مطبوعات قدیمی
3.64K subscribers
5.79K photos
134 videos
342 files
1.97K links
Download Telegram
Forwarded from عکس نگار
✳️ سیاست درستی که به درستی اجرا نشد!

به دنبال فروپاشى #قاجار و روى كار آمدن #رضاشاه #كردستان دستخوش تحولات و دگرگونى ‏هاى بسيار عميقى در زمينه‏ هاى اجتماعى و سياسى گرديد، سابقه نخستين برخورد #رضاخان با كردها به شورش #سمكو باز مى‏گردد.

آشوب هاى مداوم در كردستان به وسيله #سالارالدوله و عباس خان سردار رشيد، در سال ۱۳۰۲ ه .ش به اضافه معضل حضور سمكو در نزديكى #آذربايجان عواملى بودند كه لزوم حضور نظامى مداوم و گسترده دولت مركزى در همه نواحى كرد نشين را ايجاب مى ‏كرد.

در سال ۱۳۰۵ آتش شورش جديدى در كردستان شعله ور شد و اين بار هم انگلیس در بر افروختن آن نقش اصلى را ايفا كرد. همه پادگان ها، مراكز ژاندارمرى و نيروهاى نظامى از مرز #تركيه تا #كرمانشاه هدف حمله عشاير كرد قرار گرفتند و شهرهاى زيادى به خطر افتاد در سال ۱۳۰۸ #محمود_خان_دزلى به دولت اعلان جنگ داد.

حساس بودن موقعيت سياسى مناطق مرزى كردستان، سهولت بهره بردارى استعمار انگليس از رؤساى عشاير كرد، همچون ابزارى بر ضد دولت مركزى ايران، مقاومت عشاير در برابر استقرار ادارات و مراكز نظامى و ضرورت خلع سلاح جنگ جويان كرد، #پهلوى را متوجه اين واقعيت ساخت كه اين منطقه بسيار آسيب پذير بوده و يك كانون دائمى و بالقوه بحران است كه بايد هر چه زودتر عوامل بحران ساز را در آن مهار كرد.

مسلما رشد #ناسيوناليزم_كرد در تركيه و عراق هم بر اين نگرانى ‏ها دامن مى‏ زد و سه شورش بزرگ كردهاى تركيه، پيدايش سازمان #خویبون (استقلال) و قيام شيخ محمود برزنجى ممكن بود كردها را تحت تأثير خود قرار دهد. #پهلوی_اول براى حل اين مسئله تدابيرى انديشيد كه اهم آنها عبارت بودند از:

1ـ ممانعت از تردد عشاير كرد ايرانى و غير ايرانى در دو سوى مرز.

2.اعزام واحدهاى گشتى به مناطق مرزى، ايجاد پادگان هايى براى نيروهاى ارتش در شهرهاى كردنشين، استقرار پاسگاه و قرارگاه هاى ژاندارمرى در كنار راه‏هاى اصلى.

3ـ خلع سلاح جنگجويان عشاير به طور گسترده.

#تخته_قاپو_كردن يا اسكان اجبارى عشاير و تبعيد طايفه‏ هايى كه در برابر اين گونه برنامه ‏ها مقاومت مى ‏ورزيدند.

لزوم عملى شدن اين برنامه ‏ها كه از نظر تأمين امنيت ملى اهميتى غير قابل انكار داشت؛ موجب شد كه اولين نشانه ‏هاى حضور حكومت پهلوى در كردستان با ورود نظاميان و حذف كانون ‏هاى سنتى قدرت، معنا پيدا كند و مردم كردستان را از همان آغاز، با سياست مشت آهنين رضاشاه روبرو سازد.

پس از عمليات موفقيت‏ آميز ارتش شاهنشاهى، ادارات دولتى به تدريج در كردستان تأسيس گرديد و قانون #نظام_وظيفه به مرحله اجرا گذاشته شد و تماس نزديك كارگزاران رژيم پهلوى با مردم كرد شروع شد.

نكته مهم اين بود كه همه مردم كرد از آغاز مخالف اين #اصلاحات نبوده ‏اند، ولى شيوه ‏هاى غلط اجراى آن ها، خشونت بيش از اندازه و رفتار غير انسانى مسئولان اجراى اين برنامه ‏ها بود كه در طول حكومت رضاشاه موجى از نفرت و بيزارى نسبت به دولت مركزى در ميان كردها برانگيخت و گرنه نفس اين برنامه ‏ها مورد اعتراض آنها نبود.

رضاشاه ایلات کوچ‌رو (که منشأ خاندان‌های حکومت گر ایران طی قرون مختلف به‌شمار می‌آمدند) را بزرگ‌ترین تهدید برای ادامه سلطنت خود می‌دید؛ لذا در ظاهر به منظور مدرن‌سازی زندگی ایلات و عشایر و در باطن به منظور انهدام این نیروی تأثیرگذار، پای در راه سیاست‌های عشایری گذاشت. این موضوع ابتدا با فعالیت کارگزاران فرهنگی به سمت یک مطالبه عمومی سوق پیدا کرد و سپس به مرحله اجرا درآمد؛ سیاستی که حذف تدریجی ایلات و عشایر از پهنه سیاست ایران را رقم زد، عشایری که می توانستند در مقابل هجوم متفقین در شهریور 1320 مقاومت کنند در 15 سال سلطنت پهلوی اول تضعیف شدند و این گونه بود که سیاست درست غلط اجرا شده ایران را به لقمه راحت الحلقوم اشغالگران خارجی تبدیل کرد!

بی شک توان عشایر به آن حدی نبود که بتوانند مقابل اشغال ایران بایستند ولی اگر نفرت مردم از حکومت مرکزی نبود توان گروه ها و افراد با هم ترکیب و ایران به سادگی اشغال نمی شد.

#شرح_عکس

کردها در تهران در سال 1926 ، آن ها برای حضور در جشن تاجگذاری #رضاشاه به تهران آمده بودند.

منابع:

پایگاه جامع تاریخ معاصر ایران، موسسه مطالعات و پژوهش های سیاسی
مقالات منتشر شده در سایت #پژوهشکده_تاریخ_معاصر
عکس از مجموعه خصوصی آرشیو #سیدروح_الله_امین_آبادی

@oldnewspapper