ЎЗИМГА ТЕГИШЛИ ДЕБ БИЛДИРМАЙ ОЛСАМ БЎЛАДИМИ?
#қарз #ҳалол_ҳаром
❓705-CАВОЛ: Мен бир фермерни ипак қуртини боқиб етиштириб бердим. Эвазига асосий берадиган иш хаққимга қўшиб бир прецеп буғдой сомон бериши керак эди. Шунга келишгандик. Лекин охирида сомонни бермади. Мен ваъда қилмаганман деб гапидан тонди. Саволим мен шу ваъда қилинган самонни пулини қийматича фермерни маҳсулотидан ўзига билдирмай олсам бўладими?
💬 ЖАВОБ: Бисмиллаҳир Роҳманир Роҳим.
Аллоҳ таоло Қуръони каримда мусулмонларни аҳдларига вафо қилишга буюради:
يَا أَيُّهَا الَّذِينَ آَمَنُوا أَوْفُوا بِالْعُقُودِ
яъни: “Эй, имон келтирганлар! Битимлар (аҳдлар)га вафо қилингиз!” (Моида сураси, 1-оят).
Динимизда саволда зикр қилингани каби жанжалли ҳолатларда фақат бир томоннинг гапи билан ғоиб кишини зарарига ҳукм қилинмайди. Чунки иккинчи томоннинг ҳам ўзига яраша далил ҳужжатлари бўлиши мумкин.
Лекин умумий қоидага биноан, бир кишининг бошқада ҳаққи бўлса ва у томон зулм қилиб унинг ҳаққини бермай турган бўлса, унинг молидан ўз ҳаққини олиши мумкин. Бу ҳақда Аллома Ибн Нужайм ал-Мисрий шундай дейдилар:
رَبُّ الدَّيْنِ إذَا ظَفِرَ مِنْ جِنْسِ حَقِّهِ مِنْ مَالِ الْمَدْيُونِ عَلَى صِفَتِهِ فَلَهُ أَخْذُهُ بِغَيْرِ رِضَاهُ وَلَا يَأْخُذُ خِلَافَ جِنْسِهِ كَالدَّرَاهِمِ وَالدَّنَانِيرِ
“Ҳақдор киши қарздорнинг молидан ўз ҳаққининг жинси ва сифатида бўлган молни қўлга киритса, уни қарздорнинг розилигисиз олиши жоиз. Лекин бошқа жинсдан бўлганини, масалан, тиллани ўрнига кумуш, кумушни ўрнига тилла олмайди” (“Ал-Баҳр ар-роиқ”).
Лекин ўзганинг ҳаққини адо қилмаётган золимнинг молидан ҳаққини олмоқчи бўлган киши ниҳоятда диққатли бўлиши лозим. Ўзига тегишли бўлганидан ортиғини олмасин. Мазҳабимизга кўра, ўзи ҳақли бўлган нарсанинг жинси ва сифатидаги нарсани олиши жоиз, бошқа нарсани олмайди. Ким ҳаддан ошиб, ўзи ҳақли бўлганидан ортиғини олса, ҳадиси шарифда айтилгани каби “дўзах оловидан бир парча”ни олган бўлади. Валлоҳу аълам.
Ўзбекистон мусулмонлари идораси
Фатво ҳайъати. @diniysavollar
YouTube | Instagram | Facebook | Tiktok
#қарз #ҳалол_ҳаром
❓705-CАВОЛ: Мен бир фермерни ипак қуртини боқиб етиштириб бердим. Эвазига асосий берадиган иш хаққимга қўшиб бир прецеп буғдой сомон бериши керак эди. Шунга келишгандик. Лекин охирида сомонни бермади. Мен ваъда қилмаганман деб гапидан тонди. Саволим мен шу ваъда қилинган самонни пулини қийматича фермерни маҳсулотидан ўзига билдирмай олсам бўладими?
💬 ЖАВОБ: Бисмиллаҳир Роҳманир Роҳим.
Аллоҳ таоло Қуръони каримда мусулмонларни аҳдларига вафо қилишга буюради:
يَا أَيُّهَا الَّذِينَ آَمَنُوا أَوْفُوا بِالْعُقُودِ
яъни: “Эй, имон келтирганлар! Битимлар (аҳдлар)га вафо қилингиз!” (Моида сураси, 1-оят).
Динимизда саволда зикр қилингани каби жанжалли ҳолатларда фақат бир томоннинг гапи билан ғоиб кишини зарарига ҳукм қилинмайди. Чунки иккинчи томоннинг ҳам ўзига яраша далил ҳужжатлари бўлиши мумкин.
Лекин умумий қоидага биноан, бир кишининг бошқада ҳаққи бўлса ва у томон зулм қилиб унинг ҳаққини бермай турган бўлса, унинг молидан ўз ҳаққини олиши мумкин. Бу ҳақда Аллома Ибн Нужайм ал-Мисрий шундай дейдилар:
رَبُّ الدَّيْنِ إذَا ظَفِرَ مِنْ جِنْسِ حَقِّهِ مِنْ مَالِ الْمَدْيُونِ عَلَى صِفَتِهِ فَلَهُ أَخْذُهُ بِغَيْرِ رِضَاهُ وَلَا يَأْخُذُ خِلَافَ جِنْسِهِ كَالدَّرَاهِمِ وَالدَّنَانِيرِ
“Ҳақдор киши қарздорнинг молидан ўз ҳаққининг жинси ва сифатида бўлган молни қўлга киритса, уни қарздорнинг розилигисиз олиши жоиз. Лекин бошқа жинсдан бўлганини, масалан, тиллани ўрнига кумуш, кумушни ўрнига тилла олмайди” (“Ал-Баҳр ар-роиқ”).
Лекин ўзганинг ҳаққини адо қилмаётган золимнинг молидан ҳаққини олмоқчи бўлган киши ниҳоятда диққатли бўлиши лозим. Ўзига тегишли бўлганидан ортиғини олмасин. Мазҳабимизга кўра, ўзи ҳақли бўлган нарсанинг жинси ва сифатидаги нарсани олиши жоиз, бошқа нарсани олмайди. Ким ҳаддан ошиб, ўзи ҳақли бўлганидан ортиғини олса, ҳадиси шарифда айтилгани каби “дўзах оловидан бир парча”ни олган бўлади. Валлоҳу аълам.
Ўзбекистон мусулмонлари идораси
Фатво ҳайъати. @diniysavollar
Савол йўллаш
📲 @SavollarMuslimUzBotYouTube | Instagram | Facebook | Tiktok
ЭР ХОТИН БИР-БИРЛАРИГА ҚАРЗ БЕРСА БЎЛАДИМИ?
#қарз
❓775-CАВОЛ: Эр хотин бир-бирларига қарз берса ёки олиб турса бўладими?
💬 ЖАВОБ: Бисмиллаҳир Роҳманир Роҳим.
Ҳа бўлади. Ҳар бир киши ўз мулкини хоҳлаганча тасарруф қилиши мумкин. Эр аёлининг нафақасидан ташқари бирор ҳожати учун қарз бериши мумкин. Ёки аёл ўз пулидан эрига қарз бериб туриши ҳам мумкин. Мабсут китобида:
التصرف في ملكه مباح له مطلقا
"Ўз мулкида тасарруф қилишлик мутлоқ мубоҳдир", дейилган.
Лекин, бундай вазиятда эр хотин бир бирларига берадиган маблағни қарз деб эмас, балки ҳадя, туҳфа деб берсалар мақсадга мувофиқ бўлади. Зеро, мусулмонлар бир бирларига ҳадя улашиши динимиз таълимотидир. Шундай экан эр хотин бир бирларига ҳадя беришлари билан ўзаро муҳаббат, оила мустаҳкамлиги таминланган бўлади. Валлоҳу аълам.
Ўзбекистон мусулмонлари идораси
Фатво ҳайъати. @diniysavollar
YouTube | Instagram | Facebook | Tiktok
#қарз
❓775-CАВОЛ: Эр хотин бир-бирларига қарз берса ёки олиб турса бўладими?
💬 ЖАВОБ: Бисмиллаҳир Роҳманир Роҳим.
Ҳа бўлади. Ҳар бир киши ўз мулкини хоҳлаганча тасарруф қилиши мумкин. Эр аёлининг нафақасидан ташқари бирор ҳожати учун қарз бериши мумкин. Ёки аёл ўз пулидан эрига қарз бериб туриши ҳам мумкин. Мабсут китобида:
التصرف في ملكه مباح له مطلقا
"Ўз мулкида тасарруф қилишлик мутлоқ мубоҳдир", дейилган.
Лекин, бундай вазиятда эр хотин бир бирларига берадиган маблағни қарз деб эмас, балки ҳадя, туҳфа деб берсалар мақсадга мувофиқ бўлади. Зеро, мусулмонлар бир бирларига ҳадя улашиши динимиз таълимотидир. Шундай экан эр хотин бир бирларига ҳадя беришлари билан ўзаро муҳаббат, оила мустаҳкамлиги таминланган бўлади. Валлоҳу аълам.
Ўзбекистон мусулмонлари идораси
Фатво ҳайъати. @diniysavollar
Савол йўллаш
📲 @SavollarMuslimUzBotYouTube | Instagram | Facebook | Tiktok
ОДАМЛАР ҲАҚҚИНИ БЕРМАСЛИК
#ҳалол_ҳаром #қарз
❓898-CАВОЛ: Узоқ қариндошим мени 2 ой ишлатиб пулимни бермади. Пули кўп, дунёни сотиб олишга етади. Аммо ночор одамлар ҳаққини бермайди. Бу ҳақда динимизда нима дейилган?
💬 ЖАВОБ: Бисмиллаҳир Роҳманир Роҳим.
Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васаллам мардикорнинг ҳаққини кечиктирмасдан тез тўлашга тарғиб қилганлар: “Мардикорнинг ҳаққини, унинг (пешона) териси қуримасидан олдин беринглар!” (Ибн Можа ривояти).
Абу Ҳурайра розияллоҳу анҳудан ривоят қилинади: Пайғамбаримиз соллаллоҳу алайҳи васаллам дедилар: “Аллоҳ таоло деди: “Мен Қиёмат куни уч кишининг душманидирман:
1. Менинг номимни ўртага қўйиб (бирон нарса) олиб, сўнг хиёнат қилган кишининг;
2. Ҳур-озод одамни сотиб, сўнгра пулини еган кишининг;
3. Ва мардикорни ижарага олиб ишлатиб, ҳаққини тўлиқ бермаган кишининг” (Имом Бухорий ривояти).
Валлоҳу аълам.
Ўзбекистон мусулмонлари идораси
Фатво ҳайъати.
Telegram | Instagram | Facebook | Tiktok
#ҳалол_ҳаром #қарз
❓898-CАВОЛ: Узоқ қариндошим мени 2 ой ишлатиб пулимни бермади. Пули кўп, дунёни сотиб олишга етади. Аммо ночор одамлар ҳаққини бермайди. Бу ҳақда динимизда нима дейилган?
💬 ЖАВОБ: Бисмиллаҳир Роҳманир Роҳим.
Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васаллам мардикорнинг ҳаққини кечиктирмасдан тез тўлашга тарғиб қилганлар: “Мардикорнинг ҳаққини, унинг (пешона) териси қуримасидан олдин беринглар!” (Ибн Можа ривояти).
Абу Ҳурайра розияллоҳу анҳудан ривоят қилинади: Пайғамбаримиз соллаллоҳу алайҳи васаллам дедилар: “Аллоҳ таоло деди: “Мен Қиёмат куни уч кишининг душманидирман:
1. Менинг номимни ўртага қўйиб (бирон нарса) олиб, сўнг хиёнат қилган кишининг;
2. Ҳур-озод одамни сотиб, сўнгра пулини еган кишининг;
3. Ва мардикорни ижарага олиб ишлатиб, ҳаққини тўлиқ бермаган кишининг” (Имом Бухорий ривояти).
Валлоҳу аълам.
Ўзбекистон мусулмонлари идораси
Фатво ҳайъати.
Telegram | Instagram | Facebook | Tiktok
This media is not supported in your browser
VIEW IN TELEGRAM
This media is not supported in your browser
VIEW IN TELEGRAM
#Рамазон2023
#Қарз #Рўза
❓Қарздор одамни рўзаси қабул бўлмайдими?
Ғуломиддин домла Холбоев
🔗 Улашинг: @diniysavollar
#Қарз #Рўза
❓Қарздор одамни рўзаси қабул бўлмайдими?
Ғуломиддин домла Холбоев
Ўзбекистон мусулмонлари идорасиYouTube | Instagram | Facebook
Фатво маркази директор ўринбосари,
Тошкент ислом институти ўқитувчиси
🔗 Улашинг: @diniysavollar
ҚАРЗ МУОМАЛАСИДАГИ ХАРАЖАТ КИМНИ ЗИММАСИДА?
#қарз
❓1145-CАВОЛ: Мен бир кишидан 5 млн сўм пластикдан қарз олдим. Ўтказилган 5 млн сўм устига илова ўзини 0.5 фоиз ҳақини қўшиб ҳисоблаб, у инсондан 5 млн 25 минг сўм ечиб олди. Энди мен қарзни қайтариш пайтида 5 млн сўм устидаги 25 минг сўмни ҳам қўшиб 5 млн 25 минг сўм қилиб қайтараманми ёки 5 млн сўмни ўзиними?
💬 ЖАВОБ: Бисмиллаҳир роҳманир роҳийм.
Исломда қарз муомаласи қилинганда қарзни етказиб бериш харажатлари қарз олувчининг зиммасига тушади. Бу борада “Ал-Баҳрур-роиқ” китобида шундай зикр қилинган:
وأما أجرة نقد الدين فإنه على المديون
яъни: “Аммо қарзни беришнинг харажатлари қарз олувчининг зиммасига лозим бўлади” (“Савдо-сотиқ” боби).
Шунга кўра, пластик орқали ўтказилган қарз маблағи учун олинган 0.5% лик тўлов қарз олувчидан бўлади. Бу худди нақд пулни қарзга олиш учун қарздор йўлкира қилиб, келиб олиб кетиши кабидир. Валлоҳу аълам.
Telegram | Instagram | Facebook
#қарз
❓1145-CАВОЛ: Мен бир кишидан 5 млн сўм пластикдан қарз олдим. Ўтказилган 5 млн сўм устига илова ўзини 0.5 фоиз ҳақини қўшиб ҳисоблаб, у инсондан 5 млн 25 минг сўм ечиб олди. Энди мен қарзни қайтариш пайтида 5 млн сўм устидаги 25 минг сўмни ҳам қўшиб 5 млн 25 минг сўм қилиб қайтараманми ёки 5 млн сўмни ўзиними?
💬 ЖАВОБ: Бисмиллаҳир роҳманир роҳийм.
Исломда қарз муомаласи қилинганда қарзни етказиб бериш харажатлари қарз олувчининг зиммасига тушади. Бу борада “Ал-Баҳрур-роиқ” китобида шундай зикр қилинган:
وأما أجرة نقد الدين فإنه على المديون
яъни: “Аммо қарзни беришнинг харажатлари қарз олувчининг зиммасига лозим бўлади” (“Савдо-сотиқ” боби).
Шунга кўра, пластик орқали ўтказилган қарз маблағи учун олинган 0.5% лик тўлов қарз олувчидан бўлади. Бу худди нақд пулни қарзга олиш учун қарздор йўлкира қилиб, келиб олиб кетиши кабидир. Валлоҳу аълам.
Ўзбекистон мусулмонлари идораси
Фатво маркази.Telegram | Instagram | Facebook
ҚАРЗДОР ИНСОН ҲАМ УШР БЕРАДИМИ?
#закот #ушр
#қарз
❓1151-CАВОЛ: Қарздор одам закот бермайди, деб эшитганман. Ушрда ҳам шундай бўладими? Сўраётганим сабаби менинг қарзларим бор. Қарзим бўла туриб, деҳқончилик маҳсулотларимдан ушр беришим керакми?
💬 ЖАВОБ: Бисмиллаҳир роҳманир роҳийм.
Қарздор бўлиш ушр беришдан ман қилмайди.
Чунки ушр билан закотнинг бир неча фарқлари бор:
- Закот бир йилда бир марта берилади. Ушр олинган ҳосилдан берилади. Бир йилда бир неча марта ҳосил олиш мумкин;
- Закотда нисоб мавжуд. Ушрда эса, чиққан ҳосил қанча бўлишидан қатъий назар ўндан бир ёки йигирмадан бири берилади;
- Закот қарздорга вожиб бўлмайди. Яъни бир шахснинг қарз миқдоридан ортиқ нисобга етарли пули бўлмаса, закот бермайди. Ушр қарздорга ҳам, қарзи йўққа ҳам вожиб бўлаверади. Бу ҳукмни кўплаб фиқҳий манбалар зикр қилган. Бу борада “Фатово татархония” китобида шундай дейилган:
ويجب العشر على المديون بخلاف الزكاة
“Закотга хилоф равишда ушр қарздорга ҳам вожиб бўлади”. Валлоҳу аълам.
Telegram | Instagram | Facebook
#закот #ушр
#қарз
❓1151-CАВОЛ: Қарздор одам закот бермайди, деб эшитганман. Ушрда ҳам шундай бўладими? Сўраётганим сабаби менинг қарзларим бор. Қарзим бўла туриб, деҳқончилик маҳсулотларимдан ушр беришим керакми?
💬 ЖАВОБ: Бисмиллаҳир роҳманир роҳийм.
Қарздор бўлиш ушр беришдан ман қилмайди.
Чунки ушр билан закотнинг бир неча фарқлари бор:
- Закот бир йилда бир марта берилади. Ушр олинган ҳосилдан берилади. Бир йилда бир неча марта ҳосил олиш мумкин;
- Закотда нисоб мавжуд. Ушрда эса, чиққан ҳосил қанча бўлишидан қатъий назар ўндан бир ёки йигирмадан бири берилади;
- Закот қарздорга вожиб бўлмайди. Яъни бир шахснинг қарз миқдоридан ортиқ нисобга етарли пули бўлмаса, закот бермайди. Ушр қарздорга ҳам, қарзи йўққа ҳам вожиб бўлаверади. Бу ҳукмни кўплаб фиқҳий манбалар зикр қилган. Бу борада “Фатово татархония” китобида шундай дейилган:
ويجب العشر على المديون بخلاف الزكاة
“Закотга хилоф равишда ушр қарздорга ҳам вожиб бўлади”. Валлоҳу аълам.
Ўзбекистон мусулмонлари идораси
Фатво маркази.Telegram | Instagram | Facebook
ҚАРЗДАН КЕЧСА БЎЛАДИМИ?
#қарз #ҳаққидан_кечиш
❓1167-CАВОЛ: Яқин танишларимга агар пул керак бўлиб қолса, пул бериб тураман. Ҳар доим ҳар хил миқдорда, масалан, 50 минг, 30 минг ва ҳоказо. Қайтараман дейишганида мен кўпинча бу пулларни олмайман. Чунки улар ижарада яшашади, овқатига ишлата қолсин, дейман. Бир ўртоғим, агар кимгадир пул бериб турсанг, уни олишинг шарт экан, йўқса гуноҳ бўлар экан, чунки бу қарз деганди. Саволим шундан иборатки, агар улар менга пулни қайтармоқчи бўлишса, мен уни олишим шартми? Ёки ҳозиргидай олмасам ҳам бўладими?
💬 ЖАВОБ: Бисмиллаҳир роҳманир роҳийм.
Қарзни кечмоқчи бўлган киши уни қўлига олиши шарт эмас. Ҳақдор киши берган қарзидан кечиши билан қарздорнинг зиммасидан қарз тушади.
Дарҳақиқат, қарзни қийналгандан ўтиб юбориш бу катта эҳсон. Бу борада ҳадисларда бундай дейилган:
عن أبي هريرة رضي الله عنه قال قال رسول الله صلي الله عليه وسلم من أنظر معسرًا أو وَضع له، أظلَّه اللهُ يومَ القيامةِ تحتَ ظلِّ عرشهِ، يومَ لا ظلَّ إلا ظلُّه رواه الترمذي
Ҳазрати Абу Ҳурайра розияллоҳу анҳудан ривоят қилинади:
“Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васаллам: “Ким камбағалга муҳлат берса ёки унинг қарзидан кечса, Аллоҳ таоло Қиёмат куни Ўзининг соясидан бошқа соя йўқ кунда Ўз Арши сояси остида уни соялантиради”, дедилар”. (Имом Термизий ривояти).
Абу Қатода розияллоҳу анҳудан ривоят қилинади:
“Унинг отаси яшириниб юрган қарздорни излаб топиб олди. Шунда у: “Қийналиб қолганман”, деди. Абу Қатоданинг отаси: “Аллоҳга қасамки, Аллоҳга қасамки” деб: “Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васаллам: “Қиёмат кунининг машаққатларидан Аллоҳ таоло уни халос қилмоғи кимни хурсанд қилса, қўли калта кишига муҳлат берсин ёки уни қарзини кечсин” деяётганларини эшитганман”, деди”. (Имом Муслим ривояти).
Валлоҳу аълам.
YouTube | Instagram | Facebook |Ummalife
🔗 Улашинг: @diniysavollar
#қарз #ҳаққидан_кечиш
❓1167-CАВОЛ: Яқин танишларимга агар пул керак бўлиб қолса, пул бериб тураман. Ҳар доим ҳар хил миқдорда, масалан, 50 минг, 30 минг ва ҳоказо. Қайтараман дейишганида мен кўпинча бу пулларни олмайман. Чунки улар ижарада яшашади, овқатига ишлата қолсин, дейман. Бир ўртоғим, агар кимгадир пул бериб турсанг, уни олишинг шарт экан, йўқса гуноҳ бўлар экан, чунки бу қарз деганди. Саволим шундан иборатки, агар улар менга пулни қайтармоқчи бўлишса, мен уни олишим шартми? Ёки ҳозиргидай олмасам ҳам бўладими?
💬 ЖАВОБ: Бисмиллаҳир роҳманир роҳийм.
Қарзни кечмоқчи бўлган киши уни қўлига олиши шарт эмас. Ҳақдор киши берган қарзидан кечиши билан қарздорнинг зиммасидан қарз тушади.
Дарҳақиқат, қарзни қийналгандан ўтиб юбориш бу катта эҳсон. Бу борада ҳадисларда бундай дейилган:
عن أبي هريرة رضي الله عنه قال قال رسول الله صلي الله عليه وسلم من أنظر معسرًا أو وَضع له، أظلَّه اللهُ يومَ القيامةِ تحتَ ظلِّ عرشهِ، يومَ لا ظلَّ إلا ظلُّه رواه الترمذي
Ҳазрати Абу Ҳурайра розияллоҳу анҳудан ривоят қилинади:
“Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васаллам: “Ким камбағалга муҳлат берса ёки унинг қарзидан кечса, Аллоҳ таоло Қиёмат куни Ўзининг соясидан бошқа соя йўқ кунда Ўз Арши сояси остида уни соялантиради”, дедилар”. (Имом Термизий ривояти).
Абу Қатода розияллоҳу анҳудан ривоят қилинади:
“Унинг отаси яшириниб юрган қарздорни излаб топиб олди. Шунда у: “Қийналиб қолганман”, деди. Абу Қатоданинг отаси: “Аллоҳга қасамки, Аллоҳга қасамки” деб: “Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васаллам: “Қиёмат кунининг машаққатларидан Аллоҳ таоло уни халос қилмоғи кимни хурсанд қилса, қўли калта кишига муҳлат берсин ёки уни қарзини кечсин” деяётганларини эшитганман”, деди”. (Имом Муслим ривояти).
Валлоҳу аълам.
Ўзбекистон мусулмонлари идораси
Фатво маркази.YouTube | Instagram | Facebook |Ummalife
🔗 Улашинг: @diniysavollar
This media is not supported in your browser
VIEW IN TELEGRAM
ҚАРЗ БЕРИШ ЭВАЗИГА МАҲСУЛОТНИ АРЗОН ОЛИШ
#қарз #маҳсулот #эваз
❓1216-CАВОЛ: Мисол учун А исмли шахс машина сотувчиси. Машиналарини 10 мингдан сотаётган бўлса, Б исмли шахс унинг машинасини сотиб олмоқчи бўлса, А исмли шахсга “Мен сенга тижоратингни янада ривожлантириш учун маълум миқдор қарз бераман, фақат 10 минглик машинани менга 7 мингга сотасан”, деб келишса бўладими?
💬 ЖАВОБ: Бисмиллаҳир Роҳманир Роҳим.
Шариатимизда бундай келишув жоиз эмас. Чунки ҳар қандай қарз фойда келтирса, рибо ҳисобланади. Бунга Пайғамбаримиз алайҳиссаломдан нақл қилинган қуйидаги ҳадис ҳам далолат қилади:
"كلُّ قرض جرَّ منفعة فهو ربا" (رواه البيهقي)
“Ҳар қандай манфаат келтирган қарз – рибодир” (Имом Байҳақий ривояти). Валлоҳу аълам.
Ўзбекистон мусулмонлари идораси
Фатво маркази.
YouTube | Instagram | Facebook |Ummalife
🔗 Улашинг: @diniysavollar
#қарз #маҳсулот #эваз
❓1216-CАВОЛ: Мисол учун А исмли шахс машина сотувчиси. Машиналарини 10 мингдан сотаётган бўлса, Б исмли шахс унинг машинасини сотиб олмоқчи бўлса, А исмли шахсга “Мен сенга тижоратингни янада ривожлантириш учун маълум миқдор қарз бераман, фақат 10 минглик машинани менга 7 мингга сотасан”, деб келишса бўладими?
💬 ЖАВОБ: Бисмиллаҳир Роҳманир Роҳим.
Шариатимизда бундай келишув жоиз эмас. Чунки ҳар қандай қарз фойда келтирса, рибо ҳисобланади. Бунга Пайғамбаримиз алайҳиссаломдан нақл қилинган қуйидаги ҳадис ҳам далолат қилади:
"كلُّ قرض جرَّ منفعة فهو ربا" (رواه البيهقي)
“Ҳар қандай манфаат келтирган қарз – рибодир” (Имом Байҳақий ривояти). Валлоҳу аълам.
Ўзбекистон мусулмонлари идораси
Фатво маркази.
YouTube | Instagram | Facebook |Ummalife
🔗 Улашинг: @diniysavollar
ҚАРЗНИ БЕРИШДА ДОЛЛАР КУРСИ ЎЗГАРИШИ
#қарз
❓1264-CАВОЛ: Агар мен бирор инсонга 100 доллар қарз берсам, мен қарз берган пайтда доллар курси бир миллион сўм бўлиб, қарзни қайтариб олганимда курс бир миллион 50 минг бўлиб қолган бўлса, шу 50 минг рибо бўлиб, менга ҳаром булиб колмайдими?
💬 ЖАВОБ: Бисмиллаҳир Роҳманир Роҳим.
Пулда қарз олди-берди қилишда қанча сумма берилса, шунча сумма қайтиб олинади. Сиз юз доллар қарз берсангиз, юз доллар қайтариб оласиз. Унинг сўмга нисбатан қийматининг тушиши ёки ошишининг аҳамияти йўқ. Демак, сиз айтган ҳолатда гуноҳкор бўлиб қолмайсиз. Чунки шариат қоидасига кўра қарз учун нима ва қанча миқдорда олинса, шундай шаклда қайтарилади. “Бадоеъус саноеъ” китобида бундай дейилган:
أما حكم القرض فهو ثبوت الملك للمستقرض في المقرض للحال، وثبوت مثله في ذمة المستقرض للمقرض للحال
“Қарзга оид ҳукмга келсак, у олиниши билан қарздорнинг мулкига айланади ва шу заҳоти олинган қарзнинг мислича қарздорнинг зиммасига вожиб бўлади”.
Яъни қарзнинг олиниши ва берилишида бир хил бўлиши лозим.
“Раддул муҳтор” китобида қуйидаги иборалар келади:
إن الديون تقضى بأمثالها
“Қарзлар ўз мислича адо этилади”.
Қарз борасида билиб қўйиш керак бўлган яна бир нарса бор. Сўмда қарз бераётиб, ўша кунги доллар курси билан қийматлаб бериб, олиш вақтида шу вақтдаги доллар курсидаги сўмни олиш жоиз эмас. Масалан, бир киши қарздорга 100 долларнинг сўмга нисбатан қиймати бир миллион бўлган вақтда 100 долларга ҳисоблаб, бир миллион сўм қарз берди. Бир ойдан кейин доллар курси ошиб, 100 доллар бир миллион 50 минг сўм бўлиб қолди. Бу ҳолатда ҳақдор фақатгина берган суммасини, яъни бир миллионни олади холос. Долларга ҳисоблаб, бир миллион 50 минг сўм олиши сиз айтгандек, рибо бўлиб қолади. Чунки бу шаклдаги қарз олди-берди амалиёти “Қарзлар ўз мислича адо этилади”, деган қоидага зид бўлади. Валлоҳу аълам.
Ўзбекистон мусулмонлари идораси
Фатво маркази.
YouTube | Instagram | Facebook |Ummalife
🔗 Улашинг: @diniysavollar
#қарз
❓1264-CАВОЛ: Агар мен бирор инсонга 100 доллар қарз берсам, мен қарз берган пайтда доллар курси бир миллион сўм бўлиб, қарзни қайтариб олганимда курс бир миллион 50 минг бўлиб қолган бўлса, шу 50 минг рибо бўлиб, менга ҳаром булиб колмайдими?
💬 ЖАВОБ: Бисмиллаҳир Роҳманир Роҳим.
Пулда қарз олди-берди қилишда қанча сумма берилса, шунча сумма қайтиб олинади. Сиз юз доллар қарз берсангиз, юз доллар қайтариб оласиз. Унинг сўмга нисбатан қийматининг тушиши ёки ошишининг аҳамияти йўқ. Демак, сиз айтган ҳолатда гуноҳкор бўлиб қолмайсиз. Чунки шариат қоидасига кўра қарз учун нима ва қанча миқдорда олинса, шундай шаклда қайтарилади. “Бадоеъус саноеъ” китобида бундай дейилган:
أما حكم القرض فهو ثبوت الملك للمستقرض في المقرض للحال، وثبوت مثله في ذمة المستقرض للمقرض للحال
“Қарзга оид ҳукмга келсак, у олиниши билан қарздорнинг мулкига айланади ва шу заҳоти олинган қарзнинг мислича қарздорнинг зиммасига вожиб бўлади”.
Яъни қарзнинг олиниши ва берилишида бир хил бўлиши лозим.
“Раддул муҳтор” китобида қуйидаги иборалар келади:
إن الديون تقضى بأمثالها
“Қарзлар ўз мислича адо этилади”.
Қарз борасида билиб қўйиш керак бўлган яна бир нарса бор. Сўмда қарз бераётиб, ўша кунги доллар курси билан қийматлаб бериб, олиш вақтида шу вақтдаги доллар курсидаги сўмни олиш жоиз эмас. Масалан, бир киши қарздорга 100 долларнинг сўмга нисбатан қиймати бир миллион бўлган вақтда 100 долларга ҳисоблаб, бир миллион сўм қарз берди. Бир ойдан кейин доллар курси ошиб, 100 доллар бир миллион 50 минг сўм бўлиб қолди. Бу ҳолатда ҳақдор фақатгина берган суммасини, яъни бир миллионни олади холос. Долларга ҳисоблаб, бир миллион 50 минг сўм олиши сиз айтгандек, рибо бўлиб қолади. Чунки бу шаклдаги қарз олди-берди амалиёти “Қарзлар ўз мислича адо этилади”, деган қоидага зид бўлади. Валлоҳу аълам.
Ўзбекистон мусулмонлари идораси
Фатво маркази.
YouTube | Instagram | Facebook |Ummalife
🔗 Улашинг: @diniysavollar
