گفت‌وشنود
4.94K subscribers
3.77K photos
1.29K videos
2 files
1.66K links
در صفحه‌ی «گفت‌وشنود» مطالبی مربوط‌به «رواداری، مدارا و هم‌زیستی بین اعضای جامعه با باورهای مختلف» منتشر می‌شود.
https://dialog.tavaana.org/
Instagram.com/dialogue1402
Twitter.com/dialogue1402
Facebook.com/1402dialogue
Download Telegram

دیوید هیوم (1711-1776)، فیلسوف، مورخ و اقتصاددان اسکاتلندی، یکی از برجسته‌ترین نمایندگان جریان فلسفی تجربه‌گرایی و شک‌گرایی بود.

او در آثار خود بر این باور تأکید داشت که همه دانش انسان از تجربه حسی نشأت می‌گیرد و به طور جدی مفهوم علت و معلول را مورد تردید قرار داد.

هیوم استدلال می‌کرد که ارتباط علیتی چیزی نیست جز عادت ذهنی انسان‌ها در ارتباط دادن رویدادها به یکدیگر، و هیچ تضمینی برای وجود واقعی این رابطه در طبیعت وجود ندارد.

هیوم همچنین به نقد باورهای دینی پرداخت.

او استدلال می‌کرد که معجزات و پدیده‌های فراطبیعی، بر مبنای شواهد تجربی قابل‌اعتماد نیستند و نباید مبنای باور دینی قرار گیرند.

کتاب "تحقیق در باب فاهمه بشری" از آثار مهم اوست که به بررسی محدودیت‌های عقل و تجربه پرداخته است.

دیدگاه‌های هیوم در زمینه شک‌گرایی، تأثیر عمیقی بر فلسفه مدرن گذاشت و زمینه‌ساز جنبش‌های فلسفی نظیر اثبات‌گرایی و فلسفه تحلیلی شد.

#هیوم #شک_گرایی #تجربه_گرایی #فلسفه #خداناباور #گفتگو_توانا
@dialogue1402


سم هریس (متولد 1967)، نویسنده و فیلسوف آمریکایی، از شناخته‌شده‌ترین چهره‌های خداناباوری و منتقد دین در دنیای معاصر است. او که تحصیلاتش را در رشته علوم اعصاب و فلسفه گذرانده، از طرفداران پرقدرت خردگرایی، علم و سکولاریسم است.

هریس در آثار و سخنرانی‌هایش استدلال می‌کند که باورهای دینی، به‌ویژه در عصر مدرن، نه‌تنها سودی ندارند بلکه برای جامعه مضر هستند.

کتاب معروف او پایان ایمان، به‌طور صریح به نقد دین و تأثیرات منفی آن بر جامعه پرداخته و او را به یکی از مهم‌ترین چهره‌های خداناباوری تبدیل کرده است.

همچنین در کتاب چشم‌اندازی اخلاقی، هریس تلاش می‌کند نشان دهد که اخلاق و معنای زندگی را می‌توان بر پایه علم و خرد انسانی استوار کرد، بدون نیاز به دین.

دیدگاه‌های هریس درباره آگاهی و ذهن نیز جالب توجه است.

او معتقد است که آگاهی انسان پدیده‌ای کاملاً مادی است و می‌توان آن را با روش‌های علمی بررسی کرد.

#سم_هریس #فلسفه #اخلاق #خداناباور #آتئیست #گفتگو_توانا

@dialogue1402

سم هریس، نویسنده، فیلسوف، و عصب‌پژوه خداناباور آمریکایی است که به دلیل دیدگاه‌هایش در زمینه دین، اخلاق، فلسفه ذهن و آگاهی شهرت دارد.

او به عنوان یکی از منتقدان سرسخت ادیان، به‌ویژه اسلام و مسیحیت، شناخته می‌شود و بر این باور است که عقاید مذهبی می‌توانند چالش‌های جدی برای جامعه ایجاد کنند.

هریس در کتاب‌هایی مانند پایان ایمان و نامه‌ای به ملت مسیحی به بررسی پیامدهای اجتماعی و روانی باورهای دینی می‌پردازد.

او همچنین در پادکست بیداری با متفکران و دانشمندان برجسته درباره موضوعاتی مانند اخلاق، سیاست و علم گفتگو می‌کند.

#خداناباوران #آتئیست‌ #فلسفه #اخلاق #علم #سم_هریس #گفتگو_توانا

@dialogue1402
جولین باگینی، فیلسوف و نویسنده بریتانیایی، از چهره‌های برجسته خداناباوری و اومانیسم سکولار است که در آثارش به نقد دین و بررسی مسائل فلسفی زندگی روزمره پرداخته است.

او در کتاب‌های خود، از جمله خداناباور معقول، به دفاع از زندگی بی‌خدا و اخلاقی پرداخته و نشان می‌دهد که می‌توان بدون اعتقاد به خدا نیز به معنای زندگی و اصول اخلاقی دست یافت.

باگینی باور دارد که اخلاق و ارزش‌ها، به‌جای ریشه گرفتن از باورهای دینی، بر پایه همدلی و نیازهای انسانی شکل می‌گیرند.

آثار باگینی غالباً به زبان ساده و روان نوشته شده و به مسائل زندگی روزمره و چالش‌های فردی و اجتماعی می‌پردازند.

او معتقد است که فلسفه نباید تنها در دسترس فیلسوفان حرفه‌ای باشد، بلکه باید ابزاری برای تفکر و بهبود زندگی همه افراد باشد.

نگاه خداناباورانه و عمل‌گرایانه باگینی به زندگی، او را به یکی از محبوب‌ترین فیلسوفان معاصر تبدیل کرده است.

#جولین_باگینی#باگینی #فلسفه #خداناباوران #اومانیست #سکولار #گفتگو_توانا #آتئیست

ژاک دریدا (1930–2004)، فیلسوف فرانسوی و بنیان‌گذار مکتب شالوده‌شکنی، از تأثیرگذارترین متفکران قرن بیستم بود.

او با رویکردی انتقادی به متون فلسفی، دینی و ادبی، مفاهیمی مانند حقیقت، معنا و خدا را به چالش کشید.

هرچند دریدا به صراحت خود را خداناباور ننامید، اما آثار او اغلب به‌عنوان نقدی بر متافیزیک سنتی و باورهای دینی تفسیر شده‌اند.

دریدا در فلسفه خود به تحلیل و نقد ساختارهای فکری‌ای می‌پردازد که به تثبیت ایده خدا یا مفاهیم مطلق کمک کرده‌اند.

او با استفاده از شالوده‌شکنی، نشان داد که این مفاهیم اغلب ناپایدار و وابسته به زبان و فرهنگ هستند.

این نگاه به‌طور غیرمستقیم زمینه‌ساز خداناباوری فلسفی است، زیرا ادعای وجود مطلق یا نهایی را زیر سؤال می‌برد.

آثار دریدا، مانند نوشتار و تفاوت، تأثیری عمیق بر فلسفه، نظریه ادبی و نقد دینی گذاشت و او را به یکی از متفکرانی تبدیل کرد که به بررسی فلسفی خداناباوری و نقد دین پرداخته‌اند.

#ژاک_دریدا #دریدا #فلسفه #خداناباوری #آتئیست #گفتگو_توانا


ژاک دریدا (1930–2004)، فیلسوف فرانسوی و بنیان‌گذار مکتب شالوده‌شکنی، از تأثیرگذارترین متفکران قرن بیستم بود.

او با رویکردی انتقادی به متون فلسفی، دینی و ادبی، مفاهیمی مانند حقیقت، معنا و خدا را به چالش کشید.

هرچند دریدا به صراحت خود را خداناباور ننامید، اما آثار او اغلب به‌عنوان نقدی بر متافیزیک سنتی و باورهای دینی تفسیر شده‌اند.

آثار دریدا، مانند نوشتار و تفاوت، تأثیری عمیق بر فلسفه، نظریه ادبی و نقد دینی گذاشت و او را به یکی از متفکرانی تبدیل کرد که به بررسی فلسفی خداناباوری و نقد دین پرداخته‌اند.

#ژاک_دریدا #دریدا #فلسفه #خداناباوری #آتئیست #گفتگو_توانا

@Dialogue1402
امروز یکم آذر، روز جهانی فلسفه است. اگرچه نام فلسفه با بی‌اعتقادی و الحاد هم تداعی شده و در حوزه‌های عملیه به ویژه اهالی فلسفه معمولا خداناباور و دین‌گریز تلقی شده‌اند به طوری که کتب فلسفی را با گازانبر می‌گرفته‌اند تا لمس آن مومن را نجس نکند، اما واقعیت این است که مشرب‌های فلسفی بسیاری بوده‌اند که هم خداباور و هم معنویت‌گرا بوده‌اند. یکی از اینها با نام «جاویدان خرد» (Perennial Philosophy) شهرت جهانی دارد.

در ایران معاصر این مرام و مشرب با عنوان «سنت‌گرایی» و با سیدحسین نصر و داریوش شایگان دو تن از اعضای انجمن (سابق)‌ شاهنشاهی فلسفه، و موسسه پژوهشی حکمت و فلسفه (فعلی) به یاد آورده می‌شود. هواداران «جاویدان خرد» به حقایق جاویدان و بی‌زمانی اعتقاد دارند که تمامی سنت‌های دینی را راجع به آن و معطوف به آن می‌شمارند؛ یعنی تکثر و اختلاف را ظاهری، و نوعی وحدت معنوی را اصیل می‌پندارند.

این مشرب اگرچه در میان دانشگاهیان ایرانی هواخواه دارد، اما بنیان‌گذارش، رنه گنون (Rene Guenon) فرانسوی‌ست که با نام عبدالواحد یحیی، در سال ۱۹۱۲ مسلمان شد و به تصوف گرایید. سید حسین نصر در کتاب «معرفت و امر قدسی» می‌نویسد: «… گنون برای انجام وظیفه مجبور بود به یک معنی افراطی باشد. او ناچار بود زمینه را به طور کامل فراهم کند تا امکان هر خطایی از بین برود. لذا یک لحن مصالحه‌ناپذیر و جدلی داشت و اغلب این لحن مانع از این می‌شد که بسیاری از مردم توصیف وی از حکمت سنتی را درک کنند.» (نشر فرزان روز، ۱۳۹۵ ص۹۰)

آنچه سنت‌گرایان را از دیگر اشکال دین‌باوری در جامعه ایران متمایز می‌سازد، احتمالا این واقعیت است که برخورد شدید و حذفی با آنها از ناحیه دستگاه‌های رسمی گزارش نشده است. تلویزیون رسمی جمهوری اسلامی، وقتی استقبال از اسلام را در اروپا گزارش می‌کند، از گنون و پیروانش نام می‌برد بی‌آنکه گرایش او را به تصوف ذکر کند. به نظر می‌رسد نوعی مماشات با سنت‌گرایان در ایران امروز از ناحیه‌ی دستگاه‌هایی که مأمور به حذف و برخورد با «فرقه‌گرایی» هستند در دستور کار باشد.

در کتابچه ناباورمندان جایی که «ادیان غیررسمی» را در ایران امروز شمردیم، به سنت‌گرایی که همان فلسفه خرد جاویدان است به عنوان یک نمونه خاص اشاره کردیم. در این ارتباط می‌توانید با رجوع به صفحه گفت‌وشنود، اطلاعات بیشتری پیدا کنید:

https://dialog.tavaana.org/nonbelievers-3/

#جاویدان_خرد #فلسفه #روز_جهانی_فلسفه #سنت_گرایی #رنه_گنون

@Dialogue1402
داریوش شایگان (۲ بهمن ۱۳۱۳ - ۲ فروردین ۱۳۹۷) یکی از برجسته‌ترین متفکران، فیلسوفان و نویسندگان معاصر ایرانی بود که در زمینه فلسفه تطبیقی و مطالعات فرهنگی آثار تأثیرگذاری به‌جا گذاشته است. او در تهران متولد شد و تحصیلات ابتدایی خود را در ایران آغاز کرد. سپس برای ادامه تحصیل به اروپا رفت و در رشته فلسفه و مطالعات تطبیقی ادیان در دانشگاه سوربن در پاریس تحصیل کرد.

شایگان به زبان‌های فرانسه، فارسی و انگلیسی مسلط بود و این توانایی به او امکان داد تا به‌طور مستقیم از منابع اصلی فلسفی و ادبی استفاده کند. یکی از آثار مشهور او «آسیا در برابر غرب» است که در آن به تحلیل برخورد فرهنگ‌های شرقی و غربی پرداخته و نقش سنت‌ها و مدرنیته را در این مواجهه بررسی کرده است. همچنین اثر دیگر او با نام «افسون‌زدگی جدید: هویت چهل‌تکه و تفکر سیار» به موضوع ازهم‌گسیختگی هویت در دنیای مدرن می‌پردازد و برآمدن عصر جدیدی از افسون‌زدگی را به منزله مساله طرح می‌کند.

از آثار دوران جوانی او که توجه ویژه به مطالعات تطبیقی با علاقه به عرفان و تجربه عرفانی را بازتاب می‌دهد کتاب «ادیان و مکتب‌های فلسفی هند» (دو جلدی)‌ است؛ شایگان به علاقه خود به عرفان و معنویت در گفتگوی مشهور خود با رامین جهانبگلو در کتاب «زیر آسمان‌های جهان» اشاره می‌کند و به صراحت می‌گوید که دوره‌ای «گنونی» داشته و تحت تاثیر رنه گنون، زمانی به یکی از طریقه‌های صوفیه در تهران پیوسته بوده است.

شایگان به دلیل سبک نوشتاری روان و عمیقش، توانست طیف گسترده‌ای از مخاطبان را به آثارش جلب کند. او همواره به مسئله چندگانگی هویت و ضرورت درک فرهنگ‌های مختلف توجه داشت. داریوش شایگان در طول زندگی خود علاوه بر نگارش آثار فلسفی، در گفت‌وگوهای بین‌المللی شرکت کرد و به عنوان پلی میان فرهنگ‌های شرقی و غربی شناخته شد.

شایگان در سال‌های پایانی عمر خود در تهران اقامت داشت و در همان‌جا درگذشت. میراث فکری او همچنان الهام‌بخش پژوهشگران در زمینه مطالعات میان‌فرهنگی است.

#داریوش_شایگان #فلسفه_تطبیقی #رویکرد_میان_فرهنگی #رویکرد_بین_ایمانی #روز_جهانی_فلسفه #فلسفه #فیلسوف #رواداری #گفتگو

@dialogue1402
«در سال ۵۲۹ میلادی، امپراتور یوستی‌نیانوس اول فرمانی صادر کرد که منجر به تعطیلی آکادمی نوافلاطونی در آتن، یکی از مراکز مهم فلسفه، شد. این اقدام بخشی از تلاش‌های گسترده یوستی‌نیانوس برای سرکوب پاگانیسم و ترویج مسیحیت در امپراتوری بیزانس بود. تعطیلی آکادمی به منزله پایان یک دوره مهم برای فلسفه یونان باستان تلقی می‌شود، چرا که این آکادمی از زمان تأسیس اولیه آن توسط افلاطون در حدود سال ۳۸۷ پیش از میلاد، مرکز اندیشه افلاطونی بود. پس از این اتفاق، برخی از فیلسوفان، از جمله داماسکیوس، آخرین رئیس آکادمی، به ایران پناه بردند و تحت حمایت خسرو اول ساسانی قرار گرفتند. این رویداد غالبا به‌عنوان نقطه عطفی در افول سنت‌های فلسفه کلاسیک در برابر سلطه فزاینده مسیحیت دیده می‌شود.»

منبع: وب‌سایت bede.org.uk
این وب‌سایت به تاریخ بیزانس و تحولات مسیحیت در دوران امپراتوری یوستی‌نیانوس می‌پردازد.


در دوره ساسانیان، به‌ویژه در زمان حکومت خسرو انوشیروان (۵۳۱-۵۷۹ میلادی)، تعاملات فرهنگی با یونان جریان داشت؛ پس از تعطیلی مدارس آتن در سال ۵۲۹ میلادی به فرمان یوستی‌نیانوس، هفت تن از فیلسوفان یونانی به دربار خسرو انوشیروان پناهنده شدند و در تیسفون اقامت گزیدند. این فیلسوفان با شاه ساسانی مباحثاتی داشتند و رسالاتی برای او نگاشتند.


پیش از این در دوران شاهنشاهی هخامنشی نیز به‌ویژه در زمان حکومت خشایارشا (۴۸۶-۴۶۵ پیش از میلاد)، تعاملات فرهنگی و سیاسی میان ایران و یونان به اوج خود رسید. یکی از برجسته‌ترین نمونه‌های این تعاملات، پناهندگی تمیستوکلِس، فرمانده و سیاستمدار مشهور آتنی، به دربار هخامنشی است. پس از متهم شدن به خیانت در آتن، تمیستوکلِس به ایران پناه برد و مورد استقبال خشایارشا قرار گرفت. گفته شده است که او در مدت کوتاهی زبان فارسی را آموخت و به‌عنوان مشاور در دربار هخامنشی خدمت کرد.

این رویدادها نشان‌دهنده سیاست باز و پذیرای شاهان هخامنشی و ساسانی نسبت به اندیشمندان و متفکران خارجی است که به تبادل فرهنگی و فکری میان ایران و یونان کمک شایانی کرد. ریچارد پین، پژوهشگر آمریکایی رویکرد دربار ساسانیان متاخر را نوعی جهان‌وطنی‌گرایی خوانده است.

پیش از این در اپیزودهای چهارم، پنجم و ششم دیگری‌نامه به نقل قسمت‌هایی از مقاله ریچارد پین در این باره مبادرت کرده بودیم.

#روز_جهانی_فلسفه #فلسفه #دربار #ساسانیان #آکادمی_فلسفه #فیلسوفان #رواداری #گفتگو
@dialogue1402

توماس نیگل (Thomas Nagel)، فیلسوف آمریکایی معاصر، به دلیل نقدهای برجسته‌اش بر تقلیل‌گرایی علمی و دیدگاه‌های متافیزیکی شناخته می‌شود. او در آثارش، به‌ویژه در کتاب Mind and Cosmos، دیدگاه‌های علمی‌ و الهیاتی درباره جهان را به چالش می‌کشد و استدلال می‌کند که تبیین‌های داروینیستی و دینی نمی‌توانند به‌طور کامل پیچیدگی ذهن و آگاهی انسان را توضیح دهند.
نیگل که خود به صراحت یک خداناباور است، به جای پذیرش اصول دینی، بر اهمیت نگاه فلسفی به سؤالات بنیادین درباره زندگی، معنا، و جهان تأکید دارد و به دنبال راه‌حلی فراتر از چارچوب‌های سنتی است.

#توماس_نیگل #فلسفه #ذهن #گفتگو_توانا
@Dialogue1402