#تکنیک #فیک‌نیوز
🔸تشخیص خبر جعلی

🔸تفاوت‌های #نیوزگرافیک و #اینفوگرافیگ

#کتاب
🔸 گرافیک خبری و اطلاع‌رسان
▫️نويسندگان:
#یونس_شکرخواه و #مریم_سلیمی
▫️مقدمه: دکتر #کامران_افشارمهاجر
▫️ناشر: دفتر مطالعات و برنامه‌ریزی رسانه‌ها، تهران ۱۳۹۳

#واژه‌ها
🔸 گالری مطبوعات
#گالری‌مطبوعات (press gallery) یکی از اصطلاحات رایج در مناسبات #روزنامه‌نگاری است که ظاهرش ممکن است مترجمان را به اشتباه بیندازد.
گالری مطبوعات به مکان استقرار روزنامه نگاران در پارلمان اطلاق می‌شود که غالبا در طبقه فوقانی و مشرف به پارلمان است. این اصطلاح حتی در اشاره به روزنامه‌نگارانی هم که حوزه خبری‌شان مجلس است، به کار می‌رود.

#مطالعات‌فرهنگی #واژه‌ها
🔸 استثنای فرهنگی
استثنای فرهنگی يا همان Cultural Exception یک بحث ریشه‌دار در میان فرانسوی‌هاست که خودشان به آن 'exception culturelle française" می‌گویند و به نوعی نماد مقاومت آن‌ها در برابر سایر فرهنگ‌ها و به ویژه #فرهنگ آمریکایی به شمار می‌آید.
این مفهوم بر این نکته متمرکز است که سیاست‌های فرهنگی فرانسه باید به گونه‌ای طراحی شود که همیشه حافظ تمایزات فرهنگی فرانسوی‌ها با سایر نقاط جهان باشد.
اما در یک نگاه کلی‌تر، منظور فرانسوی‌ها از کاربرد عبارت استثنای فرهنگی که از اواسط دهه هشتاد در فرانسه رایج شد این است که قوانین بازار نباید بر فضای کالاهای فرهنگی نظیر نشریات، فیلم، کتاب و موسیقی حاکم شود. فرانسوی‌ها همیشه اصرار دارند که این مفهوم در مصوبات فرهنگی اروپا گنجانده شود

#تراس🔸ارتباط خوب
ارتباط خوب به اندازه قهوه تلخ محرک است و به همان اندازه بی‌خواب کننده
▫️#آن_مورو_لیندبرگ (۱۹۰۶ - ۲۰۰۱) نویسنده آمریکایی

🔸روزهای برگزیتی بریتانیا
#بریتانیا روزهای دشواری را می‌گذراند، دانشجویان ترم سوم دکتری رشته مطالعات بریتانیا بهتر است این تحولات را به دقت دنبال کنند به‌ویژه دانشجویانی که ممکن است بخواهند رساله خود را درباره #برگزیت بنویسند.
کاش دست اندرکاران رسانه‌اي ایران هم موارد زیر را در خبرها و گزارش‌های خود طرف توجه قرار دهند تا خوانندگان درکی فراتر از خبرها به دست آورند:
▫️برگزیت چیست؟
▫️برگزیت سخت چه تفاوت‌هایی با برگزیت نرم دارد؟
▫️دلیل تظاهرات بزرگ چیست؟
▫️مواضع جرمی کوربین رهبر حزب محافظه‌کار و بوریس جانسون نخست وزیر بریتانیا چه تفاوت‌هایی دارد؟
▫️اصلاحیه قانونی لتوین | Letwin چیست؟

🔸 دژاووی ترزا می
ترزا می نخست وزیر سابق بریتانیا در جلسه امروز پارلمان گفت حس عجیب #دژاوو دارم
همه خندیدند و بلافاصله بوریس جانسون نخست وزیر بریتانیا برگشت و به او گفت: حالتو درک می‌کنم
...باز هم همه خندیدند

#زوم🔸 دژاوو در یک نگاه
آشناپنداری یا #دژاوو (Déjà vu) حالتی است که فرد در برابر رویدای این حس را می‌کند که انگار آن رویداد را قبلا دیده و تجربه کرده است.
برخی از دانشمندان دژاوو را ناشی از واکنش‌های عاطفی به وقایع مشابه می‌دانند و برخی دیگر معتقدند مدارهای کوتاهی در مغز ایجاد می‌شود و رویدادی را در کسری از ثانیه زودتر  از وارد شدن آن به خودآگاهی فرد؛ به حافظه او می‌فرستند و در نتیجه فرد احساس می‌کند این واقعه قبلا برای او رخ داده است.

#کیوسک🔸 جلد مینیمال پر قدرت
اصطلاح تاریخی "تیتر خوان - عکس خوان" حالا ضرورت خود را برای رقابت با رسانه‌های جدید (#نیومدیا) بیش از پیش به نمایش می‌گذارد. ترکیب جلد #اکونومیست با در نظر گرفتن فضای اشباع شده رسانه‌اي از حمله ترکیه به کردها در خاک سوریه یک ترکیب جامع و برجسته حرفه‌ای است.
▫️اکونومیست ا چه کسی می‌تواند به آمریکای ترامپ اعتماد کند؟ تبعات خیانت به کُردها
@younesshokrkhah

#تراس🔸کم‌گویی
کم بگو و آنرا خوب بگو
▫️ضرب‌المثل ایرلندی
Say a little and say it well.

#زوم #روزنامه‌نگاری
🔸 دروازه‌بانی خبری و دیگربینی
گفته می‌شود گسترش حوزه همگانی يك سنت تاريخی و اساسی در دموكراسی است و اينترنت اين گستره همگانی را گسترده‌تر كرده و #دروازه‌بانی‌خبری (gatekeeping) را تا حدود زيادي از دست فرستنده‌ها خارج ساخته و عملا اكنون #روزنامه‌نگاری‌سايبر جانشين نهادهاي مدنی شده و اين موضوع در جوامعی كه امكان ايجاد نهادهای مدنی در آن‌ها با مشكل مواجه است سرعت بيشتری می‌يابد.
در عین حال گفته می‌شود انعكاس آرای اقليت هم از جمله دستاوردهای مهم روزنامه‌نگاري سايبر است چرا كه #اينترنت، #ديگربينی را افزايش داده است.
در هر صورت اين همه موضوع نيست. دروازه‌بانی خبری تضعیف نشده و تغییر شکل داده و دیگربینی اینترنتی هم ضرورتا به هم‌پذيري منجر نمی‌شود. شاید دوباره در این باره بنویسم.

#زوم #جامعه‌اطلاعاتی
🔸سال تولد رسمی جامعه اطلاعاتی
▫️سال ۱۹۹۸ را بایدسال تولد رسمی عبارت جامعه اطلاعاتی دانست.
در اين سال در اجلاس اتحاديه بين‌المللی ارتباطات دوربرد در مينياپوليس با پيشنهاد تونس براي تشكيل اجلاس جامعه اطلاعاتی موافقت شد.
همین پیشنهاد به قطعنامه 56/183   براي برپایی اجلاس دو مرحله‌ای جامعه اطلاعاتی منجر ‌شد.
بعد از این رویداد بود که دو اجلاس تحت عنوان اجلاس‌جهانی سران‌ درباره جامعه اطلاعاتی (WSIS) به ترتيب در  روزهاي ۱۰ تا ۱۲ دسامبر ۲۰۰۳ در ژنو و در روزهاي ۱۶ تا ۱۸ نوامبر ۲۰۰۵ در تونس تشكيل شد.

#تراس🔸ناگفته‌ها
مهم‌ترین چیز در ارتباطات؛ شنیدن ناگفته‌هاست
▫️#پیتر_دراکر ‏۱۹۰۹–۲۰۰۵
نظريه پرداز عرصه مدیریت

🔸روزنامه‌نگاری و عمومی‌سازی علم
#رخ‌نما▫️#یونس_شکرخواه
تعریف کلاسیک #روزنامه‌نگاری‌علمی ارائه خبر و گزارش درباره علم در قالب تعامل روزنامه‌نگاران؛ دانشمندان و مردم با تکیه بر اصول حرفه‌ای دقت؛ صحت و بی‌طرفی بود؛ اما کار روزنامه‌نگاری علمی در این زمانه دچار تغییرات بنیادین شده و دیگر یک طراحی دوباره چاره کار نیست، بلکه این نوع از روزنامه‌نگاری باید به بازسازی خود فکر کند و این موضوع را مقالات نوشته شده در این زمینه و بسیاری از تحقیقات در دسترس بر روی وب نیز تأیید می‌کنند.
باید به این موضوع توجه کرد که با پیدایش اپلیکیشن‌ها، سایت‌های اختصاصی متخصصان، دانشمندانی که به سوی عمومی‌سازی #علم گام برداشته‌اند و یا حتی گوشی‌های هوشمندی که در هر لحظه از روز و در هرجا امکان انتشار و خوانش اخبار را برای همگان فراهم کرده‌اند، سهم روزنامه‌نگاری علمی رو به کاهش است.
این کاهش سهم و یا حذف شدن در برخی عرصه‌ها، به معنی از کارآیی بازماندن روزنامه‌نگاری علمی نیست اما اگر نقطه تماس این شاخه از روزنامه‌نگاری با مخاطبان خود به صورت پیوسته در حال پایش نباشد، کارآیی آن نیز از بین خواهد رفت.
همه ما روزنامه‌نگاران خوب می‌دانیم که گام اول در انتشار خبر یعنی اطلاع دادن درباره یک پدیده است؛ ما می‌توانیم گام دوم یعنی ایجاد درک از پدیده را نیز به خوبی برداریم و در گام سوم مخاطب خود را کاملاً درگیر موضوع کنیم. اما من فکر می‌کنم که روزنامه‌نگاری علمی ما بین این سه گام سرگردان مانده و هنوز هم در پله نخست ایستاده است.
برای خبرنگاران علمی، عالمان حوزه تجربی، منابع خوبی برای خبرها هستند اما باید در این میان به چند سؤال جدی فکر کرد؛ یکی اینکه آیا این افراد همیشه تنها منبع خبر باقی می‌مانند و یا منتشرکننده آن نیز می‌شوند؛ روزنامه‌نگاری علمی به #روزنامه‌نگاران علمی‌نویس احتیاج دارد و یا به علم‌دانان #روزنامه‌نگار؛ و دیگر اینکه آیا باید در این حوزه به صورت فردی کار کرد و یا باید پروژه‌های گروهی را دستور کار داشت؟
در روزنامه‌نگاری علمی باید به خبر، پیامد آن، نهادهای مرتبط با آن و فرآیند شکل‌گیری توجه بسیاری کرد. البته کلیدی‌ترین کار روزنامه‌نگار علمی، ساده‌سازی مفاهیم است که حقیقتاً کار مشکلی است.
روزنامه‌نگار علمی می‌تواند برای ساده‌سازی از پس‌زمینه استفاده کند؛ در واقع روزنامه‌نگاری که از بک‌گراند استفاده نمی‌کند خطای بزرگی انجام می‌دهد. همچنین روزنامه نگار می‌تواند برای ساده‌سازی، اتفاقات را از حالت محض و تعلیق دربیاورد و آن را در قالب یک فرآیند گزارش کند.
مجلات علمی و سرویس‌های علمی رسانه‌ها با سر درگمی در انتخاب مخاطب نیز روبه‌رو هستند. برای آنها هنوز مشخص نیست که چه کسی قرار است مطالب آنها را بخواند و ضعف دیگر آنها این است که فضایی کاملاً مردانه دارند و کمتر برای زنان و کم‌سن‌وسال‌ها برنامه‌ریزی شده‌اند.
مجلات علمی ما مخاطبان خود را همه‌چیزدان فرض می‌کنند؛ مثلا این که فلان اپلیکیشن به بازار آمده است و اگر نصب شود فلان اتفاق می‌افتد؛ گویی که مخاطب بدون شک باید بداند که اپلیکیشن چیست و حتماً هم طرز استفاده از آن را بلد است.
نباید به دنبال تیراژ بالا و یا تعداد کلیک بالا بود. رسانه‌ها باید بپذیرند که ضرورتاً همه از آنها سرویس خبری نمی‌گیرند. ضمن اینکه باید شرایط استفاده از اینفوگراف، نیوزگراف و دیتاژورنالیسم را نیز برای خود ایجاد کنند که فرمت‌های جدید اطلاع‌رسانی هستند و بسیار کارآیی دارند.
من فکر می‌کنم که گاهی کنترل نقطه ارتباط با مخاطب فراموش می‌شود؛ روزنامه نگار تصور می‌کند که بعد از رسیدن به پیشخوان و یا آپلود شدن دیگر همه‌چیز تمام است. در حالی که میزان مخاطب، جنسیت آن، سن آن و یا ساعات مراجعه آن برای روزنامه‌نگاری علمی از بااهمیت‌ترین مطالب است.
گاهی روزنامه‌نگاری علمی می‌تواند دارایی‌های یک کشور را در مسیر خرید ابزارهای مرتبط با خبرهای شبه علمی قربانی کند. به یاد دارم زمان بمباران خبری با سوژه جنون گاوی در انگلیس در سال ۱۹۹۶، کمیته علم و تکنولوژی مجلس لردها تصور کرد که رسانه‌ها منشاء سوء تفاهم مردم درباره جنون گاوی شده‌اند و بنابراین پیشنهاد گفت‌وگوی مستقیم با مردم را مطرح کرد؛ این همان مرحله خطرناک آغازین پیش روی ژورنالیسم علمی بود به طوریکه نقش روزنامه‌نگاری علمی را تضعیف کرد و سه سال بعد هم در سال ۱۹۹۹ این کنفرانس جهانی درباره علم بود که یونسکو آنرا برگزار کرد و در بیانیه خود موسوم به بیانیه علم و کاربرد دانش علمی، عملا هیچ نامی از روزنامه‌نگاری علمی نبرد.
بدترین اتفاق هم در سال ۲۰۰۹ رخ داد که به تعبیری یک نوع "بای پس" صورت گرفت و آن آمدن سایت فیوچریتی به صحنه بود؛ این سایت همه چیز را از روزنامه‌نگاران علمی‌نویس گرفت و به دست علم‌دانان روزنامه‌نگار سپرد.

۶۴ دانشگاه خودشان شروع به آپلود اخبار علمی در سایت فیوچریتی کردند؛ تا در عمل نشان دهند می‌توانند بدون روزنامه‌نگاران علمی نویس کار کنند. خبرهای فیوچریتی از آمریکا، بریتانیا، کانادا و استرالیا آپلود می‌شوند
در عین حال معتقدم آموزش ضمن خدمت و ایجاد مراکز آموزشی مرتبط؛ تولید ادبیات محلی و ادبیات مرتبط با عرصه جهانی ژورنالیسم علمی؛ همکاری با نهادهای حرفه‌ای مشابه در عرصه ژورنالیسم علمی؛ و توجه روزنامه‌نگاری علمی به تحولات رسانه‌‌های اجتماعی و توجه به کاربردهای مرتبط با پیشوند e نظیر آموزش الکترونیک؛ تجارت الکترونیک؛ بهداشت الکترونیک ... و نیز همکاری نهادهای آموزشی، رسانه‌ای و مدنی برای ارتقای وضعیت روزنامه نگاری علمی ضروری است.