🎇🧠Brain & Cognition🧠🎇
#علوم_شناختی 🔸اثر Framing (صورت بندی، قالب بندی، چارچوب بندی) بر تصمیم گیری حتما ببینید #علوم_شناختی_و_رسانه #اقتصاد_رفتاری @HOD8HOD
خطای اثر قاب‌بندی یا قالب‌بندی
یکی از مهم‌ترین خطاهای شناختی در انسان، اثر قاب‌بندی یا قالب‌بندی است. تصوّر کنید فرد بیماری عمل جرّاحی‌ای را در پیش دارد و پزشک معالج او می‌خواهد میزان ریسک این عمل را که حدود پنج درصد است، برای بیمار توضیح دهد. پزشک می‌تواند این موضوع را در دو قاب یا قالب زیر بیان کند:
الف. شانس زنده‌ماندن شما در این عمل، نود و پنج درصد است.
ب. احتمال مرگ شما در این عمل، پنج درصد است.
پژوهش‌ها نشان داده‌اند نحوهء رفتار و تصمیم‌گیری بیمار در مواجهه با هر یک از این دو گزینه، متفاوت خواهد بود. جالب است، نه؟! هر دو جمله دارند یک چیز می‌گویند. در هر دو گزینه احتمال مرگ، پنج درصد و احتمال زنده‌ماندن، نود و پنج درصد است ولی احتمال پذیرش جرّاحی توسّط بیمار در حالت الف، بسیار بیش‌تر از حالت ب است. به نظر شما چرا؟!
چون مغز ما مغزی است که در سنجش سود و زیان، بیش‌تر به جنبهء مثبت ماجرا، یعنی میزان سودی که می‌کند، نگاه می‌نماید. در نتیجه وقتی زنده‌ماندن را می‌بیند، در آن قالب و قاب گیر می‌افتد و بدون این‌که دو دو تا چهارتای واقعی را انجام دهد، بر اساس همان تصمیم می‌گیرد. دنیل کانه‌من و آموس تِوِرسکی این مطلب را در اوایل دههء هشتاد میلادی نشان داده‌اند و گفته‌اند که ذهن انسان، گزینه‌های پیشِ رویش را، در درجهء اوّل، بر اساس ضرر یا فایدهء آن‌ها ارزیابی می‌کند.
فرض کنید به سوپرمارکت رفته‌اید و قصد خرید یک بطری شیر دارید. کدام بطری را انتخاب می‌کنید:
الف. شیر نود درصد بدون چربی
ب. شیر ده درصد چربی
اگر از آن دسته افرادی باشید که سلامتی‌تان برای‌تان مهم باشد، مسلّماً گزینهء الف را انتخاب کرده‌اید. امّا باید بدانید که میان گزینهء الف و ب هیچ فرقی نیست! هر دو یک چیز و یک نوع شیر هستند. امّا گزینهء ب طوری قاب‌بندی شده است که تداعی‌کنندهء ضرر است و در نتیجه، مغزی که به فکر سلامتی است، از آن می‌گریزد. و در مقابل، گزینهء الف، فایده را به ذهن متبادر می‌کند و در نتیجه مغز، بیش‌تر به آن توجّه می‌کند و آن را انتخاب می‌کند.
از این خطا در فروش محصولات استفاده‌های زیادی می‌شود.
کلیپی که پخش شد به‌خوبی و در کاری پژوهشی به این خطای شناختی پرداخته است.
ظاهراً چه‌گونه گفتن مهم‌تر از چه‌چیزی گفتن است :)
#خطاهای_شناختی
#سوگیری‌های_شناختی
#سوی‌مندی_شناختی
#اثرقاب‌بندی
#اثرقالب‌بندی
#cognitive_biases
#framing_effect
@BCLTT
یکی از مهم‌ترین خطاهای شناختی در انسان، اثر قاب‌بندی یا قالب‌بندی است. تصوّر کنید فرد بیماری عمل جرّاحی‌ای را در پیش دارد و پزشک معالج او می‌خواهد میزان ریسک این عمل را که حدود پنج درصد است، برای بیمار توضیح دهد. پزشک می‌تواند این موضوع را در دو قاب یا قالب زیر بیان کند:
الف. شانس زنده‌ماندن شما در این عمل، نود و پنج درصد است.
ب. احتمال مرگ شما در این عمل، پنج درصد است.
پژوهش‌ها نشان داده‌اند نحوهء رفتار و تصمیم‌گیری بیمار در مواجهه با هر یک از این دو گزینه، متفاوت خواهد بود. جالب است، نه؟! هر دو جمله دارند یک چیز می‌گویند. در هر دو گزینه احتمال مرگ، پنج درصد و احتمال زنده‌ماندن، نود و پنج درصد است ولی احتمال پذیرش جرّاحی توسّط بیمار در حالت الف، بسیار بیش‌تر از حالت ب است. به نظر شما چرا؟!
چون مغز ما مغزی است که در سنجش سود و زیان، بیش‌تر به جنبهء مثبت ماجرا، یعنی میزان سودی که می‌کند، نگاه می‌نماید. در نتیجه وقتی زنده‌ماندن را می‌بیند، در آن قالب و قاب گیر می‌افتد و بدون این‌که دو دو تا چهارتای واقعی را انجام دهد، بر اساس همان تصمیم می‌گیرد. دنیل کانه‌من و آموس تِوِرسکی این مطلب را در اوایل دههء هشتاد میلادی نشان داده‌اند و گفته‌اند که ذهن انسان، گزینه‌های پیشِ رویش را، در درجهء اوّل، بر اساس ضرر یا فایدهء آن‌ها ارزیابی می‌کند.
فرض کنید به سوپرمارکت رفته‌اید و قصد خرید یک بطری شیر دارید. کدام بطری را انتخاب می‌کنید:
الف. شیر نود درصد بدون چربی
ب. شیر ده درصد چربی
اگر از آن دسته افرادی باشید که سلامتی‌تان برای‌تان مهم باشد، مسلّماً گزینهء الف را انتخاب کرده‌اید. امّا باید بدانید که میان گزینهء الف و ب هیچ فرقی نیست! هر دو یک چیز و یک نوع شیر هستند. امّا گزینهء ب طوری قاب‌بندی شده است که تداعی‌کنندهء ضرر است و در نتیجه، مغزی که به فکر سلامتی است، از آن می‌گریزد. و در مقابل، گزینهء الف، فایده را به ذهن متبادر می‌کند و در نتیجه مغز، بیش‌تر به آن توجّه می‌کند و آن را انتخاب می‌کند.
از این خطا در فروش محصولات استفاده‌های زیادی می‌شود.
کلیپی که پخش شد به‌خوبی و در کاری پژوهشی به این خطای شناختی پرداخته است.
ظاهراً چه‌گونه گفتن مهم‌تر از چه‌چیزی گفتن است :)
#خطاهای_شناختی
#سوگیری‌های_شناختی
#سوی‌مندی_شناختی
#اثرقاب‌بندی
#اثرقالب‌بندی
#cognitive_biases
#framing_effect
@BCLTT
سوی‌مندی‌ها یا سوگیری‌های شناختی، خطاهایی ذهنی هستند که به صورتی نظام‌مند به گرایش، نگرش، وهم یا باوری غلط منجر می‌شوند که می‌توانند در تصمیم‌گیری، خردورزی (استدلال)، ارزیابی، یادآوری، ادراک و شناخت افراد تاثیر بگذارند. امروزه، #شناخت‌پژوهان تعداد بسیاری از این خطاهای ذهنی را شناسایی کرده‌اند و زوایای متفاوتی از شرایط ظهور و بروزشان را بررسی نموده‌اند. تا کنون، بیش از صد و هشتاد نوع سوی‌مندی شناختی تشخیص داده شده است. این سوی‌مندی‌ها، در موارد زیادی، با نحوهء پردازش داده‌ها، تفکّر انتقادی و درک واقعیّت اشتباه گرفته می‌شوند.
سویمندیهای شناختی، در روند تفکّر ما، شیوهء زندگی و کارمان، و تصمیم‌گیری‌ها و قضاوت‌های‌مان اثر می‌گذارند. امّا در دنیایی که هر کاری انجام می‌دهیم به سرعت در حال تغییر است، چه‌گونه می‌توانیم از تصمیمی که می‌گیریم یا قضاوتی که می‌کنیم، مطمئن باشیم؟ در این جهانِ گونه‌گون هزار رنگ، چه چیزی واقعاً تفکّر منطقی به حساب می‌آید؟ شاید با شناسایی تعدادی از این سویمندیهای شناختی، بتوان تا حدّی به این سوال‌ها پاسخ داد.
#سوی‌مندی_شناختی
#سوگیری‌های_شناختی
#خطاهای_شناختی
@BCLTT
سویمندیهای شناختی، در روند تفکّر ما، شیوهء زندگی و کارمان، و تصمیم‌گیری‌ها و قضاوت‌های‌مان اثر می‌گذارند. امّا در دنیایی که هر کاری انجام می‌دهیم به سرعت در حال تغییر است، چه‌گونه می‌توانیم از تصمیمی که می‌گیریم یا قضاوتی که می‌کنیم، مطمئن باشیم؟ در این جهانِ گونه‌گون هزار رنگ، چه چیزی واقعاً تفکّر منطقی به حساب می‌آید؟ شاید با شناسایی تعدادی از این سویمندیهای شناختی، بتوان تا حدّی به این سوال‌ها پاسخ داد.
#سوی‌مندی_شناختی
#سوگیری‌های_شناختی
#خطاهای_شناختی
@BCLTT
نمونه‌هایی از #سوی‌مندی‌تایید در زندگی روزمرّه
۱. شاهد عینی
سگی را در نظر بگیرید که به فردی حمله می‌کند، شما از دور شاهد این ماجرا هستید. وقتی نزدیک‌تر می‌آیید، می‌بینید که هر یک از همسایه‌ها، به شکل متفاوتی این حادثه را روایت می‌کند: همسایه‌ای که فکر می‌کند سگ‌ها ذاتاً موجودات خطرناکی هستند، می‌گوید سگی شرور به انسانی بی‌گناه حمله‌ور شده است. در مقابل، همسایهء دیگری که عاشق سگ‌هاست، سگی را دیده است که در برابر عامل تهدیدکننده، فقط از خود دفاع کرده است.
هر دو همسایه دچار #سوی‌مندی‌تایید شده‌اند و در نتیجه، صحبت هیچ‌یک از این شاهدان عینی، قابل اعتماد نیست!
۲. تعامل اجتماعی
حتماً برای‌تان پیش آمده است که با کسی تماس گرفته باشید یا پیامکی برایش فرستاده باشید، امّا پاسخی دریافت نکرده باشید. در چنین مواقعی، بیش‌تر افراد فکر می‌کنند طرف مقابل‌شان مشغول بوده است و نتوانسته پاسخ دهد. امّا افرادی که دارای اعتماد به نفس پایینی هستند، از سوی‌مندی تایید استفاده می‌کنند، و فکر می‌کنند آن فرد از آن‌ها بدش می‌آید و به همین دلیل تماس‌شان را پاسخ نداده است. این افراد، قبلاً به این موضوع فکر کرده بودند و اکنون، عدم پاسخ، این پیش‌فرض ذهنی آن‌ها را تایید کرده است!
سوی‌مندی تایید می‌تواند به روابط عاشقانه نیز آسیب وارد کند. هنگامی که یکی از طرفین یا هر دوی آن‌ها، فکر می‌کنند که دیگری به آن‌ها خیانت کرده است، هرگونه تعامل، اعمّ از مثبت یا منفی، در این زمان، در ذهن آن‌ها مُهر تاییدی بر فرضیّهء خیانت خواهد بود!
۳. ایمان و دین
معتقدان به هر دین یا ایمان‌آورندگان به هر باوری، ممکن است وقایع روزمرّه را دلیلی بر اثبات عقاید خود بدانند؛ ممکن است رخدادهای مثبت و خوب را معجزه بدانند و فجایع و سختی‌ها را آزمایش ایمان خودشان به حساب آورند. در حالی‌که، در مقابل، افرادی که به هیچ باوری ایمان ندارند، ممکن است همان وقایع را جوری نگاه کنند که اتّفاقاً بی‌ایمانی آن‌ها را برای‌شان اثبات کند. توجّه کنیم که این‌جا بحث درست یا غلط مطرح نیست. بحث آن است که افراد وقایع را طوری تعبیر و تفسیر می‌کنند که باورهای‌شان را تایید کند!
۴. اخبار جعلی در شبکه‌های اجتماعی
کاربران شبکه‌های اجتماعی با حجم انبوهی از منابع خبری روبه‌رو هستند که درجهء اعتبار آن‌ها متفاوت است. اخبار جعلی معمولاً با استفاده از عنوان‌ها و ادّعاهای اثبات‌نشده‌ای که هیجان افراد را تحریک می‌کنند، از شبکه‌های اجتماعی بهره‌برداری می‌نمایند. اتّفاقی که می‌افتد این است که خوانندگان و بینندگان، با این اخبار مواجه می‌شوند، حتّی خیلی وقت‌ها در درستی آن‌ها هم تردید می‌کنند، امّا سوی‌مندی تایید باعث می‌شود آن اخباری را که با دیدگاه‌های‌شان هم‌سوتر است، نشر و گسترش دهند و به این ترتیب، شاید ناخواسته، به اشاعهء اخبار جعلی، کمک کنند!
مواردی که ذکر شد، تنها چند نمونهء ساده از مواقعی است که ممکن است هر یک از ما دچار سوی‌مندی تایید شویم. امّا نکتهء مهمّی که باید به آن توجّه کرد این است که #سویمندیهایشناختی، اغلب، نتیجهء تلاش مغز ما برای ساده‌سازی پردازش اطّلاعات دنیای اطراف‌مان هستند. خبر خوب این‌که آن‌ها قانون‌هایی کلّی هستند که به ما کمک می‌کنند جهان را درک کنیم و با سرعتی نسبی بتوانیم به تصمیم برسیم، که این برای بقای ما حیاتی و ضروری است. امّا خبر بد این‌که واقعیّت این است که به هر حال، قضاوت‌ها و تصمیم‌های ما خیلی وقت‌ها با خطاها و تاثیرهایی که ناشی از #سویمندیهایشناختی است، غربال می‌شوند و در نتیجه، ممکن است دچار لغزش، اتّخاذ تصمیم‌های نابه‌جا و قضاوت‌های نادرست بشویم. با این حال، آنچه که اهمّیّت دارد این است که با آگاهی از وجود این سوی‌مندی‌ها می‌توانیم میزان لغزش و خطا را در تصمیم‌گیری‌ها و قضاوت‌های‌مان کمتر و کمتر کنیم!
#سوی‌مندی_شناختی
#سوی‌مندی‌تایید
#خطاهای_شناختی
#سوگیری‌های_شناختی
#CognitiveBiases
#ConfirmationBias
*کپی تنها با ذکر منبع مجاز است!*
@BCLTT
۱. شاهد عینی
سگی را در نظر بگیرید که به فردی حمله می‌کند، شما از دور شاهد این ماجرا هستید. وقتی نزدیک‌تر می‌آیید، می‌بینید که هر یک از همسایه‌ها، به شکل متفاوتی این حادثه را روایت می‌کند: همسایه‌ای که فکر می‌کند سگ‌ها ذاتاً موجودات خطرناکی هستند، می‌گوید سگی شرور به انسانی بی‌گناه حمله‌ور شده است. در مقابل، همسایهء دیگری که عاشق سگ‌هاست، سگی را دیده است که در برابر عامل تهدیدکننده، فقط از خود دفاع کرده است.
هر دو همسایه دچار #سوی‌مندی‌تایید شده‌اند و در نتیجه، صحبت هیچ‌یک از این شاهدان عینی، قابل اعتماد نیست!
۲. تعامل اجتماعی
حتماً برای‌تان پیش آمده است که با کسی تماس گرفته باشید یا پیامکی برایش فرستاده باشید، امّا پاسخی دریافت نکرده باشید. در چنین مواقعی، بیش‌تر افراد فکر می‌کنند طرف مقابل‌شان مشغول بوده است و نتوانسته پاسخ دهد. امّا افرادی که دارای اعتماد به نفس پایینی هستند، از سوی‌مندی تایید استفاده می‌کنند، و فکر می‌کنند آن فرد از آن‌ها بدش می‌آید و به همین دلیل تماس‌شان را پاسخ نداده است. این افراد، قبلاً به این موضوع فکر کرده بودند و اکنون، عدم پاسخ، این پیش‌فرض ذهنی آن‌ها را تایید کرده است!
سوی‌مندی تایید می‌تواند به روابط عاشقانه نیز آسیب وارد کند. هنگامی که یکی از طرفین یا هر دوی آن‌ها، فکر می‌کنند که دیگری به آن‌ها خیانت کرده است، هرگونه تعامل، اعمّ از مثبت یا منفی، در این زمان، در ذهن آن‌ها مُهر تاییدی بر فرضیّهء خیانت خواهد بود!
۳. ایمان و دین
معتقدان به هر دین یا ایمان‌آورندگان به هر باوری، ممکن است وقایع روزمرّه را دلیلی بر اثبات عقاید خود بدانند؛ ممکن است رخدادهای مثبت و خوب را معجزه بدانند و فجایع و سختی‌ها را آزمایش ایمان خودشان به حساب آورند. در حالی‌که، در مقابل، افرادی که به هیچ باوری ایمان ندارند، ممکن است همان وقایع را جوری نگاه کنند که اتّفاقاً بی‌ایمانی آن‌ها را برای‌شان اثبات کند. توجّه کنیم که این‌جا بحث درست یا غلط مطرح نیست. بحث آن است که افراد وقایع را طوری تعبیر و تفسیر می‌کنند که باورهای‌شان را تایید کند!
۴. اخبار جعلی در شبکه‌های اجتماعی
کاربران شبکه‌های اجتماعی با حجم انبوهی از منابع خبری روبه‌رو هستند که درجهء اعتبار آن‌ها متفاوت است. اخبار جعلی معمولاً با استفاده از عنوان‌ها و ادّعاهای اثبات‌نشده‌ای که هیجان افراد را تحریک می‌کنند، از شبکه‌های اجتماعی بهره‌برداری می‌نمایند. اتّفاقی که می‌افتد این است که خوانندگان و بینندگان، با این اخبار مواجه می‌شوند، حتّی خیلی وقت‌ها در درستی آن‌ها هم تردید می‌کنند، امّا سوی‌مندی تایید باعث می‌شود آن اخباری را که با دیدگاه‌های‌شان هم‌سوتر است، نشر و گسترش دهند و به این ترتیب، شاید ناخواسته، به اشاعهء اخبار جعلی، کمک کنند!
مواردی که ذکر شد، تنها چند نمونهء ساده از مواقعی است که ممکن است هر یک از ما دچار سوی‌مندی تایید شویم. امّا نکتهء مهمّی که باید به آن توجّه کرد این است که #سویمندیهایشناختی، اغلب، نتیجهء تلاش مغز ما برای ساده‌سازی پردازش اطّلاعات دنیای اطراف‌مان هستند. خبر خوب این‌که آن‌ها قانون‌هایی کلّی هستند که به ما کمک می‌کنند جهان را درک کنیم و با سرعتی نسبی بتوانیم به تصمیم برسیم، که این برای بقای ما حیاتی و ضروری است. امّا خبر بد این‌که واقعیّت این است که به هر حال، قضاوت‌ها و تصمیم‌های ما خیلی وقت‌ها با خطاها و تاثیرهایی که ناشی از #سویمندیهایشناختی است، غربال می‌شوند و در نتیجه، ممکن است دچار لغزش، اتّخاذ تصمیم‌های نابه‌جا و قضاوت‌های نادرست بشویم. با این حال، آنچه که اهمّیّت دارد این است که با آگاهی از وجود این سوی‌مندی‌ها می‌توانیم میزان لغزش و خطا را در تصمیم‌گیری‌ها و قضاوت‌های‌مان کمتر و کمتر کنیم!
#سوی‌مندی_شناختی
#سوی‌مندی‌تایید
#خطاهای_شناختی
#سوگیری‌های_شناختی
#CognitiveBiases
#ConfirmationBias
*کپی تنها با ذکر منبع مجاز است!*
@BCLTT
الگوی ABC
الگوی ABC نوع دیگری از خطاها یا سویمندیهای شناختی است که در ادامه به شرح آن می‌‌پردازم.
#سویمندیهای_شناختی
#سوگیری‌های_شناختی
#خطاهای_شناختی
#مدلABC
#CognitiveBiases
#ABCmodel
@BCLTT
الگوی ABC نوع دیگری از خطاها یا سویمندیهای شناختی است که در ادامه به شرح آن می‌‌پردازم.
#سویمندیهای_شناختی
#سوگیری‌های_شناختی
#خطاهای_شناختی
#مدلABC
#CognitiveBiases
#ABCmodel
@BCLTT
#خطای_لنگر_انداختن
تا حالا دقّت کردین گاهی وقت‌ها که می‌ریم بازار برای خرید لباس و یه لباسی چشم‌مون رو می‌گیره، بعد از اون، دیگه سوزن‌مون رو اون لباس گیر می‌کنه و ملاک زیبایی و قیمت بقیّهء لباس‌ها می‌شه اون لباس اوّلی؟! یا مثلاً براتون پیش اومده که قبل از آشنایی با کسی، گفته باشن که اون آدم، آدم خوبی نیست و رفتارهاش ناجوره، ما دیگه معیارمون می‌شه این حرف و تمام رفتارهای اون فرد رو با این معیار می‌سنجیم؟! در این‌جور مواقع ما دچار خطای لنگر انداختن شدیم!
خطا (یا اثر) لنگر انداختن یکی از انواع سویمندیهای شناختیه که تمایل افراد رو به تکیهء بیش از حد به اطّلاعات اوّلیّه‌ای که بهش داده می‌شه، توضیح می‌ده. در خطای لنگر انداختن، اون اطّلاعات اوّلیّه، ارزش یا ویژگی خاصّی پیدا می‌کنه و نقطهء کانونی تصمیم‌گیری‌های بعدی ما می‌شه. این خطا رو برای اوّلین‌بار دانیل کانمن و آموس تورسکی، دو روان‌شناس برجسته، در کتاب بسیار جالب‌شون با عنوان "تفکّر: سریع و کند" بهش اشاره کردند. در این خطا، ما بر یک‌سری اطّلاعات لنگر می‌اندازیم تا بتونیم تصمیم بگیریم.
خطای لنگر انداختن می‌تونه هم مفید باشه و هم گاهی به ما آسیب وارد کنه. این خطا باعث می‌شه مغز بتونه تخمین‌های تند و سریع بزنه (که گاهی واقعاً لازمه و ما بهش نیاز داریم). امّا در عین حال، ممکنه مثلاً باعث بشه ما محصولی رو گرون بخریم چون به‌طور ناخودآگاه، ملاک‌مون می‌شه اون قیمت اوّلی که بهمون گفته شده و تصمیم‌گیری و انتخاب‌مون بر اساس اون خواهد بود.
استفادهء ما از خطای لنگر انداختن به موارد ذکرشده محدود نمی‌شه و خیلی جاهای دیگه هم دچارش هستیم. مثلاً: ارزیابی سطح خوش‌بختی‌مون تا حدّ زیادی تحت تاثیر این خطا قرار می‌گیره (می‌تونه هم مفید باشه هم مضر). یا برچسب‌زدن به دیگران خیلی وقت‌ها به دلیل همین خطاست.
حواس‌مون باشه که فروشنده‌ها به‌خوبی می‌دونند چه‌طور از این خطا به نفع فروش محصول‌شون و سود بیش‌تر استفاده کنند؛ وقتی که پیش‌نهاد اوّل در نهایت، تاثیر قابل توجّهی بر قیمت نهایی داره :)) همین‌طور پای میز مذاکرات، وقتی قراره دربارهء چیزی تصمیم گرفته بشه، این خطا خیلی به کار مذاکره‌کنندگان می‌آد؛ جایی که اوّلین پیش‌نهاد به شکل لنگر عمل می‌کنه و بقیّهء تصمیم‌ها با ملاک قراردادن اون گرفته می‌شه!
مطالعات و آزمایش‌های زیادی در این زمینه انجام شده که اگه علاقه‌مند به خوندن‌شون هستید، می‌تونید به کتابی که اشاره کردم، مراجعه کنید. یکی از این مطالعات این بود که پژوهشگران دو سوال را به دو گروه از افراد دادند. این دو سوال عبارت بودند از: ۱. چه‌قدر خوش‌حال هستید؟ و ۲. چند وقت یک‌بار با نامزدتان قرار ملاقات دارید؟ دو سوالی که به دو گروه داده شده بود، کاملاً مثل هم بود. تنها فرق‌شان ترتیب پرسیدن سوال‌ها بود. یعنی در یک گروه، اوّل سوال ۱ پرسیده شد و بعد ۲. در گروه دیگر، ابتدا سوال ۲ پرسیده شد و سپس ۱. نتایج شگفت‌انگیز بود! در گروهی که اوّل پرسیده شده بود چند وقت یک‌بار نامزدتان را ملاقات می‌کنید، پاسخ سوال دیگر، و میزان احساس خوش‌حالی یا غم پاسخ‌دهنده تا حدّ زیادی به پاسخش به پرسش اوّل وابسته بود. در این آزمایش معلوم شد ترتیب پرسیدن سوال‌ها تاثیر زیادی بر میزان احساس خوش‌حالی افراد داشته است. زندگی واقعی ما هم همین است. احساس شادی یا غمگینی، خوش‌بختی یا بدبختی بیش از آن‌که به عوامل بیرونی وابسته باشد، ناشی از شیوهء تفکّر ماست. باور کنید! علم که دارد این را نشان می‌دهد ....
#خطاهای_شناختی
#اثر_لنگر
#anchoring_effect
#cognitivebias
#کپی_تنها_با_ذکر_منبع_مجاز_است
@BCLTT
تا حالا دقّت کردین گاهی وقت‌ها که می‌ریم بازار برای خرید لباس و یه لباسی چشم‌مون رو می‌گیره، بعد از اون، دیگه سوزن‌مون رو اون لباس گیر می‌کنه و ملاک زیبایی و قیمت بقیّهء لباس‌ها می‌شه اون لباس اوّلی؟! یا مثلاً براتون پیش اومده که قبل از آشنایی با کسی، گفته باشن که اون آدم، آدم خوبی نیست و رفتارهاش ناجوره، ما دیگه معیارمون می‌شه این حرف و تمام رفتارهای اون فرد رو با این معیار می‌سنجیم؟! در این‌جور مواقع ما دچار خطای لنگر انداختن شدیم!
خطا (یا اثر) لنگر انداختن یکی از انواع سویمندیهای شناختیه که تمایل افراد رو به تکیهء بیش از حد به اطّلاعات اوّلیّه‌ای که بهش داده می‌شه، توضیح می‌ده. در خطای لنگر انداختن، اون اطّلاعات اوّلیّه، ارزش یا ویژگی خاصّی پیدا می‌کنه و نقطهء کانونی تصمیم‌گیری‌های بعدی ما می‌شه. این خطا رو برای اوّلین‌بار دانیل کانمن و آموس تورسکی، دو روان‌شناس برجسته، در کتاب بسیار جالب‌شون با عنوان "تفکّر: سریع و کند" بهش اشاره کردند. در این خطا، ما بر یک‌سری اطّلاعات لنگر می‌اندازیم تا بتونیم تصمیم بگیریم.
خطای لنگر انداختن می‌تونه هم مفید باشه و هم گاهی به ما آسیب وارد کنه. این خطا باعث می‌شه مغز بتونه تخمین‌های تند و سریع بزنه (که گاهی واقعاً لازمه و ما بهش نیاز داریم). امّا در عین حال، ممکنه مثلاً باعث بشه ما محصولی رو گرون بخریم چون به‌طور ناخودآگاه، ملاک‌مون می‌شه اون قیمت اوّلی که بهمون گفته شده و تصمیم‌گیری و انتخاب‌مون بر اساس اون خواهد بود.
استفادهء ما از خطای لنگر انداختن به موارد ذکرشده محدود نمی‌شه و خیلی جاهای دیگه هم دچارش هستیم. مثلاً: ارزیابی سطح خوش‌بختی‌مون تا حدّ زیادی تحت تاثیر این خطا قرار می‌گیره (می‌تونه هم مفید باشه هم مضر). یا برچسب‌زدن به دیگران خیلی وقت‌ها به دلیل همین خطاست.
حواس‌مون باشه که فروشنده‌ها به‌خوبی می‌دونند چه‌طور از این خطا به نفع فروش محصول‌شون و سود بیش‌تر استفاده کنند؛ وقتی که پیش‌نهاد اوّل در نهایت، تاثیر قابل توجّهی بر قیمت نهایی داره :)) همین‌طور پای میز مذاکرات، وقتی قراره دربارهء چیزی تصمیم گرفته بشه، این خطا خیلی به کار مذاکره‌کنندگان می‌آد؛ جایی که اوّلین پیش‌نهاد به شکل لنگر عمل می‌کنه و بقیّهء تصمیم‌ها با ملاک قراردادن اون گرفته می‌شه!
مطالعات و آزمایش‌های زیادی در این زمینه انجام شده که اگه علاقه‌مند به خوندن‌شون هستید، می‌تونید به کتابی که اشاره کردم، مراجعه کنید. یکی از این مطالعات این بود که پژوهشگران دو سوال را به دو گروه از افراد دادند. این دو سوال عبارت بودند از: ۱. چه‌قدر خوش‌حال هستید؟ و ۲. چند وقت یک‌بار با نامزدتان قرار ملاقات دارید؟ دو سوالی که به دو گروه داده شده بود، کاملاً مثل هم بود. تنها فرق‌شان ترتیب پرسیدن سوال‌ها بود. یعنی در یک گروه، اوّل سوال ۱ پرسیده شد و بعد ۲. در گروه دیگر، ابتدا سوال ۲ پرسیده شد و سپس ۱. نتایج شگفت‌انگیز بود! در گروهی که اوّل پرسیده شده بود چند وقت یک‌بار نامزدتان را ملاقات می‌کنید، پاسخ سوال دیگر، و میزان احساس خوش‌حالی یا غم پاسخ‌دهنده تا حدّ زیادی به پاسخش به پرسش اوّل وابسته بود. در این آزمایش معلوم شد ترتیب پرسیدن سوال‌ها تاثیر زیادی بر میزان احساس خوش‌حالی افراد داشته است. زندگی واقعی ما هم همین است. احساس شادی یا غمگینی، خوش‌بختی یا بدبختی بیش از آن‌که به عوامل بیرونی وابسته باشد، ناشی از شیوهء تفکّر ماست. باور کنید! علم که دارد این را نشان می‌دهد ....
#خطاهای_شناختی
#اثر_لنگر
#anchoring_effect
#cognitivebias
#کپی_تنها_با_ذکر_منبع_مجاز_است
@BCLTT
This media is not supported in your browser
VIEW IN TELEGRAM
سوی‌مندی (یا سوگیری یا اثر) منفی‌نگری
سوگیری منفی‌نگری نوعی تمایل روان‌شناختی است که باعث می‌شود ما به تجربه‌های منفی بیش‌تر از تجربه‌های مثبت یا خنثی توجه کنیم و آن‌ها را بیش‌تر به یاد بیاوریم. حتی اگر یک تجربهء منفی کوچک وجود داشته باشد، ما تمایل داریم که بر روی آن تمرکز کنیم و آن را بیش از سایر تجربه‌های مثبت در ذهن نگه داریم. این سوی‌مندی می‌تواند تأثیر زیادی بر رفتار و احساسات ما داشته باشد و باعث شود که تجربه‌های مثبت را کمتر از آنچه که هستند، ارزش‌گذاری کنیم.
در این ویدیو، دکتر آذرخش مکری این پدیده را به‌زیبایی شرح داده‌اند.
#خطاهای_شناختی
#سوگیری‌های_شناختی
#سویمندیهای_شناختی
#خطای_منفی‌نگری
#دکتر_آذرخش_مکری
https://t.iss.one/BCLTT
سوگیری منفی‌نگری نوعی تمایل روان‌شناختی است که باعث می‌شود ما به تجربه‌های منفی بیش‌تر از تجربه‌های مثبت یا خنثی توجه کنیم و آن‌ها را بیش‌تر به یاد بیاوریم. حتی اگر یک تجربهء منفی کوچک وجود داشته باشد، ما تمایل داریم که بر روی آن تمرکز کنیم و آن را بیش از سایر تجربه‌های مثبت در ذهن نگه داریم. این سوی‌مندی می‌تواند تأثیر زیادی بر رفتار و احساسات ما داشته باشد و باعث شود که تجربه‌های مثبت را کمتر از آنچه که هستند، ارزش‌گذاری کنیم.
در این ویدیو، دکتر آذرخش مکری این پدیده را به‌زیبایی شرح داده‌اند.
#خطاهای_شناختی
#سوگیری‌های_شناختی
#سویمندیهای_شناختی
#خطای_منفی‌نگری
#دکتر_آذرخش_مکری
https://t.iss.one/BCLTT