🏠 داور بازار مسکن خودش «تماشاچی» است
✍🏻فرید قدیری، دبیر گروه مسکن
⭕️ دو اتفاق غیر هم‌جهت در بازار مسکن 1402 نشان داد، سیاست‌گذار این بخش به جای داوری یا به عبارتی، «تنظیم مقررات و قواعد بازی در بازار ملک»، تماشاچی شده و گاهی اوقات هم، خودش در «زمینی جداگانه» مشغول بازی بوده است.
🖌 در این نوشته کوتاه با «مرور سریع» نبض مسکن در سالی که گذشت، «درس‌های امسال» خطاب به مسولان دولتی یادآوری می‌شود؛ چون فرض بر این است که «دولتی‌ها به دنبال مهار ابرتورم مسکن و تغییر شیب تند مسیر خانه‌دار شدن زوج‌ها هستند»، اما نمی‌دانند چه کنند.
🔺 سکان قیمت مسکن در 1402، دست «انتظارات تورمی» بود. این شاخص (انتظارات) که از سال 97 تا کنون، در نبض قیمت دلار منعکس شده، همواره عامل تحریک «تقاضای سرمایه‌ای» برای خرید ملک (زمین و آپارتمان) بوده است.
🔻 انتظارات تورمی هر زمان فروکش کرده، هیجان خرید ملک هم آرام گرفته است. نمونه این هم‌مسیری، از اواخر بهار 1402 تا پایان پاییز قابل رویت است بطوریکه طی آن 6 ماه، متوسط قیمت مسکن در شهر تهران 5.5 درصد کاهش پیدا کرد. در آن دو فصل، «قیمت دلار در ثبات نسبی قرار داشت» و تقریباً «ریسک‌های سیاسی و اقتصادی» به نوعی فعال نبود.
❌ اما ناگهان در زمستان «انتظارات تورمی» با صعود دلار، بازار مسکن را با «زلزله قیمت» مواجه کرد و «اثر کاهش قیمت مسکن دو فصل قبل» را خنثی کرد. دی و بهمن 1402، میانگین قیمت آپارتمان‌های تهران بیش از 10 درصد جهش کرد.
⚠️ این دو مسیر متفاوت از هم در بازار مسکن 1402، نشان می‌دهد، «گرانترین بازار مصرفی ایرانی‌ها»، حیات خلوت خریداران غیرمصرفی شده است و هیچ تنظیم‌گری از سمت داور بازار صورت نمی‌گیرد.
🔐 رگولاتور بازار مسکن در کشورهای مختلف جهان طی 2022 و 2023 با ابزارهای مختلف موفق به مهار تورم مسکن شدند؛ در آمریکا تورم نزدیک به 20 درصد در دوره بعداز کرونا، با ابزار «نرخ بهره»، به حدود 2 درصد فرود آمد.
❌ در اینجا اما بخاطر غیبت داور و «بی‌سیاستی»، «انرژی تورم فزاینده اقتصاد ایران» در 6 سال گذشته، عمدتاً در «بازار مسکن» تخلیه شده است. تبعات این هجوم سرمایه‌ها به این بازار، 20 برابر شدن قیمت خانه بوده است؛ از مترمربعی 4 میلیون تومان در سال 96 به 79 میلیون تومان در حال حاضر.
⭕️ امسال تقریباً همه طیف فعالان بازار مسکن توقع «کاهش قیمت» یا دست‌کم، «ثبات قیمت» را داشتند چون «بازیگر اصلی» که همان خانه‌اولی‌ها هستند، عملاً در صحنه حضور ندارند. اما این آرزو محقق نشد به همان دلیلی که در ابتدا به آن اشاره شد؛ فرمان به جای آنکه دست کارگردان اصلی -سیاست‌گذار- باشد دست کارگردان خارجی -دلار و ...- افتاده است.
🚨 چه کار باید کرد؟
🔺اکنون در شروع سال جدید، «وقایع تند و تلخ بازار مسکن 1402 و البته سال‌های اخیر» می‌تواند به یک صورت مساله مهم و کلیدی دولت تبدیل شود تا بلکه به جواب صحیح بیانجامد.
🔻 قیمت مسکن در 1403 بیش‌از هر زمان دیگر، «استعداد پایین آمدن» دارد اما مسیر برای این کاهش باید باز شود. استعداد کاهش، خبر امیدوارکننده است و درست هم است چون دماسنج‌های این بازار همگی «اضافه‌پرش» قیمت را تایید می‌کنند.
⭕️ مسیر کاهش قیمت مسکن تا سطح متعارف -سطحی که توان خرید خانه‌اول بعداز سال‌ها به آن برسد- فقط و فقط با سیاست‌های «کاهنده تورم عمومی» و «بازدارنده سفته‌بازی ملکی» طراحی و ایجاد می‌شود و نه با «بازی داور در زمینی دیگر همچون خانه‌سازی در حومه».
❌ در شهر تهران، یک سرمایه‌گذار ساختمانی معادل 1.6 درصد سرمایه‌ای که به بازار ساخت‌وساز وارد می‌کند، «مالیات شهری» به شهرداری پرداخت می‌کند.
❌ اما یک سرمایه‌گذار ملکی با «هزینه صفر» اقدام به خرید می‌کند و از سال 97 تا الان، بطور میانگین، دو برابر نرخ تورم عمومی، از محل افزایش قیمت مسکن، عایدی به دست آورده است.
⚠️ اینجا همان جایی است که داور می‌تواند شرایط بازی را برای بازیگران ملکی طوری تعریف و اعمال کند که معادله از حالت برد حتمی یکطرفه سفته‌بازهای ملکی مقابل بازیگران اصلی این بازار (سازنده‌ها و خانه‌اولی‌ها) خارج شود.
❌ قیمت مسکن در سالی که گذشت در کل کشور 64 درصد و در تهران 75.4 درصد جهش کرد.
❌ اجاره‌بهای مسکن نیز در 1402 به میزان 41 درصد جهش کرد.
❌ در مقابل، تیراژ تولید مسکن به اندازه نصف رقمی شد که در شرایط تعادلی بازار باید باشد.
⭕️ علائم حیاتی مسکن مثل «خرید مصرفی»، «دریافت وام خرید»، «توان اجاره‌نشینی» و «توان ساخت مسکن» همگی وضعیت «کمای بازار» را نشان می‌دهد.
◀️ در سال جدید هر نوع شوک و تنش در بیرون بازار -چه اقتصادی و چه غیراقتصادی- می‌تواند باز هم به زیان خانوارهای منتظر برای بهبود شرایط، تمام شود.
#دنیای_اقتصاد #مسکن #بازار_مسکن_1402 #تورم #تورم_مسکن #ویژه_برنامه_نوروز #یادداشت
✅کانال رسمی روزنامه دنیای اقتصاد👇
@donyayeeghtesad_com
✍🏻فرید قدیری، دبیر گروه مسکن
⭕️ دو اتفاق غیر هم‌جهت در بازار مسکن 1402 نشان داد، سیاست‌گذار این بخش به جای داوری یا به عبارتی، «تنظیم مقررات و قواعد بازی در بازار ملک»، تماشاچی شده و گاهی اوقات هم، خودش در «زمینی جداگانه» مشغول بازی بوده است.
🖌 در این نوشته کوتاه با «مرور سریع» نبض مسکن در سالی که گذشت، «درس‌های امسال» خطاب به مسولان دولتی یادآوری می‌شود؛ چون فرض بر این است که «دولتی‌ها به دنبال مهار ابرتورم مسکن و تغییر شیب تند مسیر خانه‌دار شدن زوج‌ها هستند»، اما نمی‌دانند چه کنند.
🔺 سکان قیمت مسکن در 1402، دست «انتظارات تورمی» بود. این شاخص (انتظارات) که از سال 97 تا کنون، در نبض قیمت دلار منعکس شده، همواره عامل تحریک «تقاضای سرمایه‌ای» برای خرید ملک (زمین و آپارتمان) بوده است.
🔻 انتظارات تورمی هر زمان فروکش کرده، هیجان خرید ملک هم آرام گرفته است. نمونه این هم‌مسیری، از اواخر بهار 1402 تا پایان پاییز قابل رویت است بطوریکه طی آن 6 ماه، متوسط قیمت مسکن در شهر تهران 5.5 درصد کاهش پیدا کرد. در آن دو فصل، «قیمت دلار در ثبات نسبی قرار داشت» و تقریباً «ریسک‌های سیاسی و اقتصادی» به نوعی فعال نبود.
❌ اما ناگهان در زمستان «انتظارات تورمی» با صعود دلار، بازار مسکن را با «زلزله قیمت» مواجه کرد و «اثر کاهش قیمت مسکن دو فصل قبل» را خنثی کرد. دی و بهمن 1402، میانگین قیمت آپارتمان‌های تهران بیش از 10 درصد جهش کرد.
⚠️ این دو مسیر متفاوت از هم در بازار مسکن 1402، نشان می‌دهد، «گرانترین بازار مصرفی ایرانی‌ها»، حیات خلوت خریداران غیرمصرفی شده است و هیچ تنظیم‌گری از سمت داور بازار صورت نمی‌گیرد.
🔐 رگولاتور بازار مسکن در کشورهای مختلف جهان طی 2022 و 2023 با ابزارهای مختلف موفق به مهار تورم مسکن شدند؛ در آمریکا تورم نزدیک به 20 درصد در دوره بعداز کرونا، با ابزار «نرخ بهره»، به حدود 2 درصد فرود آمد.
❌ در اینجا اما بخاطر غیبت داور و «بی‌سیاستی»، «انرژی تورم فزاینده اقتصاد ایران» در 6 سال گذشته، عمدتاً در «بازار مسکن» تخلیه شده است. تبعات این هجوم سرمایه‌ها به این بازار، 20 برابر شدن قیمت خانه بوده است؛ از مترمربعی 4 میلیون تومان در سال 96 به 79 میلیون تومان در حال حاضر.
⭕️ امسال تقریباً همه طیف فعالان بازار مسکن توقع «کاهش قیمت» یا دست‌کم، «ثبات قیمت» را داشتند چون «بازیگر اصلی» که همان خانه‌اولی‌ها هستند، عملاً در صحنه حضور ندارند. اما این آرزو محقق نشد به همان دلیلی که در ابتدا به آن اشاره شد؛ فرمان به جای آنکه دست کارگردان اصلی -سیاست‌گذار- باشد دست کارگردان خارجی -دلار و ...- افتاده است.
🚨 چه کار باید کرد؟
🔺اکنون در شروع سال جدید، «وقایع تند و تلخ بازار مسکن 1402 و البته سال‌های اخیر» می‌تواند به یک صورت مساله مهم و کلیدی دولت تبدیل شود تا بلکه به جواب صحیح بیانجامد.
🔻 قیمت مسکن در 1403 بیش‌از هر زمان دیگر، «استعداد پایین آمدن» دارد اما مسیر برای این کاهش باید باز شود. استعداد کاهش، خبر امیدوارکننده است و درست هم است چون دماسنج‌های این بازار همگی «اضافه‌پرش» قیمت را تایید می‌کنند.
⭕️ مسیر کاهش قیمت مسکن تا سطح متعارف -سطحی که توان خرید خانه‌اول بعداز سال‌ها به آن برسد- فقط و فقط با سیاست‌های «کاهنده تورم عمومی» و «بازدارنده سفته‌بازی ملکی» طراحی و ایجاد می‌شود و نه با «بازی داور در زمینی دیگر همچون خانه‌سازی در حومه».
❌ در شهر تهران، یک سرمایه‌گذار ساختمانی معادل 1.6 درصد سرمایه‌ای که به بازار ساخت‌وساز وارد می‌کند، «مالیات شهری» به شهرداری پرداخت می‌کند.
❌ اما یک سرمایه‌گذار ملکی با «هزینه صفر» اقدام به خرید می‌کند و از سال 97 تا الان، بطور میانگین، دو برابر نرخ تورم عمومی، از محل افزایش قیمت مسکن، عایدی به دست آورده است.
⚠️ اینجا همان جایی است که داور می‌تواند شرایط بازی را برای بازیگران ملکی طوری تعریف و اعمال کند که معادله از حالت برد حتمی یکطرفه سفته‌بازهای ملکی مقابل بازیگران اصلی این بازار (سازنده‌ها و خانه‌اولی‌ها) خارج شود.
❌ قیمت مسکن در سالی که گذشت در کل کشور 64 درصد و در تهران 75.4 درصد جهش کرد.
❌ اجاره‌بهای مسکن نیز در 1402 به میزان 41 درصد جهش کرد.
❌ در مقابل، تیراژ تولید مسکن به اندازه نصف رقمی شد که در شرایط تعادلی بازار باید باشد.
⭕️ علائم حیاتی مسکن مثل «خرید مصرفی»، «دریافت وام خرید»، «توان اجاره‌نشینی» و «توان ساخت مسکن» همگی وضعیت «کمای بازار» را نشان می‌دهد.
◀️ در سال جدید هر نوع شوک و تنش در بیرون بازار -چه اقتصادی و چه غیراقتصادی- می‌تواند باز هم به زیان خانوارهای منتظر برای بهبود شرایط، تمام شود.
#دنیای_اقتصاد #مسکن #بازار_مسکن_1402 #تورم #تورم_مسکن #ویژه_برنامه_نوروز #یادداشت
✅کانال رسمی روزنامه دنیای اقتصاد👇
@donyayeeghtesad_com