✍️« هویت سازی » بایسته ای در فرهنگ عاشورا
بقلم #دکترسیدعلی_طاهرالدینی
روانشناس،پژوهشگر و استاد دانشگاه
منظور از هویّت تاریخی، نه هویّت یک قوم مسلمان در یک دورۀ تاریخی خاص، بلکه هویت امت مسلمان در طول تاریخ اسلام است. «هویّت» ترکیبی از داشتن و نداشتنهاست که انسان یا جامعه با داشتن برخی مؤلفه ها و با فقدان و یا نفی برخی دیگر ازهمین مؤلفه ها، چیستی و کیستی خود را تعریف میکند. هویت اسلامی نیز در طول تاریخ همواره در میان داشتنها و نداشتنها سیر کرده تا به هویّت امروزی خود رسیده است. داشتنهای جامعه اسلامی با استناد و استمساک به فکر و فرهنگ توحیدی حاصل میشود و نداشتنها و این که ما چه نیستیم و چه نباید باشیم از مقاومتهایی به دست میآید که مسلمانان در صحنۀ جهاد و مبارزه و در عرصۀ علم و معرفت در برابر دشمن نشان داده و کوشیدهاند هویّت مسلمانی خود را از تعدی دشمن و التقاط با غیرها در امان نگاه دارند.
البته این مقاومتها همواره به نام امام حسین˜ نبوده است. مقاومت پیامبر6 خدا در برابر دشمنان یهودی و کفار مکه مقاومتهای امیرالمومنین حضرت امام علی ع در برابر مارقین، قاسطین و ناکثین، همه #هویتساز بودند
در این قسمت منظور ما، این نکته است که هر جا نام امام حسین ع مورد توجه قرار گرفته و ابعاد ایجابی (حماسی) و سلبی (مصائب) آن در یادها بوده است، مقاومتی(قبام،جهاد) وجود داشته است و هر جا چنین مقاومتی بوده، #هویّت عزت مندانه ای حاصل شده است.
این هویّت خواهی و قیام در برابر ظلم ومقاومت و دفاع ،نمونه های پررنگ ومتعددی در تاریخ شیعه وحتی گاهی در میان اهل سنت دیده شده است.
در حقیقت حادثۀ کربلا نه فقط در زندگی فردی مسلمانان، بلکه در زندگی جمعی آنها و حتی در #زیست_معرفتی و علمیِ آنها، همواره به مثابه عاملی مؤثر و محرک نقش ایفا کرده است.
آنچه در این باره اهمیت دارد، #هویت_سازی است ، به این ترتیب که انسان همواره در طول تاریخ به امام حسین ع به مثابه الگویی از «من الهی» در برابر «من شیطانی«ِ یزید در تاریخ است که در پرتو آن، نه فقط انسان مسلمان، بلکه انسانهای غیر مسلمان نیز میتوانند از آن «من مقدس» به مثابه منطق و ملاک اخلاق، معنویت و معرفت الهام گیرند و برای حفظ حیات انسانی و الهی خود در برابر منهای شیطانی اقدام نمایند.
بقلم #دکترسیدعلی_طاهرالدینی
روانشناس،پژوهشگر و استاد دانشگاه
منظور از هویّت تاریخی، نه هویّت یک قوم مسلمان در یک دورۀ تاریخی خاص، بلکه هویت امت مسلمان در طول تاریخ اسلام است. «هویّت» ترکیبی از داشتن و نداشتنهاست که انسان یا جامعه با داشتن برخی مؤلفه ها و با فقدان و یا نفی برخی دیگر ازهمین مؤلفه ها، چیستی و کیستی خود را تعریف میکند. هویت اسلامی نیز در طول تاریخ همواره در میان داشتنها و نداشتنها سیر کرده تا به هویّت امروزی خود رسیده است. داشتنهای جامعه اسلامی با استناد و استمساک به فکر و فرهنگ توحیدی حاصل میشود و نداشتنها و این که ما چه نیستیم و چه نباید باشیم از مقاومتهایی به دست میآید که مسلمانان در صحنۀ جهاد و مبارزه و در عرصۀ علم و معرفت در برابر دشمن نشان داده و کوشیدهاند هویّت مسلمانی خود را از تعدی دشمن و التقاط با غیرها در امان نگاه دارند.
البته این مقاومتها همواره به نام امام حسین˜ نبوده است. مقاومت پیامبر6 خدا در برابر دشمنان یهودی و کفار مکه مقاومتهای امیرالمومنین حضرت امام علی ع در برابر مارقین، قاسطین و ناکثین، همه #هویتساز بودند
در این قسمت منظور ما، این نکته است که هر جا نام امام حسین ع مورد توجه قرار گرفته و ابعاد ایجابی (حماسی) و سلبی (مصائب) آن در یادها بوده است، مقاومتی(قبام،جهاد) وجود داشته است و هر جا چنین مقاومتی بوده، #هویّت عزت مندانه ای حاصل شده است.
این هویّت خواهی و قیام در برابر ظلم ومقاومت و دفاع ،نمونه های پررنگ ومتعددی در تاریخ شیعه وحتی گاهی در میان اهل سنت دیده شده است.
در حقیقت حادثۀ کربلا نه فقط در زندگی فردی مسلمانان، بلکه در زندگی جمعی آنها و حتی در #زیست_معرفتی و علمیِ آنها، همواره به مثابه عاملی مؤثر و محرک نقش ایفا کرده است.
آنچه در این باره اهمیت دارد، #هویت_سازی است ، به این ترتیب که انسان همواره در طول تاریخ به امام حسین ع به مثابه الگویی از «من الهی» در برابر «من شیطانی«ِ یزید در تاریخ است که در پرتو آن، نه فقط انسان مسلمان، بلکه انسانهای غیر مسلمان نیز میتوانند از آن «من مقدس» به مثابه منطق و ملاک اخلاق، معنویت و معرفت الهام گیرند و برای حفظ حیات انسانی و الهی خود در برابر منهای شیطانی اقدام نمایند.