🔺در گفت و گو با دکتر بهرام آجرلو:

‼️۳۶۰۰ متر مربع از محوطه  ربع رشیدی در دل خاک مدفون است!

📍تجاوز به عرصه از ساخت زمین فوتبال تا فروشگاه‌ زنجیره‌ای!

✅وزیر دستور کاوش ربع رشیدی را صادر کرد

گزارش میدانی: #مریم_اطیابی، #سعید_فتوحی

🔸به گزارش میراث‌باشی؛ دکتر بهرام آجرلو باستان‌شناس و رییس دانشکده حفاظت دانشگاه هنر  تبریز  که سرپرست هیات ایرانی در سه فصل کاوش بین‌المللی رَبع رشیدی( با همکاری آلمان) بود، به میراث‌باشی می‌گوید: افزون بر سه فصل کاوش با آغاز کرونا سه فصل هم اقدامات مرمتی و حفاظتی در ربع رشیدی انجام شده است.

🔹مهمترین نتایج در کاوش‌های ما این است که خوشبختانه ما هسته مرکزی و کانونی ربع رشیدی را داریم اما متاسفانه بخش‌های پیرامونی را از دست داده‌ایم. دوم این که این محوطه چندین فاز معماری دارد که آخرین آن متعلق به عثمانی‌ها در دوره صفوی است. عثمانی‌ها با تخریب ربع رشیدی خواجه رشیدالدین فضل‌الله همدانی، این سازه‌های معماری را ساختند.

🔸دلیل وجود سنگ قبر در لایه‌های مختلف برج وسط که همه آن را نماد ربع رشیدی دوره ایلخانی می‌دانند آن است که برح متعلق به دوره ایلخانی نیست و متعلق به دوره حضور عثمانی‌ها در دوران صفوی در تبریز است  که هنگام ساخت این برج و قلعه از این سنگ قبرها استفاده کردند. این را باستان‌شناسان ایرانی و آلمانی تایید می‌کنند.

🔸ما در تبریز یک دوره به نام دوره فترت رومیه داشتیم حدودا ۲۰ سال که همان دروه اشغال  تبریز  توسط عثمانی‌هاست و آنها ساخت و سازهایی در تبریز انجام دادند همه هم نظامی و از جمله بر روی بقایای  ربع رشیدی.
ربع رشیدی اصلی زیر لایه‌های معماری عثمانی است که باید با تکنیک‌های باستان‌شناسی به آنها برسیم.

🔸به لحاظ متون تاریخی از دوره‌های پیش از ایلخانی در ربع رشیدی آثاری نیست هرچند که ما شواهدی از سفال‌های دوره آهن و مفرغ در اینجا داشتیم اما اگر اثری هم باشد در لایه‌های خیلی تحتانی‌تر هستند.
 
🔸آثار کشف‌شده در ربع بیشتر بقایای معماری را نشان می‌دهد. مطالعات ژئوفیزیک هم یکبار توسط تیم آلمانی و یکبار هم توسط تیم دانشگاه شهید بهشتی انجام شده و این مطالعات یک سازه عظیم ۶۰ متر در ۶۰ متر را در دل زمین نشان می‌دهد که باید تکلیف این ۳۶۰۰ متر مربع مدفونی زیر خاک مشخص شود که چه بوده و چه کاربری داشته است‌.

🔸درخصوص مباحث کاشی‌کاری هم دوستانی که در حوزه مرمت کاشی و آنالیز آن کار می‌کنند، فرضیه‌شان این است مبدا هنر کاشیکاری معرقِ نه تنها در ایران بلکه کل عالم اسلام از ربع رشیدی بوده است
.
🔸آنچه به عنوان کاشیکاری معرق تیموری در کتاب‌های تاریخ هنر می‌خوانیم با ربع رشیدی شروع شده است.

🔸از آنجا که قرار است پرونده ثبت جهانی ربع رشیدی تهیه شود. در کاوش‌ها نخست دوره‌بندی تاریخی این محوطه مد نظر بود.

🔸ما با دو بعد در ربع رشیدی مواجهیم علمی و اداری.در بعد اداری مسائلی مانند تعیین  عرصه و حریم ، چگونگی آزاد‌سازی و تملک و این که از نظر باستان‌شناسی چه کارهایی می‌توان انجام داد و چه نوع زیرساخت‌های گردشگری  و توسعه پژوهشی لازم است، مورد بررسی قرار می‌گیرد.

🔸اما از بعد علمی، افزون بر معرفی این اثر به سازمان جهانی اسلامی  (آیسسکو) (ISESCO)  و یونسکو، مهم آن است که چه دوره‌های تاریخی داریم؟ آیا آثار صرفا متعلق به دوره ایلخانی است یا پس از آن هم آثار داریم‌؟ چه فازهای معماری و استقراری داریم؟ پایان ربع رشیدی چگونه رقم خورده و چرا دیگر احیا نشده است؟ نقطه رهایی آن کجا بوده؟ وسعت دامنه آثار تا کجا بوده؟و....

🛑در مورد عرصه و حریم در سال ۵۴ هنگام ثبت ملی، عرصه و‌حریم ربع رشیدی مشخص شده  اما بعدها حتی سال ۷۲ که شادروان خانم فاطمه کریمی در اینجا کاوش کرد، ایشان هم پیشنهاداتی داده بود اما مسئولان وقت شهری به این مسائل بی‌توجهی کردند  و مجوز ساخت زمین فوتبال و ساخت و ساز‌های دیگر را دادند!

🛑اخیرا در اواخر مهرماه رسانه‌های  تبریز اعلام کردند شهرداری تبریز در برخی از اراضی که در کاوش‌ها آثاری از آنها به دست آمده  مجوز ساخت فروشگاه زنجیره‌ای صادر کرده است!

🔸ربع رشیدی، تبریز قدیم نیست، شهرکی بوده در کنار تبریز اما امروزه جزئی از تبریز است. در مورد تبریز قدیم اگر بخواهیم مباحث تاریخی را مد نظر قرار بدهیم، از قرن چهارم هجری  اطلاعات تاریخی در مورد تبریز وجود دارد اما از منظر باستان‌شناسی و قدمت پیش از تاریخ، ما در مسجد کبود گورستان عصر آهن را داریم و ۳۰ کیلومتری جنوب غربی تبریز، روستای تازه کند، « یانیق تپه» را داریم که لایه‌های آن تا اواخر هزاره سوم پیش از میلاد، یعنی مقارن با اواخر عصر سنگ و مس و اوایل عصر مفرغ آثار دارد.

🔻ادامه
https://is.gd/FWVenj

https://instagram.com/miras_bashi
@mirasbashi

🔸منابع تاریخی عنوان می کنند زوال ربع رشیدی مربوط به کشته شدن خواجه رشید‌الدین و پسرش غیاث‌الدین محمد در جنگ است اما ما دست کم متوجه شدیم در حمله تاتارها در واقعه‌الکبرا تبریز ، اینجا شدیدا آسیب دیده و با وجود بازسازی‌های متاخرتر، عثمانی‌ها بوده  در دوران شاه محمد خدا بنده( دوره صفوی) تبریز  را اشغال می‌کنند و ۱۹-۲۰ سال در تبریز  مستقر می‌شوند و ربع رشیدی را هم تخریب می‌کنند و روی آن قلعه می‌سازند و ساخت این قلعه نقطه پایانی بوده بر ربع رشید خواجه رشید‌الدین. و ما شواهد تخریب عثمانی‌ها را در کاوش‌هایمان به دست آوردیم.

🔸ربع رشیدی در دوران وزارت خواجه رشیدالدین  در دوره ایلخانی قرن هشتم هجری «ابواب البر» بوده یعنی مجموعه وقفی  که کاربری‌های متعدد و مفصلی  در جهت خیرات عمومی داشته یعنی هم بحث خیرات فقرا مطرح بوده هم تدریس علوم شرعی هم داروسازی و طبابت. مجموعه موقوفه گسترده‌ای برای نفع عمومی نه تنها در تبریز که در خیلی از نقاط ایران  و عالم اسلامی. به عبارتی نقاط مختلفی از منطقه اسلامی از خیرات و ماحصل عواید اینجا بهره‌مند می‌شدند.

🔸ربع رشیدی در ادامه پس از دوره ایلخانی بیشتر توسعه شهری پیدا کرده و عده‌ای از اهالی جدیدی که به تبریز آمدند اینجا ساکن می‌شوند.اما آخرین تخریب‌های آن متعلق به دوره حضور عثمانی‌ها در تبریز است.

✅اکنون دانشگاه هنر تبریز تفاهم‌نامه‌ای با حضور  اقای صالحی امیری وزیر میراث فرهنگی امضا کرده و مجوز کاوش ربع رشیدی صادر شده و ما منتظر تامین مالی و تدارکات آن هستیم.
البته حدود دو سال در ایام کرونا کار تعطیل شد‌. بعد از آن هم مباحث اخیر سیاسی بین آلمان و ایران پیش‌آمد و طرف آلمانی ما را تحریم کرد و حاضر نشد به ایران بیاید.

✅اما خوشبختانه در  جلسه اخیر مجتمع عالی علمی -فرهنگی ربع رشیدی وابسته به شورای انقلاب فرهنگی که حالت ستادی دارد و وظیفه‌اش هماهنگی هر آنچه مربوط به ربع رشیدی است، در جلسه‌ای که پس از سفر اخیر وزیر به تبریز در استانداری برگزار شد، رییس این مجتمع به استانداری و مدیر کل میراث فرهنگی استان دستور داد مطلقا پروژه ربع رشیدی را منتظر طرف خارجی نگذارند و تیم ایرانی سریعا کار را آغاز کند. و معاونت میراث فرهنگی استان آذربایجان شرقی با همکاری گروه باستان‌شناسی دانشگاه هنر تبریز آغاز به کار کند.

✅مجوز هم از سوی پژوهشگاه میراث فرهنگی صادر شده ولی مسائل مالی  باید حل شود.

🛑برآورد ما برای کاوش سال جاری حدود ۲ میلیارد تومان است. اما در افق ۴ سال آینده طرح مطالعات جامع باستان‌شناسی، حفاظت و مرمت، زیر ساخت‌‌ها تا ۳۰ میلیارد تومان بودجه نیاز دارد و ما این را به مجتمع علمی- فرهنگی ربع رشیدی و استانداری هم اعلام کردیم.

🔸برای شناخت ربع رشیدی توسط مردم ، معاونت گردشگری و میراث فرهنگی استان باید زیر ساخت‌های ربع رشیدی مانند نورپردازی، نگهبان، راهنما، سرویس بهداشتی و مسیر گردشگری را فراهم کنند. طرح‌ها آماده است اما بودجه می‌خواهد و مهمتر همکاری مسئولان اعم از استانداری و شهرداری را می‌طلبد که چوب لای چرخ نگذارند.

🔸از سویی تا کار باستان‌شناسی انجام نشود چیزی برای عرضه وجود ندارد. مثل این که ما در سال ۱۳۰۹ باشیم و به تخت جمشید برویم و بگوییم اینجا که چیزی نیست! امروز که تخت جمشید را می‌بینیم ۹۳ سال روی آن کار شده است.

https://t.iss.one/mirasbashi/17395

https://is.gd/FWVenj

🔻لینک عکس‌ها:

https://t.iss.one/mirasbashi/17408?single

instagram.com/miras_bashi
@mirasbashi

🔺باستان‌شناسان در ارتفاعات «سیاپسیه» کوره‌ یافتند

‼️چینی‌ها به دنبال ردپای ماسوله‌ای‌ها در صنعت‌ فلزگری

گزارش میدانی: #مریم_اطیابی ، #سعید_فتوحی

🔸به گزارش میراث‌باشی،در دل مهر و آبان پاییزی باستان‌شناسان راهی ارتفاعات ماسوله شده‌اند برای کاوش، تا برگ زرین دیگری از تاریخ این سرزمین را برای تکمیل پرونده ثبت جهانی ماسوله ارائه دهند. آنها به دنبال یافته‌هایی در خصوص ذوب فلزات از جمله آهن هستند چرا که ماسوله به عنوان مرکزی برای ذوب آهن و بهره‌گیری از آن در سلاح شهره بوده است.

🔸اکنون دو تیم یکی به سرپرستی دکتر سولماز رئوف در ارتفاعات «کهنه ماسوله» مستقر است و یک تیم به سرپرستی بهزاد علی طالش در محوطه «سیاپسیه».

🔸سیاپسیه در ارتفاعات ۲۵۰۰ متری قرار دارد، با مسیر سخت و طولانی که برف و باران هم چاشنی همیشگی آن است.با این شرایط علی‌طالشی و تیمش چند گمانه در محوطه چند هکتاری سیاپسیه که مشخص نبود در کجای آن اثر وجود دارد، زدند تا ابتدا محوطه را تست کنند. آنها جای کوره‌ها را حدس زدند و شروع به کاوش گسترده کردند تا این که سرانجام شواهد کوره مشخص شد.

🔸آنها فقط سطح کوره را مشخص کردند چون باستان‌شناسان در انتهای مسیر بهمن‌گیر مشغول به کار بودند و با آمدن برف عملا  هم جان خود را به خطر می‌انداختند هم ممکن بود بهمن این شواهد باستان‌شناسی را از بین ببرد. بنابراین کامل اثر را از دل خاک بیرون نیاوردند.

‼️از سویی دکتر علی‌اکبر وحدتی از باستان‌شناس و پژوهشگران توانمند، دکتر ابوالفضل عالی ( باستان‌شناسی که مطالعات و کاوش‌های در زمینه باستان‌شناسی معادن دارد) و دکتر فریدون بیگلری( پیش‌تر هم مطالعاتی در بخش پیش از تاریخ ماسوله داشته)  برای انجام یک کار پژوهشی کامل در محل حضور دارند.

✅همچنین  یک هیات چینی باستان‌سنج هم در منطقه حضور دارند که برای کارهای مربوط به آزمایشات فلز به این تیم کمک می‌کنند.آنها متخصصان فلزند و قرار است نمونه‌‌های کوره‌ها را ببینند و با حصول نتایج آزمایش  باستان‌شناسان بتوانند مشترکا مشخص کنند معادن ماسوله‌ای‌ها کجا بوده؟ تکنولوژی آنها در چه سطحی بوده؟ و از طریق نتایج این کارهای آزمایشگاهی پی ببرند مراودات آنها با کدام مناطق همجوار و غیر همجوار بوده است.

🛑نزدیک یک هفته است باستان‌شناسان در مناطق اطراف سرکشی می‌کنند و بررسی سیستماتیک و هدفمندی را دنبال می‌کنند. آنها به سراغ مناطقی می‌روند که حدس می‌زنند با فلزگری در ارتباط است تا آنها را شناسایی کنند و بعد به صورت گزینشی روی آن کار کنند. فعلا کاوش متوقف شده و منطقه را محک می‌زنند.

🔸هنوز نتایج آزمایشات مشخص نشده و هنوز دقیقا مشخص نیست این فلزگری از کی آغاز شده و تا کی ادامه داشته است. هر چند هنوز هم چلنگری در ماسوله وجود دارد اما دیگر فلز را اینجا پرداخته و نمی‌سازند.

🔸باستان‌شناسان بیشتر دنبال این هستند که تبدیل سنگ معادن به فلز از کی در ماسوله آغاز شده و کی رونق ذوب فلز در این منطقه از بین رفته است. آنها همچنین دنبال آن هستند که با توجه به حجم وسیع ذوب فلزات و ساخت ابزارآلات که نشانگر آن است این حجم تولید وسیع صرفا برای تامین نیاز منطقه نبوده است ، این محصولات به کدام یک از مناطق اطراف اعم از اردبیل، زنجان، تبریز و... صادر می‌شده؟کدام یک از حکومت‌ها پذیرای این صنعت بوده است.

‼️آنها می‌دانند که در دوره قاجار، قورخانه سلطنتی نیاز جدی به آهن و فلزگری ماسوله داشته است اما در دوره‌های پیش‌تر مشخص نیست صنعت ماسوله‌ای‌ها تا کجا رفته.

🔸باستان‌شناسان در مراحل بعدی به دنبال این ردپا در فلزات شهرها و استان‌های همجوار هستند تا با آزمایشات و مطالعات به صورت علمی مشخص شود از فلز و فلز‌گری ماسوله در کدام مناطق بیشتر استفاده شده است و بازار این تولیدات تا کجا گسترش یافته است.

🔸آنها می‌خواهند بدانند انگیزه اینکه ماسوله‌ای‌ها در ارتفاع ۲۵۰۰ متری کار می‌کردند چیست. با توجه به وجود معادن در اطراف این منطقه و ارتفاعات، حدس زده می‌شود سنگ آهن از  این معادن  محلی می‌آمده است.

🔸باستان‌شناسان چندین سال است به صورت پراکنده و مقطعی روی  ماسوله کار کرده‌اند. آنها نمونه‌هایی را برداشت کرده‌اند تا آزمایش XRD روی آنها انجام شود و به ما بگویند که آیا با نمونه‌هایی از معادن محلی یکی است یا نه. آنها می‌خواهند با کشف تکه فلزها و آزمایش آنها متوجه شوند آنها از یک تکنیک ساخته شده‌اند یا نه. و بعد سراغ بازارهای فروش بروند. این که بازارها کجا بوده است و انگیزه آنها از این همه تولید چه بوده است.

🔸باستان‌شناسان حتی حدس می‌زنند چوپانان منطقه بر خلاف امروز در وضعیت اقتصادی خوبی به سر می بردند. یک سری افراد هم احتمالا بوده‌اند که تجارت ذغال و ابزارآلات فلزی می‌کردند.

لینک عکس‌ها:
https://t.iss.one/mirasbashi/17425?single
🔻ادامه🔻
instagram.com/miras_bashi
@mirasbashi

🔺چاقوی چه کسانی دسته وزارت میراث‌فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی را می‌برد؟!

🖋#مریم_اطیابی

🔸به گزارش میراث باشی؛ وزیر میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی در حالی به وزارتخانه پای نهاد که در روزهای تلاشش برای نشستن بر مسند، معاونان دولت پیشین در وزارتخانه؛ مصرانه برایش سنگ تمام می‌گذاشتند، آن هم معاونانی که تا پیش از این در رقابت‌های انتخاباتی تمام هم و غمشان نشستن رقیبان رییس جمهوری فعلی بر مسند بود و همین امر باعث حیرت بیش از اندازه اهالی سه حوزه تخصصی شده بود.

🔸در دوره‌های پیشین مدیران میانی که بیشتر متخصص بودند یا مدیران کل استان‌ها که دستشان به استاندار یا نمایندگانشان رسیده بود یا کارایی نسبی داشتند ممکن بود دوباره ابقا شوند اما هرگز سابقه نداشت معاونان کل در این وزارتخانه همچنان سکاندار باقی بمانند کما این که در دولت‌های احمدی‌نژاد و روحانی و مرحوم رییسی تیم‌های سابق از اریکه قدرت به زیر آمدند.

🔸حال وزارتخانه در چهارمین ماه انتصاب وزیر به دلیل طولانی شدن تعیین وضعیت معاونان و مدیران وزارتخانه، در منفعل‌ترین و برزخی‌ترین حالت ممکن از سال ۶۴ تا کنون به سر می‌برد که این وضعیت انتقادات جدی را در سه حوزه به همراه داشته و حتی گروهی از نمایندگان را بر آن داشته که به وزیر نامه بنویسند.

🔸دقیقا از ۳۰ اردیبهشت ۱۴۰۳ و سانحه سقوط هلی‌کوپتر  رییس جمهوری وقت وزارتخانه میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی در بلاتکلیفی محض به سر می‌برد.

🔸چرا که برخلاف ظاهر که این وزارتخانه باید فرهنگی و به دور از سیاست باشد وضعیتش به طرز عجیبی به حوادث سیاسی ایران و حوزه سیاست خارجی و روابط  بین‌المللی گره خورده است. بنابراین از سانحه سقوط هلکوپتر رییس جمهوری وقت تا انتخابات ریاست جمهوری بعدی در  ایران، تنش‌های منطقه خاورمیانه، انتخابات ریاست جمهوری آمریکا، تحریم‌های جدید، چالش‌های سیستم هوایی کشور و... هر کدام به حد کفایت شوک‌های پی در پی به میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی ایران وارد کرده است و ورود گردشگر خارجی را هم با چالش جدی مواجه کرده است.

🛑اما سرگردانی و بلاتکلیفی معاونان، مدیران و کارشناسان بیش‌تر از این عوامل باعث وضعیت انفعالی وزارتخانه شده است چرا که با گذشت بیش از سه ماه هنوز مشخص نیست چه کسانی قرار است سکاندار امورات استانی و وزارتخانه باشند بویژه آن که صحبت از آن است برخی معاونان نامتخصص پیشین به دلیل بستن عهد اخوت در هنگامه انتخاب وزیر قرار است همچنان بر مسند باقی بمانند ؟!!!!

🔸این در حالی است که انتظار می‌رفت طبق روال همیشه حتی اگر آمدن یک وزیر  اتوبوسی هم نباشد دست‌کم با تغییر رییس دفتر، رییس حوزه ریاست، روابط عمومی و دستگاه‌های نظارتی ذی ربط همراه باشد. تعلل در همین زمینه‌های بدیهی هم با خود آفت‌های جدی به دنبال داشت.

🔸وقتی کارکنان شاکی از هزار و صد امور می‌بینند که دستگاه نظارتی سابق بر مسند نشسته و تغییراتی هم در سطح معاونت‌ها، مدیران و استان‌ها حاصل نشده، روانه رسانه‌ها می‌شوند. باید اعتراف کرد حتی در حوزه خبر هم یکی از بدترین دوران‌ها تجربه می‌شود.

🔸منصب‌دوستانی که با هم رقابت می‌کنند و حاضرند هر گونه تهمتی را به یکدیگر حواله کنند تا بر مسند بنشینند یا کارشناسان و کارمندانی که کارد به استخوانشان رسیده شروع به ارسال اطلاعات ضد و نقیض به رسانه‌ها می‌کنند و اهالی خبر این حوزه که در تمام این سالیان  رسالت شفاف‌سازی و مطالبه‌گری برعهده داشتند با کوله‌باری از اطلاعات مواجه‌اند که بیشتر آنها یا قابلیت انتشار ندارد یا بوی تسویه حساب شخصی یا تلاش برای عزل و نصب می‌دهد.

🔸 به عبارتی هرچند ظاهر اخبار واقعی به نظر می‌رسد اما در باطن، حقیقت چیز دیگری است و بوی فتنه از چند فرسنگی به مشام می‌رسد!و چون این گروه‌ها از رسانه هم نا‌امید می‌شوند در اقدام تلافی‌جویانه خود را مجاز می‌دانند هرگونه انگ و تهمتی را حواله رسانه‌ها کنند!!!

✅در این بین واکنش‌ها نشان از آن دارد طیف و گروه‌های مختلف در سه حوزه چنان دچار سرخوردگی عجیبند که برای وزیر ۴ ماه بر مسند نشسته، آش استیضاح می‌پزند، آش چنان شور است که هلهله‌کشان کمیته انتصابات خود به شاکیان مبدل شده‌اند!!!

🔸بنابراین با چنین اوضاع و احوالی، نخست به نظر می‌رسد وزیر برنامه‌ و تیم خاصی برای  نشستن بر مسند نداشته و حق دارد که با سبک، سنگین کردن اوضاع و مطالعه امور دست به اقدام بزند.

‼️اما وزیر باید هر چه سریع‌تر انتصابات را بدون تعارف با گروه‌های مختلف سیاسی انجام دهد چرا که بدنه بیش از این تاب تحمل بلاتکلیفی ندارد.

🔻ادامه🔻

https://instagram.com/miras_bashi
@mirasbashi

🔺زمزمه کوچک سازی حریم بافت تاریخی گرگان پس از سفر وزیر!

‼️سوداگران خواهان کاهش بافت تاریخی گرگان ۱۵۶ هکتار به ۵۰ هکتار هستند

🖋#مریم_اطیابی

🔸به گزارش میراث باشی؛ فعالان میراث‌فرهنگی استان گلستان خبر می‌دهند در سفر اخیر سیدرضا صالحی امیری وزیر میراث‌فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی اتفاق شائبه‌برانگیزی رخ داده است.

🔸 تمام سوداگران ساخت و ساز  هنگام بازدید وزیر در روز جمعه از  گرگان، کاملا حساب‌شده و از پیش تعیین شده خود را به وزیر می‌رسانند و خواهان کوچک‌سازی بافت تاریخی گرگان و ضوابط حریم ارتفاعی‌می‌شوند.

✅متاسفانه در دیدار وزیر با این افراد صحبت از بازنگری ۱۵۶ هکتار بافت ثبت ملی گرگان به میان آمده است و شایعات تا اینجا پیش‌رفته که قرار است بافت تاریخی به ۵۰ هکتار تقلیل یابد. بافت تاریخی گرگان نخستین بافت ثبت ملی ایران است که در سال ۱۳۱۰ به شماره ۴۱ به ثبت رسیده است.این بافت سومین بافت باارزش و دارای سبک معماری پس از اصفهان و یزد بوده است.

🔸گرگان به شهربام‌های سفالی و قرمز رنگ، و شهر تکیه‌ها و پاتوق‌ها( در هر محله در ایام محرم طوق‌هایی بسته می‌شود) شهره است.

🔸دیوارها و جرزها آجری و رج به رج کنار هم چیده شده شمایلی متفاوت از شهر گرگان، عناصر و فضاهای شهری آن همچون مساجد و معابر داده است. ۸۰۰ بنای تاریخی در محدوده بافت تاریخی وجود دارد.

‼️‼️وزیر در حالی قول بازنگری طرح را داده است که حتی نمی‌داند پشت پرده چه خبر است و منافع چه کسانی از داخل اداره‌کل میراث استان گلستان تا سوداگران ساخت و ساز به این بازنگری وابسته است! و نمی‌داند در طول سالیان کارشناسان و دوستداران حفظ بافت تاریخی گرگان چه مشقاتی را متحمل شده‌اند؟!!؟

🔸کارشناسان میراث‌فرهنگی گرگان با جنگ و جدال فراوان با صاحبان قدرت طرحی را تهیه کردند که این طرح تقریبا برای مردم جا افتاده است. سال ۹۷ قراردادی برای حفظ بافت تاریخی گرگان بسته شده و سال ۹۹ این طرح از سوی شورای راهبردی میراث‌ فرهنگی تصویب شده و در سال ۱۴۰۰ از سوی میراث فرهنگی هم ابلاغ شده است. حتی با وجود خط و نشان کشیدن شهرداری، سال ۱۴۰۲ مصوبه شورای عالی معماری و شهرسازی در راستای حفظ بافت صادر شده و در سال ۱۴۰۳ این مصوبه از سوی استانداری ابلاغ شده است.

🔸بساز و بفروش‌ها و بازیگران سود و سودا اینک در بافت تاریخی به دنبال مطامع خود می‌گردند. آنها به مردم عادی می‌گویند ملک شما دارای ارزش فراوان است و تعداد طبقاتی که میراث فرهنگی مجاز به ساخت می‌داند به صرفه نیست.

🔸از سویی مدیران در تمام سطوح مدیریت میراث‌فرهنگی، شهرداری و راه و شهرسازی به دلیل عدم شناخت و نداشتن تخصص نمی‌توانند  فشارهای بازاری را تحمل کنند و از سویی چون دغدغه‌ای جز حفظ صندلی منصب ندارند هرگز هم به دنبال راهکارهای تشویقی و بسته‌های حمایتی نمی‌روند، از وظایفشان کوتاه می‌آیند و خواستار بازنگری طرح می‌شوند.

✅در لایه‌بندی  نخستین بافت تاریخی گرگان در محدوده مرکزی مجوز ۸ متر ارتفاع( هم‌کف و طبقه اول)، در لایه دوم ۱۱ متر تا ۱۳ ارتفاع( سه طبقه روی کف) و لایه سوم ۱۵ متر ارتفاع در نظر گرفته شده است.

🛑سوداگران دقیقا دست روی لایه مرکزی و لایه بعدی بافت گذاشته‌اند، و جالب این که در حالی که کارشناسان و متخصصان دقیقا نمی‌دانستند وزیر چه ساعتی از بافت دیدن می‌کند این گروه خود را به وزیر و استاندار رساندند. چه کسانی از داخل میراث به این افراد اطلاع داده‌اند؟!

🔸 طرح تفصیلی کاربری‌ها، معابر، عدم تعریض معابر و پلاک به پلاک ضابطه را مشخص می‌کند.اما گرگان طرح ویژه دارد. سال‌ها پیش راه و شهرسازی برای بافت‌های تاریخی به نام بافت فرسوده طرح تهیه کرد از جمله گرگان که به کلیه معابر بافت تاریخی اجازه تعریض می‌داد و از روی بناهای تاریخی هم رد می‌شد!!!

🔸سال ۹۰ طرح بازنگری آن طرح از سوی شرکت مشاوره‌ای اجرا شد که آن هم اشکالات زیادی داشت و بافت تاریخی را به خطر می‌انداخت.برای رفع این بلایا و پس از جدال‌های فراوان کارشناسان همت کردند و توانستند این طرح را پیش از این که بافت را ببلعد در سال ۹۶ لغو کنند. آنها سریعا بودجه گرفتند.طرح بعدی به صورت ضرب‌العجلی تهیه شد، هرچند شهرداری این طرح را نپذیرفت اما پس از طی مسیرهای قانونی در سال ۱۴۰۳ این طرح به استانداری ابلاغ شده و لازم‌الاجرا است.

🔸به گزارش میراث‌باشی؛ بازارهای قدیمی همچون بازار نعلبندان و بازار قیطریه (بازارچه میدان)، بقعه‌های تاریخی همچون «امامزاده ۹ تن»، «امام زاده اسحاق»، «قدمگاه امام حسن عسگری»، «امامزاده بی‌بی حور و بی‌بی نور» ،کوچه‌های آشتی ‌کنان همگی نشان از زیبایی و بکری این بافت دارند.

🔻ادامه🔻

🔺اجلاس یونسکو؛ رییس مرکز میراث ناملموس غایب مدیرکل دفتر ثبت حاضر با تاخیر !

‼️«مهارت ساختن و نواختن رباب» و «جشن مهرگان» چشم‌انتظار ثبت جهانی

🖋 #مریم_اطیابی

🔸به گزارش میراث‌باشی؛ گروه ثبت میراث ناملموس ایران راهی نوزدهمین اجلاس کمیته بین دولتی پاسداری از میراث‌فرهنگی ناملموس که در شهر اسانسیون پاراگوئه شده است. امشب ساعت ۹-۱۲ به وقت ایران پرونده مهرگان، فردا ۲-۵ بعداز ظهر پرونده رباب و پنجشنبه نزدیک ظهر پرونده نوروز بررسی می‌شود.

🔸اکنون دکتر مصطفی پور‌علی مدیر کل امور پایگاه‌ها و شروین گودرزی در پاراگوئه هستند. بنا بر پیگیری‌های میراث‌باشی علیرضا ایزدی مديركل ثبت و حریم آثار و حفظ و احیاء میراث معنوی و طبیعی با تاخیر  در راه پاراگوئه است و احتمالا به پرونده مهرگان نمی‌رسد و آتوسا مومنی رییس مرکز میراث ناملموس اصلا در فهرست حضور نیست!!

✅و پرسش همیشگی چه کسانی اسامی حاضران در اجلاس را تایید یا رد می‌کنند؟! چه کسانی مسئول تهیه بلیت و ویزا هستند؟! چرا مدیر کل دفتر ثبت باید با تاخیر  در اجلاس یونسکو حضور یابد و رییس مرکز میراث ناملموس اصلا برای حضور انتخاب نشود؟!!!؟؟و همان پرسش همیشگی کارشناسان دفتر ثبت و میراث ناملموس چرا در این اجلاس حضور ندارند، پس این افراد کی باید آموزش ببینند؟؟!؟!!

🔸به گزارش میراث‌باشی، امروز در گزارش‌های اقدامات پاسدارانه ایران در رابطه با ۲ پرونده «نقالی» و «مهارت سنتی لنج سازی و دریانوردی در خلیج فارس» مورد بررسی و تأیید یونسکو قرار گرفت.

🔸این دو پرونده در یونسکو در سال ۱۳۹۰ در فهرست در خطر و نیازمند پاسداری فوری بودند و بر اساس مقررات کنوانسیون پاسداری از میراث فرهنگی ناملموس، دولت موظف به ارائه گزارشات اقدامات پاسدارانه انجام شده بصورت دوره‌ای (هر ۴سال یکبار) در رابطه با این پرونده‌ها بود. خوشبختانه ارائه گزارش ایران با موفقیت انجام شد و ایران پیشنهاد کرد با توجه به اقدامات پاسدارانه، پرونده نقالی از فهرست در خطر به فهرست معرف تغییر رتبه دهد که از سوی یونسکو با استقبال مواجه شد.

🔹دو پرونده «مهارت ساختن و نواختن رباب» و «جشن مهرگان» امسال از ایران در اجلاس میراث فرهنگی ناملموس یونسکو ارائه می‌شود.

🔸رباب، (بدنه رباب بیشتر از تنه‌های خشک شده درخت توت تشکیل شده است.) سازی است که نقش مهمی در حفظ و ترویج هنر موسیقی در ایران دارد. این ساز، بخشی از هویت فرهنگی و تاریخی جامعه ایران است که حامل سنت‌ها،جشن‌ها و آیین‌های آنان بوده است.

🔸رباب به‌عنوان پایه‌ای از موسیقی آبا و اجدادی در بین نوازندگان محلی و مقامی ایران از احترام بالایی برخوردار است. رباب و آداب و رسوم آن در شرق ایران، به ویژه در جوامع افغانی، بلوچ، زابلی (سیستانی)، خراسانی، نقشبندی، چشتی، قادری و سهروردیه، مولفه فرهنگی مهمی است.

‼️این پرونده با مشارکت کشورهای ایران، افغانستان، تاجیکستان و ازبکستان تهیه و تدوین شده است.

🔸پرونده دیگر ایران مربوط به جشن مهرگان یکی از جشنهای باستانی ایرانی است که به مناسبت آغاز فصل پاییز و برداشت محصولات کشاورزی برگزار می‌شود. و در آن مردم با برگزاری مراسم مختلف از جمله برپایی سفره های رنگین غذاهای ویژه و برگزاری مراسم شادی و موسیقی به شکرگزاری از نعمتهای طبیعت و زمین می‌پردازند.

🔸هموطنان زرتشتی با قرائت بخشهایی از کتاب مقدس خود اوستا آن را جشن می‌گیرند و هموطنان مسلمان دعاهای ویژه‌ می‌خوانند و سفره‌هایی از میوه‌ها و محصولات کشاورزی می‌چینند.

🔸این جشن یکی از جشنهای مشترک بین مسلمانان و زرتشتیان است هر دو جوامع غذاهای مختلفی را مانند آجیل شیرینی و نوشیدنیهای خاص تهیه و سرو می‌کنند. موسیقی می‌نوازند، آواز می‌خوانند و پایکوبی می‌کنند. هم مردان و هم زنان در برگزاری این مراسم نقش دارند.

🔸جشن مهرگان با همکاری ایران و تاجیکستان تهیه شده است. مراسم مهرگان شامل جشن‌هایی در این دو کشور است که از ۲ اکتبر تا ۲ نوامبر به صورت سالانه برگزار می‌شود .این جشن‌ها که مطابق با تقویم محصول هر دو کشور است، بیشتر از آنکه در ایران برگزار شود، در سراسر کشور تاجیکستان گرامی داشته می‌شود.

🔸به گزارش میراث‌باشی؛ پرونده سوم متعلق به نوروز است.این آیین کهن نخستین بار در سال ۱۳۸۸ با مشارکت هفت کشور ایران آذربایجان ،هند قرقیزستان ،پاکستان ترکیه و ازبکستان در سال ۱۳۹۵ برای بار دوم با الحاق ۵ کشور افغانستان ،عراق ،قزاقستان تاجیکستان و ترکمنستان و در اجلاس سال جاری با الحاق کشور مغولستان به پرونده برای بار سوم در فهرست یونسکو به ثبت می‌‌رسد.

🔸کشورهای مشارکت کننده در این پرونده عبارتند از: ایران ،افغانستان ،تاجیکستان ترکمنستان ،ازبکستان قزاقستان، قرقیزستان آذربایجان ترکیه ،پاکستان ،هندوستان عراق و مغولستان.

https://instagram.com/miras_bashi
@mirasbashi

🔺با دستور وزیر؛

‼️شهر گور پس از ۱۹ سال کاوش می‌شود

📍ثابت اقلیدی خبر داد: ایجاد سایت‌موزه گورهای ساسانی در شهرگور

گزارش میدانی: #مریم_اطیابی، #سعید_فتوحی

🔸به گزارش میراث‌باشی؛شهر گور (اردشیرخوره یا فیروزآباد قدیم) محلی باستانی است در شهرستان فیروزآباد، استان فارس. این شهر  دایره‌ای به قطر ۲ کیلومتر در اوایل قرن سوم میلادی به دستور اردشیر بابکان و قبل از شورش علیه اردوان پنجم بنیاد شد. تنها کاوش باستان‌شناسی این محوطه ثبت‌جهانی در محور ساسانی در سال ۸۴ به سرپرستی پروفسور  دیتریش هوف آلمانی و لیلی نیاکان در مناره شهر گور، تخت‌نشین ( آتشکده) و گورهای شاهزادگان ساسانی انجام شده و سپس به ورطه فراموشی سپرده شده است.

🔸در سفر رسانه‌ای اردیبهشت ماه ۱۴۰۳ اصحاب رسانه میراث‌فرهنگی به شهر گور مدیر پایگاه و مدیر کل میراث‌فرهنگی استان فارس از تلاش برای ساماندهی‌های جدید خبر دادند.

✅از سویی در ۱۸ آبان ۱۴۰۳ سیدرضا صالحی امیری وزیر میراث‌ فرهنگی از محوطه‌های ساسانی شهر فیروزآباد دیدن کرد.

📍محمد ثابت اقلیدی مدیرکل میراث‌فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی استان فارس در خصوص این بازدید به میراث‌باشی می‌گوید:

🔸اولین و آخرین کاوش باستان‌شناسی از سال ۸۴ تا کنون در شهر گور  همان کاوش سال ۸۴ بوده و پس از آن سالیان سال به این اثر پرداخته نشده و کاوشی صورت نگرفته بود. در گام نخست مرمت این آثار در دستور کار قرار گرفته است.

🔸فاز نخستِ مرمت نقاشی‌ها، گورها و کف آن‌ها را انجام داده‌ایم. در بازدید وزیر مقرر شد سازه‌ای برای گورها تهیه و  تبدیل به سایت موزه شود به نحوی که گردشگر بتواند اثر را ببیند. در واقع از بالا ویترینی دور اثر ایجاد می‌شود و یک پلکان تا گردشگر بتواند به صورت سایت موزه این اثر بی‌بدیل را ببیند.

🔸دو سه اتود برای طرح اولیه زده شده که ما باید این طرح‌ها را در کمیته و شورای فنی مطرح می‌کنیم . پس از تایید نهایی طرح به معاونت میراث فرهنگی وزارتخانه ارسال شود تا پس از اعلام نظر نهایی کارشناسی مصوبه لازم را اخذ کند و اجرا شود. این یکی از دستورات وزیر برای فیروزآباد بود.

✅در مرحله بعد چون در شهر گور  یک آتشکده ( تخت‌نشین) وجود دارد، آقای وزیر دستور دادند با مشارکت پژوهشگاه میراث فرهنگی و امور پایگاه‌ها کاوش‌های باستان‌شناسی آتشکده شهر گور هم آغاز شود.

✅همچنین  قرار شد در جبهه‌ای که سایت‌موزه واقع شده، کاوش‌های باستان‌شناسی توسعه‌ای هم صورت بگیرد. تاکیدات وزیر این بود کاوش‌های باستان‌شناسی حتما در شهر گور انجام شود.

🔸موضوع دیگر  مسیر دسترسی است. ما در حال انجام مطالعاتی هستیم که یک دسترسی ایمن به مرکز شهرگور از شهر فیروزآباد ایجاد کنیم. یک مسیر دسترسی اولیه وجود دارد اما قرار شد ابتدا مطالعات اولیه را انجام دهیم تا بتوانیم مسیر را بهسازی کنیم سپس یک مسیر ایمن و استانداری را  برای شهر گور ایجاد کنیم.

📍افشین ابراهیمی معاون میراث فرهنگی استان فارس و‌ مدیر پایگاه محور ساسانی هم در این خصوص به میراث‌باشی می‌گوید:

🔸در شهر گور یک ترانشه آرامگاهی  وجود دارد که سال ۸۴  به سرپرستی خانم دکتر لیلی نیاکان کاوش شد.سپس ایشان برای حفاظت از نقاشی‌های این گور، نامه‌ای به پژوهشگاه ارسال کرد تا تیم حفاظت راهی منطقه شود و من عضو این گروه ۴-۵ نفره بودم که سال ۸۵ راهی محوطه شدیم  و نقاشی‌ها را حفاظت  و تثبیت کردیم. دو هفته در محل مستقر بودیم. این گورها شامل دو تابوت و آثار نقاشی همراه با نقاشی هندسی در کف و تصاویری نقاشی شده روی بدنه‌ها است.

🔸سال بعد( سال۸۶ ) من رییس پایگاه شهر گور شدم‌. این نکته را یادآور شوم زمین‌های شهر گور متعلق به مردم است و نقشه و سند دارند. من تنها کاری که توانستم انجام دهم خریداری بخش کاوش شده بود. در آن زمان زمین نقاشی‌ها و گورها برای میراث فرهنگی تملک و خریداری شد.

🔸دومین اقدام نصب سقف حفاظتی بر روی این گورها بود که در زمان خودش کار مهمی بود و همان اقدام موجب حفاظت آثار تا کنون شده است.

📍به گزارش میراث‌باشی؛ ‌بار دیگر در اردیبهشت ۱۴۰۳ ابراهیمی مدیر پایگاه شهر گور شد. او در خصوص برنامه‌هایش برای شهر گور توضیح می‌دهد:

🔸نقاشی نیاز به پاکسازی داشتند.از یکماه و نیم پیش نقاشی‌ها را پاکسازی و تثبیت کردیم. حتی در جاهایی نقاشی‌ها از نو پیدا شد. در زمان کاوش سال ۸۴ تعدادشان کمتر بود و زیر رسوبات بودند اما در این پاکسازی اخیر رخ نمایان کردند.

🔸افزون بر پاکسازی، حفاظت و تثبیت نقاشی‌های پیشین، نقاشی‌های دیگری هم پیدا شد که استحکام‌بخشی و تثبیت کردیم و  دورتادور ترانشه را کاهگل کردیم‌ تا ریزش نکند.

🔸مرحله بعدی ساماندهی است که قرار است آن سقف فلزی به روز شود و  دور ترانشه یک حفاظ شفاف قرار بگیرد( البته الزاما نه حفاظ شیشه‌ای).

لینک عکس

https://t.iss.one/mirasbashi/17543?single
🔻ادامه🔻

instagram.com/miras_bashi
@mirasbashi

🔺خیز جدید وزارت‌ میراث‌فرهنگی در همکاری تنگاتنگ با سوداگران ساخت و ساز

‼️بافت تاریخی سبزوار از ۲۷۵ به ۱۹۸ هکتار به دستور وزیر کاهش یافت!!!!

🖋#مریم_اطیابی

🔸به گزارش میراث‌باشی؛ فعالان و کارشناسان میراث فرهنگی خراسان رضوی از کوچک‌سازی محدوده بافت تاریخی سبزوار خبر دادند.

‼️‼️‼️طبق اسنادی که به شماره۱۴۰۳۲۱۰۰/۱۴۴۴۴ دست میراث‌باشی رسیده است در سکوت محض خبری در ۲۶ آبان ۱۴۰۳ این تغییر محدوده بافت تاریخی از ۲۷۵ به ۱۹۸ هکتار به امضا علیرضا ایزدی مدیر کل دفتر ثبت آثار تاریخی، علی دارابی معاون میراث فرهنگی و قائم مقام وزارتخانه و سیدرضا صالحی امیری وزیر میراث فرهنگی رسیده است.

🔹در همین راستا۳۰ آبان محمدرضا ثانی نماینده سبزوار در‌گفت و گو با ایرنا گفته است:‌ ساخت و سازها در بافت تاریخی سبزوار با نظر مساعد وزارت میراث فرهنگی بازنگری و محدودیت‌های آن برداشته شد.طی سالیان گذشته و به طور غیر قانونی در بخش عمده پهنه سبزوار به ویژه محدوده مرکزی این شهر محدودیت‌های زیادی برای مالکان ایجاد شده بود که سلب مالکیت از مالکان مسکونی و مستثنیات از آن موارد بود.
طی این سالها حق قانونی و مالکیت به حق شهروندان حریم بافت تاریخی سبزوار نادیده گرفته شده بود و آنها علاوه بر محدودیت در انجام عملیات عمران و بهسازی در خرید فروش املاک نیز با تراکمی که بطور قانونی  مشخص شده بود با موانع روبرو بودند.»
 
🔸 به گزارش میراث‌باشی؛ بافت تاریخی سبزوار جزو همان ۱۶۸ بافت‌ تاریخی بود که یکبار  محدوده آن‌ها در سال ۱۳۸۸  توسط سازمان وقت میراث فرهنگی ابلاغ شد. و بار دیگر در سال ۱۳۹۴  توسط شورای عالی معماری و شهرسازی به دستگاه‌های ذیربط ابلاغ شد.

✅نکته قابل تامل آن است که بافت تاریخی سبزوار ثبت ملی نشده است بنابراین متولی تصمیم‌گیری در این خصوص دفتر بناها، محوطه‌ها و بافت‌های تاریخی است نه دفتر ثبت و حریم اما اثری از امضا کارشناسان یا مدیر این دفتر پای این سند ابلاغی نیست؟!!!

⁉️مگر کار دفتر ثبت تعیین حریم برای عرصه‌های ثبت نیست؟! یعنی یک کارشناس در دفتر ثبت یا کمیته حرائم پیدا نمی‌شد که اعلام کند تعیین تکلیف در این خصوص جزو وظایف ما نیست چون بافت ثبت ملی نیست و ابلاغی دفتر بناها، محوطه‌ها و بافت‌هاست و در محدوده کار ما نیست؟؟!!؟؟! به چه حقی و به‌چه قانونی حریم را کوچک کردید و ضابطه هم برایش تعریف کردید؟! کجای شرح وظایف حرائم آمده در کار بی‌ربط دخالت کنید؟

⁉️متولیان دفتر بناها، محوطه‌ها و بافت‌های تاریخی خواب تشریف دارند؟!!! شما نباید نسبت به این تخلف واکنش نشان می‌دادید.

✅مگر اینها جزو همان بافت‌هایی نیستند که خودتان در سال ۸۸ ابلاغ کردید ؟ مگر وزارت راه و شهرسازی هم آنها را در سال ۹۴ تایید نکرده و مکلف به تهیه طرح ویژه برای آنها نیست؟!

✅مگر قانون حمایت از مرمت و احیای بافتهای تاریخی ـ فرهنگی در تیرماه سال ۹۸ برای حمایت از این بافتها مصوب نشده که به ثمن بخس بذل و بخشش می‌کنید و روزه سکوت گرفته‌اید؟!؟!

⛔️از باغ ۳۳ هکتاری رامسر تا بافت تاریخی گرگان تا بافت اطراف بقعه شیخ صفی‌الدین اردبیلی تا سبزوار!!! بافت تاریخی چند شهر دیگر را وزارتخانه میراث‌فرهنگی و معاونت میراث فرهنگی، دفتر ثبت و حریم و دفتر بناها، محوطه‌ها و بافت‌ها و کمیته حرائم  و وزیر میراث فرهنگی قرار است به سوداگران ساخت و ساز تقدیم کنند؟!

❌محدوده ابلاغی بافت تاریخی سبزوار  ضوابط اختصاصی ندارد و تنها همان ضوابط عمومی (حفظ  پیچ و خم گذرها،حفظ حدود خط آسمان، حفظ دانه‌بندی و...) را دارد که سال۸۸ ابلاغ شده است. دفتر امور پایگاه‌ها در طول این سالیان نباید پیگیر ضوابط اختصاصی از دفتر بناها می‌شد؟! خود دفتر بناها در طول این سالیان نباید پیگیر می‌شد؟! همین محدودیت حداقلی را هم خدا را شکر برداشتید و محدوده را کوچک کردید؟!

🛑آقای وزیر مشاوران شما چه کسانی هستند که خبر ندارید دو سال است که نمایندگان خراسان دنبال کوچک‌سازی بافت تاریخی سبزوار هستند! چه کسانی به شما مشورت می‌دهند که راه بقا نه حفظ میراث فرهنگی و حفظ تمدن ایران که توجه به منویات نمایندگان مجلس است؟!!!!

🛑یادتان هست که برای گرفتن رای اعتماد در صحن مجلس گفتید:«بسیاری از نمایندگان مجلس از حریم آثار تاریخی ناراضی هستند و باید حریم این آثار مورد بازنگری قرار بگیرد.»

📢و یادتان هست جامعه باستان‌شناسی ایران در واکنش به « بازنگری حرائم » در همان روزهای نخست نشستن شما بر مسند وزارت در بیانیه‌ای خطاب به شما اعلام کرد:اتفاقا یکی از مشکلات امروز کشور ما وضعیت محوطه‌ها، بناها و بافت‌های تاریخی است که اکثرا نه ضوابط عرصه و حریم دارند و نه از آنها حفاظتی می‌شود.

🔻ادامه🔻
https://t.iss.one/mirasbashi/17571

https://instagram.com/miras_bashi
@mirasbashi

🔺از «رویاباف و قاضی» تا «کوهستان‌ بی‌دفاع» 

🖋#مریم_اطیابی

به گزارش میراث باشی؛

#سکانس_اول
چهارشنبه شب/ در تاکسی.

🔸گوشی موبایلم زنگ می‌خورد یک‌ کارشناس، عصبانی خبر می‌دهد که دوستان مورد اطمینانش خبر داده‌اند حفاران غیرمجاز بی‌محابا بیش از ۱۰ روز است به جان محوطه « بیت محشوت» اطراف کرخه در خوزستان افتاده‌اند. راننده تاکسی با خنده می‌گوید معلوم است کار درستند! نوش جانشان!!!!!سعید فتوحی عکس‌ها و فتوتیتر را سریع ارسال می‌کند.اما اینترنت کار نمی‌کند. بالای ۱۰ بار تلاش می‌کنم تا مطلب در صفحه اینستاگرام پست شود اما بی‌فایده است. کلافه، در کانال تلگرام برای هرکسی که فکرش را می‌کنم شاید بتواند کاری کند، ارسالش می‌کنم.

#سکانس_دوم

پنجشنبه ،مجتمع چهارسو، طبقه پنجم،جشنواره سینما حقیقت، ساعت ۱۷:۳۰ دقیقه.

🔸وارد سالن می‌شوم.بلیت معنایی ندارد. همه صندلی‌ها پر شده و با داشتن بلیت روی پله‌ها، کف زمین می‌نشینم. فیلم« رویاباف و قاضی» و داستان گنج‌یابانی که در سودای یافتن گنج از درخت و کوه تا کف زمین را می‌کنند.

🔸سکانس نخست غار اسپهد خورشید سوادکوه را نشان می‌دهد. همان  چکه اصحاب رسانه برای نجاتش از دست معدن‌کاران بارها نوشتند و صد البته ره به جایی نبرد.

🔸کارگردان با گروهی از یک جمع خانوادگی همراه می‌شود که سودای یافتن گنج از روی علائم را دارند. این یکی شیر خفته است!!! در حین ساخت فیلم نشان می‌دهد که اجازه یافته با یگان حفاظت میراث فرهنگی همراه شود و یا حتی به دادگاه متهمان حفاری که قاضی‌اش یک خانم جدی است و اغماضی در خصوص رسیدگی به تخلفات حفاران ندارد، همراه شود.

🔸یکی از حفاران پیرمردی است که به بهانه چاه دستشویی حفاری کرده و وقتی اقرار می‌کند، به قاضی می‌گوید: من خلافی نکردم. دین و شرع و پیغمبر می‌گوید حلال است! و قاضی به او می‌گوید قانون می‌گوید این اموال متعلق به همه مردم ایران در همه دوران‌هاست بنابراین کندن ‌به بهانه گنج‌یابی جرم است. او می‌گوید من دزدی نکردم!خلاف نکردم! به زن مردم دست‌درازی نکردم! رشوه نگرفتم! قتل نکردم!من فقط حفاری کردم!  و قاضی به او می‌گوید مشکل ما هم همین است که هیچ کدام از شما این را جرم نمی‌دانید!!!

#سکانس_سوم

🔸اما این ظاهرا فقط حفاران نیستند که اعتقادی به حفظ میراث فرهنگی و تعلق آن به همه مردم ایران ندارند و گنج‌یابی و تخریب لایه‌های تاریخی و محوطه‌ها را عملی خلاف قانون نمی‌دانند بلکه کارگردان فیلم به عنوان یک فرد از جامعه فرهنگی_هنری‌ هم گوشه ذهنش دوست دارد آنها به گنج خیالی‌شان که او از آن به عنوان «رویا» یاد می‌کند، برسند!

🔸چرا که وقتی با یک گروه حفار  به قول خودش رویاپرداز همراه می‌شود، نه تنها مانع تخریب نمی‌شود بلکه دستگاه‌های ذی ربط را هم مطلع نمی‌کند و این خود یگان حفاظت است که او و  حفاران را دستگیر می‌کند‌ و قاضی واقعا متعجب می‌شود که چطور او به راحتی با حفاران همراه شده. هر‌چند سرانجام منع تعقیب قضایی می‌گیرد اما ظاهرا جز ساخت فیلم، میراث برایش مهم نیست چرا که پس از آزاد شدن، چند صباحی بعد با همان گروه راهی کوهی می‌شود و در بخش پایانی فیلمش خرده سنگ‌هایی در تاریکی داخل حفره را نشان می‌دهد که النگویی طلا برق می‌زند و تو نمی‌دانی این رویا است یا واقعیت اما تماشاگران با تشویق خیلی خرسند صحنه را ترک می‌کنند در رویای گنج بدون هیچ ناراحتی!!!

🔸درست مانند این که یک کارگردان فیلمی بسازد که تماشاگران از دزدی یا فروش مواد مخدر یا هر بزه دیگری احساس رضایت کنند.به نظر می‌رسد کارگردان حتی به خودش زحمت نداده تا ذره‌ای درباره میراث فرهنگی، مافیا قاچاق، حراج‌های بین‌المللی، خسارت تخریب لایه‌های باستانی، مشکلات یگان حفاظت، تلاش دوست‌داران میراث فرهنگی و باستان‌شناسان تحقیق کند.

#سکانس_چهارم

« کوهستان بی‌دفاع» ، جشنواره سینما‌ حقیقت/ ساعت ۱۹:۳۰

🔸اینجا هنوز صندلی خالی پیدا می‌شود.گونه‌ای خرس قهوه‌ای پس از ۵۰ سال که به نظر می‌رسید نسلش منقرض شده در منطقه‌ای در شهر نهاوند دیده می‌شود. پیرمردی به نام امیرحمزه از یگان حفاظت محیط زیست کمک می‌خواهد. منطقه با وجود زیستگاه حیوانات مختلف تابلوی شکار ممنوع  ندارد.امیر حمزه که شاعر و سنگ‌تراش هم هست.روزهای متوالی کوه‌های اطراف را در جستجوی این خرس و توله‌هایش می‌گردد. او از جان و دل حافظ محیط زیست و حیوانات است و هرجا شکارچیان را می‌بیند با دوستانش به سمت آنها حرکت می‌کند تا حیوانات را نجات دهند ، آن هم دست خالی!

🔸او دوست یگان حفاظت محیط زیست است. و آنها سرانجام به پاس خدماتش به او‌ کارت «همیار محیط زیست» می‌دهند.خرس و توله‌هایش با مشقت زیاد پیدا می‌شوند و محیط زیست تصمیم به حفاظت از منطقه می‌گیرد و تابلو شکار ممنوع نصب می‌شود. اینجا هم تماشاگران با حس رضایت کامل تشویق می‌کنند.

#سکانس_آخر

بیت مشحوت!!!!!

instagram.com/miras_bashi
@mirasbashi

🔺روی ریل تاریخ در جلفا؛ نقطه صفر مرزی!

گزارش:#مریم_اطیابی
عکس: #سعید_فتوحی

🔸به گزارش میراث‌باشی؛ کوه‌ها و رودها. به نظرم هیچ نقطه از ایران اینگونه کوه‌ها تشنه سخن گفتن نیستند. هیچ جای ایران کوه‌ها اینگونه اسطوره‌وار پیام نمی‌دهند و رودی که جانِ هستی بخش این سرزمین است در صندوقچه اسرارش اینچنین نجواهای پر قصه و غصه ندارد. باید کنارش ایستاد تا تک تک نجواها را شنید. نجواهای آدم‌های این طرف رود و آن طرف رود. می‌گویند اینجا نقطه صفر مرزی است و آن طرف مرز نخجوان و آذربایجان. آن طرف مرز؟ کدام مرز؟! کوه، رود؟! مگر طبیعت مرز می‌شناسد؟! پس چرا پرندگان و چرندگان چنین رها در رفت و آمدند؟ چرا ماهیان چنین آزادانه شنا می‌کنند؟

🔸می‌گویند آن دست رود ارس روستای « گلستان » قره‌باغ آذربایجان است، روستایی که عهدنامه گستان در دوران فتحعلی‌شاه قاجار با روس‌ها همینجا منعقد شد قراردادی یکساله که به موجب آن سرزمین‌های قره‌باغ، گنجه، شکی، شروان، باکو، قوبا، دربند، داغستان، ایالت‌های شرقی گرجستان (کاختی و کارتلی) و ایالت‌های غربی گرجستان (آبخاز، سامگرلو، گوریا و ایمرتی)، تمام مناطق غربی گرجستان در ساحل دریای سیاه و بخش‌هایی از تالش به روسیه واگذار شد.

🔸به ارس چشم‌می‌دوزم . عجب یکسال طولانی، ۲۱۱ سال از آن روز می‌گذرد و گلستان همچنان آن طرف رودخانه است متعلق به آذربایجان یا بخشی از شوروی سابق و روسیه تزاری!

🔸و درست این طرف رود کمی پایین‌تر ،کاروانسرای ثبت جهانی « خواجه نظر» کاروانسرایی است که سنگ‌بنایش را تاجر ارمنی مورد وثوق شاه عباس در دوره صفوی کنار پل «ضیاالملک» گذاشته تا پذیرای خستگان راه ابریشم باشد هرچند به عمر تاجر کفاف نداده اما ثمره بذلش تا همین امروز کنار ارس چشم‌نوازی می‌کند.

🔸می‌گویند جلفای قد‌یم، د‌ر جنوب غربی ناحیه گوقتان، د‌ر کرانه ارس د‌راوایل سد‌ه هفد‌هم میلاد‌ی شهری ثروتمند‌ و ‌پر رونق بود‌ه، سه هزار خانه داشته و پانزد‌ه هزار نفر جمعیت و بازرگانانی پرآوازه که به آنها «بارون» یا «خواجه» می‌گفتند. جلفایی که در آن روزگار بازارهای شرق را به غرب پیوند‌ می‌د‌اد‌. بازرگانان آن با اروپا تجارت ابریشم د‌اشتند‌ و از این سو تا هند‌، مشغول د‌اد‌ و ‌ستد‌ بودند. آنها از طریق پرداخت خراج به امپراتوری عثمانی به اروپا تجارت می‌کردند.

🔸می‌گویند معتمدین شهر کلید‌های نقره‌ای د‌روازه‌های جلفا را به نشانه اعتماد‌ تقد‌یم شاه عباس کرد‌ند‌ و او هم متقابلا تامین ‌امنیت آنان بر عهده گرفت.

🔸وقتی در تابستان در ۱۶۰۴م/ ۱۰۱۳ق، شاه عباس ایروان را تصرف کرد ۲۳ هزار نفر اهالی آن را به سمت دشت آرارات کوچاند و سپس آن سوی رودخانه زاینده رود اصفهان سکنی داد. اما وقتی امپراتوری عثمانی به تلافی، به رویارویی با صفویان در ارمنستان پرداخت، شاه عباس تصمیم گرفت ساکنان جلفا را واد‌ار به ترک خانه‌هایشان و کوچ به ایران کند‌. و منابع غذایی و مستحدثات منطقه را ویران کند تا عثمانیان به هیچ‌ منابعی دسترسی نداشته باشند.

🔸‌گروه‌های د‌ر حال کوچ ناگزیر بود‌ند‌ قبل از رسید‌ن سپاهیان عثمانی از رود‌خانه ارس عبور کنند‌ اما ارس چندان همراه نبود. عمق زیاد‌ و جریان خروشان رود‌خانه جان‌ خیلی از ارامنه جلفا را گرفت. آنها که زنده ماندند تحت حمایت سپاه شاه عباس روانه تبریز شدند تا در بهار روانه گیلان و مازندران و قزوین و اصفهان شوند.

🔸باز هم ارس می‌خروشد هر‌چند به دلیل تغییرات اقلیمی کمتر، اما خروشش همچنان صدای حزین دارد. صدای سربازان شاه عباس، صدای زنان و کودکان و پیران و جوانان ارمنی گریزان از امپراتوری عثمانی، و صدای حزین سربازان عباس میرزای قاجاری نایب‌السطلنه که هر چند شجاعانه در مقابل روسیه تزاری ایستاد اما مجبور به امضا عهدنامه گلستان شد.

🔸باید همراه ارس شد و رفت تا ۷۰‌کیلومتری شرق جلفا. اینجا کُردشت است یکی از روستاهای دهستان نوجه‌مهر بخش سیه‌رود.

🔸مجموعه  تاریخی کردشت از هشت بنای تاریخی عمارت کردشت، حمام بزرگ، حمام کوچک، مسجد غریب، دیوان خانه، یخچال طبیعی، قلعه و ساخلو (پادگان نظامی) تشکیل شده با نقاشی‌های فاخر در حمام و عمارت‌های باشکوه پیرامون قاجاری و صفوی و باغ‌های انار و لیمو  محصور میان کوه‌ها البته می‌گویند قدمت مسجد غریب به دوران زندیه می‌رسد.

🔸آن طرف آذربایجان و نخجوان است و ریل آهن سمجی که همه جا همراه ماست.
راستی جلفا تنها مسیر قطار برقی ایران را دارد! و نخستین خط ریلی کشور!در سال ۱۲۹۲ش ۱۹۱۳م بانک استقراضی روسیه امتیاز ساخت راه‌آهن جلفا به تبریز و صوفیان به شرفخانه را به دست آورد.

🔻ادامه🔻

https://t.iss.one/mirasbashi/17717

🔻لینک عکس‌ها🔻:
https://t.iss.one/mirasbashi/17721?single

https://instagram.com/miras_bashi
@mirasbashi

🔺اشک‌ بهارانه نرگس‌زاران بهبهان در خواب زمستانی مسئولان

‼️نرگسی که به کشورهای عربی شاخه‌ای ۲ دلار هم صادر نمی‌شود اما هلند ۲۰ گونه آن را تکثیر کرد

گزارش میدانی: #مریم_اطیابی، #سعید_فتوحی

🔸به گزارش میراث‌باشی؛«جادّه‌ای که در آن به راه افتاده بودیم به امتداد ۹ فرسنگ (حدودا ۵۰ کیلومتر) از غرب به شرق گسترده شده بود. هوا به نحو دلربایی گرم و معطر با عطر گیاهان و گل‌ها که در بین همه‌ی آنها، نرگس سفید به طرز عجیبی چشم نوازی می‌کرد و دشت‌ها و مراتع شهر و اطراف را با رنگ سفید خود تبدیل به فرش سفید و یکپارچه‌ای نموده بود. من از دیدن این مناظر سیر نمی‌شدم و بوی عطر گل نرگس را با همه‌ی وجودم حس می‌کردم و لذت می بردم.»

🔸این توصیفات را «بارون دوبد» دیپلمات و سیاح روسی در دوره محمدشاه از نرگس‌زاران بهبهان کرده است. هم او که نوشته: در دشت وسیع بهبهان محصولات غلات ۲۵ برابر بیشتر ثمر می‌دهد.

🔸ارجان یا ارگان باستانی که ویران شد، بهبهان امروزی شکل گرفت. همان ارگان عیلامی با مقبره « کیدین هوتران» پسر کورلوش، تاجر و حاکم عیلام نو، ارگانی که اگر غبار زمان، فرودش را رقم زد، اما بعدها در دوران ساسانی توسط قباد فرزند فیروز ساسانی فرازش نمود یافت و ساخته شد. ارجانی که «اصطخری» در دوره اسلامی آن را پس از شیراز و فسا و سیراف، چهارمین شهر بزرگ فارس آن‌زمان می‌‌داند.

🔸رکن‌الدوله دیلمی درباره‌ آن گفته:« من بین‌النهرین را به خاطر نامش می‌خواهم و ارجان را به خاطر عایداتش»،‌حق با اوست مگر نه این که بهبهان آن دوران انبار آذوقه فارس و غله خوزستان و اصفهان بوده است.

🔸این‌ها همه حسن بهبهان نیست. زمستان استخوان‌سوز چترش را که بر سر زمین گسترانده، بزنگاه بهار و خنیاگری زمین در بهبهان آنچنان در هم آمیخته می‌شود که عطر بهاری نرگس‌زارهایش تا فرسنگ‌ها مستت می‌کند. نسیم شرجی لابه‌لای نخلهایش می‌وزد و طعم لیموهایش تا عمق وجودت جاری می‌شود.

🔸سال۸۶ بود که نخستین جشنواره برداشت گل نرگس بهبهان برگزار شد. آن زمان ۱۵ هکتار زیر کشت بود و ۲ میلیون شاخه گل ثمره‌اش. سال ۹۶  با ۴۰ میلیون شاخه گل نرگس برداشت شده، قرار شد جشنواره گل نرگس ملی شود، سالها گذشته و پارسال قدمت این جشنواره به چهارده سال رسید، جشنواره‌ای‌که هر چند نام ملی را یدک می‌کشد اما حتی خوزستانی‌ها هم چندان از آن مطلع نیستند!

‼️قرار بود با این‌ جشنواره، افزون بر گردشگران خوزستانی،گردشگران استان‌های مجاور از کهگیلویه و بویر احمد، بوشهر و فارس روانه بهبهان شوند و در چشم‌انداز تهرانی‌ها هم به این بهانه سری به خوزستان بزنند، امری که تاکنون میسر نشده است.

🔸بهبهانی‌ها طبق اعتقادات قلبی‌شان معتقدند بوی خوش نرگس‌های بهبهان از پاقدم امام مهربانی‌ها حضرت امام رضا(ع) است چرا که هنگام هجرت از مدینه به مشهد یکی از توقف‌گاه‌های ایشان بهبهان بوده است.

🔸از قِبَل این اعتقادِ بهبهانی‌ها رسمی شکل گرفته که به یاد هشتمین امام، هشت‌هزار گل نرگس از بهبهان به حرم مطهر در مشهد تقدیم می‌شود که این مراسم در فهرست میراث ناملموس ( غیرمادی) هم ثبت ملی شده است.

🔸اما این سنت خوب دستاویزی شده تا مسئولان خوزستانی به بهانه اهدای همین گل‌ها با هزینه بیت‌المال راهی سفر مشهد شوند! آن هم در حالی که در همین بهبهان و ارگان و چگاسفلی و بافت تاریخی حال میراث‌فرهنگی خوب نیست و هنوز یک فکر جدی برای جذب‌ سرمایه در‌ حوزه گردشگری و صنایع دستی و ایجاد زیر ساخت‌ها و تجهیزات یگان حفاظت بهبهان نشده و حتی روی برجسته‌سازی و برند‌سازی این جشنواره هم کاری جدی نشده است!

🔸به لحاظ تاریخی، نرگس یک گیاه خودرو بوده که در دشت‌های ارجان می‌روییده و‌ جلوه‌گری می‌کرده.
 
🔸نرگس‌های بهبهان به نام‌های گل‌گنبک یا شصت پر، مسکین یا مسکین‌اک، نرگس سفید، نرگس سبز، شهلا و پنجه‌‌گربه‌ای شناخته می‌شوند.مادر همه نرگس‌ها «مسکین» است و باقی نرگس‌ها جهش ژنتیک داشته‌اند.نرگس سفید به اندازه باقی نرگس‌ها خوشبو نیست‌ اما در همه دشت‌ها دیده می‌شود حتی جدیدا نرگس سبز و گونه‌ای ریز از نرگس شهلا هم‌ در طبیعت دیده می‌شود.

🔸امید هدایت‌نژاد فعال فرهنگی-اجتماعی بهبهان  درباره نرگس‌زار ۵۰۰ هکتاری منابع طبیعی که‌ مهمترین منبع تولید گل نرگس است، می‌گوید: در این نرگس‌زار لازم است طراحی ویژه‌ای برای ورودی صورت بگیرد و یک کافه، محل فروش محصولات گل نرگس، یک ساختمان شکیل‌تر  و مزین به المان‌های گل نرگس ،محل فروش محصولات صنایع دستی،  پیاده‌رو‌هایی برای گردشگران، نورپردازی، سرویس بهداشتی مناسب برای معلولان و کهنسالان، پارکینگ و...تعبیه شود.  همچنین دبیرخانه دائمی برای جشنواره‌های بهبهان از جمله خرما،لبنیات،گل نرگس، مریم و... ایجاد شود و  از نظر کارشناسانی در سطوح کشوری برای بهبود کیفیت جشنواره بهره گرفته شود.

https://t.iss.one/mirasbashi/17752
🔻ادامه🔻
instagram.com/miras_bashi
@mirasbashi

🔺شیخ صفی در یک قدمی فاجعه؛

‼️میراث فرهنگی همگام با مسئولان همراه با توسعه‌گران!

🖋#مریم_اطیابی

🔸به گزارش میراث‌باشی؛ چندی پیش گزارشی در میراث‌باشی منتشر شد که خبر می‌داد  طرح بافت تاریخی اردبیل که در کمیسیون ماده پنج این شهر به تصویب رسیده، قرار است به تصویب شورایعالی شهرسازی و معماری نیز برسد، و طبق این طرح فضاهای بازی به نام میدانگاه در حرایم درجه ۱ و ۲ بقعه شیخ صفی پیشنهاد کرده است.

🔸این میدانگاهها افزون بر فضای باز مقابل شهیدگاه هستند که در سالهای پیش بر خلاف طرح مصوب میراث فرهنگی تخریب شده‌اند.

🔸پس از این گزارش، مدیر پایگاه مجموعه جهانی شیخ صفی‌الدین اردبیلی گفت: بازنگری این ضوابط در اردیبهشت ماه سال ۱۴۰۲ در شورای حرایم کشور تصویب شده است که به صورت واضح حدود اختیارات هرگونه تغییر در حریم مجموعه را مشخص کرده است.

🔸او تاکید کرد: براساس این ضوابط تصویب هرگونه دخالت در حریم مجموعه در شورای عالی شهرسازی منوط به تایید وزارت میراث‌فرهنگی است که معیار نماینده وزارت میراث‌فرهنگی نیز همان ضوابط مصوب شورای حرایم کشور خواهد بود.

🔸حال به میراث‌باشی خبر می‌رسد که در خصوص حریم آرامگاه شیخ‌صفی‌الدین اردبیلی و میدانگاه‌های پیشنهادی، در شورای عالی معماری و شهرسازی جلسه‌ای تشکیل شده که در آن جلسه  فاطمه داوری مدیر کل بناها، محوطه‌ و بافت‌های تاریخی به نمایندگی از میراث فرهنگی و از سوی دیگر ،شهرداری اردبیل حضور پیدا کرده است.

🔸نکته حائز اهمیت این که میراث فرهنگی با آن بندی که نشان می‌دهد با تصویب این طرح  تخریب احتمالی در حریم بقعه شیخ صفی بوجود می‌آید، در کمال حیرت اعلام مخالفت نکرده!!!

🔸در واقع میراث فرهنگی با تاکید بر رعایت ضوابط حریم ثبتی مخالفتی با این طرح نداشته، هرچند هنوز امضاهای نهایی انجام نشده و  مصوبه از سوی  شورای عالی معماری و شهرسازی اعلام نشده است اما پرسش این است چرا میراث فرهنگی مخالفت جدی خود را با این طرح در جلسه اعلام نکرده است؟

🔸با تاکید بر رعایت ضوابط حریم یعنی چه؟ چه تضمینی وجود دارد تا پیش از تهیه طرح  و ابلاغ آن از سوی میراث فرهنگی اقدام اجرایی از سوی شهرداری و استانداری صورت نگیرد؟!!!

🔸مگر وزارت میراث فرهنگی با هدف ایجاد یکپارچگی و بازگرداندن اصالت بافت، در سال ۱۳۹۹ طرحی را به صورت پلاک به پلاک برای این محدوده تهیه و به استاندار وقت اردبیل ابلاغ نکرده است؟ مگر نه این که دیگر طرحی لازم نیست و همان ضوابط عینا باید در طرح ویژه وزارت راه و شهرسازی بنشیند؟!

🔸دوباره داستان  تهیه رویکردی مرمت شهری، ایجاد میدانگاهی و ابلاغ توسط میراث فرهنگی چیست؟ گفتن این مطلب که طرحی تهیه می‌شود و باید ضوابط حریم اثر ثبت جهانی رعایت شود و وقتی میراث فرهنگی آن را ابلاغ کرد قابلیت اجرا دارد، هر چند نشان از تمهیدات حفاظتی دارد اما کیست که نداند مسئولان در اجرای این طرح چه هدفی را دنبال می‌کنند.

🔸یک‌میدانگاه که تخریب شده، دو میدانگاه دیگر با چه هدفی تخریب می‌شود؟! ضرورت ایجاد یک میدان بزرگ چیست؟!به چه حقی به دلیل امیال و زیاده‌خواهی یکسری افراد میراث فرهنگی تن به هر تغییری می‌دهید؟!!!

🔸از سویی احیا بافت تاریخی اردبیل با کشیدن خیابان ۱۴ یا ۱۶ متری شهیدگاه چه تناسبی دارد؟ چه کسانی فرا قانونی اعمال نفوذ می‌کنند که میراث فرهنگی از وظیفه ذاتی خود عقبگرد می‌کند؟مگر طرح خیابان شهیدگاه در حریم درجه ۱ شیخ صفی نیست؟! این طرح میدانگاه همین خیابان را هم در بر می‌گیرد.

🔸هرچند هنوز این خیابان کشیده نشده اما در داخل این طرح تعیین تکلیف می‌شود و بعد میراث کل طرح را ابلاغ می‌کند. یعنی میراث فرهنگی نمی‌داند اجرای این طرح منجر به تخریب چند دانه ارزشمند می‌شود؟ یعنی نمی‌داند آرامگاه شیخ صفی میدانگاهی بزرگ نمی‌خواهد؟ یعنی نمی‌داند که آرامگاه شیخ صفی خیابان شهیدگاه نمی‌خواهد؟!!!

https://instagram.com/miras_bashi
@mirasbashi

🔺سال نو میلادی در کلیسای مریم‌مقدس

‼️محراب این کلیسا هنر دست نقره‌کاران ارمنی اصفهان است

🖋#مریم_اطیابی

🔸به گزارش میراث‌باشی؛ «محل دبیرستان (فیروز بهرام) در تقاطع خیابان نادری (جمهوری) و قوام‌السلطنه (سی تیر) بود. در آن زمان محدوده‌ای که از شمال به خیابان شاهرضا (انقلاب)، از جنوب به سپه (امام خمینی)، از شرق به خیابان سعدی و از غرب به خیابان حافظ ختم می‌شد، موقعیت خاصی داشت. این ناحیه کلاً ارمنی‌نشین بود. روس‌های مهاجر در اطراف خیابان منوچهری و چهارراه کنت ( تقاطع منوچهری و لاله‌زار) سکونت داشتند. یهودیان پولدار در پایین خیابان قوام‌السلطنه، روس‌های سرخ در بالای خیابان مارشال استالین (خیابان میرزا کوچک خان در امتداد خیابان سی تیر). آسوری‌ها در کوچه‌های باریک خیابان سعدی.تمام مغازه‌های شیک و سینماهای مجلل در این قسمت شهر بود. تمام سفارتخانه‌های مهم در این ناحیه بودند. انواع کلیساهای کاتولیک، گریگورین، ارتدکس، پروتستان و یک کنیسه یهودی و یک آتشکده زرتشتی و چند مسجد هم در این قسمت شهر بودند و...» این تصویری است از خیابان سی تیر و اطرافش که در شماره ۷۳-۷۴ مجله ایران‌نامه منتشر شده است.

🔸حالا در شب سال نو میلادی ۲۰۲۵ در یک شب زمستانی که باران‌ کف خیابان‌ها را شسته تا نفس آسمان باز شود. اینجا در خیابان میرزا کوچک خان، کلیسای مریم مقدس میزبان ارامنه است تا مناسک سال نو میلادی را برگزار کنند و ناقوس کلیسا را به صدا درآورند و لابد که این هموطنان هم در این جشن برای زمین و ساکنانش آرزوهای خوب می‌کنند که زمین پر از صلح و دوستی باشد.

🔸اما داستان این کلیسای ثبت ملی در یکی از تاریخی‌ترین خیابان‌های تهران چیست؟ سید احمد محیط طباطبایی رئیس ایکوم ایران درباره کلیسا مریم مقدس واقع در خیابان میرزا کوچک‌خان (روبروی خیابان سی‌تیر) می‌گوید:
«محراب کلیسا، هنر دست نقره سازان ارمنی اصفهان است که از نظر کمیت و کیفیت در ایران اول است و در جهان هم چنین چیزی ندیده‌ام. یک‌چنین محراب نقره‌ای بی‌نظیر است.یکی از کلیساهایی که در آن نقره به کار رفته کلیسای «قیامت»( کلیسایی در بیت المقدس که بر مدفن مفروض حضرت عیسی (ع ) بنا شده است) است. در برخی کلیساهای اصفهان هم نقره به کار رفته اما در چند رج نه تمام محراب، از این‌ حیث کلیسای مریم مقدس منحصر به فرد است‌.»

🔸او می‌افزاید:ساخت این کلیسا سال ۱۹۳۸ میلادی آغاز شد ، «نیکلای لائوری»(مایلو) معمار ارمنی طراحی آن را برعهده داشت و قرار بود این کلیسا را بسازد اما فوت می‌کند و «نیکلای مارکوف» می‌سازد.کلیسای مریم مقدس در ۱۲ بهمن ۱۳۸۱ به شماره ۷۲۳۷ ثبت  ملی شده است.

🔹به گزارش میراث‌باشی؛ می‌گویند در ۱۹۳۶.م، بررسی بنای کلیسای جدید آغاز شد و در ۱۷ آوریل ۱۹۳۷ .م، جلسه‌ای با حضور معماران ارمنی تشکیل و از «نیکلای لائوری» خواسته شد تا براساس بودجه شصت هزارتومان طرح کلیسا را ارائه کند. در این بین، آقای «رومان عیسی یان» هزینه بنای کلیسا را تقبل کرد و با فوت لائوری از نیکلای مارکف خواسته شد تا براساس بودجه یک صدهزارتومان کلیسا را بنا کند. و سرانجام در ۲۱ فروردین ۱۳۱۷ مراسم کلنگ‌زنی این کلیسا آغاز می‌شود.

🔹با وجود وقوع جنگ جهانی دوم و اشغال ایران توسط نیروهای متفقین، ساخت کلیسا ادامه یافت. در نهایت، در مرداد ۱۳۲۴ ، کلیسای مریم مقدس تهران به‌صورت رسمی افتتاح شد و کار خود را به‌عنوان مرکز مذهبی ارامنه تهران آغاز کرد

🔸محیط طباطبایی می‌گوید: این کلیسا شبیه کلیساهای ارتودوکس ساخته شده و شبیه کلیساهای ارمنی نیست اما یک کار جالب مارکوف این است که به احترام مایلو طراح این کلیسا در بالای ورودی کلیسا ماکت مایلو را طراحی کرده یعنی بالای ورودی، شکل کلیسای اولیه که با کلیسای ساخته شده متفاوت است را می‌بینید ( روی طاق ورودی
که کسی دقت نمی‌کند.)

🔸او ادامه می‌دهد:این کلیسا اولین کلیسای جامع ارامنه تهران بین سال‌های ۱۳۴۲ ش (۱۹۴۵ م)تا ۱۳۴۹ ش (۱۹۷۰ م) بود و بناهای مربوط به دفاتر اداری خلیفه‌گری ارامنه تهران و محل سکونت اسقف اعظم نیز در محدوده آن قرار داشت‌ که بعدها به کلیسای سرکیس مقدس در خیابان کریمخان زند ابتدای خیابان ویلا ( نجات‌الهی)انتقال یافت. معمار کلیسای سرکیس مقدس «اوژن آفتاندلیانس» معمار تالار رودکی است.

🔸رییس ایکوم با اشاره به این که زیباترین کلیسای تهران در کلیساهای ارمنی به دلیل وجود محراب خاص، همین کلیسای مریم مقدس است، توضیح می‌دهد:در کلیساهای ارمنی فقط نقاشی می‌بینید و مجسمه ممنوع است. در این کلیسا تابلوهای نقاشی زیبا دیده می‌شود.

🔸او با اشاره به صندلی خالی و یک سازه سبک کوچک بالای سر آن که رویش صلیب حک شده و در سمت چپ داخل کلیسا قرار دارد، می‌گوید:این سازه گنبدش شبیه کلیسای جامع «اچمیادزین» ارمنستان است. این صندلی نماد صندلی «جاثلیق» رهبر ارشد کلیساهای ارمنه است.
🔻ادامه🔻
instagram.com/miras_bashi
@mirasbashi

🔺خیز برای دستکاری حریم و محدوده بافت تاریخی؛ این بار همدان!

‼️سوداگران تاریخ سرزمین مادها در همدان را می‌بلعند؟!

🖋#مریم_اطیابی

🔸به گزارش میراث‌باشی؛ نامش  «طرح حفاظت و احیای بافت تاریخی شهر همدان» است نامه‌ای از سوی «امیر رضا یوسفیان» معاون هماهنگی امور عمرانی استان همدان به «علیرضا ایزدی» مدیرکل ثبت آثار و حفظ و احیای میراث معنوی و طبیعی وزارت میراث فرهنگی به تاریخ ۲۲ آذر ماه۱۴۰۳.

🔸هرچند امیر ارجمندی رئیس اداره حریم آثار تاریخی در ۱۱دی ماه ۱۴۰۳ در پاسخ به میراث‌باشی در خصوص آخرین وضعیت بافت تاریخی همدان پیرو این نامه گفت :از همدان درخواست آمده که حریم بافت بازنگری شود ولی ما آن را بازنگری نکردیم.

🔸اما سایه سنگین این درخواست همچنان بر سر بافت تاریخی همدان استوار است.

🔸به گزارش میراث‌باشی؛ سالهاست استانداری و شهرداری به دنبال مرتفع‌سازی در بافت تاریخی همدان هستند اما تا کنون میراث‌فرهنگی موافقت نکرده است. حال با توجه به نامه اخیر، میراث‌دوستان و کارشناسان معتقدند یا درخواست افزایش طبقات بافت با یک طبقه بیشتر مد نظر است یا کوچک‌کردن بافت تاریخی! و بهانه این است که وقتی بافت تاریخی در پرونده ثبت جهانی هگمتانه ثبت نشده چه باک از ساخت و ساز!!!

🔸در واقع مسئولان شهر همدان به جای تلاش برای گنجاندن بافت تاریخی همدان در پرونده و رفع اشکالات، بیشتر قند در دلشان آب شده که چه خوب شد این بافت ثبت جهانی نشد!!!

🔸به نظر می‌رسد تحرکات زیر پوستی در همدان آغاز شده است. کنار گذاشتن کارشناس باستان‌شناسی اداره‌کل میراث‌فرهنگی استان و ناظر بافت تاریخی یکی از این تحرکات است. بدون شک هرجا، زیر بافت تاریخی همدان کنده شود به آثار می‌رسیم.

🔸عملیات پیاده‌راه‌سازی خیابان باباطاهر که در آن منتج به رسیدن به آثاری از دوره اسلامی میانه، خانه، تنور ، کوچه و حتی آثار دوره سلوکی شد یکی از این دلایل است. و اکنون  پیاده‌راه خیابان شهدا گرفتاری جدید پیش روی شهرداری است.

🔸 این برای شهرداری معضلی شده که هرجای بافت تاریخی همدان بخواهد طرح‌های عمرانی اجرا کند،میراث‌فرهنگی جلوی آن را می‌گیرد.

🟢از سویی هر چند گفته می‌شود تپه هگمتانه همان پایتخت مشهور مادها است اما در واقع در تپه هگمتانه تاکنون آثار دور مادها پیدا نشده است و قدیمی‌ترین آثار کشف شده در تپه متعلق به دوره اشکانی و سلوکی است!

🔸باستان‌شناسان تا بیست و سه فصل کاوش در هگمتانه را ادامه داده‌اند اما در این کاوش‌ها آثار مادی کشف نشده است.

🔸تنها در فصل ۲۲ تکه‌ای از سفالینه‌ای معروف و مشخص در باستان‌شناسی عصر آهن پایانی که اصطلاحاً پیالۀ مادی(‘Median bowl’) نامیده می‌شود در کاوش  سال ۹۹ به دست آمد.

🔴شاید هرگز در  تپه هگمتانه آثار مادها پیدا نشد، با این حساب چه تضمینی وجود دارد جای دیگری از این شهر آثار دوره مادی نباشد؟! مگر نه این که جای شهرهای ویران شده، شهرهای جدید ساخته می‌شود! چه تضمینی وجود دارد رد آثار مادی در دل بافت تاریخی نباشد؟!

🔸درست کمی پایین‌تر از تپه؛ هنگام پیاده‌راه سازی رینگ تاریخی همدان در میدان امام خمینی در آذرماه سال ۹۶  تابوت سفالینی کشف شد متعلق به دوره  اشکانی و البته تعداد زیادی سفال که برخی باستان‌شناسان آن را به دوره مادی نسبت می‌دهند.

🔸از طرفی ناظر بافت تاریخی هروقت هرکس می‌خواسته در بافت ساخت و سازی بکند، گمانه‌زنی انجام داده و اطلاعات را ثبت و ضبط می‌کرده که چه لایه‌های باستانی در بافت وجود دارد و به این ترتیب ۳۰۰ نقطه در بافت تاریخی تاکنون نقطه‌زنی شده که به تهیه نقشه سکونتی همدان و پرونده ثبت جهانی هگمتانه بسیار کمک کرده و با این کار محدوده‌های تاریخی شهر مشخص شده است.

⁉️خب چرا مسئولان میراث فرهنگی و شهری همدان به تکمیل این گمانه‌زنی‌ها و کاوش‌ها کمک نمی‌کنند تا بتوان با یافته‌های باستان‌شناسی و معماری به ثبت جهانی بافت تاریخی همدان کمک کرد؟!

‼️‼️نکته جالب توجه دیگر در همدان پیدا شدن پایه ستون‌های هخامنشی حوالی هگمتانه است. این پایه ستون‌ها در زمان عبور خیابان اکباتان در دوره رضا پهلوی کشف شد. در آن زمان اداره میراث فرهنگی نبود، مدتی پایه ستون‌ها را در مدرسه ابن سینا گذاشتند و بعدها آن‌ها را به روستای شِوِرین بردند.

🔸یک پایه ستون هخامنشی کتیبه‌دار هم دکتر محمدرحیم صراف در هگمتانه کنار میدان یافته است که در موزه نگهداری می‌شود.

🔸در متون تاریخی آمده اردشیر دوم پسر داریوش هخامنشی در همدان کاخ داشته است.

‼️فقط از تپه هگمتانه تا میدان امام تاریخ همدان هزاران حرف ومعادلات چند مجهولی برای گفتن دارد. آیا جرینگ جرینگ سکه سوداگران ساخت و ساز اینقدر بلند است که صدای تاریخ همدان در گلو خفه می‌شود؟!

https://tinyurl.com/2c4q9z7w

🔻ادامه🔻

https://t.iss.one/mirasbashi/17797

https://instagram.com/miras_bashi
@mirasbashi

🔺لارستان در مسیر جاده ادویه؛

📍داستان خوراکی‌هایی از مسقطی و کباب تا نان در پهنه لار کهن

🖋#مریم_اطیابی

🔸به گزارش میراث‌باشی؛ لارستان یکی از شهرستان‌های جنوبی استان فارس با مرکزیت شهر لار است.این شهرستان از جنوب و شرق به استان هرمزگان، از جنوب غربی به شهرستان لامرد، از غرب به شهرستان خُنج و از شمال به شهرستانهای جهرم و داراب محدود می‌شود و ۷ شهر  لار، اِوز، خُنج ، بِيرم ، جويم، بنارويه ، خور و عمادده را در بر می‌گیرد.

‼️رونق غذای لاری در دبی

🔸سروش پرهامی یکی از کارشناسان حوزه غذا در استان فارس در گفت و گو با میراث‌باشی درخصوص جغرافیای غذای این منطقه می‌گوید: پیش از همه چیز بگویم خیلی از رستوران‌های ایرانی که به دبی رفتند، کارشان نگرفت از جمله رستوران «...» که از پاریس آمد و در دبی سرمایه‌گذاری کرد اما نتوانست مخاطب جذب کند اما بیشتر رستوران‌های بستکی ریشه۴۰-۵۰ ساله دارند، در ابتدایی‌ترین شکل هم در دبی حالشان خوب است. یک‌ کبابی ، چای کِرَک فروشی لاری روزی‌اش را به راحتی کسب می‌کند.

🔸من قبلا بَستَک ( واقع در استان هرمزگان) رفته‌ام. یکی از غذاهای جالب آنجا «کیفته» بود که همان «کوفته» خودمان است.کباب را به انواع شکل‌ها دارند از کباب بستک تا کباب کَهتویه (روستای نزدیک بستک) تا کباب لاری یک تنوع خاصی را کباب‌های این منطقه دارند. مثلا سمت بستک و کهتویه از پودر لیموعمانی برای کباب استفاده می‌کنند سمت لار و‌ گراش و اِوز ماست می‌زنند.

🔸شما در هیچ جا مانند کهتویه یکسری آلاچیق به تعداد زیاد پشت سر هم نمی‌بینید. اندازه چهارتا نیروگاه دود کباب کهتویه را برداشته و مهمانانی از لار، بندرعباس، شیراز  و... آمدند کباب آن را بخورند و برگردند.

🔸چیزی که برایم جالب بود اینقدر مهارت کنترل آتش‌شان زیاد است که با آتش ذغال دنبه را راحت کباب می‌کنند. خودشان معتقدند عمده کار کباب به منقل دار است.

🔸نکته دیگر در این گستره فرهنگی آن است که خیلی حالشان با پلو تنها خوب نیست و باید حتما پلو همراه  ادویه باشد. در این فرهنگ ادویه نقش خاصی دارد.

🔸در لنگه و کنگ در هرمزگان یک غذا به نام «گُبولی» دارند که مواد آن برنج و ادویه و نخود و مرغ یا گوشت و‌ ماهی است و بسیار خوشمزه. اصطلاحا « حال آوردن غذا با ادویه را خیلی دوست دارند.»

🔸اصلا گلوگاه ادویه ایران بندر کنگ است و طبیعی است که غذاهای منطقه لارستان هم با ادویه عجین باشد.اسم فرهنگ غذایی در این منطقه با همین ادویه‌ها برجسته است.

🔸نکته مهم این که ادویه برای هند است اما کشورهای عربی تا مدتها جوری وانمود می‌کردند که ادویه از آن آنهاست و البته هر چند پایه آن ادویه هندی است اما ترکیب آن ادویه‌ها به ادویه خلیجی یا عربی ( این طرف و آن طرف خلیج فارس) شهره است. ادویه‌ای که در‌ آشپزی جنوب ایران کاربرد فراوان دارد. 

🔸ما جاده ادویه داشتیم که از هندوستان با کشتی، ادویه وارد بندرعباس می‌شده از آنجا از طریق این جاده با گذر از جهرم و فارس به سمت مرکز ایران می‌رفته . برای همین در این مسیر کاروانسراها و آب انبارهای(برکه) زیادی هم بوده است.

‼️درباره کباب لاری برخی به آن ، «کباب ماستی» می‌گویند اما حق مطلب در مورد آن ادا نمی‌شود. دو سه روز  گوشت با ماست چکیده آمیخته می‌شود. ابتدا گوشت و پیاز را  خشک می‌کنند‌ و بعد در یک کیسه ماست چکیده قرار می‌دهند و دو سه روز آویزان می‌کنند. این گوشت هم خودش جذاب است هم مایع آن.  به مایع آن« ماست کبابی» می‌گویند.

‼️جالب این که در گراش این ماست کبابی را داخل سمبوسه گذاشته بودند و بسیار هم خوشمزه بود و به آن «سمبوسه ماستی» می‌گفتند‌. کلا در منطقه لارستان فروش ماست کبابی امری مرسوم است.

🔸مردم شیراز و‌ اطراف هم برای خوردن کباب به لار می‌آیند. مردم این خطه علاقه خاصی به آن مسقطی کاسه‌ای فلزی توکل در ابتدای میدان اصلی شهر و بازار دارند. و هر کس به لار سفر کند حتما مسقطی را با خود به عنوان سوغاتی می‌برد.

🔹به گزارش میراث‌باشی؛ هنر تولید حلوا مسقطی لار از حدود ۱۵۰ سال پیش توسط حاج محمد قناد از مسقط عمان به ایران انتقال داده شد و از آن زمان تاکنون نسل در نسل، در لار تولید می‌شود.حلوا مسقطی لار و فرآیند تهیه، پخت و تولید آن تیرماه ۱۳۹۸در فهرست میراث ناملموس کشور به شماره ۲۰۰۳ ثبت شده است.

🔸پرهامی درباره مسقطی هم می‌گوید: الان اگر عمان بروید و بگویید مسقطی نمی‌دانند از چه سخن می‌گویید.آنها به مسقطی، « حلوای عمانی» و بحرینی‌ها به آن «حلوای بحرینی» می‌گویند. در برخی کشورها دوست دارند به حلواها رنگ بدهند، رنگ مصنوعی مثل بحرینی‌ها  و بلوچ‌های خودمان. شیرینی‌های رنگین دارند.

🔻ادامه🔻
https://t.iss.one/mirasbashi/17835

https://instagram.com/miras_bashi
@mirasbashi

🔺در طرح ۵۷ هکتاری اخیر مصوب شورای عالی معماری و شهرسازی ؛

‼️خط موسوم به «خط امیری» ملغی شد/ تخریبی در دستور کار نیست

🖋#مریم_اطیابی

‼️در جلسه روز دوشنبه شورای عالی معماری و شهرسازی طرح کمیسیون ماده ۵ شیراز اصلاح شد و بر اساس مصوبه جدید طرح باید حتما منطبق با الزامات حفاظتی اثر ثبتی بافت تاریخی شیراز باشد همچنین هرگونه تخریب و خط موسوم به خط امیری از نقشه حذف شد.

🔸به گزارش میراث‌باشی؛طرح تفصیلی پیرامون حرم شاهچراغ(ع) در سال۱۴۰۱ به کمیسیون ماده ۵ رفت و مصوبه سفر استانی رییس جمهوری وقت را داشت که این طرح به شورای برنامه‌ریزی و توسعه استان تفویض شده بود پس از آن شورای عالی معماری و شهرسازی مکاتبه‌ای با مقامات بالاتر داشت که اهمیت این موضوع به قدری است که باید این طرح به شورای عالی بازگردد و اینجا مصوب شود.

🔸با مکاتباتی که دبیرخانه شورای عالی داشت محمد مخبر معاون اول رییس جمهوری وقت دستور داد مصوبه سفر استانی اصلاح شود و طرح پیرامون حرم مطهر به شورای عالی بازگردد.

🔸حال جلسه روز دوشنبه ۱۷ دی ماه ۱۴۰۳ شورای عالی معماری و شهرسازی در این خصوص تشکیل شد و طرح کمیسیون ماده ۵ مطرح و در حد یک نقشه پهنه‌بندی ارائه شد.(پیش‌تر در اردیبهشت ماه این طرح در کمیته فنی ۳  بررسی شده بود.)

🔸این جلسه با حضور وزیر راه و شهرسازی ، تولیت آستان و نمایندگان استانداری و شهرداری فارس و شیراز و میراث فرهنگی برگزار و در نهایت یکسری اصلاحات انجام شد.

🔸اصلاحاتی که باید حتما منطبق با الزامات حفاظتی اثر ثبتی بافت تاریخی شیراز  باشد و نیازهای حرمین و آستان‌های مقدس هم در بخش‌های تخریب شده جانمایی بشود. البته مشاور هم این را در طرح دیده بود.

🔸در این جلسه  تاکید شد نیازهای آستان‌ها در همان بخش‌های از پیش تخریب شده توسعه، دیده شود  و  اگر آستان نیازهایی دارند که به لحاظ کارکردی منطبق با بافت مسکونی است مثلا دارالشفایی می‌خواهند احداث کنند یا زائرسراهایی که مقیاسش متناسب با بافت است از ظرفیت خانه‌های ارزشمند استفاده کنند و آنها را حفظ  و احیا کنند.

🔸از سویی در این جلسه مقرر شد آن سه امام‌زاده‌ای که مابین دو حرم  سیدعلاالدین(ع) و شاهچراغ(ع) هست از طریق ظرفیت پیرامون ساماندهی شوند و مسیرهای زیارتی را ایجاد کنند البته با تمام الزامات حفاظتی که چیزی تعریض نشود و برای پایین خط مشکی رنگ ( خط مشهور به «خط امیری» یا خط پژوهشگاه میراث فرهنگی) و بین‌الحرمین  یک طرح موضعی تعریف شود .

🔸همچنین در هر بند نوشته شده ‌ی مصوبه هم تاکید شده الزامات ثبت بافت تاریخی شیراز باید رعایت شود و مدارک تکمیل و طرح موضعی تهیه شود.

🔸همچنین سهم و نقش هر کدام دستگاه‌ها و نهادهای ملی و استانی و شهری باید در طرح مشخص شود فرضا کدام اقدام را بازآفرینی انجام دهد، کدام را شهرداری و... تا بافت از حالت فرسودگی خارج و احیا شود.

https://is.gd/OfdZfK

https://instagram.com/miras_bashi
@mirasbashi

🔺توپ در زمین وزارت راه و شهرسازی؛

‼️هفته سرنوشت‌ساز  باغ جهانی عباس‌آباد بهشهر

🖋#مریم_اطیابی

🔸به گزارش میراث‌باشی؛ بیش از ۳۰ انجمن فعال دوستدار محیط زیست و میراث فرهنگی در کارزاری خطاب به رییس جمهوری درخواست جلوگیری از الحاق مجموعه جهانی عباس‌آباد (بهشهر-استان مازندران) به حریم شهری بهشهر را دارند.

🔸تا کنون نزدیک به ۱۰ هزار امضا در کارزاری برای این موضوع جمع‌آوری شده است.

🔸میراث فرهنگی با این الحاق مخالف است و ۱۵ دی ماه ۱۴۰۳ سیدرضا صالحی امیری وزیر میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی در نامه‌ای به فرزانه صادق مالواجرد وزیر راه و شهرسازی تاکید کرده است که پرونده زنجیره‌ای باغ ایرانی در سال ۲۰۱۱م به عنوان سیزدهمین اثر ایران در فهرست میراث جهانی یونسکو ثبت شده است. باغ عباس آباد بهشهر در استان مازندران یکی از ۹ باغ ثبت شده جهانی در قالب این پرونده است که ملاحظات حفاظتی - احیایی و تعهدات دولت در پلان مدیریت آن به گونه‌ای است که تداوم حیات این اثر جهانی و پیرامون آن را بدون هرگونه مداخلات
توسعه‌ای و عمران شهری تضمین می‌کند.

🔸او اعلام کرده که با وجود مخالفت صریح وزارت میراث فرهنگی با قرارگیری این باغ در حریم شهر بهشهر متاسفانه طبق اسناد ابلاغی طرح جامع بهشهر به شماره ۱۳۹۵۵۶/۳۰۰ مورخ ۱۴۰۳/۹/۴ همچنان باغ عباس آباد در حریم شهر قرار دارد.

🔸اعلام مخالفت علی دارابی قائم مقام وزیر و معاون میراث فرهنگی در جلسه شورای عالی شهرسازی و معماری مورخ ۱۴۰۱/۴/۲۹ با بند ۱۱ صورتجلسه شورا الحاق باغ عباس آباد بهشهر به حریم شهر هم پیش‌تر انجام شده بود.

‼️حال خبر می‌رسد در هفته آتی شورای عالی معماری و شهرسازی جلسه‌ای در این خصوص خواهد داشت و باید دید آیا این جلسه منتج به عاقبت بخیری و ملغی شدن مصوبه قبلی و عدم الحاق خواهد شد.  

🔸به گزارش میراث‌باشی؛ در یکی از بندهای ضابطه پرونده ثبت جهانی باغ عباس‌آباد آمده است هر گونه مداخله‌ای که اصالت و یکپارچگی اثر را خدشه‌دار کند اکیدا ممنوع است.

🔸همچنین در یکی از بندهای پلن مدیریتی ثبت جهانی باغ‌های ایرانی آمده است باغ عباس‌آباد، پاسارگاد و شازده ماهان خارج از حریم‌های شهری هستند و در آینده نباید طرح‌های توسعه‌ای و شهری روی آن‌ها اثر بگذارد.

🔸از سویی از سال ۹۴ میراث فرهنگی ریالی درآمد از این باغ ندارد چون منابع طبیعی میراث را از این سال به بعد خلع ید کرده اما هزینه مرمت همچنان بر دوش آن سنگینی می‌کند.

‼️نکته عجیب این که نگهداری مجموعه عباس‌آباد در حال حاضر  تحت نظارت انجمن حمایت از زندانیان است. اگر این اثر ثبت جهانی است باید به متولی آن میراث فرهنگی بازگردانده شود و در سطح جهانی مدیریت شود نه با شهرداری و انجمن ...همه این عرصه جنگل است. نسبیت جنگل با شهر چیست و برای چه باید زیر نظر شهرداری برود؟!

✅باغ عباس اباد سرگردان سه مدعی است. منابع طبیعی که مالکیت این اراضی دارد، میراث فرهنگی که به دلیل اثار تاریخی و ثبت جهانی یک‌مدعی جدی است و آب منطقه‌ای به دلیل وجود سد تاریخی عباس آباد و حق آبه‌ای که برای کشاورزان تامین می‌کند.

🔸حال در‌ چنین وضعیتی باغ‌عباس آباد تاب یک مدعی جدید و پرحاشیه مانند شهرداری را ندارد و شورای عالی شهرسازی  باید مصوبه خود را ابطال کند. 

🔸این در حالی است که سال ۷۹ شرکت ایرانگردی و جهانگردی وقت با اداره منابع طبیعی قراردادی۳۰ ساله بست و پارک جنگلی عباس‌آباد را تحویل گرفت و یکسری تاسیسات و زیرساختهای لازم مانند برق و جاده را برای حضور گردشگران به این جنگل بکری که آثار تاریخی هم داشت، آورد.

🔸سال ۸۲ این محدوده تبدیل به پایگاه باغ‌های تاریخی بهشهر می‌شود.سال ۹۰ این باغ همراه با چند باغ دیگر ثبت جهانی شد و سال ۹۴ میراث فرهنگی از سوی منابع طبیعی خلع ید شد.

🔸داستان این گونه است که سال ۹۴ منابع طبیعی به میراث فرهنگی چندین اخطار می‌دهد که ۱۴ سال است این محدوده را اجاره کردید اما به تعهداتتان عمل نکردید و اگر به این روند ادامه دهید خلع ید می‌شوید. میراث فرهنگی هم با خیال خام این که اثر ثبت جهانی است اخطارها را پشت گوش می‌اندازد. سرانجام در‌ کمال ناباوری منابع طبیعی در سال ۹۴ میراث فرهنگی را خلع ید می‌کند.

📢و به این ترتیب از سال ۹۴ تا کنون مشخص نیست مدیریت این باغ با کجا است!

🔸به گزارش میراث‌باشی؛ ۴۲۰ هکتار عرصه و۱۱۰۰ هکتار حریم، در مجموع ۱۵۹۸ هکتار عرصه و‌حریم باغ عباس‌آباد را تشکیل می‌دهد که سه باغ ایرانی را در بر می‌گیرد و بزرگترین و منحصر به فردترین باغ ایرانی را داراست.

🔸آثار تاریخی این باغ حدود ۴۲۰ سال دارند و قدمتشان به دوره شاه عباس صفوی می‌رسد. دریاچه اطراف آن هم طبیعی نبوده و دست‌ساز و مربوط به دوره صفوی است. گورستان عصر آهن و یک‌محوطه تاریخی از دیگر شگفتی‌های عرصه ۴۲۰ هکتاری است.

https://is.gd/wsvLUl

https://instagram.com/miras_bashi
@mirasbashi

🔺شورای عالی معماری و شهرسازی
باید طرح ویژه بافت تاریخی شیراز را تهیه کند

‼️طراحی داخل حریم بافت تاریخی طبق قانون بر عهده میراث فرهنگی است

🖋#مریم_اطیابی

🔸به گزارش میراث‌باشی؛ به دنبال اعلام خبری از سوی رسانه‌ها  در ۱۷ دی ماه ۱۴۰۳  مبنی بر این که طرح جامع ۵۷ هکتاری بافت تاریخی-فرهنگی شیراز به تصویب رسید، همه دغدغه‌مندان بافت تاریخی شیراز به دنبال چند و چون این ماجرا بودند.

🔸یک کارشناس با اشاره به این که در طرح مصوب شورای عالی معماری و شهرسازی تلاش شده حاشیه‌هایی را که تیم طرفدار طرح ۵۷ هکتاری با مصوبه کمیسیون ماده ۵ به دنبال آن بودند به حداقل رساند، افزود: ابتدا همه تلاش‌ها این بود که اختیار از استان به شورای عالی باز گردد که‌ خوشبختانه میسر شد. در این روال طرح تایید شده در کمیسیون ماده ۵ طبق معمول باید به کمیته فنی ۳ با حضور تیمی از متخصصان برسد و چکش‌کاری‌های کارشناسی بشود و در نهایت به شورای عالی معماری برود. که این اتفاق افتاد. تمام تلاش هم شد خط مشکی( طرح پژوهشگاه) از روی نقشه برداشته شود.

🔸طرح کمیسیون ماده ۵ در کمیته فنی ۳ خیلی تعدیل و مقرر شد تخریبی صورت نگیرد.

🔸او تاکید کرد: چون از مرداد ۱۴۰۲ بافت تاریخی شیراز ثبت ملی شده است اختیار آن دیگر با شورای عالی معماری و‌ شهرسازی نیست و زیر نظر میراث فرهنگی است اما راه و شهرسازی مانند باقی ۱۶۸ محدوده بافت تاریخی مکلف به تهیه طرح ویژه است. چیزی که اکنون مصوب شده طرح ویژه نیست. این طرح تفصیلی توسعه حرم است.بنابراین این طرح جایگزین طرح ویژه نیست.

🔸او در خصوص تفاوت طرح ویژه و طرح تفصیلی توسعه حرم گفت: این دو یک تفاوت اساسی دارند. طرح توسعه برای مجموعه حرم مطهر است. طرح ویژه برای احیا زندگی مردم و کمک و حمایت به مردم برای برقراری جریان زندگی در بافت تاریخی.

🔸او ادامه داد: اکنون با مصوبه شورای عالی معماری و شهرسازی تلاش شده مصوبه بد کمیسیون ماده ۵ که با واکنش جدی کارشناسان و فعالان و خبرنگاران میراث فرهنگی مواجه بود، ملغی شود. در واقع هدف این مصوبه ملغی‌سازی طرحی است که طرفداران طرح ۵۷ هکتاری سالها به عناوین مختلف به دنبال آن بودند و عصاره آن را در طرح کمیسیون ماده ۵ گنجانده بودند.

🔸در دوره وزیر پیشین راه و شهرسازی هم تلاش‌های جدی شد که همان طرح کمیسیون ماده ۵ مصوب شود، این جلسات عقب افتاد و دولت تغییر کرد.

🔸اکنون صحبت این است که طرح کمیسیون ماده ۵  به تاریخ اردیبهشت ۱۴۰۱ باز می‌گردد زمانی که هنوز بافت ثبت ملی نشده بود. اکنون با ثبت ملی بافت تاریخی   طبق بند «۱۲» ماده (۳) قانون اساسنامه سازمان میراث فرهنگی کشور مصوب ۱۳۶۷ که می‌گوید تعیین حریم بناها، مجموعه‌ها، محوطه ها و تپه‌های تاریخی ثبت شده و ضوابط خاص معماری و طراحی داخل حریم بر عهده میراث فرهنگی است، طراحی داخل حریم برعهده میراث فرهنگی است.

🔸حالا باید به گونه‌ای پیش رفت که همه چیز سر دستگاه میراث فرهنگی آوار نشود اما در عین حال طرح هم تا جای ممکن تعدیل شود. تمام تلاش کمیته فنی ۳ این بوده که نخست آن مصوبه ناجور کمیسیون ماده ۵ تعدیل و‌ ملغی شود،دوم  مشخص شود که کجا طرح موضوعی، کجا طرح تفصیلی، کجا طرح طراحی شهری تهیه شود همه این اقدامات هم بلا استثنا باید مصوبه وزارت میراث فرهنگی را بگیرد و بعد ملاک عمل شود.

🔸اکنون باید منتظر امضا و خروج صورت‌جلسه این مصوبه در شورای عالی معماری و شهرسازی بود.

🔸در کمیته فنی ۳ تاکید شده بود که هیچ‌گونه تخریبی نباید صورت‌بگیرد، همان‌هایی را هم که تخریب کردند باید بدنه‌سازی و جداره‌سازی کنند، احیا پلاک‌ها و کاربری‌های فرهنگی و گردشگری مد نظر باشد و اجازه تخریب و صحن‌سازی نداشته باشند.

🔸آن قسمتی را هم که برای بیمارستان می‌کندند باید مانند قدیم همان بیمارستان باشد و طرحش باید به تصویب میراث فرهنگی برسد.این پهنه پیش‌تر هم بیمارستان بوده است.

🔸در کمیته فنی ۳ ، آنها خواستار این بودند قسمت جنوبی جزئی از صحن شود اما کمیته نپذیرفت و‌ اعلام کرد آن قسمت هم باید بیمارستان  شود و پلاک‌هایی هم‌که اطراف آن است به عنوان پلاک‌های خدمات درمانی حفاظت و احیا شوند. در مورد پلاک‌های تخریبی پیشین هم‌گفته شده باید احیا و تجدید بنا اتفاق بیفتد. و تاکید شده به علت ثبت ملی بودن حق مداخله تخریبی وجود ندارد.

🔸این گروه به دنبال یک بیمارستان بزرگ بودند اما چون معابراطراف تبدیل به معبر صحن شاهچراغ(ع) شده آن بیمارستان دیگر نمی‌تواند به کل شهر خدمات بدهد و باید بیمارستان پیشین دوباره احیا شود با همان اندازه و دیگر نمی‌توان بیمارستان بزرگتری ساخت.

🔻ادامه🔻

https://t.iss.one/mirasbashi/17870

https://instagram.com/miras_bashi

@mirasbashi

🔺وضعیت امروز موزه‌های ایران در گفت‌وگو با رضا دبیری‌نژاد/ بخش ۱

‼️موزه‌ها امروز فاقد ساختار و سازمانند

گزارش: #مریم_اطیابی #سعید_فتوحی

🔸رضا دبیری‌نژاد رییس موزه ملک در گفت و گو با میراث‌باشی درباره وضعیت فعلی موزه‌های ایران می‌گوید: موزه‌ها در وجهه سازمانی از محتوا خالی شدند. ما موزه‌های زیادی تولید کردیم که فاقد ساختار و سازمانند حتی موزه‌های خصوصی هم گرفتار همین موضوع هستند.

🔸موزه‌ها یک سازمان تخصصی هستند اما ما اینقدر موزه‌ها را تقلیل دادیم و آنها را به راحتی به ابزار تبدیل و فاقد محتوی کردیم، هر کسی توانسته وارد آن شود و آن بدنه تخصصی با دانش و تجربه مرتبط وجود ندارد.

🔸بنابراین موزه‌های ما امروز به یک صورت خالی از محتوی تبدیل شده‌اند.
شما دیگر موزه‌ها را با موزه‌دارهایش نمی‌شناسید، مثل هر صنفی که یکسری نماد و پیشکسوت و اهل موضوع و... دارد‌.

🎞ادامه در فیلم....

https://instagram.com/miras_bashi
@mirasbashi

🔺 آب تاریخ ۶ هزارساله چگاسفلی را  می‌برد؟

‼️برداشتن «بند» به جای درخواست کمک از وزارت نیرو!!!

🖋 #مریم_اطیابی

✅دکتر عباس مقدم - سرپرست کاوش‌های باستان‌شناسی تل چگاسفلی (پروژه‌ پیش از تاریخی زهره در نزدیکی بهبهان در استان خوزستان-) در گفت و گو با میراث‌باشی می‌گوید:

📢📢 این بار در سفری که چگاسفلی داشتم معاون میراث فرهنگی خیلی جدی گفت مجوز تخریب بند صادر  شده است!چون اگر بشکند ممکن است به روستا آسیب بزند؟ این در حالی است که بند ۳ کیلومتر پایین‌تر از روستاست، بعد هم اگر آب راه بیفتد هزار حفره سر راه است که آب را می‌بلعد، بعد اگر فکر می‌کنند بند ضعیف است یک بودجه استانداری بگذارد و آن را تقویت کند یا وزارت نیرو‌ کمک کند.اگر بند را بردارند گورهای پایین دست شسته می‌شوند و حفاری غیر مجاز می‌شوند و از بین می‌روند!!!

🔸داستان بند چگاسفلی از این قرار است که ما نمی‌خواستیم  گورستان را کاوش کنیم چون با  شرایط مالی و نداشتن آزمایشگاه مناسب، تصمیم داشتیم در یک موقعیت بهتر با بودجه مناسب برای کاوش بازگردیم.

🔸تا این که زمستان سال ۹۴روزی که برای ارزیابی سایت کاوش رفتیم ، یک سر هم به سمت گورستانی رفتیم و متوجه شدیم یکی از‌ گورهایی که سنگ گورش را تابستان دیده بودیم حفاری غیر مجاز شده است و‌ همین باعث شد ما آنجا را کاوش کنیم.

🔸پس از کاوش‌ها متوجه شدیم اگر  بندی« سد محلی کوچک» را در بالا دست بزنیم، کمتر آب حاصل از بارندگی‌ها گورها را می‌شورد و محتوای آنها مشخص می‌شود.

🔸حتی روزی که خانم حمیده چوبک  رییس پژوهشکده و اقایان باستان‌شناس جلیل گلشن، ناصر نوروززاده چگینی، جبرییل نوکنده و خسرو نشان مدیرکل میراث فرهنگی وقت استان خوزستان از کاوش‌های ما بازدید کردند، ما اعلام کردیم ضروری است در بالادست یک بند ایجاد شود. من پیش‌تر از  کوروش محمدخانی( دکتری باستان‌شناسی) که در حوزه ژئومورفولوژی تخصص دارد و  آن زمان عضو تیم بود خواستم مطالعه‌ای انجام دهد که این بند کجا احداث شود، او هم این کار را انجام داد و با طرح موضوع و امضا صورتجلسه‌ای قرار شد معاونت فنی استانداری یک بودجه‌ای بگذارد تا بند ایجاد شود.

🔸ایجاد بند در اطراف روستا مسبوق به سابقه بود. سطح آب‌های زیر زمینی با این بندها حفظ شده، سیلاب کمتر رخ می‌دهد و حال محیط زیست منطقه بهتر است.

🔸من پیشنهاد دادم بودجه را به روستا بیاورند و  از تجربه همین روستاییان کمک بگیرند چرا که آنها دو بند دیگر  در اطراف روستا احداث کرده‌ بودند. بماند پیمانکار و مشاور استاندار چه کردند!

🔸اما در نهایت دهیار و‌ بخشدار وقت خیلی کمک کردند و امکانات آوردند و این بند را تا حدودی درست کردند.

‼️جالب اینکه همین تابستان با یکی از روستاییان صحبت می‌کردم، گفت :از وقتی این بند را زدید، عمق چاه‌ها را برای رسیدن به آب، بیشتر نکردیم. سطح آب‌های زیرزمینی با این بند بالا آمده و...

🔸حالا نمی‌دانم چرا عده‌ای پایشان را در یک کفش کرده‌اند که اگر این بند بشکند، به روستا آسیب می‌زند و عباس مقدم و میراث فرهنگی مقصرند!

🔸در صورتی که آن زمان برای همین بند، از مهندسان آب‌خیزداری هم دعوت و صحبت کارشناسی کردیم.

🔸به گزارش میراث‌باشی؛ از سال ۹۷ محوطه چگاسفلی در فهرست انتظار ثبت جهانی است و گفته شده  ۴۰ خانوار این روستا جابه‌جا و عرصه آزاد شود. امری که با بی‌اهمیتی موضوع برای وزارت میراث‌فرهنگی، وزارت مسکن و شهرسازی و بنیاد مسکن تاکنون انجام نشده تا روستای باستانی که خانه‌ها دقیقا روی عرصه قرار دارند، جابه جا شوند.

✅محوطه‌ای که به گفته باستان‌شناسان حتی از شوش هم مهمتر است.

🔹به گزارش میراث باشی؛ «تل چگاسفلی» در دشت «زیدون» و در حاشیه‌ جنوبی رودخانه زهره یکی از وسیع‌ترین محوطه‌های پیش از تاریخ  جنوب غربی ایران در دهه ۱۹۷۰.م توسط هیاتی به سرپرستی «هانس نیسن» از مؤسسه‌ی شرق شناسی دانشگاه شیکاگو شناسایی و در سال ۱۳۸۸  ثبت ملی شد.

‼️ باستان‌شناسان در کاوش‌های نیمه دهه ۹۰ در چگاسفلی سنگ نگاره‌ای با نقش دو بز رو به روی هم یافته‌اند.این نقش‌ها سه هزار سال بعد به شکل دو غزال عربی روی گورهای «العین» امارات  دیده شده با این تفاوت که اماراتی‌ها محوطه باستانی‌شان را ثبت جهانی کردند ما فاضلاب کشی!!!!

‼️بماند که سنگ‌نگاره «هزور»  فلسطین هم به دوره برنز می‌رسد یعنی ۱۲۰۰ سال پیش از میلاد.

🔸اما استل‌ها( سنگ‌نگاره‌‌های) چگاسفلی ۳۸۰۰ سال از یافته‌های هزور قدیمی‌ترند.

‼️همچنان که باستان شناسان، پیکرک‌هایی در نواحی شرقی و غربی عربستان یافته‌اند که نشان از تأثیر چگاسفلی روی آنها دارد.

🔸کاوش‌های چگاسفلی تعلق خلیج فارس به ایرانی‌ها را به ۶ هزار سال پیش برده است.

https://is.gd/Y5Ez0V

https://instagram.com/miras_bashi
@mirasbashi