📰‍ ماجرای توزیع رایگان شاهنامه فردوسی در تاجیکستان به فرمان رئیس‌جمهور این کشور

⬅️ ۵ دسامبر سال جاری، مراسم بزرگداشت باباجان غفورف مورخ و نویسنده کتاب "تاجیکان" در دوشنبه با سخنرانی امامعلی رحمان رئیس‌جمهور تاجیکستان برگزار شد. وی در این سخنرانی خبر داد که کتاب شاهنامه فردوسی به‌طور رایگان به هر خانواده تاجیک اهدا خواهد شد و هدف این اقدام را آگاهی مردم از تاریخ و فرهنگ خود اعلام نمود.

📄 این اقدام، در تاجیکستان و ایران با حواشی زیادی روبه‌رو شد. برخی امامعلی رحمان را تمجید نموده وی را احیاگر فرهنگ و زبان فارسی و تاریخ آریائیان معرفی کردند. این درحالی‌ست که این نسخه از شاهنامه فردوسی که در تاجیکستان توزیع خواهد شد، به خط سیریلیک نگاشته شده؛ زبان فارسی لکن با خط روسی. از این رو شاهد واکنش‌هایی از سوی شخصیت‌های ادبی و فرهنگی فارس‌زبان بودیم؛ استاد شفیعی کدکنی شاعر و نویسنده، در یک مصاحبه مستقیما از این اقدام انتقاد نمود و اظهار داشت: "توزیع شاهنامه به خط سیریلیک، توسعه خط و زبان روسی به بهانه تقویت فرهنگ ملی است."

📄 برخی از فعالان فرهنگی و اجتماعی تاجیک نیز معتقد بودند به‌دلیل اینکه خط فعلی تاجیکستان خط سیریلیک است، نمی‌توان از این اقدام انتقاد نمود، از طرفی نیز نمی‌توان این اقدام را در راستای احیای زبان و فرهنگ دانست و توزیع انبوه آن فقط خط جعلی سیریلیک را در این کشور تثبیت می‌نماید، لذا قابل تمجید نیز نخواهد بود. این ماجرا در رسانه‌های ایران نیز منعکس گشت و برخی از آن‌ها به حواشی آن نیز وارد شده و نظر خود را منتشر نمودند.

⬅️ ۱۸ دسامبر سال جاری، قاهر رسول‌زاده نخست‌وزیر تاجیکستان در نشست شورای سران دولت‌های کشورهای مشترک المنافع در مسکو که در خصوص روابط فرهنگی و بشردوستانه دایر گردید، تاکید نمود که زبان روسی در تاجیکستان از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است و در قانون اساسی این کشور به‌عنوان زبان ارتباطات بین اقوام معرفی شده است. وی همچنین اظهار داشت: "بیش از ۸۰درصد وب‌سایت‌های جمهوری تاجیکستان به زبان روسی هستند و زبان روسی در تمام سطوح آموزشی از مهدکودک‌ها تا دانشگاه‌ها تدریس می‌شود." این درحالی‌ست که حتی یک نشریه رسمی در تاجیکستان به خط فارسی نشر نمی‌شود.

📄 همچنین گفتنی‌ست، آموزش الفبای فارسی در مدارس تاجیکستان از کلاس چهارم تا هفتم تحت عنوان "الفبای نیاکان" آموزش داده می‌شد، که البته آن هم محدود گشت و کودکان از سنین بالاتری آغاز به یادگیری الفبای فارسی می‌کنند. این درحالی‌ست که بر اساس برنامه جدید آموزشی این کشور یعنی "استراتژی رشد معارف تاجیکستان ۲۱-۲۰۳۰"، زبان روسی به‌عنوان زبان دوم و زبان ارتباطات بین قومی در تاجیکستان معرفی شده و آموزش آن از کلاس اول آغاز می‌شود؛ و در رتبه بعد به انگلیسی به‌عنوان زبان بین‌المللی در این برنامه توجه شده که آموزش آن هم از کلاس اول آغاز می‌شود.

📄 بازگشت به الفبای فارسی در تاجیکستان پس از استقلال مطرح گردید و سال‌ها یکی از موضوعات اصلی در محافل فرهنگی و ادبی این کشور بود. زبان رسمی تاجیکستان پس از استقلال فارسی-تاجیکی اعلام شد؛ اما سال ۱۹۹۹ شاهد حذف پسوند فارسی از کنار تاجیکی بودیم و دولت تاجیکستان به‌شکل خاموشی به‌دنبال هویت‌بخشی به زبان تاجیکی با خط جعلی سیریلیک رفت. پس از استقلال این کشور، قانونی وضع شده بود که دولت را موظف به برنامه‌ریزی برای احيای خط می‌کرد؛ اما به‌مرور این قانون نیز کنار گذاشته شد و سال ۲۰۰۸ رسما امامعلی رحمان با تغییر خط از سیریلیک به فارسی مخالفت نمود.

⬅️ برخی کارشناسان سیاست‌های رئیس‌جمهور تاجیکستان در حوزه زبان و فرهنگ این کشور را از مهم‌ترین عوامل رکود زبان فارسی و عدم ترویج آن در تاجیکستان می‌دانند. دولت تاجیکستان در پی اقداماتی با هدف هویت‌بخشی به زبان تاجیکی و خط جعلی سیریلیک، دست به اقداماتی همچون محدودسازی تعلیم ادبیات فارسی در مدارس و حذف پسوند زبان فارسی از کنار تاجیکی زد‌. سال ۲۰۰۹ با تصویب قانون زبان جدید، دولت زبان رسمی تاجیکستان را تاجیکی اعلام نمود و این بار به مستقل‌بودن تاجیکی تاکید داشت.

📄 این رویکرد موجب شده است که امروزه زبان روسی تبدیل به زبان علم در این کشور شود و بسیاری از دانشمندان معاصر تاجیکستان کتاب‌های خود را به روسی چاپ می‌کنند و حتی کلاس‌ها و برنامه‌های خود را به زبان روسی اجرا می‌کنند. در میان مردم نیز چنین شده و فردی که به زبان روسی مسلط نباشد، گویا بی‌سواد است. کارشناسان، جدایی از خط فارسی و سپس رویکرد مذکور دولت نسبت به زبان فارسی و از طرفی توجه ویژه آن به زبان روسی را مهم‌ترین عوامل این پدیده می‌دانند.

#آسیای_مرکزی #تاجیکستان #زبان #فرهنگ #فارسی

کانال #مرکز_مطالعات_آسیای_مرکزی | ماوراء النهر:
تلگرام | ایتا | توییتر
@mavaraonnahr

‍ 📰 بیانیه جنبش "وطندار" تاجیکستان در پی حادثه تروریستی کرمان

⬅️ داداجان عطاالله روزنامه‌نگار، سیاستمدار و رهبر جنبش "وطندار" تاجیکستان، در پی حادثه تروریستی کرمان، بیانیه این جنبش را در صفحه فیس‌بوک خود منتشر نمود که به شرح ذیل است:

بیش از صد کُشته و زیاده از دوصد زخمی در یک روز زمستانی کار دست کیست؟

سالهاست، که امریکا و اسرائیل، ایران را تهدید می‌کنند. مخصوصاً، بعد جنگ با فلسطین. دو شیطان، یکی کوچک و دیگری کلان آرزو می‌کنند که در خریطه جهان ایران نباشد. اگر باشد هم، ایرانی باشد که از واشنگتن یا تل‌آویو اداره شود. مثل اکثر کشورهای خاورمیانه.

اگر ایران نباشد، دنیا انگشتری بی نگین است.
اگر دنیا روشن است، این روشنی از نور و فروغ و چراغ ایران است!

بسی کسان و ناکسان در دنیا هستند، که با حسادت به آزادگان و فرزانگان این مملکت می‌نگرند.

هیچ کشوری در دنیا نیست، که مثل ایران بدخواه داشته باشد. ترور امروزه در کرمان حمله شغالان به قرارگاه شیران است.

سخن گفتن در مورد این حمله وحشیانه سخت مشکل است. آنهایی که به این جنایت دست زدند، باید بدانند، که ایران را هیچ گاه نمی‌توانند، به زانو بنشانند. ایران تنها به خدا سجده می‌کند.

ایرانی، که قریب نیم سده است که نصف دنیا تحریمش کردند، ولی ایران یک قدم به عقب برنگشت.

ایران، کوهی‌ست که از سنگ‌پرتایی بدخواهان ابرویش خم نخورد. این کوه عظیم همیشه پابرجاست. این کوه بلند ناموس نام دارد. این کوه بلند عزّت نام دارد. این کوه بلند را هیچ ابرقدرتی نمی‌تواند فتح بنماید. در تمام دنیا بلندترین قلّه‌ای که هست و می‌ماند، ایران نام دارد.

مکان شهیدان جنّت باد! به عزاداران کرمان تسلیت می‌گوییم. با ملّت عزیز ایران غم‌شریکیم. تاجیکستان با شماست!

پاینده باد ایران!
دشمنانت خار و ذلیل گردند و سنگهایی، که به تو می‌اندازند، سنگ قبرشان باد!

خدا یارت، ایران تنها!

داداجان عطاالله‌یف،
رهبر جنبش مردمی «وطندار»

برلین
04. 01. 2024

#ایران #تاجیکستان #کرمان #حاج_قاسم_سلیمانی

کانال #مرکز_مطالعات_آسیای_مرکزی | ماوراء النهر:
تلگرام | ایتا | توییتر
@mavaraonnahr

‍ 📰 وجود عوامل تاجیک در حادثه تروریستی کرمان، از سوی وب‌سایت نزدیک به طالبان پیش‌بینی شده بود

⬅️ وب‌سایت المرصاد نزدیک به اداره استخبارات طالبان است و رویکردی ضدداعش دارد. المرصاد پیش از اطلاعیه وزارت اطلاعات ایران، در یک گزارش با تکیه بر منابع خود ادعا کرده بود که احتمالا داعش در حادثه تروریستی کرمان از عوامل تاجیک استفاده کرده است.

📄 المرصاد در گزارش خود تأکید می‌کند که تاجیکستان تبدیل به یک مرکز جذب نیرو برای داعش شده و استفاده داعش از نیروهای تاجیک افزایش یافته است. همچنین در اقدامات تروریستی اخیر داعش در خاک افغانستان نیز از نیروهای تاجیک استفاده شده است. در این گزارش همچنین ادعا می‌شود که کمیته امنیت تاجیکستان با برخی عوامل داعش خراسان ارتباط دارد و برای کاهش فشارها به دولت تاجیکستان، خواستار پنهان‌کردن هویت نیروهای تاجیک داعش است.

✍️ به اعتقاد کارشناسان، فضای بسته دینی در تاجیکستان و اقدامات ضداسلامی دولت این کشور از مهم‌ترین عوامل گرایش جوانان تاجیک به گروه‌های تروریستی است و اسلام‌گرایان تاجیکستان چه رادیکال و چه معتدلینشان، از اقدامات ضداسلامی دولت به ستوه آمده‌اند. توجه به این مسئله این سوال را نیز مطرح می‌کند؛ باوجود اینکه شاهد افزایش حضور نیروهای تاجیک در اقدامات تروریستی داعش هستیم، چرا داعش خراسان تاکنون هیچ‌گونه حساسیتی به تاجیکستان نشان نداده و خود تاجیکستان مصون از تهدیدات این گروه تروریستی است؟

#کرمان #داعش #حادثه_تروریستی #تاجیکستان

کانال #مرکز_مطالعات_آسیای_مرکزی | ماوراء النهر:
تلگرام | ایتا | توییتر
@mavaraonnahr

📰 مصاحبه اختصاصی ماوراء‌النهر با دکتر بهرام زاهدی کارشناس جهان اسلام و آسیای مرکزی

⬅️ موضوع: انگیزه و چرایی به‌کارگیری اتباع تاجیک توسط #داعش در عملیات‌های تروریستی اخیر

#کرمان #حادثه_تروریستی #تاجیکستان #تاجیک #حاج_قاسم_سلیمانی #ایران

کانال #مرکز_مطالعات_آسیای_مرکزی | ماوراء النهر:
تلگرام | ایتا | توییتر
@mavaraonnahr

‍ 📰 روندهای متداخل امنیتی جدید در آسیای مرکزی (پیامدها و چشم‌انداز پیش‌رو)

بخش ➊ - ➋ - ➌

⬅️ پیامدها و چشم‌انداز پیش‌رو:

📄 هرکدام از روندهای فوق‌الذکر می‌توانند به صورت مجزا به بروندادهای مختلفی منجر شوند. ظهور بازیگران جدید در عرصه نظامی و دفاعی با قابلیت تغییر توازن، از یک سو موقعیت #روسیه را در منطقه به مرور تضعیف کرده و می‌تواند به افزایش تنش‌ها در منطقه منجر شود و از طرف دیگر با تقویت زیرساخت‌های نظامی و دفاعیِ کشورهای منطقه و به‌ویژه با پوشش ضعف‌های روسیه می‌تواند امنیت را در #آسیای_مرکزی به ارمغان آورد. با این حال، در صورتی که این ظرفیت‌ها در مقابل روسیه تعریف شود می‌تواند تحت تأثیر محرکه‌های خارجی سناریویی مشابه اوکراین را به وجود آورد که، بی‌ثباتی یکی از نتایج آن خواهد بود. کاهش نقش سازمان پیمان امنیت دسته‌جمعی اگرچه یک روند قطعی و پایدار نیست، اما می‌تواند حداقل برای کشورهای کوچکی همچون #تاجیکستان و #قرقیزستان که اساساً امکان و توانِ استقلال در حوزه نظامی و دفاعی را ندارند خبر بدی باشد. تضعیف بنیان‌های این سازمان و تمرکز بیشتر بر حوزه‌های روابط دوجانبه (در تعامل با روسیه) این کشورها را به‌ویژه از جانب تهدیدهای افغانستان و یا جریان‌های ضدامنیتی داخلی نظیر افراط‌گرایی و #تروریسم و یا جدایی‌طلبی آسیب‌پذیرتر خواهد کرد. با این حال برای کشورهای بزرگ‌تر منطقه نظیر #قزاقستان این روند می‌تواند به معنای تقویت استقلال و توانمندی در حوزه‌ نظامی در عین حفظ روابط دوجانبه با روسیه باشد.

📄 ظهور تهدیدهای فزاینده و در واقع عدم قطعیت از جانب افغانستان، مهم‌ترین فاکتور تاثیرگذار بر امنیت منطقه‌ای آسیای مرکزی است. عاملی که هم به صورت مستقل و هم در ارتباط با سایر روندهای فوق‌الذکر بر امنیت منطقه تاثیرگذار است. #افغانستان به نحوی تعیین‌کننده رفتارهای امنیتی کشورهای جنوبی در آسیای مرکزی (شامل ترکمنستان، ازبکستان و تاجیکستان) بوده و در سطح منطقه‌ای نیز ضمن جلب نظر قرقیزستان و قزاقستان نگرانی ویژه روسیه را نیز در بر داشته است. افزایش مشارکت‌ها و رقابت‌های امنیتی و اطلاعاتی که متأثر از تحولات افغانستان، جنگ اوکراین و حتی جنگ اخیر در غزه، در آسیای مرکزی به منصه ظهور رسیده است، بیش از آن که یک عامل امنیت‌ساز باشد، روندی ضدامنیتی محسوب می‌شود. اگرچه سرویس‌های امنیتی کشورهای منطقه با اعمال سطح بالایی از اقتدار، تلاش زیادی برای بهره‌مندی از چنین رقابت و مشارکتی می‌کنند، اما همان طور که راهبرد چندوجهی در سیاست خارجی این کشورها هیچ‌گاه موفقیت کامل نداشته و هزینه‌های آن بیش از آورده‌های آن بوده است، در این زمینه نیز با توجه به حساسیت‌ها و آسیب‌پذیری‌ها به نظر نمی‌رسد منافع خاصی نصیب کشورهای منطقه شود. بلکه بازی روی لبه‌های تیغ، حتی می‌تواند زمینه‌ساز سقوط و فروپاشی برخی ساختارهای امنیتی سرویس‌های منطقه باشد. همانطور که در قبال قزاقستان شاهد چنین فرایندی با محوریت کریم ماسیم‌اف بودیم.

📄 در نهایت هسته‌ای شدن کشورهای منطقه اگرچه در عرصه‌های کارکردی مزیت‌های زیادی در تأمین انرژی برای آن‌ها خواهد داشت و در سطح سیاسی یک پرستیژ مهم محسوب می‌شود، اما در زمینه امنیتی، بازتولید وابستگی به روسیه و آسیب‌پذیری بیشتر در مقابل تهدیدهای موجود را در بر خواهد داشت. کما این که در جریان اعتراض‌های ژانویه 2022 در قزاقستان شاهد آن بودیم که عملاً ساختارهای امنیتی و انتظامی این کشور توان کافی برای محافظت از مراکز حساس #بیولوژیک در این کشور را نداشتند و اساساً ورود نیروهای واکنش سریع سازمان پیمان امنیت دسته‌جمعی با هدف محافظت از این مراکز انجام گرفت. در همین راستا به طور کلی #هسته‌ای شدن کشورهای آسیای مرکزی، افزایش آسیب‌پذیری امنیتی آن‌ها را در بر خواهد داشت.  

یادداشت امید رحیمی کارشناس آسیای مرکزی برای مؤسسه مطالعات راهبردی شرق

کانال #مرکز_مطالعات_آسیای_مرکزی | ماوراء النهر:
تلگرام | ایتا | توییتر
@mavaraonnahr

‍ 📰 صالح مسلم: ترکیه از داعش در آسیای مرکزی حمایت می‌کند

⬅️ صالح مسلم رهبر سابق حزب اتحاد دموکراتیک سوریه (پ‌ی‌د) ضمن صحبت در مورد ارتباط دولت ترکیه و داعش، اظهار داشت که پس از حملات نیروهای اشغالگر ترکیه به شمال و شرق سوریه، تحرکات داعش در خاورمیانه و منطقه افزایش یافت.

📄 وی با تاکید بر اینکه دولت ترکیه از داعش در #آسیای_مرکزی حمایت می‌کند، گفت: "سکوت در برابر داعش و ترکیه یعنی بازی با آتش، معلوم نیست که چه زمانی و کجا آتشی را برپا می‌کنند. باید مرزی برای ترکیه تعیین شود."

📄 به گفته وی دولت‌ها از داعش به عنوان ابزاری برای پیشبرد منافع خود استفاده می‌کنند؛ صالح می گوید: یکی از کشورهایی که بیشتر از #داعش استفاده می‌کند ترکیه است. ترکیه برای اهداف خود، برای نابود کردن مردم کرد، از داعش استفاده می‌کند. به همین دلیل داعش را به کردستان فرستاد. در شنگال، مخمور، هولیر، کوبانی، داعش را به کوردستان فرستاد. داعش در کوبانی شکست خورد، حکومتش در دیرالزور تمام شد، اما همچنان داعش و ایدئولوژی آن به راحتی از بین نمی‌رود، داعش هنوز وجود دارد. در گوشه و کنار کارهایشان وقتی نیاز می‌بینند، داعش را وارد عمل می‌کنند. ترکیه در ابتدای تشکیل داعش افراد خودش را وارد داعش کرد، یکی از آنها ابومسلم ترکمن بود، یکی دیگر از آنها اهل تل‌عفر و دستیار بغدادی بود. ترکیه بوسیله آنها کارهای خود را انجام می‌داد. در شنگال، روژاوا و سوریه از آنها استفاده کرد. ملموس‌ترین مثال این بود که کنسولگری ترکیه در موصل به عنوان مقر داعش استفاده می‌شد. 

📄 مسلم ادامه داد: اکثر جنگجویان داعشی که به روژاوا حمله کردند از #تاجیکستان، قزاقستان و #افغانستان بودند. این نشان می دهد که ترکیه برای آسیای مرکزی برنامه دارد؛ برنامه‌هایی برای گسترش در آسیای مرکزی. ترکیه از داعش خراسان حمایت و از آن صیانت می‌کند.

کانال #مرکز_مطالعات_آسیای_مرکزی | ماوراء النهر:
تلگرام | ایتا | توییتر
@mavaraonnahr

📰 دیدار وزیر کشاورزی تاجیکستان و سفیر عربستان

⬅️ قربان حکیم‌زاده وزیر کشاورزی #تاجیکستان با ولید بن عبدالرحمن الرشیدان سفیر #عربستان_سعودی دیدار و گفتگو کرد. در این نشست، طرفین برای توسعه همکاری‌های جامع دو کشور در حوزه کشاورزی به توافق رسیدند.

📄 بر اساس این توافق، طرفین مصمم به همکاری در جلوگیری از تغییرات اقلیمی و سازگارسازی محصولات زراعی، سرمایه‌گذاری برای احداث گلخانه، احداث بنگاه‌های کوچک و بزرگ برای فرآوری و بسته‌بندی محصولات، صادرات و واردات کالا و محصولات کشاورزی و تبادل فناوری شدند و برای تهیه هرچه سریعتر یادداشت توافقنامه‌ها ابراز علاقه نمودند.

کانال #مرکز_مطالعات_آسیای_مرکزی | ماوراء النهر:
تلگرام | ایتا | توییتر
@mavaraonnahr

⭕️ #کشف_حجاب_اجباری:
موج جدید مقابله حکومت #تاجیکستان با حجاب و مظاهر اسلامی

🔶 از سال ۲۰۱۰ تاکنون در تاجیکستان با مظاهر اسلامی به‌ویژه حجاب بانوان مقابله می‌شود. ورود زنان محجبه به اماکن دولتی (بیمارستان‌ها، دانشگاه‌ها و مدارس، ساختمان‌های خدماتی و...) و ارائه خدمات به آن‌ها ممنوع است و البته پوشش خبری این ممنوعیت نیز ممنوع است.

🔹 همچنین تعلیم و تدریس علوم دینی ممنوع بوده و ورود افراد زیر سن قانونی به اماکن مذهبی ممنوع است.

🔹 مقابله شدید دولت تاجیکستان با مظاهر اسلامی، میدان‌دادن به روحانیون به ظاهر سکولار سلفی و وهابی، بازداشت و برخورد با روحانیون معتدل یا نزدیک به ایران، از مهمترین عوامل رشد افراط‌گرایی و رادیکالیسم در تاجیکستان هستند.

🔹 ویدئو: تشدید #ممانعت از ورود زنان محجبه به بیمارستان دولتی در تاجیکستان و تهدید به بازداشت و جریمه آن‌ها(جریمه پوشش اسلامی زنان در اماکن دولتی تاجیکستان: ۳۵۰۰ سامان یا بیش از ۳۰۰ دلار)
👈 با فرد منتشر کننده فیلم فوق برخورد جدی صورت گرفته است.

🔻 به ما بپیوندید:
#مرکز_مطالعات_آسیای_مرکزی | ماوراء النهر:
تلگرام | ایتا | ایکس

https://t.iss.one/mavaraonnahr

چرا تاجیکستان پایتخت داعش است؟

سرباز روح الله رضوی:
توی سال‌های گذشته، عملیات‌های تروریستی که داخل ایران اتفاق افتاده، نام و عنوان تاجیک‌ها کم کم زمزمه شد و به گوش مخاطب رسید که عامل انتحاری یک تاجیک بوده. دقیقاً ما با چی روبرو هستیم؟

دکتر بهرام زاهدی:
در تاجیکستان، یک جامعه سنتی مذهبی عمدتاً یعنی هفتاد هشتاد درصد، بالاخره مردم سنتی و مذهبی هستند. حاکمیت با مظاهر اسلامیت یک تخاصم بیهوده‌ای را شکل داده. مثل منع ورود زیر هیجده سال به مسجد، غیرقانونی کردن حجاب برای زنان زیر پنجاه سال، منع پخش اذان. ضلع سوم ماجرا، از بین بردن بدیل‌های دیگر اسلامی در کشور تاجیکستان. لذا آلترناتیوها یا بدیل‌ها حذف شد. فضای مذهبی است که با سد دولت لائیک مواجهه. تبلیغ سلفی هم با زیر نویس ویژه جوان تاجیکستانی مدام داره به خورد جوانان تاجیکستانی داده می‌شود......

🔻 ویدیوی کامل را در آپارات و یوتیوب می‌توانید تماشا کنید.

#تاجیکستان #ایران #داعش

🔻🔻🔻
با اسکرین‌شات همراه شوید
@screenshotpersian