زنده یاد #پروفسور_مریم_میرزاخانی می باشد، به عنوان " روز جهانی زنان در ریاضیات " نامگذاری نموده است.

✅ تقارن سالروز تولد ایشان ( ۲۲ اردیبهشت ماه ) با پدر علوم ارتباطات دکتر کاظم معتمدنژاد ( ۲۱ اردیبهشت ماه )، این ذهنیت را در من تداعی کرد که دو مقوله ارتباطات و ریاضیات چه وجوه اشتراک و همپوشانی هایی در سطح جامعه می توانند با یکدیگر داشته باشند تا گره گشایی کنند؟

✅ ویژگی بارز و برجسته دانش ریاضی شکوفا سازی خرد و عقلانیت، تکیه بر منطق و استدلال، گریز از سطحی نگری، و در یک کلام فهم و درک عمیق مسائل است که در سایه صبوری و شکیبایی به دست می آید و میرزاخانی در آن سرآمد بود.

✅ راجر بیکن فیلسوف انگلیسی در سال ۱۲۶۷ میلادی در پاسخ این سوال که " چرا باید ریاضی بخوانیم؟ گفته است: " کسی که ریاضیات نمی داند، نمی تواند چیزی از بقیه علوم و هر آنچه در این جهان است، بفهمد. او به جهالت خودش پی نمی برد و در پیِ چاره جویی نیز بر نمی آید. "

✅ هر گاه یادگیری هر مفهومی با درک و فهم صحیح آن همراه باشد، علاوه بر احساس رضایت و لذت وصف­ ناپذیر، سبب توان برقراری ارتباط بین مفاهیم مختلف می­ شود.
🔹فهم ریاضی علاوه بر آموزش صحیح، نیاز به تأمل و تفکر درونی دارد؛ از این رو باید به هر دانش پژوه ریاضی آموزش داده شود که روی مفاهیم تفکر کند و آن را به مباحثه بگذارد. باید به آنان یاد داد که به جای حفظ کردن، مفاهیم ریاضی را بفهمند تا بتوانند به خوبی استدلال کنند و راه­ حل­ هایی را که به نظرشان می­ رسد، بدون ترس از قضاوت دیگران ارائه دهند.

✅ از سوی دیگر " #گفت_و_گو " که بنیادی ترین کُنش ارتباطی در همه جوامع به شمار می رود، بر صبوری، گوش دادن، استدلال و منطق متکی است که اگر در جامعه نهادینه شود، راه گشای حل مشکلات و رفع معضلات خواهد بود؛ زیرا به تعبیر #سقراط: "#گفت_و_گو به منزله یک قابله، به وجود آورنده #خرد_جمعی است."

✅ به نظر اغلب صاحب نظران یکی از آسیب های جدی اجتماعی کشور ما فقدان " گفت و گو" در سطوح مختلف جامعه است که علاوه بر سوءتفاهم و رواج بی اعتمادی، محروم شدن از اشتراک های فکری در مسیر توسعه پایدار، پیامد دردناک آن به شمار می رود.

✅ با توجه به موارد بالا، این سوال در ذهن بنده شکل گرفت که آیا نمی توان برهان و استدلال در کلاس های ریاضی را به کانون خانواده و جامعه تسری داد؟ اگر دانش آموزان با منطق، دلیل و استناد مانوس شوند، آیا نمی توانند این رویکرد را در زندگی روزمره به کار برده و بحث ها و جدل هایی را که به یک جانبه نگری، سوء تفاهم و بی اخلاقی منتهی می گردد، به گفت و گو که متضمن تفاهم و همدلی است، تبدیل کنند؟
 
 ✅ این همان چیزی است که از آن با عنوان
" وظیفه اجتماعی آموزش علوم " یاد می‌شود.
بچه‌هایی که مدرسه و دانشگاه می‌روند، قرار نیست لزوماً دانشمندان درجه یک شوند؛ اما به کار گیری عقل و خرد و نیز «آموزش تفکر نقادانه» در کنار علوم دیگر به افراد کمک می‌کند تا دیگری را که طرف گفت و گوی آنان است، به رسمیت شناخته و رویکرد بهره گیری از استدلال را در خود نهادینه سازند. اگر ما بتوانیم این روحیه را در آموزش علم تقویت کنیم، به «تحقق صلح» نیز کمک بسیاری کرده‌ایم؛ زیرا در میان آدمیان اشتراک ها بیشتر از تمایزهاست.

✅ پروفسور میرزاخانی بر این اعتقاد بود که:
" ریاضیات زیباییِ خود را تنها به افراد صبور نشان داده و به درست فکر کردن کمک می کند."
🔹جالب این است که موفقیت یک گفت و گوی واقعی نیز در پرتو صبر و شکیبایی و دوری از تعصب امکان پذیر است.

✅ فراموش نکنیم که رياضيات از ماهيت عينی برخوردار بوده و گفت و گو در بردارنده عناصری ذهنی نظير صدا، آهنگ کلام، تماس چشمی، شخصيت، زبان بدن و امثال آن است؛ اما اين دو قلمرو با يکديگر هم پوشانی هایی هم دارند. به عنوان مثال همان گونه که رياضيات با دقت سر و کار دارد، موفقیت‌ یک سخنرانی نیز به دقت در ارائه آن متکی است. همچنان که یک استاد ریاضی نیازمند برخورداری از توان انتقال مفاهیم به مخاطبان خویش است تا بتواند ارتباط موثری با آنان‌ برقرار نماید.

✅ با این وصف، کاش معلمان ریاضی می توانستند از ظرفیت این رشته در کارآمد ساختن گفت و گو در سطوح مختلف جامعه بهره برده، به افزایش کیفیت زندگی کمک کنند.

🔹 حیات طیبه پروفسور مریم میرزاخانی به عنوان " #اولین_زن_برنده_جایزه_فیلدز " با وجود کوتاه بودنش، سرشار از زیبایی و نشاط بود؛ به طوری که فهم و حل مسئله چه در ریاضی و چه در زندگی، کلید واژه آن به شمار می رفت.

✅ سالگرد تولد #دکتر_معتمد_نژاد و
#پروفسور_میرزاخانی را گرامی داشته و به روح بلندشان شان درود می فرستیم.

♈️ #آگاهی از آنِ مردم است

🔹آموزش و پرورش در اندیشه های #دکتر_شریعتی

✍ ابراهیم جعفری
🌍 دهکده جهانی
@dehkade_jahan

✅ به مناسبت ۲۹ خرداد، فرا رسیدن سالگرد درگذشت دکتر علی شریعتی، متن زیر را که برگرفته از مقاله آقای عزت الله مهدوی در روزنامه اعتماد ۳۰ خرداد ۱۳۹۲ می باشد، تقدیم حضور علاقه مندان می نمایم.

✅ اگر دستگاه فکری دکتر شریعتی را به بدن یک موجود زنده تشبیه کنیم، تعلیم و تربیت، قلب آن محسوب می شود.
🔹توجه به این مساله تا آنجاست که او وجه تمایز دولت ها را دو ویژگی «حرکت و تربیت» می داند. وی در زمانی که انتساب به افکار و نظریه های رادیکال در مواجهه با دستگاه حاکم، یک امتیاز بی چون و چرا تلقی می شد، در نامه ای نوشت: « نه با تفنگ و نارنجک، نه با میتینگ و داد و قال، نه با سیاست بازی های رایج و سطحی، نه با تغییر رژیم ها و خلق ماجراها و حادثه ها و . . . »، بلکه با «#ابلاغ» و «#کلمه» ؛ یعنی #تعلیم و #تربیت می توان توسعه را به ارمغان آورد.

✅ شریعتی این عبارت ژان ژاک روسو را با اشتیاق به کار می برد که: « برای مردم راه نشان ندهید و تعیین تکلیف نکنید، فقط به آنان بینایی ببخشید؛ مردم راه ها را به درستی خواهند یافت و تکلیف شان را خواهند شناخت.»

✅ مباحث شریعتی درباره آموزش و پرورش، دو جنبه اساسی دارد. از یک سو متوجه عموم است، که می توان آن را در راستای آموزش های مداوم و فراگیر افراد جامعه دانست و از سوی دیگر طالب تغییر و تحول در نظام آموزش رسمی است. شریعتی در نظام آموزش فراگیرِ از کسانی که به نحوی از آموزش های رسمی دور افتاده اند ( بزرگ سالان و ... )، نه فقط کسب مهارت های حرفه ای زندگی، بلکه « شناخت پایه های فرهنگ ایرانی و آگاهی اسلامی» را مطالبه می کند.
✳️ مباحث وی درباره لزوم آموزش های مستمر افراد جامعه، نشان دهنده آن است که وی نگاهی به آموزه های اندیشمندان بزرگ آموزش وپرورش نظیر «#پائولو_فریره» و ... نیز داشته است.

✅ شریعتی منتقد جدی نظام آموزش رسمی کشور بود. او در اهداف، وسایل و روش های حاکم بر این نظام، اشکالات زیادی می دید. جدی ترین انتقاد او را می توان در این عبارت مشاهده کرد: « در ضرورت های عملی و اداری که متاسفانه با گذشت زمان بیشتر می شوند، انسان ها قالب ریزی می شوند و آنچه از دست می رود، رشد آزاد و متنوع انسان است»
🔹از نظر وی دستگاه تعلیم و تربیت باید مبتنی بر « توسعه ابعاد متنوع استعداد آدمی» باشد و انسان ها را در یک حالت تکاملی پیش ببرد؛ به طوری که تنوع در توسعه انسانی مشاهده شود؛ تنوعی که « دارای استقلال و شخصیت منحصر به فرد و دارای رشد فکری و اعتقادی و تیپ و شخصیت اجتماعی خاص باشد.»

✅ به نظر شریعتی بزرگ ترین ضعف این نظام آن است که به مخاطبان خود «حالت انتقادی» نبخشیده است. در یکی از سخنرانی هایش که در دانشسرای عالی سپاه دانش در اردیبهشت سال ۱۳۵۰ انجام گرفت، با نام « استاندارد های ثابت در تعلیم و تربیت»، گفت: « اگر روح در یک قالب تعیین شده تحمیلی شکل منجمد بگیرد، این قالب کهنه باشد یا نو، چه فرق می کند؟» اگر « این استاندارد تحمیل قالب های گذشته بر نسل آینده، یعنی جلو گیری از رشد دگرگونه نسل فردا و شکل دادن نسل فردا به شکل نسل پیر وکهنه» باشد، در این صورت باید ساحّت نظام آموزشی را از آن دور کرد.

✅ رسالت شریعتی به دوش گرفتن مشعل آگاهی، دانایی، آزادی تبیین تضادها و نابرابری‌های اجتماعی بود.
او سنت و مدرنیته را همزمان نقد می کند و با طرح ابتکاری خود (مبحث الیناسیون)، وضعیت موجود را به چالش جدی می کشاند؛ به ویژه مدرنیزاسیونی را که بدون پذیرفتن وجه انتقادی بر نهاد های اجتماعی حاکم شده، مورد سوال قرار می دهد. عناصر فکری و مفاهیم هر مکتبی را می گیرد، سپس با تبیین و تعریفی پویا، بدون هیچ هراسی، دگرباره مورد استفاده قرار می دهد؛ از این رو درهای اندیشه او به مفاهیم مختلف باز است.
🔹تربیت مبتنی بر رفاه و پوچ گرایی را رد می کند و در عین حال مفاهیم غیرعقلانی و حتی غیرعلمی منسوب به دین را نیز به راحتی مورد انتقاد قرار می دهد.

✅ اگر ماهیت تعلیم و تربیت را برخاسته از روشنگری قلمداد کنیم، وظیفه روشنفکر از نظر شریعتی این است که بر اساس فرهنگ و شخصیت معنوی یک جامعه به مردم خودآگاهی بدهد. در حقیقت رسالت روشنفکر تسهیل تغییر اجتماعی - فرهنگی است و برای این منظور باید با مردم ارتباط برقرار کند و " زبان فهم " جامعه را بداند.
🔹 از آنجا که جامعه ما غیر گفت و گویی و دچار سوء تفاهم های گسترده است و از سوی دیگر با ضعف نهادهای مدنی دست به گریبان می باشد، این موضوع اهمیت خاصی دارد.

✅ با پشت سر نهادن بیش از چهار دهه از فقدان دکتر شریعتی، ساختار آموزش و پرورش ما همچنان ناکارآمد و نیازمند بازنگری و نقد عالمانه است که باید رهبران فکری جامعه و رسانه ها به آن بپردازند و با #خرد_جمعی در جهت ایجاد #جامعه_چند_صدایی و #تنوع_فرهنگی تلاش کنند.

♈️ اکسیر حیات بخش #گفت_و_گو

💜 کافه کتاب گلپایگان، حوزه ای برای دستیابی به #خرد_جمعی

✍ ابراهیم جعفری
🌍 دهکده جهانی
@dehkade_jahan

✅ روز چهارشنبه ۲۹ مهر ۱۴۰۱ در نمایشگاه دائمی کتاب موسسه اطلاعات شاهد گفت و گوی جذاب و دلپذیر استاد گرانقدر دکتر هادی خانیکی و جناب آقای مهدی نصیری مدیر مسئول سابق روزنامه کیهان در نقد کتاب " در جهان گفت و گو " ( تالیف دکتر خانیکی ) بودم.
🔹خدای بزرگ را شکرگزاریم که بعد از شیمی درمانی های متوالی و عمل جراحی سنگین سرطان و مهم تر از آن تحمل داغ از دست دادن برادر، دکتر خانیکی دوباره به صحنه علم و معرفت بازگشتند تا از خرمن دانش خود علاقه مندان را بهره مند سازند.

✅ در آن جمع صمیمی که چهره های علمی و روزنامه نگاران باسابقه نظیر استاد دکتر محمد مهدی فرقانی، سرکار دکتر مهدخت بروجردی علوی، دکتر غلامرضا ظریفیان معاون سابق وزارت علوم، تحقیقات و فناوری، دکتر سید عباس صالحی مدیر مسئول روزنامه اطلاعات و جمعی از دانشجویان و علاقه مندان حضور داشتند، یاد شادروان حجه الاسلام سید محمود دعایی گرامی داشته شد.
🔹نکته جالب توجه این که اگرچه اختلاف مواضع دکتر خانیکی و آقای نصیری طی دهه ۶۰، منجر به جدایی و ترک دکتر خانیکی از کیهان گردید؛ اما با تغییر دیدگاه آقای نصیری و نزدیک شدن نگرش های آنان پس از ۳۰ سال، هر دو اتفاق نظر داشتند که اگر نگاه امروز را مبنی بر تمسک به اکسیر حیات بخش گفت و گو داشتند، وضعیت به گونه ای دیگر بود.

✅ خوشبختانه پس از اتفاق های اخیر، موضوع گفت و گو و اهمیت آن در مطبوعات و میان صاحب نظران و حتی رئیس قوه قضائیه مورد تاکید قرار گرفته؛ به گونه ای که شبکه ۴ سیما نیز با راه اندازی برنامه ای به نام " شیوه " به این رویکرد توجه کرده است.
🔹 الزامات گفت و گو در این مناظره، به شرح زیر بیان شد:

✅ اگر گفت و گو را یاد گیری مهارتِ باهم بازی کردن و به رسمیت شناختنِ تفاوت و تکثر بدانیم،
🔹اولین نکته ای که باید مورد توجه قرار گیرد، مسئله محور بودن گفت و گوست که باید برای حل آن به خرد جمعی دست یابیم.
🔹دومین ضرورت گفت و گو این است که باید هاضمه خود را نسبت به اندیشه های دیگر بالا ببریم.
🔹سومین نکته، پذیرش چند ساحتی بودن مسائل جامعه به جای تک ساحتی است. اگر به مسائل پیچیده جامعه که در بردارنده تحول اجتماعی، تحول نسلی، تحول اقتصادی و ... می باشد،  تک ساحتی نگاه کنیم، گفت و گو صورت نمی گیرد. وقتی ما با انباشت مسائل مواجهیم، اگر  روی یک مسئله اقتصادی تمرکز کنیم، می بینیم صرفاً اقتصادی نیست؛ اجتماعی، سیاسی و فرهنگی هم هست. اگر بر یک مسئله سیاسی دست بگذاریم، می بینیم دارای زمینه ها و پیامدهای اقتصادی و فرهنگی نیز هست و ...
🔹چهارمین نکته زبان گفت و گو می باشد. زبان توصیف و تبیین و تجویز متفاوت هستند. دیدگاه های ما با چه زبانی طرح می گردند؟ زبان‌گفت و گو، زبان‌پذیرش هم خود و هم دیگری است؛ و لو این که آن دیگری یک کودک باشد.
⬅️ بر این اساس تعیین تکلیف کردن و نصیحت کردن مانع گفت‌وگوست.
🔹پنجمین مورد، نیاز به مکان و امکان است. کجا گفت و گو کنیم؟ فقدان مکان و امکان گفت و گو یکی از مسائل جامعه ماست. یکی از دلایل روی آوری مردم به فضای مجازی همین موضوع است. سیاست ورزان، کنشگران، دانشگاهیان، روشنفکران، شهروندان و ... کجا می توانند بنشینند و باهم گفت و گو کنند؟
✳️ دکتر خانیکی به خاطره ای از سفر به مصر اشاره کرد که هنگام مراجعه به بازار قاهره، قهوه خانه ای را با قدمت ۲۰۰ ساله یافته بود که در آن روشنفکران باهم صحبت می کردند. خوشبختانه کافی شاپ های ایران به عنوان نمادهای عبور از دنیای سنتی به مدرن تا حدودی این خلاء را پر کرده اند. 
🔹ششمین نکته در زمینه گفت و گو کنار گذاشتن پیش فرض ها و کلیشه هاست. و البته در کنار آن دل سپردن به استدلال و منطق است. به عبارت دیگر در گفت و گو باید تعصب را کنار گذاشت و ...

✅ متاسفانه در کشور ما جایگاه گفت و گو ( دیالوگ ) از خانواده تا بالاترین سطوح جامعه ضعیف می باشد. این وضعیت با فراگیر شدن شبکه های اجتماعی بیش از گذشته دامنگیر خانواده ها شده است. بر اساس پژوهش های به عمل آمده، میزان گفت و گوی اعضای خانواده های ایرانی در طول شبانه روز به طور متوسط ۱۵ دقیقه است.

✅ برای اینجانب روز ۱۸ مهر سال جاری بسیار مسرت بخش بود؛ زیرا در جمع باصفایی حضور داشتم که میزبان آن کافه کتاب گلپایگان بود. اغلب ویژگی های گفت و گو که در بالا برشمردم، در آن نشست خودنمایی می کرد. این دورهمی های به یادماندنی که معمولاً هفته ای دوبار در رابطه با خواندن شعر و ترجمه داستان و در مواردی با حضور والدین برگزار می گردد، می تواند به عنوان یک الگوی گفت و گویی، سرمشق فرهنگ دوستان زادگاه مان قرار گیرد.
با آرزوی توفیق آقایان گلکار و امیدی که پایه گذار این حرکت نوین در میان نوجوانان هستند، به زودی ابعاد دیگری از کافه کتاب را تقدیم می نمایم.