‍ 📰 توسعه‌ ترانس خزر و حذف اصلاحیه جکسون وانیک، راهبرد ایالات متحده برای تقویت حضور در آسیای مرکزی

۶ سپتامبر، شورای آتلانتیک با انتشار یک مقاله، از شرایط فعلی آمریکا در آسیای مرکزی نوشت؛ در ادامه، پس از روشن سازی اهمیت این منطقه، ذیل عنوان "کاری که آمریکا باید انجام دهد" به پیشنهاد چند راهبرد کلیدی برای تقویت حضور ایالات متحده در آسیای مرکزی پرداخت.

(لازم به ذکر است، شورای آتلانتیک اندیشکده ای در حوزه روابط بین‌الملل است که برای تقویت مشارکت ایالات متحده با شرکا، ایجاد آینده ای مشترک به رهبری آمریکا در جهان و برای پیشبرد اهداف آن در بسترهای علمی و تحقیقاتی تلاش می کند.)

⬅️ اهمیت آسیای مرکزی

چنین می نویسد: پنج جمهوری آسیای مرکزی قزاقستان، ازبکستان، قرقیزستان، تاجیکستان و ترکمنستان که بین ایران، افغانستان، چین و روسیه قرار گرفته اند؛ در مجموع بیش از 78 میلیون نفر جمعیت شامل می شوند. گنجینه ای از منابع طبیعی که یک منطقه را کامل اشغال کرده است. کشورهایی با موقعیتی استراتژیک در قلب اوراسیا که یک نقش ناشناخته در معماری امنیت بین المللی دارند.

افزایش حضور چین در آسیای مرکزی، موقعیت ژئواکونومیک برتری را در برابر غرب به پکن خواهد داد و آزادی عمل آن را در طراحی ها و اقدامات بين المللی افزایش می دهد. علاوه بر این، چین می‌تواند با قطع دسترسی غرب به منبع جایگزین نوظهور عناصر خاکی کمیاب در آسیای مرکزی، انحصار هژمونیک پکن بر استخراج و پردازش عناصر کمیاب خاکی را که برای فناوری‌های سبز در حال توسعه است تحکیم کند.

افزود: اگرچه دولت بایدن بر پتانسیل ژئوپلیتیکی و ژئواکونومیکی منطقه واقف است، اما تا امروز اقدامی در تراز رقیبان خود انجام نداده است. در حالی که هیچ از رؤسای جمهور ایالات متحده تاکنون از آسیای مرکزی دیدن نکرده اند، رؤسای جمهور چین و روسیه اقدامات مهمی را انجام داده اند. نشست سران چین و آسیای مرکزی در ماه می، باعث افزایش سرمایه گذاری چین در منطقه شد. پکن در حال حاضر بزرگترین مصرف کننده گاز آسیای مرکزی است. در چنین شرایطی، با کاهش نفوذ روسیه در منطقه، نه ایالات متحده بلکه چین پیشرو در پر کردن خلأ قدرت در این منطقه است. با این حال، بالاخره آمریکا یک نشستی را با سران آسیای مرکزی برنامه ریزی کرده است که بیانگر توجه جو بایدن به این نکات است.

⬅️ کاری که آمریکا باید انجام دهد

شورای آتلانتیک، ذیل این عنوان چنین نوشت:

1️⃣ تقویت پلتفرم C5+1؛

ایالات متحده اقداماتی را برای تقویت دیپلماسی خود انجام داده است، اما کافی نیست. از سال 2015 که پلتفرم دیپلماتیک C5+1 برنامه ریزی شد، شروع خوبی برای تقویت همکاری بود؛ ذیل آن نیز چنیدن کارگروه مشترک اقتصادی، امنيتی، انرژی و... آغاز به فعالیت کردند. علی رغم وجود وجود بودجه و ظرفیت کافی، این گروه ها اغلب فاقد دخالت مستقیم در سطح کابینه ایالات متحده و تصمیم گیری مستقل هستند. نشست آتی سران آمریکا و آسیای مرکزی، قدم مهمی برای تقویت و تاکید به این قالب همکاری است و این پلتفرم را از وضعیت کنونی خارج خواهد کرد.

2️⃣ حذف اصلاحیه جکسون وانیک؛

کشورهای منطقه بویژه قزاقستان، ازبکستان و تاجیکستان، علیرغم پایبندیشان به مقررات صندوق بین المللی پول و سازمان تجارت جهانی، معمولاً نمی توانند با ایالات متحده تجارتی دائمی و بلندمدت انجام دهند؛ به دلیل وجود یک قانون قدیمی یعنی - اصلاحیه جکسون وانیک - که برای حمایت از مهاجران یهودی اتحاد جماهیر شوروی وضع شده بود. لغو اصلاحیه جکسون وانیک توسط کنگره، ایالات متحده را قادر می سازد تا اقتصاد و بازارهای آسیای مرکزی را تقویت کند و در عین حال، هدف سیاست خارجی ایالات متحده برای مقابله با نفوذ چین در منطقه را پیش ببرد.

3️⃣ توسعه ترانس خزر و کریدور میانی؛

می نویسد: برای مقابله با اشتباهات گذشته و حمایت از روابط قوی تر، ایالات متحده باید قدم بزرگی برای ادغام اقتصادی پنج کشور آسیای مرکزی بردارد؛ توسعه زیرساخت های ترانس خزر و تقویت کریدور میانی. این امر به کشورهای آسیای مرکزی امکان می دهد تا با کشورهای قفقاز برای توسعه کامل کریدور میانی همکاری کنند؛ مسیری از آسیای مرکزی به جهان از طریق دریای خزر و قفقاز که ضمن دور زدن روسیه، منطقه را غنی خواهد کرد. کمک به بازیگران محلی در این زمینه، می‌تواند یک مبنای اقتصادی بلندمدت را برای ایجاد تعادل بین نفوذ چین و روسیه مقابل ایالات متحده در منطقه ایجاد کند.

4️⃣ تقویت امنیت منطقه و همکاری های نظامی.

⬅️ در پایان افزود: آمریکا تاکنون فرصت های زیادی را از دست داده است و اگر شرایط این چنین ادامه یابد، اخبار بیشتری از موفقیت های چین خواهیم شنید. در چنین شرایطی، نشست آتی فرصتی طلایی برای آمریکا است.


#آسیای_مرکزی
#آمریکا #چین #روسیه
#بازی_بزرگ
#ترانس_خزر #کریدور_میانی

کانال #مرکز_مطالعات_تاجیکستان | ماوراء النهر:
@mavaraonnahr

📰 ۱۴ سپتامبر، تاجیکستان میزبان پنجمین نشست مشورتی سران آسیای مرکزی بود. نشستی با حضور رؤسای جمهور پنج کشور منطقه، کاخا ایمنادزه نماینده دبیر کل سازمان ملل و حضور افتخاری الهام علی‌اف رئیس جمهور آذربایجان.

در ماوراءالنهر بخوانید: آنچه در پنجمین نشست سران آسیای مرکزی گذشت

#آسیای_مرکزی
#تاجیکستان #قرقیزستان #ازبکستان #قزاقستان #ترکمنستان
#انرژی #آب #ترانزیت #لجستک #حمل_و_نقل #کریدور

کانال #مرکز_مطالعات_تاجیکستان | ماوراء النهر:
@mavaraonnahr

📰 اولین نشست وزرای حمل و نقل آسیای مرکزی و چین

۲۵ و ۲۶ سپتامبر، در حاشیه مجمع جهانی حمل و نقل پایدار در پکن، اولین نشست وزرای حمل و نقل آسیای مرکزی و چین برگزار شد.

در نتیجه این نشست، سندی در چارچوب طرح یک کمربند یک جاده پکن، با هدف تعمیق روابط لجستیکی و حمل و نقل چین و آسیای مرکزی به امضا رسید.

پیش از این نیز، اولین نشست وزرای کشاورزی چین و آسیای مرکزی ۱۹ سپتامبر سال جاری در شهر یانگلین برگزار شد.

#آسیای_مرکزی
#چین #روسیه #آمریکا
#جاده_ابریشم #حمل_و_نقل #لجستیک
#کریدور

کانال #مرکز_مطالعات_تاجیکستان | ماوراء النهر:
تلگرام | ایتا
@mavaraonnahr

📰 سرمایه‌گذاری آمریکا در صنعت حمل و نقل قزاقستان

مدیرعامل شرکت آمریکایی Wabtec، در جریان سفر سران آسیای مرکزی به نيويورک، با قاسم جومارت توکایف رئیس جمهور قزاقستان به گفتگو نشست.

در این گفتگو، یادداشت قرارداد سرمایه‌گذاری ۱ میلیارد دلاری این شرکت در صنعت حمل و نقل قزاقستان، که شامل انتقال فناوری، ایجاد یک مرکز مهندسی و احداث خط تولید لوکوموتیو در قزاقستان است، به امضا رسید.

توکایف اظهار داشت، که این اقدام به توسعه مسیر حمل و نقل بین المللی ترانس خزر کمک می کند و مبنایی برای سایر پروژه های زیرساختی خواهد شد.

#آسیای_مرکزی
#قزاقستان #آمریکا
#حمل_و_نقل #ترانس_خزر
#کریدور_میانی #همکاری #نفوذ

کانال #مرکز_مطالعات_تاجیکستان | ماوراء النهر:
تلگرام | ایتا
@mavaraonnahr

📰 شکست ایران از ترکیه در آسیای مرکزی با ایفای نقش آذربایجان

بنیاد جیمزتاون آمریکا در مقاله ای با توجه به رقابت کشورهای منطقه و جهان بر سر نفوذ در آسیای مرکزی، به بررسی و مقایسه عملکرد ایران و ترکیه با در نظر داشت حضور فعالانه آذربایجان در این منطقه پرداخت:

ایران همواره برای نفوذ در آسیای مرکزی، در مبارزه ای دشوار با ترکیه قرار داشته است. در سه دهه گذشته، تهران با موفقیت از دو عامل در این مبارزه استفاده کرده است. از یک سو، جمهوری اسلامی بر روابط خود با تاجیکستان تکیه کرده است، کشوری که مردم آن به زبان فارسی صحبت می کنند، هرچند مردم آن به جای مکتب شیعی، از اسلام سنی پیروی می کنند. این تمایز زمانی که برای اولین بار ظاهر شد اهمیت چندانی نداشت، زیرا سیاست های ضد مذهبی اتحاد جماهیر شوروی باعث شده بود تاجیک ها کمتر به این تفاوت اهمیت بدهند. روابط دوشنبه و تهران همیشه هموار و آسان نبوده، اما به طور کلی بهتر از روابط ایران و سایر کشورهای منطقه بوده است.

بنیاد جیمزتاون درباره پنجمین نشست سران آسیای مرکزی می نویسد: رویداد کلیدی در تحولات اخیر، پنجمین نشست سران آسیای مرکزی در دوشنبه بود. از سال 2018 تا کنون چهار نشست در این چارچوب برگزار شده است. اما نشست اخیر به دلیل حضور الهام علی اف رئیس جمهور آذربایجان به عنوان "میهمان افتخاری" از نشست های گذشته متمایز گشت. با وجود اینکه نشست اخیر در تاجیکستان غیر ترک برگزار شد، اما بیش از اجلاس های گذشته منعکس کننده "شاخصه های ترکی" بود. به عقیده ناظران منطقه ای، واضح است که اکنون تاجیکستان دیگر رفتاری مبنی بر یک کشور فارس زبان اهل سنت از خود نشان نمی‌دهد و به طور فزاینده ای به عنوان یک کشور همکار آسیای مرکزی عمل می کند.

❗️ آذربایجان نقش کلیدی در کمک به ترکیه برای گسترش نفوذ منطقه ای خود دارد. کارشناسان طرفدار مسکو در کانال تلگرامی «جمهوریت» تاجیکستان با اشاره به این موضوع تصریح کردند که حضور آذربایجان بخشی از «تلاش بلندمدت ترکیه برای تضعیف اقتدار ایران در آسیای مرکزی» است. به گفته آنها «نفوذ مستقیم آنکارا بر دوشنبه از نگاه ایران به عنوان یک اقدام تجاوزکارانه از سوی ترکیه تلقی خواهد شد و بنابراین، دولت ترکیه برای جلوگیری از این موضوع، آذربایجان را به عنوان بستر و ابزار نفوذ خود قرار داده است»، آنکارا مطمئن است که باکو می‌تواند دوشنبه را از تهران دور کرده و در درازمدت، روابط نزدیکی که مردم ایران و تاجیک را به هم متصل می‌کند، از بین ببرد.

ادامه... در نسخه کامل ⬇️

#آسیای_مرکزی #تاجیکستان #قزاقستان #ایران #ترکیه #آذربایجان #ترانس_خزر #کریدور_میانی #آمریکا #چین #روسیه #نفوذ #بازی_بزرگ_جدید


کانال #مرکز_مطالعات_تاجیکستان | ماوراء النهر:
تلگرام | ایتا
@mavaraonnahr

📰 ملاقات وزرای خارجه آذربایجان و تاجیکستان؛ انرژی و ترانزیت در نقطه تمرکز

⬅️ ۹ اکتبر، در چارچوب بیست و هفتمین نشست شورای وزیران خارجه "اکو"، سراج‌الدین مهرالدین وزیر خارجه تاجیکستان و جیحون بایراموف وزیر خارجه آذربایجان به گفتگو نشستند.

📄 طرفین با ابراز تمایل به گسترش روزافزون روابط دوجانبه دوشنبه و باکو، به ضرورت بهره‌گیری از تمامی فرصت ها برای توسعه روابط تجاری بویژه سرمایه‌گذاری دو کشور در حوزه های برق آبی، حمل و نقل، ارتباطات، کشاورزی و گردشگری تاکید شد.

📄 گفتنی‌ست، پیش از این نیز در تاریخ ۶ اکتبر، سفیر تاجیکستان با وزیر علوم و آموزش آذربایجان، و ۲۵ سپتامبر با رئیس آژانس سرمایه‌گذاری این کشور به گفتگو نشسته بود.


#آسیای_مرکزی
#تاجیکستان #آذربایجان
#رژیم_صهیونیستی #اسرائیل
#کریدور_میانی #ترانس_خزر

کانال #مرکز_مطالعات_تاجیکستان | ماوراء النهر:
تلگرام | ایتا
@mavaraonnahr

#بسته_تحلیلی شماره ۴ (بخش اول)

🗂 کریدور میانی

📰 تحلیل ها:
● پروژه بزرگ حذف ایران از نقشه ترانزیتی
● حمایت رژیم صهیونیستی از طرح «کریدور میانی»
● حذف ایران و روسیه از جاده ابریشم
● توسعه‌ ترانس خزر (کریدور میانی) و حذف اصلاحیه جکسون وانیک، راهبرد ایالات متحده برای تقویت حضور در آسیای مرکزی
● کریدور میانی پروژه قرن بیست و یکم اروپا
● کریدور میانی، نوار محاصره ایران از شمال و نفوذ ناتو

📰 توسعه کریدور میانی از محورهای گفتگوی غرب-آسیای مرکزی:
● جوزپ بورل: باید از کریدورهای حمل‌ونقل جدید که به روسیه وابسته نیستند (کریدور میانی)، استفاده کنیم
● استراتژی و راهبرد اتحادیه اروپا برای تقویت اتصال به آسیای مرکزی؛ ترانس خزر در نقطه تمرکز
● برگزاری رویداد "کریدور میانی" توسط USAID در تاجیکستان
● همکاری ازبکستان و ایالات متحده در پروژه کریدور میانی
● افزایش ظرفیت ها و تسهیل روند گمرکی ترانزیت کریدور میانی
● آسیای مرکزی و قفقاز در پروژه اوراسیایی اردوغان. یادداشت اول | دوم


📍بسته شماره ③ | ② | ①


#آسیای_مرکزی
#کریدور_میانی #آمریکا #روسیه #ایران

کانال #مرکز_مطالعات_تاجیکستان | ماوراء النهر:
تلگرام | ایتا
@mavaraonnahr

📰 مجمع تجاری "اروپا-ازبکستان ۲۰۲۳" برگزار شد

⬅️ ۲۷ اکتبر، بروکسل میزبان نشست تجاری سالانه "اروپا-ازبکستان ۲۰۲۳" بود. این مجمع با حضور ۱۲۰ نفر تاجر، سرمایه‌گذار و نماینده دیپلماتیک و همچنین با حضور آنلاین ۸۰۰ نفر دیگر برگزار شد.

📄 هدف این مجمع تجاری، توسعه روابط تجاری ازبکستان و اتحادیه اروپا (گفتگو در زمینه‌های انرژی سبز، حمل‌ونقل و ترانزیت و...)، بررسی چشم انداز همکاری‌های تجاری و آسیب‌شناسی از وضعیت فعلی روابط اقتصادی بود.

📄 به گزارش کازینفورم و به نقل از یک مقام دولتی ازبکستان، طرفین در این نشست بر کشف راه‌های توسعه "کریدور میانی" و بررسی نقاط ضعف آن تمرکز داشتند.


#آسیای_مرکزی
#ازبکستان #اتحادیه_اروپا #اقتصاد #کریدور_میانی

کانال #مرکز_مطالعات_تاجیکستان | ماوراء النهر:
تلگرام | ایتا
@mavaraonnahr

‍ 📰 بیانیه مشترک نشست C5+1 در سمرقند

⬅️ ۲۴ اکتبر سال جاری، نشست آسیای مرکزی و آمریکا (C5+1) در سمرقند با حضور مقامات بلندپایه آسیای مرکزی و سامانتا پاور مدیر USAID برگزار شد.

📄 اجلاس C5+1 در سطح وزیران (سرمایه‌گذاری، اقتصاد، تجارت) با حضور مدیر USAID برگزار شد و طرفین حول توسعه اتصالات منطقه‌ای در زمینه های انرژی، اطلاعات، حمل و نقل و ترانزیت به بحث و تبادل نظر پرداختند و سامانتا پاور نیز در جریان این نشست، به طور کامل از جزئیات سرمایه‌گذاری جدید ایالات متحده در ازبکستان پرده برداشت.

⬅️ در نتیجه این نشست، بیانیه‌ای ۱۴ بندی به امضا رسید که در ادامه به گوشه هایی از آن اشاره می شود:

• آمریکا در بند اول این بیانیه متعهد به تضمین آینده‌ای مرفه برای آسیای مرکزی و همراهی مستمر برای کاهش پیامدهای منفی تحولات بین المللی اخیر شده است.

• در بندهای سه، چهار و پنج این بیانیه به مسئله مقابله با بحران های آب و هوایی، تمایل مشترک طرفین برای همکاری در حوزه انرژی سبز و آب اشاره شده و ایالات متحده متعهد به حمایت از توسعه و اتصال سیستم های انرژی منطقه شده است.

• در بند هشتم، نهم و دهم به اهمیت توسعه توان و اتصالات حمل‌ونقلی آسیای مرکزی و به طور کلی به مسئله کریدورهای ترانزیتی از جمله ترانس خزر اشاره شده و به نیاز منطقه‌ به سرمایه‌گذاری های آمریکا تاکید شده است.

• در آخر نیز، ایالات متحده به تعهد خود نسبت به حمایت از استقلال، حاکمیت و تمامیت ارضی کشورهای آسیای مرکزی تأکید کرده است.


#آسیای_مرکزی
#تاجیکستان #ترکمنستان #قزاقستان #قرقیزستان #ازبکستان
#غرب #آمریکا #نفوذ
#کریدور_میانی #ترانس_خزر
#بازی_بزرگ_جدید

کانال #مرکز_مطالعات_تاجیکستان | ماوراء النهر:
تلگرام | ایتا
@mavaraonnahr

‍ 📰 فرصت‌های کشورهای خلیج‌فارس در اقتصاد نوظهور قزاقستان و کریدور میانی

⬅️ چکیده یادداشت "منتدی‌الخلیج‌الدولی":

آسیای مرکزی (C5) منطقه‌ای سرشار از منابع انرژی حیاتی است، هیدروکربن‌ و سایر عناصری که برای تحول انرژی سبز در جهان حیاتی است، در این منطقه وجود دارد. این فراوانی به کشورهای این منطقه نقشی کلیدی در توسعه انرژی قرن بیست و یکم داده است و همه قدرت‌های بزرگ بین‌المللی به دنبال تقویت روابط دوجانبه و چندجانبه خود با این کشورها برای موقعیت بهتر در آینده هستند.

آسیای مرکزی به دلیل موقعیت استراتژیک خود در میانه خشکی اوراسیا به سرعت به میدان رقابت قدرت های بزرگ تبدیل شده است. C5 به طور جمعی "کریدور میانی" را کنترل می کنند، یک مسیر ترانزیتی که چین را به اروپا متصل می کند و ایران و روسیه را با ترانزیت کالا از شرق آسیا از طریق دریای خزر دور می زند. اگر این مسیر تجاری به طور کامل محقق شود، ایران و روسیه را از تجارت زمینی بین اروپا و خاور دور خارج می کند و ضربه‌ای حیرت‌آور به اقتصاد روسیه وارد کرده و منافع روسیه و چین را از هم جدا می کند. این یک رقص دیپلماتیک ظریف در منطقه ایجاد کرده است که بازیگران محلی و بین المللی - از جمله کشورهای شورای همکاری خلیج فارس - به شدت از آن آگاه هستند.

⬅️ تحرکات شورای همکاری خلیج فارس

در کنار چین و ایالات متحده که برای نفوذ و تماس های اقتصادی در سراسر اوراسیا با یکدیگر رقابت می کنند، کشورهای شورای همکاری خلیج فارس (GCC) نیز علاقه زیادی به تقویت توسعه منطقه نشان داده‌اند.

آرمان شاکالیف وزیر تجارت قزاقستان، اخیرا بر تعهد کشورش برای تقویت تجارت دوجانبه با امارات متحده عربی، با تمرکز بر کشاورزی و تلاش برای رسیدن به یک میلیارد دلار در تجارت دوجانبه سالانه تاکید کرد. عربستان سعودی نیز متعهد به انجام سرمایه گذاری های قابل توجه در این کشور با هدف بهبود زیرساخت های تجاری خود شده است. قزاقستان به طور فعال ابتکارات زیست محیطی، اجتماعی و حاکمیتی (ESG) را برای تسهیل این رشد دنبال می کند. این کشور تلاش کرده است تا خود را در جایگاه یک مرکز حمل و نقل و لجستیک حیاتی، ایجاد کننده مسیرهای تجاری جدید و همکاری با شرکت های لجستیکی، قرار دهد. قزاقستان همچنین خود را متعهد به رسیدگی به کمبودهای جهانی غذا از طریق پروژه های کشاورزی و صنعتی کرده و در عین حال بر شفافیت و کارایی در فرآیندهای تجاری و سرمایه گذاری تاکید دارد.

عربستان سعودی همچنین 14 میلیارد دلار قرارداد جدید با ازبکستان در سال 2022 امضا کرده است. قزاقستان نشان داده است که مایل است صادرات خود به خلیج فارس را برای جذب تجارت و سرمایه گذاری بیشتر گسترش دهد. برنامه‌های سرمایه‌گذاری شورای همکاری خلیج فارس طیف وسیعی از صنایع از جمله کشاورزی، انرژی و آموزش را پوشش می دهد که عمق همکاری بین دو حوزه را نشان می دهد.

شرکت دولتی عربستان سعودی ACWA Power متعهد شده است 13.5 میلیارد دلار در پروژه های انرژی پاک در قزاقستان و ازبکستان اختصاص دهد. این سرمایه گذاری ها با الگوی بزرگ تری از کشورهای شورای همکاری خلیج فارس و آسیای مرکزی که تلاش می کنند تجارت، حمل و نقل و چشم اندازهای مرتبط با انرژی را از طریق تعامل سیاسی و اقتصادی تقویت کنند، مطابقت دارد. از آنجایی که منطقه آسیای مرکزی نقشی کلیدی در کاهش تغییرات آب و هوایی ایفا خواهد کرد و منطقه خلیج فارس به طور منحصر به فردی آسیب پذیر است، سرمایه گذاری های شورای همکاری خلیج فارس در صنایع انرژی های تجدیدپذیر قزاقستان و ازبکستان نشان دهنده تعهد مشترک برای کاهش تغییرات آب و هوایی و پیشبرد پایداری در سراسر جهان است.

#آسیای_مرکزی #شورای_همکاری_خلیج_فارس
#کریدور_میانی #قزاقستان

کانال #مرکز_مطالعات_آسیای_مرکزی | ماوراء النهر:
تلگرام | ایتا | توییتر
@mavaraonnahr