درس رسانه (فردارسانه)
1.28K subscribers
171 photos
14 videos
60 files
350 links
کانال درس رسانه زیرمجموعه پایگاه خبری-اختصاصی فردارسانه (دارای مجوز از وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی) است.
www.fardaresaneh.ir

پست اول https://t.iss.one/medialesson/5

ارتباط با ادمین: t.iss.one/medialesson1

@medialesson2020 گروه درس رسانه
Download Telegram
خبر مشکوک چیست؟

#خبر
#مشکوک


◀️ هنگامی که شما خبری را می‌خوانید یا می‌شنوید، ممکن است بدون تامل، صحت آن را تایید کنید و آن را بپذیرید، اما همیشه این گونه نیست.

🔷 برخی #خبرها به لحاظ صحت ممکن است مورد تایید شما قرار نگیرد و یا به عبارتی شما در صحت آن شک و تردید داشته باشید و به نظر شما این خبر #مشکوک باشد.

🔘 بنابراین می‌توان گفت خبر مشکوک، خبری است که در «صحت آن» تردید وجود داشته باشد.

برخی منابع تحقیقاتی، تردید نسبت به «منبع خبر» را نیز به تعریف بالا اضافه کرده و بر این باورند که خبر مشکوک، خبری است که مخاطب به صحت منبع آن تردید داشته باشد.

✴️ اما به نظر می‌رسد «صحت» منبعث از #منبع است، بنابراین نمی‌توان علت و معلول را در یک تعریف در کنار هم و به نوعی همجنس قلمداد کرد.

◼️ بر این اساس این پرسش مطرح می‌شود که نقش منبع خبر در خبر مشکوک چیست؟ در پاسخ باید گفت منبع خبر عامل اصلی صحت یا عدم صحت به حساب می‌آید.



#شگردهای_خبر_نویسی
#حسن_قربانی

@medialesson
خبر رویدادمدار

#خبر
#رویدادمدار

◀️ #خبر #رویدادمدار عبارت است از خبری که صرفا جزئیات و شاخصه‌های مربوط به اصل یک #رویداد تازه را به عنوان محورهای اصلی در خود لحاظ می‌کند تا در محدوده زمانی خاص بر مخاطب اثر بگذارد.

🔷 #نویسنده خبر رویدادمدار تلاش می‌کند اصل #رویداد را به عنوان محور به کار گیرد.

در این تعریف آنچه باید مد‌نظر قرار گیرد اینکه:

🔘 الف. #رویداد و #جزئیات آن مدنظر است.

🔘 ب. اطلاعات در محدوده #زمانی خاص به مخاطب می‌رسد.
این محدوده زمانی از شروع رویداد تا هنگام از دست رفتن عامل تازگی ادامه دارد، بنابراین خبر #رویدادمدار تا هنگامی اثربخش است که رویداد #تازه است.

🔘ج. #تازگی و نو بودن رویداد و استفاده از عامل عینی.

د. #پاسخگویی سریع به مخاطب برای تامین نیازهای #اطلاعاتی او در ارتباط با رویداد.

♦️بنابراین، خبر رویدادمدار، خبری است که نویسنده آن بدون در نظر گرفتن #حواشی فقط به اصل رویداد فکر می‌کند و تلاش دارد #اطلاعات مربوط به همان رویداد را بدون پرداختن به عواقب و شرایط قبلی یا بعدی به اطلاع مخاطب برساند.

🔶 بالطبع در خبر رویدادمدار، عامل #زمان تاثیرگذار است. یک رویداد تا هنگامی که زنده و نو است می‌تواند مورد توجه قرار گیرد و با پایان تازگی آن، #خبر از حالت رویدادمداری خارج می‌شود.



#شگردهای_خبر_نویسی
#حسن_قربانی



🆔 @medialesson
خبر فرایندمدار

#خبر
#فرایندمدار

◀️ این گونه خبرها، #خبرهای پیچیده‌ای هستند که از چارچوب خبرهای عادی و متکی بر شاخصه‌های ظاهری و عینی یک رویداد فراتر می‌روند و مجرد از یک خبر یا گزارش عادی، تلاش می‌کنند با مطرح کردن موضوعاتی که به لحاظ #زمانی و #مکانی از محدودیت خاصی برخوردار نیستند، درکی منظم و قاعده‌مند و جامع را در ذهن #مخاطب نسبت به یک موضوع به‌وجود آورند.

🔷 در زمینه اخبار #فرایندمدار می‌توان به موضوعات اجتماعی چون اوقات فراغت دانش‌آموزان در تابستان، تکدی‌گری در شهرهای بزرگ، عملکرد شهرداری، پشت‌کنکوری‌ها، بیکاری در شهرهای کشور و در موضوعات سیاسی به مواردی چون روابط ایران و آمریکا و نگاه عربستان به جنبش حماس اشاره کرد.

♦️ اخبار فرایندمدار، #خبر یا شبه‌خبرهایی هستند تقریبا #غیرآنی، #غیرعینی و بدون ویژگی‌های خبر محض که با انتشار اطلاعات متوالی در آن تلاش می‌شود #پیام و مفهوم خاصی به #مخاطب منتقل شود.




#شگردهای_خبر_نویسی
#حسن_قربانی

🆔 @medialesson
مقایسه تیترهای چند خبر #رویداد‌مدار و #فرایندمدار


🔷 رویداد‌مدار: کارگران بیکار چند مغازه و مرکز تجاری را آتش زدند
♦️ فرایندمدار: افشای علل بیکاری در کشور و تاثیرات آن بر جامعه

🔷 رویداد‌مدار: بر اثر شکسته‌شدن سدی در شمال کشور 700 نفر بی‌‌خانمان شدند
♦️ فرایندمدار: نقش دولت در ساخت‌و‌ساز گسترده سد در کشور

🔷 رویدادمدار: بازیگر فیلم‌های سینمایی ممنوع‌التصویر شد
♦️ فرایندمدار: شایعات چگونه دامن هنر را می‌گیرد




#شگردهای_خبر_نویسی
#حسن_قربانی

🆔 @medialesson
درس رسانه (فردارسانه)
سلام و وقت بخير طاعات عبادات مورد قبول حق عيدتان مبارك لطفا روش نقد ارگانهاي شهري آموزش دهيد تا شخص منتقد خبرنويس الكتريكي بعد از انتشار خبر مورد حجمه يا اينكه شكايت هاي حقوقي از انتقاد شونده ، نشود
زهرگیری و زهرافزایی

◀️ برخی #خبرها تاثیراتی منفی روی مخاطب دارند و موجب ایجاد ذهنیتی منفی نسبت به #رویدادی خاص می‌شوند. آنچه موجب بروز عارضه منفی‌نگری در #مخاطب می‌شود، میزان #اطلاعات منفی یا به اصطلاح «زهری» است که از طریق #خبر یا علایم اطلاعاتی به ذهن وارد می‌شود.

🔘 #زهرگیری، کم‌کردن بار منفی یا دگرگون جلوه دادن علائم محتوایی یا قالب خبر است که به منظور کاهش تاثیرات منفی خبر بر مخاطب صورت می‌گیرد. #زهرافزایی، زیادکردن بار منفی یا دگرگون جلوه‌دادن علائم محتوایی یا قالب #خبر است که به منظور افزایش تاثیرات منفی #خبر بر مخاطب صورت می‌گیرد.

🔴 شیوه‌های #زهرگیری و #زهرافزایی

◼️ الف. تغییر #واژه به #واژه دیگر

به دو جمله زیر توجه کنید:

1. قیمت کالا در لندن افزایش یافت.

2. قیمت کالا در لندن ترقی کرد.

⬅️ ظاهرا تفاوتی میان دو جمله بالا دیده نمی‌شود، اما توجه داشته باشید از آنجا که همیشه «افزایش قیمت کالا» نوعی حرکت منفی و غیردلخواه در جوامع است، ممکن است کاربرد واژه «افزایش» با واکنش منفی #مخاطب در لندن روبه‌رو شود. در این میان واژه «ترقی» تا حدودی از بار منفی کمتری نسبت به «افزایش» که در اینجا تداعی‌کننده گرانی است، برخوردار است. #نویسنده به منظور کاهش دادن «اثر منفی افزایش قیمت»، به اصطلاح اقدام به گرفتن #زهر خبر اول، با استفاده از واژه «ترقی» می‌کند. عکس این عمل می‌تواند #زهرافزایی تلقی شود.

◼️ ب.تغییر #واژه یا یک عبارت به مفهوم کلی

در این شیوه، #واژه‌ها و عباراتی که مفهوم مشخص (آشکاری) دارند به اطلاعات کمّی تغییر شکل می‌دهند؛ مثلا در جمله «#زلزله تهران در صورت وقوع، بیش از دو میلیون کشته بر جای می‌گذارد.» واژه و عبارت 2 میلیون کشته به مفهومی کلی تبدیل می‌شود که این مفهوم موجب #زهرافزایی جمله می‌شود.

⬅️ برای #زهرگیری، جمله قبلی این گونه تنظیم می‌شود:

«#زلزله تهران در صورت وقوع، کشته‌های زیادی برجای می‌گذارد.»
می‌بینید که 2 میلیون کشته به لحاظ فراوانی قابل لمس و درک، می‌تواند اثرات منفی بیشتری از «کشته‌های زیاد» بر جای بگذارد. لذا در مواردی که قرار است #خبر زلزله، اثر منفی بر شهروندان بر جای بگذارد، زهر اطلاعات، اعداد و ارقام گرفته شود.

◼️ ج. برداشت #نویسنده #خبر

در این شیوه، نویسنده #خبر برداشت خود را از #رویداد به گونه‌ای مطرح می‌کند که #زهر خبری زیادتر از حد معمول است و یا کمتر از آنچه اتفاق افتاده، جلوه می‌کند.
در نظر بگیرید مسئول یک وزارتخانه در مصاحبه‌ای از اجرای طرح هدفمند‌کردن یارانه‌ها ابراز نگرانی کند، اما #خبرنگار آنچه از این نگرانی برداشت می‌کند، این گونه به خبر تبدیل می‌شود:

مسئول وزارتخانه به اجرای طرح هدفمند کردن یارانه‌ها اعتراض کرد.

همان طور که می‌دانید #واژه «نگرانی» و «اعتراض» معانی متفاوت و گاه مغایر با هم دارند و اعتراض دارای بار منفی شدید و نگرانی نوعی دلواپسی همراه با دلسوزی تلقی می‌شود.

◼️ د. حذف #اطلاعات منفی

آسان‌ترین و میسرترین شیوه برای جلوگیری از تاثیرات منفی #خبر، حذف اطلاعات منفی است. #نویسندگان خبری با این عمل به راحتی زهر را از بدنه خبر حذف کرده و در نتیجه مانع از ورود آن به ذهن مخاطب می‌شوند.
البته در شرایط کنونی که با رقابت شدید رسانه‌ها همراه است، حذف اطلاعات ممکن است در مقطعی به #زهرگیری بینجامد، اما وجود رسانه‌های فعال رقیب می‌تواند با #زهرافزایی، افزون بر خنثی کردن عملیات زهرگیری، موجب رسوایی #رسانه حذف‌کننده اطلاعات نیز شود.

◼️ ه. #شیوه‌های دیگر

افزون بر آنچه گفته شد، #نویسندگان #خبر در مواردی با به‌کارگیری شگردهای مختلف خبرنویسی، علاوه بر تحقق اهداف خاص همان شگرد، موجب زهرگیری یا زهرافزایی نیز می‌شوند. در این باره می‌توان به شگردهایی چون #تحلیل، #مبالغه، #هجو، #افترا، #اهانت، تغییر #واژه‌ها و ... اشاره کرد.

«مبالغه» شگردی است که در مواردی شباهت زیادی به شگرد زهرگیری و زهرافزایی دارد. «به تاخیر انداختن» پخش #خبر یا «جابه‌جایی خبر» در صفحه #روزنامه یا #کنداکتور خبر رادیو و تلویزیونی نیز از جمله روش‌هایی است که برای زهرگیری یا زهرافزایی از آن استفاده می‌شود. چون این شیوه‌ها به طور مستقیم با خبرنویسی ارتباط پیدا نمی‌کنند، درباره آنها صحبت نمی‌کنیم.





#شگردهای_خبر_نویسی
#حسن_قربانی
🆔 @medialesson
#شگرد_مقایسه‌ای

تولیدکنندگان #خبر با استفاده از شگرد #مقایسه، اقدام به بررسی وضعیت و مقایسه می‌کنند.
این #مقایسه ممکن است حوزه‌هایی از جمله دو مقطع زمانی، مقایسه عملکرد دو شخصیت، دو کارگزار، دو دستگاه و نهاد و یا مقایسه کیفیتی پدیده‌ها را شامل شود.

▪️مثال:

▫️ رئیس جمهور کنونی با کسب 73درصد آرا به این سمت برگزیده شد، در حالی که دو رقیب او هر کدام کمتر از سیزده درصد آرا را به خود اختصاص دادند.

▫️ در مقایسه عملکرد این دو واحد اقتصادی تاکید می‌شود که واحد اول به ویژه از نظر کیفی بهتر از واحد دوم بوده است. این در حالی است که واحد اول از لحاظ کمی نیز تولید بیشتری داشته است.


#هدف_انتشار_اخبار_مقایسه‌ای

نویسندگان این #اخبار با انتشار #خبرهای_مقایسه‌ای اهدافی را دنبال می‌کنند که مهم‌ترین آنها عبارتند از:

1. #مقایسه دو یا چند وضعیت با هم.

2. #برتری_دادن یا #تخریب یکی از وضعیت‌ها.

3. #ترغیب_مخاطب به پذیرش وضعیت مورد نظر #نویسنده.

توجه داشته باشید که «وضعیت» می‌تواند در قالب پدیده، مقطع زمانی، خصوصیات شخصیتی و دیگر ویژگی‌ها بروز پیدا کند.





#شگردهای_خبر_نویسی
#حسن_قربانی
🆔 @medialesson



https://www.axgig.com/images/72675953422423459343.jpg
#برجسته_کردن_بخشی_از_حقیقت_و_پنهان_سازی_بخشی_دیگر


گاهی تنظیم و انتشار یک #خبر در رسانه‌ها به گونه‌ای است که بر حسب ظاهر، خبر مورد نظر به لحاظ زیباییِ ادبیات، پیوستگی موضوع، انسجام عبارات و ... فاقد کاستی است. اما با کمی دقت کارشناسانه می‌توان به این موضوع پی برد که این خبر با #برجسته_‌کردن و انتشار بخشی از رویداد، اقدام به حذف یا پنهان کردن بخشی دیگر از موضوع کرده است.

در این شیوه، نویسنده تلاش می‌کند با برجسته‌کردن یک یا چند عنصر غیرتاثیرگذار، به گونه‌ای ذهن #مخاطب را مشغول کند که نسبت به عناصر دیگر که می‌تواند مهم‌ترین بخش رویداد باشد، بی‌توجهی نشان دهد.

به بخش‌هایی از چند خبر که رسانه‌ها منتشر کرده‌اند، توجه کنید:

1. ایران اقدام به بازگرداندن صدها هزار آواره افغانی به کشورشان کرده است.

2. تروریست‌ها با حمله به ساختمان‌های دو قلو، امنیت جهانی را خدشه‌دار کرده‌اند.

در خبر اول، بازگرداندن صدها هزار آواره در نوک پیکان حمله به ایران قرار داده شده، در حالی که عمل نکردن سازمان‌های بین‌المللی در قبال کمک به ایران در این زمینه در خفا قرار گرفته و به آن اشاره نشده است.

در خبر دوم، به منظور برجسته‌شدن حمله به ساختمان‌های دو قلو، حرفی از تروریست‌ها و واقعی یا غیرواقعی بودن آنان به میان نیامده است.

در این شیوه، هر چند در ابتدا «برجسته‌سازی» و سپس «پنهان‌سازی» صورت می‌گیرد، اما هدف نهایی پنهان کردن موضوعی است که نویسنده نمی‌خواهد مخاطب به آن فکر کند.







#شگردهای_خبر_نویسی
#حسن_قربانی


🆔 @medialesson
#دروغ_بزرگ

شگرد دروغ بزرگ در واقع نوع پیشرفته، حساس و جدی #خبرهای_قلابی است که به ویژه در عملیات روانی کاربرد زیادی دارد. در این شگرد، رسانه تلاش می‌کند با انتشار #خبر_دروغ اقدام به تاثیرگذاری بر جامعه مخاطب خود کند.

احتمالا #رسانه‌هایی که از این شگرد استفاده می‌کنند، هنوز به این گفته گوبلز از یاران هیتلز اعتقاد دارند که «دروغ هر چقدر بزرگ‌تر باشد، باور آن برای توده‌های مردم راحت‌تر است» و یا با این تبلیغات‌چی بزرگ تاریخ همراهند که «دروغ را به حدی بزرگ بگویید که هیچ کس جرئت و فکر تکذیب آن را نکند.»

هر چند گوبلز بیش از نیم قرن پیش چنین مطلبی را بیان کرد، اما نگاهی به وقایعی که به ویژه در دهه اخیر در دنیا روی داده نشان می‌دهد هنوز رسانه‌ها و صاحبان آن بی‌میل نیستند در سایه استفاده از این شگرد #خبرنویسی به اهداف خود دست یابند.





#شگردهای_خبر_نویسی
#حسن_قربانی
🆔 @medialesson
⭕️ خشونت رسانه‌ای

"تروریست‌های بی ریشه"، "ملت عقب مانده"، "جیره خواران بیگانه پرست"، "ضد مردمی"، "غارت کنندگان بیت المال"، "کسانی که فامیل و قوم و خویش خود را در سمت‌های دولتی به کار گرفته اند"، "عقب ماندگان مرتجع مردم گریز" و ...

اینها🔺 واژه ها و عباراتی است که ممکن است گهگاهی یکی یا همه آنها را در رسانه‌های مکتوب، دیداری و شنیداری بخوانید یا بشنوید.

🔶 نگارش مطالب خشن توام با هتاکی و پرده دری، تعابیر غیراخلاقی و نادرست، سخنان نیشدار، ایجاد سوءظن، حمله به حریم خصوصی افراد، انتشار اسرار، حرمت‌شکنی شخصیت های صاحب نام و معتبر، تحقیر و تمسخر، افشاگری و انتساب تهمت های ناروا به افراد و ایجاد التهاب و هیجان از جمله روش های به کارگیری شگرد #خشونت_رسانه ای است.

⭕️ این شیوه هم اکنون در برخی کشورها به ویژه در جوامع توسعه نیافته که مردم از سطح سواد و دانش کمتری بهره مندند، یکی از راه های های تخریب مخالفان به حساب می آید.


#شگردهای_خبر_نویسی


🆔 @medialesson
🔴 استفاده از عواطف مخاطب

🔹همانطور که در بحث #ارزشهای_خبری مطالعه کرده اید برخی ارزش ها موجب غنی شدن خبر برای مخاطبان و موجب جذب آنان به خواندن خبر خواهد شد. به عنوان مثال به لحاظ #جغرافیایی خبرهای عراق برای مخاطب ایرانی جذاب تر از اخبار السالوادور در امریکای لاتین است. همچنین از جنبه فرهنگی مخاطب عرب به اخبار جهان عرب توجه بیشتری نشان می دهد و یا کارگران مایلند وقت خود را صرف اخبار کارگری و موضوعات مربوط به آن کنند.

🔹بر این اساس، تولیدکنندگان خبر معمولا به هنگام انتشار خبر تلاش می‌کنند از عوامل جغرافیایی، فرهنگی، محیطی و دیگر علایق و وابستگی های #مخاطب در نوشتن آن و یا چینش در کنداکتورهای خبری و یا درج در روزنامه ها و بسته های خبری استفاده کنند؛ به گونه ای که در شرایط عادی در بخش های خبری رادیو بی بی سی فارسی، مسائل ایران به عنوان یک کشور فارسی زبان در صدر قرار می گیرد. رادیو روسی برون مرزی ایران مسائل روسیه و دیگر جمهوری های سابق شوروی را در ردیف بالای کنداکتور خبری خود قرار می‌دهد. تلویزیون الجزیره قطر موضوعات عربی را به موضوعات مربوط به جهان غیرعرب ترجیح می دهد و ...

🔹از دیدگاه این رسانه ها عامل زبانی و قومی می تواند مخاطبان فارس، روس و عرب را به خبرهای مربوط به خود حساس کرده و این انتظار را در آنان ایجاد کند که این خبرها را سریع تر و کامل تر دریافت کنند. لذا عامل #زبان یا #قومیت به عنوان کاتالیزوری برای تسهیل در #اطلاع‌رسانی و تاثیرگذاری بر مخاطب عمل می‌کند.

🔹اما همه ماجرا این نیست. در مواردی عوامل دیگری وجود دارد که فراتر و فراگیرتر از عامل زبان، قومیت و فرهنگ در تاثیرپذیری مخاطب از خبر موثر است. این عامل چیزی نیست جز عواطف مخاطب. عاطفه مخاطب از ویژگی‌های منحصر به فرد آدمی است که به دور از مرزهای فرهنگی و جغرافیایی در قبال محرک ها واکنش نشان می دهد و تاثیر می پذیرد.

🔹مخاطب ایرانی به لحاظ عاطفی بعد از زمین لرزه بورکینافاسو به کودکان بی خانمان واکنش نشان می دهد و تاثیر می پذیرد. این حالت ممکن است در بسیاری از ملت‌های جهان بروز و ظهور پیدا کند. انتشار خبر حملات بی‌امان رژیم صهیونیستی به غیرنظامیان در غزه در جریان جنگ ۲۲ روزه نیز به لحاظ عاطفی موجب واکنش گسترده مردم جهان اعم از مسلمان و غیرمسلمان، عرب و غیرعرب و حتی یهودیان در کشورهای مختلف شد.
بر این اساس برخی خبرنگاران، دبیران، سردبیران و مدیران رسانه ها با هدف قرار دادن عواطف مخاطب هنگام نوشتن خبر، تلاش می کنند حساسیت و واکنش عاطفی او را نسبت به رویداد مورد نظر تحریک کنند. به چند عنوان خبری توجه کنید:

▪️پدری دختر خود را ده سال در زیرزمین خانه حبس کرد

▪️دانشجوی ایرانی در فیلیپین کشته شد

▪️کودکان فلسطینی بی آب و نان در انتظار کمک

▪️زندانیان گوانتانامو در قفس زیر آفتاب داغ

▪️جانباز جنگی و خانواده اش در پیاده رو چادر زدند

🔺در این عنوان ها، نویسندگان به نوعی تلاش کرده اند با به کارگیری واژه های احساسی، عواطف مخاطب را تحت تاثیر قرار داده و تحریک کنند.

🔹در پایان این بحث آنچه حاصل می شود این است که شگرد استفاده از عواطف مخاطب دارای ویژگی های زیر است:

الف. به کارگیری واژه ها، عبارات و مفاهیم احساس برانگیز.
ب. استفاده از شیوه داستان سرایی.

🔴 آنچه در این زمینه قابل ذکر است اینکه این شیوه باید با توجه به شرایط زمانی، مکانی، فرهنگی، سیاسی و اقتصادی و ... مورد استفاده قرار گیرد. انتشار این گونه خبرها و به ویژه تکرار آنها در شرایط نامناسب ممکن است اثرات منفی در پی داشته باشد.


#ارزش_های_خبری
#ارزشهای_خبری

#شگردهای_خبر_نویسی


🆔 @medialesson