رفتار انتخاباتی مردم ایران و سونامی رای دهی

امروز در دانشگاه #صداوسیما به عنوان سخنران نشست علمی شناخت رفتار انتخاباتی ایرانیان حضور داشتم. در میان دانشجویان و اساتید دانشگاه فرصت را مغتنم شمردم و بخش‌هایی از مباحث #کتاب_رفتار_انتخاباتی_در_ایران و #جامعه_شناسی_انتخابات_یازدهم را به اجمال مطرح کردم که برای مطالعه بیشتر می توان به این دو کتاب رجوع کرد.

در هر جامعه ای دلایل مردم برای شرکت کردن یا نکردن در انتخابات باهم متفاوت است. صاحب نظرات معتقدند که پس از پنج دهه پژوهش درباره رفتار رای‌دهی، هنوز چارچوب نظری استواری برای مطالعه این نوع مشارکت سیاسی در #انتخابات وجود ندارد اما برخی دیدگاه‌های نظری را می‌توان به بحث گذاشت که جوانبی از رفتار رای‌دهی مردم را تبیین می‌کنند.

✅ الگوی #جامعه_شناسی_سیاسی دارای دو نظریه در این باره است. اول کارکردگرایی که هدف از مشارکت سیاسی در قالب رفتار انتخاباتی را حفظ و بقای نظام سیاسی می‌داند. دومین نظریه مبادله است که به فایده گرا نیز معروف است و روابط اجتماعی را به صورت مبادلاتی می بیند که افراد هزینه و سود خود را در آن محاسبه می کنند.

✅ الگوی #اقتصاد_سیاسی در باب انتخابات دارای دونظریه شاخص است. نظریه اول دیدگاه انتخاب عاقلانه را مطرح می کند که نتیجه‌ی نظریه این است که برداشت های مردم از منافع خود و کاندیدای مدعی برآورده کردن آن منافع، بر اساس عملکرد گذشته ی کاندیدا و همچنین رفتارهای شخصی، حزبی، قومی و قبیله ای آنهاست. نظریه دوم در این الگو به انتخاب عاقلانه ی اصلاح شده معروف است. این نظریه مدعی است که هرچقدر افراد سطح سرمایه اقتصادی و فرهنگی و توان شناختی شان افزایش یابد و از سوی دیگر احساس تاثیرگذاری شان در عرصه اجتماعی و سیاسی کاهش یابد، بیگانه شدنشان از مشارکت به همان نسبت افزایش خواهد یافت.

✅ مکتب مطالعاتی شیکاگو در بحث انتخابات زیرمجموعه ی دیدگاه سوم قرار می گیرد. دیدگاهی که به رواشناسی سیاسی اجتماعی معروف است. نظریه پردازان این مکتب اعتقاد دارند تجربه شرکت در انتخابات های پیشین و احساسی که از نتیجه آنها در افراد به وجود آمده و همینطور ارزیابی هایی که از نظام موجود دارند، رفتار رای دهی را تعیین می کند. همچنین دیدگاه شناختی و دیدگاه اینگلهارت در این دسته قرار می گیرند.

👈🏼 آنچه که شرح دادم هفت مقوله ای بود که می توان آن را « #سونامی_رای_دهی و علت یابی آن در جامعه ایرانی» نام نهاد. این هفت مقوله عبارت اند از: خلقیات ایرانیان، استقبال از مظلوم و گسترش راه مظلوم نمایی، پدیده اشباع شدگی، ائتلاف های انتخاباتی، منجی گرایی، نقش رسانه ملی، شبکه های اجتماعی و #لج_ملی. در آینده به تشریح تفصیلی تر این موارد می پردازم.

@Dr_alidarabi

تحلیل ناآرامی های دی ماه از سه منظر/ بخش اول

📌 روز گذشته ۲۳ بهمن ۱۳۹۶ در #دانشگاه_صداوسیما به دعوت بسیج دانشجویی، نشست علمی با موضوع بررسی ابعاد سیاسی، اجتماعی و رسانه ای ناآرامی های دی ماه ۱۳۹۶ برگزار شد. در این نشست آقایان دکتر ساعی و دکتر خوشرو نیز حضور داشتند. در این نشست علمی که با استقبال #دانشجویان همراه بود، به راهپیمایی شکوهمند و تماشایی #۲۲بهمن اشاره کردم که با وجود طی شدن ۴۰ سال از پیروزی انقلاب اما پیمان مردم با آن مستحکم تر شده است. در مقدمه تحلیلم به نظرات تئوری پردازان دفاعی و امنیتی که عمدتا نقش سازمان یافته دشمن را دارای اهمیت می دانند و همچنین به احزاب اشاره کردم که با تقلیل سطح رخدادها انگشت اتهام را به سمت یکدیگر نشانه می روند.

t.iss.one/dr_alidarabi_media/93
⬅️ پیش تر و در همان ایام ناآرامی ها در مطلبی سه بخشی با عنوان «منشاء اعتراضات کنونی کجاست؟!» به نشانی «https://t.iss.one/dr_alidarabi/646» اتفاقات را تحلیل کردم. اما اکنون از زاویه جدیدی به ماجرای ناآرامی ها پرداختم که در ادامه به ذکر برخی از مطالبی که در جمع دانشگاهیان مطرح کردم، می پردازم.

⏪ باید دانست تحلیل های مطروحه درباره اغتشاشات دی ماه ۱۳۹۶ به صورت کلی چهار دسته بندی دارند:

۱) رسانه محور: فضای مجازی، ماهواره و برخی از کانال ها و صفحات #مجازی را اصل می دانند.
۲) کارگزارمحور: دولت فعلی ریشه مسائل را در منتقدان و دولت قبلی می داند و دولتمردان پیشین و منتقدان ریشه ماجراها را در #دولت فعلی جستجو می کنند.
۳) ساختارمحور: ارجاع اغتشاشات به مباحثی چون شورش گرسنگان و بیکاران تحصیل کرده که عموما سویه #اقتصادی دارد.
۴) امنیت محور: مبتنی بر برنامه ریزی ضدامنیتی دشمن به سرکردگی آمریکا، رژیم صهیونیستی و عربستان.

▪️با وجود صحت بخش هایی از این نظرات اما برای دستیابی به یک #تحلیل_جامع و صحیح که همه زوایا و خفایا را دربربگیرد در سه سطح جامعه شناسی سیاسی، جامعه شناسی اقتصادی و جامعه فرهنگی به ناآرامی های دی ماه امسال پرداختم.

🔴 از منظر #جامعه_شناسی_سیاسی

1⃣ رادیکالیسم انتخاباتی: شعارهای تند کاندیداها و رقابت فردی و غیرحزبی و سوار شدن بر موج احساسات و وعده های بی سرانجام باعث بی اعتمادی نسبت به ساختار سیاسی و انتخاباتی شده است. #مدیریت_مطالبات صورت نمی گیرد که برای مثال می توان به ۴۵ هزار پروژه نیمه کاره عمرانی در طول ۴۰ سال گذشته در کشور اشاره کرد.
2⃣رشد و گسترش طبقه متوسط شهری: با ویژگی هایی چون تغییرطلبی و #تحول_خواهی و مطالبه سهم از قدرت و تمایل به بهره گیری از ابزارهای جهانی.
3⃣ شکاف نسلی: فعالان اغتشاشات عموما بین ۱۶ تا ۲۷ ساله بودند. مسئله ذهنی این نسل #کارآمدی_نظام است. این نسل را باید شناخت، مطالباتش را فهمید، پرسش هایش را پاسخ گفت و به او میدان کار و عمل و مدیریت داد.
4⃣ فراگیری اغتشاش: شروع حرکت از پیرامون به مرکز، محدودیت های پلیس محلی برای جلوگیری از #اغتشاش به صورت فنی و حرفه ای و تحریک پذیری بخشی از جامعه به دلیل ناپختگی سیاسی به سرعت گسترش یافت. البته گروهی معتقدند که دشمن، مدل لیبی را برای #ایران در نظر گرفته بود.
5⃣ ضعف و سستی گروه ها و کانون های مرجع سنتی: جا به جایی گروه های مرجع، شکل گیری مراجع جدید و افول جدی قدرت های قبلی در میان #مردم .
6⃣ فهم نامناسب بخشی از حوزه نخبگی حاکمیت از مسائل مردم: تحقیر قشرهای پایین جامعه، اشرافیت زدگی در جمعی از مسئولان، مسائلی مثل آقازدگی و ژن خوب و زمین و حقوق های نجومی و... باعث خشم و ناراحتی #جامعه شده است.
7⃣ سیاست زدگی و بوروکراسی: یکی از عوامل #نارضایتی در کشور به شمار می رود و باعث تجمیع ناراحتی ها شده است.
8⃣ دور ماندن و عزلت اجباری نیروهای انقلابی از پست های مدیریتی: دایره نیروهای خودی هر روز تنگ تر و کوچک تر و محدودتر می شود و #شایسته_سالاری به حاشیه می رود.
9⃣ جدایی نگرش متقابل جامعه و دانشگاه از فهم تحولات اجتماعی: که بیانگر فاصله ی جامعه ی #علمی از بطن و متن مردم است و تا حد زیادی درک متقابلی از هم ندارند.
🔟 تحول و دگرگونی سبک زندگی ایرانیان پس از انقلاب: علاوه بر ویژگی های مثبت بسیار اما با عدم قناعت و برابری پول با #خوشبختی تمایل به رشد سریع مالی و

⏮ در بخش بعدی از منظر جامعه شناسی اقتصادی و فرهنگی به ناآرامی ها می پردازم و بخشی از راهکارهایی که در نشست علمی مطرح کردم، برای شما مخاطبان فرهیخته می نویسم.

🆔 نشانی کانال در تلگرام:
🌐 @Dr_alidarabi

🆔 نشانی صفحه شخصی در اینستاگرام:
🌐 instagram.com/Dr_alidarabi