ارزیابی شتابزده
13.9K subscribers
897 photos
302 videos
33 files
848 links
یادداشتهای محمدرضا اسلامی
- - - -
در ادامۀ یادداشتهای ژاپن و وبلاگ ارزیابی شتابزده؛ اینجا تلاشی است برای دیدن آمریکا و ثبت مشاهدات. تحلیل و مقایسۀ الگوی توسعه هر دو کشور آمریکا و ژاپن و مستندنگاریها، در حد امکان.
ارتباط:
@Mohammadreza_Eslami2
Download Telegram
ارزیابی شتابزده
دبی - پارسال ؛ آتش سوزی در برج آدرس [مقارن با شب اول ژانویه و مراسم سال نو میلادی] @solseghalam
✍️چرا پلاسکو فرو ریخت ولی برج گرنفل لندن فرو نریخت؟


🔴در گروههای تلگرامی بحثی به راه افتاده دربارۀ اینکه چرا دیشب ساختمان برج #گرنفل لندن با وجود حریق گسترده و طولانی فرو نریخته است؟ همچنین از این گزاره بحث می رسد به گزاره دومی مبنی بر مقایسه با #پلاسکو و تردید ها در علل فرو ریختن آن. از جمله این گفتگوها ، یادداشت اخیر محقق ارجمند جناب آقای عبدالله شهبازی در کانال تلگرام شان:
@abdollahshahbazi/3968

✳️پاسخ به سوال مذکور این است که #مکانیزم_خرابیِ هر سازه ای در آتش و حرارتِ زیاد، بستگی دارد به مشخصاتِ فنی سازه شامل: نوع قاب ، نوعِ #اتصالات، مشخصات مصالح، شیوۀ عایق بندی سازه در برابر آتش، نوعِ سیستم های اطفاء حریق (آبپاش ها)یی که در ساختمان نصب شده و نهایتا جنسِ مواد قابل اشتعالی که در ساختمان برای سوختن موجود است.

لذا صِرفِ مقایسه کلی دو ساختمان با همدیگر ، و بدون پرداختن به جزئیاتِ مذکور ، امکان مقایسه را از ما می گیرد. در مورد این ساختمان #لندن، هنوز مشخصات فنی سازه اعلام نشده است. حتی در مصاحبه رئیس تیم آتش نشانی ، #بتنی یا #فولادی بودن نوعِ قاب اعلام نشد (هرچند که به احتمال زیاد این سازه باید بتنی باشد). فعلاً تنها چیزی که از این سازه می دانیم اینکه ساختمان در سال 1974 احداث شده است ولی یکبار اخیراً بازسازی (Refurbishment) شده است. (فعلاً حتی نمی دانیم که آیا بازسازی، شاملِ مقاوم سازی هم بوده یا خیر؟)

🔴سوال مشخصی که بیشتر بدان پرداخته می شود (از جمله در یادداشت اخیر جناب شهبازی) اینکه چطور این سازه "مدت طولانی" (چندساعت) در آتش سوخته و فرونریخته ولی #پلاسکو، بعد از سه-چهار ساعت فروریخته است؟

در همین کانال قبلاً نیز نمونه هایی ارایه شد از ساختمان هایی که چندین ساعت سوخته اند ولی «خرابی پیشرونده» در آنها رخ نداده است. مثلا «برج آدرس» در #دبی در زمان جشن شب سال نو میلادی 2016 آتش گرفت و به دلیل ترافیک آن ساعت دبی ، آتش نشان ها "دیر" به محل رسیدند و تمام برج در عرض ده دقیقه در شعله ها قرار گرفت. ولی به دلیلِ کار کردنِ #آب_پاش های درون ساختمان، آتش در بیرون باقی ماند و به درون، گسترشِ جدی پیدا نکرد و حدودِ صبح آتش خاموش شد (فیلم بالا🔺👆). یا مثال دیگرش در #اسپانیا و «برج ویندسور» که بعد از حریق شدید ، فرونریخت (البته بعدها بخاطر نگرانی از کاهش مقاومت، خودشان خرابش کردند). طی چندین سری تست که ما در آزمایشگاه آتش دانشگاه میشیگان استیت داشتیم، اُفت مقاومتِ اعضای #فولادی بعد از حدود 500 درجه سانتیگراد بسیار شدید است در حالی که در مواردی در قطعاتِ #بتنی حتی تا حدود 700 درجه سانتیگراد هم افت جدی شاهد نبودیم. لذا مقایسه سازه فولادی در آتش ، با سازه بتنی در آتش بسیار مقایسه سختی است (علاوه بر همه اینها، اتصالات سازه ای ضعیف و حجم بسیار زیاد مواد قابل اشتعال در #پلاسکو، سناریوی حریق را کاملاً عوض می کند).

مقایسه #گرنفل با #پلاسکو به پارامترهای بسیار متعددی باز می گردد و فعلاً نمی توان اظهار نظر قطعی در خصوص این حادثه لندن داشت.

✳️اما بازگردیم به آتش در #تهران:

مجدداً این حادثه نشان می دهد که از سناریوهای مدیریت بحران در زمینه آتش در ایران چقدر غفلت شده است. در این حادثه لندن 40 ماشین #آتش_نشانی به محل اعزام و سریعا از 200 آتش نشان استفاده شده است. حال فرض کنیم که پس از یک #زلزله نسبتاً قوی فقط 3 آتشِ اینچنینی در تهران داشته باشیم و برای هر کدام 40 ماشین آتش نشانی و در مجموع 600 آتش نشان «در یک لحظه» نیاز داشته باشیم. #تهران شهری لرزه خیز است و موضوع آتشِ بعد از زلزله ، از خودِ زلزله مهم تر است (خصوصاً شهری که بر روی شبکه گاز فرسوده و قدیمی نشسته است).

حال این چند گزاره ساده را مرور کنیم:
-🔹 در سال 2017 هستیم و در هیچ یک از دانشگاههای کشور ما (تکرار باید کرد: هیچ یک) رشته «مهندسی ایمنی سازه ها در آتش» ، تدریس نمی شود (چه کارشناسی ارشد ، چه کارشناسی). چرا؟

-🔹 در سال 2017 هستیم و حتی "نیم سطر" در مبحث ده مقررات ملی در خصوص (استاندارد) طراحی سازه های فولادی در برابر آتش نوشته نشده است. چرا؟

-🔹دستورالعمل مصوب و ابلاغی به شهرداری های کشور، در خصوص سناریوهای مدیریت بحرانِ #آتش_بعد_از_زلزله کجاست؟
و ...

(تنها استاندار ملی موجود در کشور ایران، #مبحث_سه مقررات ملی هست که به «ضوابط سازه ای» نمی پردازد و صرفاً ضوابطی کلی در خصوص خروجی های ساختمان و راه پله ها و ... ارایه کرده است)

مقصر در این حوزه مشخصاً بیش از دولت ، خودِ پژوهشگران دانشگاهی ما هستند که در رصد کردن حوزه های ضروری پژوهش تا کنون فقط روی بحث مهندسی زلزله متمرکز شده بودند و "احساس نیاز" جدی به مطالعات حوزه مهندسی ایمنی سازه ها در آتش را احساس نکرده اند.
https://t.iss.one/solseghalam
✍️ چند کلامی درباره آتش🔥 در ساختمان برق حرارتی وزارت نیرو

بنا به شرایط جدید، (به تعبیر #سعدی) چنان که افتد و دانی، کمتر مجال نوشتن فراهم می شود. اما دربارۀ #آتش در ساختمان وزارت نیرو، ذکر چند نکته بسیار ضروری است:

✔️1- فرماندهی آتش نشانی در چنین شرایطی ، باید همراه با نگاهِ سازه ای باشد:


🔹در واقع خاموش كردن اين گونه از آتش سوزي ها ، صرفا يك عمليات آتش نشاني «نيست» و بايد با رصدكردن نقاط حساس سازه اي (اتصالات ، ستونها ) و آگاهي از سيستم باربري قاب، و توجه كلي به «جريان نيروها در سازه»، صورت پذيرد.

عدم بارگذاري آب بر روي المانهاي حساس كه بخشي از ظرفيت باربري خود را (در اثر حرارت) از دست داده اند، و كم كردن دماي أعضاء حساس سازه اي، جزو ملاحظات سازه اي هستند كه بايد توسط تيم آتش نشان مد نظر قرار گيرد.

اين ملاحظات باعث مي شود تا "خرابى پيش رونده"
(Progressive collapse )، شروع نشود.

✔️2- از ساختمان تان نقشه داشته باشید:

🔹مجددا در حین اطفاء این حریق هم مشکلِ ساختمان پلاسکو وجود داشت: «نقشه های ساختمان موجود نبود». از ساختمان محل سکونت و یا دفتر کارتان، نقشه داشته باشید. این نقشه ها در زمان مدیریت بحران (در صورت بروز آتش یا زلزله) کمک حیاتی به گروه های امداد و نجات می کند.

✔️3- آتش خاموش شد، اما الان با این سازه چه باید کرد؟

🔹خوشبختانه ساختمان وزارت نیرو، پلاسکوی دوم نشد. درود باید فرستاد به آنها که مدیریت کردند این اتفاق را و درود به آتش نشانهایی که جان در کف دست، به درون چنین ساختمانی رفتند.

اما سوال اساسی اکنون این است که با چنین ساختمانی چه باید کرد؟

سه سناریو ممکن است:
▪️آیا می شود همچنان از آن استفاده کرد؟
▪️آیا باید آن را تخریب کرد؟
▪️آیا باید مقاوم سازی شود؟

در مراسم سال نو میلادی 2016 یکی از برج های #دبی (برج آدرس ) دچار آتش شد و در مدت ده دقیقه شعله های آتش تمام برج را در بر گرفت. ویدئوی این آتش قبلا در این کانال به اشتراک گذاشته شده بود (لینک در پی نوشت).

پس از خاموش کردن آتش، این سوال مطرح بود که حالا باید این برج #تخریب شود یا امکان استفاده دارد؟

در واقع بخشی از مشخصاتِ مکانیکی مصالح فولادی ، در اثر حرارت اُفت می کند و لذا پاسخ به سوال مذکور بسیار دشوار است. اینکه آیا این افت مشخصات مکانیکی در حدی بوده که سازۀ ما، دچار ضعف جدی شده؟ یا اینکه سازه هنوز قادر به تامین امنیتِ جانی ساکنان هست؟

آن سال در آزمایشگاه آتش دانشگاه ایالتی میشیگان، پروژه ای تعریف شد که طی آن تعدادی تیر بتنی (با بتن مقاوت بالا) در کوره آتش قرار داده می شد، و سپس تیرها تا 800 درجه سانتیگراد تحت حرارت قرار می گرفتند (و همزمان بارگذاری تا 60% ظرفیت خمشی تیر نیز صورت می گرفت) ، سپس کوره خاموش می شد و تیر به سالن دیگری حمل می شد. پس از رسیدنِ تیر به دمای محیط، مجددا بارگذاری خمشی روی تیر انجام می دادیم تا مشخص شود چنین تیری در مقایسه با تیر بتنی که حرارت «ندیده» ، چه مقدار از ظرفیت خود را از دست داده است؟

مشخصا اینکه رفتار خمشی تیرِ بتنیِ حرارت دیده، در مقایسه با تیر بتنی در دمای معمولی، چه تفاوت هایی دارد؟
بدیهی است که این بحث در مورد اعضای فولادی به شکل پررنگ تری مطرح است.

در حال حاضر نتایج مطالعات آزمایشگاهی در این بحث بسیار محدود است.

منظور از این بحث اینکه، پاسخ به سوال مذکور در مورد ساختمان وزارت نیرو، پاسخ آسانی نیست و دانش مهندسی در این زمینه، در حال رشد است و اگر متولیان این سازه تصمیم به عدم تخریب و بهره برداری از سازه را دارند، این امر باید پس از مدلسازی های سازه با نرم افزارهای المان محدود مثل ABAQUS یا ANSYS (که امکانات مدلسازی حرارتی را دارا هستند) و مقایسه با نتایج آزمایشگاهی صورت پذیرد.

در صورت تصمیم به مقاوم سازی نیز، باید مشخص باشد که چه میزان از ظرفیت اعضای تیر و ستون از دست رفته، و مقاوم سازی قرار است برای تامین چه میزان از ظرفیت باشد؟

یک قضاوت مهندسی کلی، در این زمینه ، کافی نیست و حتما باید مدلسازی های دقیق از وضعیت طبقات زیرین سازه (و امكان تحمل بارِ طبقات فوقانى)، صورت پذیرد.
https://t.iss.one/solseghalam

▪️▪️▪️▪️▪️

📌پی نوشت1: ویدئوی آتش سوزی برج آدرس، دبی
https://t.iss.one/solseghalam/543
📌پی نوشت 2: ویدئوی آتش سوزی در برج Fountain Views complex ، دبی، 13 فروردین امسال
https://t.iss.one/solseghalam/743

📌 یادداشت مرتبط در کانال: ✍️چرا پلاسکو فرو ریخت ولی برج گرنفل لندن فرو نریخت؟◀️ https://t.iss.one/solseghalam/902