#آموزش |

🔸ارزش‌های اصلی روزنامه‌نگاری حرفه‌ای

✍پروفسور «امیلی بِل » از مرکز روزنامه‌نگاری دیجیتال در دانشگاه کلمبیا

🔹«مطمئن شوید که اخبارتان دقیق و صحیح است،
🔹اگر صحت اخبارتان زیر سوال رفت، باید پاسخگو باشید و مسئولیت آن را بپذیرید.
🔹در مورد منبع اخبار و اطلاعات خود شفاف باشید .
🔹از منابع خود در مقابل دستگیری و افشای هویت شان، حفاظت کنید.
🔹بدانید که چه زمانی به‌اندازه کافی قدرتمند هستید که بتوانید در راستای منافع عمومی حتی قوانین را نقض کنید و به زندان بروید تا از اخبار و منابع خود دفاع کنید.
🔹بدانید که چه زمانی ممکن است انتشار مطلبی، غیر‌اخلاقی محسوب شود.
🔹تلاش کنید میان حریم خصوصی افراد و حریم گسترده‌تر منافع عمومی تعادل ایجاد کنید.»

#اخبار_جعلی
#خبر_جعلی
#منابع_موثق

@fake_news_media

#نشست🔸 حقیقت خیالی
ماهنامه مدیریت ارتباطات در سومین نشست تخصصی‌اش، به بهانه انتشار کتاب اخبار جعلی و اطلاعات فریبکارانه، به قلم #شریلین_ایرتون و #جولی_پوزیتی، با ترجمه #جواد_دلیری به #اخبار_جعلی می‌پرازد. دکتر #یونس_شکرخواه، استاد ارتباطات و روزنامه‌نگاری، #کامبیز_نوروزی، نویسنده و حقوقدان، جواد دلیری، سردبیر روزنامه ایران و مترجم کتاب و #علی_ورامینی سردبیر ماهنامه مدیریت ارتباطات در این نشست حضور دارند.
▫️ زمان: دوشنبه ۵ اسفندماه. ساعت ۱۶
▫️مکان: کرستان، جهان‌آرا، خیابان ۳۴. پلاک ۵۸
▫️ورود برای همه در این نشست آزاد و رایگان است.
@younesshokrkhah

- منبع مطلب مورد نظر کجاست؟ دقت کنید که فرد نویسنده برای عدد و رقم و آمار و اطلاعات مهمی که در نوشته‌اش ارائه کرده، به #منبع معتبری ارجاع داده است؟ اگر ارجاع داده، ادعاها را راستی‌آزمایی کنید و اگر نداده، در پذیرش ادعاها محتاط و شکاک باشید.
▫️سه- از #شبکه‌های‌اجتماعی، هوشمندانه‌تر استفاده کنید؛ در شرایطی که به سبب خطر ابتلا به بیماری کووید۱۹، خیلی از ما مجبوریم در خانه بمانیم، استفاده از شبکه‌های اجتماعی و نرم‌افزارهای پیام‌رسان یک ضرورت است. از این شبکه‌ها برای ارتباط با اعضای خانواده و دوستان خود استفاده کنید اما در استفاده خبری از آنها هوشیار باشید. به منبع خبرهایی که می‌خوانید دقت کنید؛ سعی کنید برای اخبار و اطلاعاتی که لازم دارید، بهترین منبع را انتخاب کنید. اکانت‌ها و کاربران ناشناس و کانال‌های اطلاع‌رسانی که معلوم نیست توسط چه کسانی اداره می‌شوند، منابع خوبی برای کسب خبر نیستند. بحران کرونا یک موضوع مرتبط با سلامت است نه موضوع سیاسی. بنابراین رسانه‌ها و افراد و کاربرانی که جهت‌گیری سیاسی تابلو دارند هم منبع مناسبی محسوب نمی‌شوند. سعی کنید در هر خبری به منابع اولیه رجوع کنید. رسمی بودن یک منبع، به معنی صحت قطعی اخبار آن منبع نیست. در اخبار کرونا وزارت بهداشت، دانشگاه‌های علوم پزشکی و مسئولان رسمی نظام بهداشت و درمان، منابع موثقی هستند، درحالی‌که این گزاره مثلا درباره نمایندگان مجلس لزوما صدق نمی‌کند.
▫️چهار- در انتشار و به اشتراک‌گذاری محتوا مسئولانه عمل کنید؛ قبل از اینکه ویدئو، صدا یا متنی را در شبکه‌های اجتماعی با دیگران به اشتراک بگذارید، حتما این ۳ سؤال مهم را از خود بپرسید: گوینده یا نویسنده کیست، دلایل و مستنداتش چیست و منابع دیگر در این‌باره چه می‌گویند؟ با فکر کردن به پاسخ این سه سؤال، احتمال انتشار اطلاعات غلط و شایعات از سوی شما قطعا کمتر خواهد شد. عادت کنید که برای موضوعات چالش‌برانگیز یا مهم، خبر را از چند منبع بخوانید. چند منبعی بودن، احتمال اینکه در تله شایعه‌پراکنان و سازندگان #اخبار_جعلی قرار بگیرید را کاهش می‌دهد.
▫️پنج- مثل رژیم‌های تغذیه‌ای، رژیم خبری بگیرید؛ هریک از ما نیازهای مشخص و محدودی در زمینه خبر داریم. بعضی اخبار مستقیم یا غیرمستقیم در زندگی ما یا اطرافیان‌مان تأثیر دارد، برخی دیگر مربوط به موضوعات مورد علاقه ماست و برخی دیگر، اصولا نه ارتباطی به ما دارند، نه دانستن یا ندانستن آنها در زندگی ما تفاوتی ایجاد می‌کند. هر فردی همچون رژیم غذایی، به یک رژیم برای مصرف خبر نیاز دارد. کرونا در کنار همه ترس‌ها و مضراتش، می‌تواند فرصت مناسبی برای همه باشد تا نیازهای خبری خود را مرور کنیم و رژیم جدیدی در مصرف خبری خود وضع کنیم.
* در نگارش این یادداشت از دو مطلب در تارنمای بنیاد #پوینتر و پایگاه خبری #کانورسیشن استفاده شده است.
@younesshokrkhah

#کرونا 🔸 روسیه علیه اخبار جعلی
دفتر دادستان کل #روسیه اعلام کرد #اخبار_جعلی در #رسانه‌های_اجتماعی را که از اقدامات دولت در خصوص #قرنطینه مسکو برای مهار کرونا انتقاد می کنند، حذف میکند.
سال گذشته نیز روسیه جریمه های سختی را برای افرادی که در #شبکه‌های_اجتماعی اطلاعات نادرست را منتشر یا به دولت توهین می‌کنند، تصویب کرد.
▫️رویترز

🔸کرونا ویروس و صدای خاموش شده روزنامه‌نگاران
جهان، یکپارچه درگیر ویروس جدید #کرونا است و جمله در تلاش برای مهار آن با اینحال در شرایطی که اطلاعات صحیح، دقیق و به موقع، لازمه کاهش فشار روانی به مخاطبان است و از دیگر سو اشاعه #اخبار_جعلی بیش از پیش سرعت گرفته و یکی از چالش‌های رایج برای خبرنگاران، عدم وجود اطلاعات قابل اعتماد و مفید در مورد منابع بهداشتی و همچنین عفونت‌ها و مرگ و میر است.... ادامه
https://clck.ru/MxxoP

🔸فیسبوک اشتراک‌گذاری مطالب قدیمی را محدود می‌کند
شبکه اجتماعی #فیسبوک ۲۴ ژوئن (۴ تیر) اعلام کرد که از این پس اگر کاربران بخواهند خبری قدیمی را به اشتراک بگذارند، به آنان هشدار داده خواهد شد.
بنابر اعلام فیسبوک، این تصمیم درباره خبرهایی اعمال خواهد شد که از زمان انتشار آن‌ها بیش از ۹۰ روز گذشته باشد.
این شرکت در بیانیه‌ای گفته است: طی ماه‌های اخیر تحقیقات داخلی ما نشان داده است که زمان انتشار یک مقاله فاکتوری مهم در درک زمینه آن است و یادآوری آن به افراد کمک می‌کند که مطلب را بخوانند، به آن اعتماد کنند و آن را به اشتراک بگذارند.
این شبکه اجتماعی اضافه کرده است: ناشران مقالات به طور ویژه ابراز نگرانی کرده‌اند که مطالب قدیمی به جای اخبار جدید در شبکه‌های اجتماعی به اشتراک گذاشته می‌شوند. امری که می‌تواند باعث تفسیر اشتباه وقایع جاری شود.
با اجرایی شدن این قابلیت، کاربران به هنگام کلیک برای به اشتراک گذاری یک مقاله قدیمی با پنجره‌ای مواجه می‌شوند که به آنان هشدار می‌دهد در حال به اشتراک گذاری مقاله‌ای قدیمی هستند. فیسبوک البته به کاربران اجازه می‌دهد که اگر "تشخیص دادند مقاله هنوز مرتبط است"، فرآیند اشتراک گذاری را انجام دهند.
فیسبوک همچنین گفته است که در حال کار بر روی افزونه‌ای است که درباره لینک‌های حاوی مطالب غلط پیرامون بیماری #کووید_۱۹ به کاربران هشدار دهد.
فیسبوک بارها به خاطر نقشش در پخش #اخبار_جعلی مورد انتقاد قرار گرفته است.

#پژوهش
#اخبار_جعلی

⭕چرا خبرهای دروغ فضای مجازی را باور می‌کنیم؟

🔸️نتایج یک مطالعه نشان داد که هر اندازه رویارویی با خبرهای دروغ بیشتر شود، آن خبرها بیشتر باور می‌شوند و خبرهایی که آشناسازی شده‌اند، بیشتر از خبرهای تازه باور می‌شوند.

🔸️ابراهیم احدی، استادیار دانشگاه آزاد اسلامی واحد بویین زهرا در پژوهشی تاثیر آشنایی را در باور کردن خبرهای دروغ فضای مجازی بررسی کرد.
🔸️برای انجام این پژوهش، ۵۰ هزار پیامک به مشترکان همراه اول و ایرانسل ساکن شهر تهران فرستاده شد که در آن ضمن درج لینک پرسش‌نامه اینترنتی، از گیرندگان پیامک درخواست شده بود: «با تکمیل این پرسش‌نامه که تنها بیست دقیقه وقت شما را می‌گیرد، ضمن کمک به پیشرفت روان‌شناسی، در قرعه‌کشی یک تبلت شرکت کنید».
دو هزار و ۲۶ نفر به این پرسش‌نامه پاسخ دادند که از این میان ۵۰۴ نفر سن زیر ۱۸ سال داشتند، ۵۷ نفر دست‌کم یکی از پرسش‌ها را پاسخ نداده‌بودند و ۱۰ نفر گزارش دادند که درستی پاسخ‌ها را از اینترنت بررسی کردند. به همین خاطر این ۵۷۱ نفر از روند پژوهش حذف شده و بنابراین هزار و ۴۵۵ نفر در پژوهش شرکت کردند.
در این پرسش‌نامه ۲۴ سرخط خبری دروغین مورد پرسش قرار گرفته بود. این خبرها با دست‌کاری در خبرهای منتشرشده در اردیبهشت و خرداد سال ۱۳۹۸ (بازه زمانی انجام مطالعه) انتخاب شده بودند.
از آن‌جا که مردم در فضای مجازی به طور معمول تنها سرخط خبرها را می‌خوانند، در این پژوهش نیز از سرخط خبرها استفاده شد. همچنین تنها خبرهای بد در پرسش‌نامه قرار گرفت؛ چرا که تجربه نشان می‌دهد که در کشور ما مردم بیشتر از خبرهای بد تاثیر می‌گیرند.
در این پژوهش سوالاتی در خصوص سن، جنسیت، تحصیلات و گرایش سیاسی شرکت‌کننده‌ها نیز پرسیده شد. همچنین از آن‌ها پرسیده شد که آیا سرخط‌های مطرح‌شده را با دیگران به اشتراک می‌گذارند یا خیر؟ این پژوهش در سه مرحله آشناسازی، ارزیابی و پیگیری (۱۰ روز بعد از ارزیابی) انجام شد و از شرکت‌کنندگان خواسته شد آشنا بودن و صحت هر خبر را نمره‌گذاری کنند.
در نهایت از آن‌ها پرسیده شد برای بررسی صحت اخبار از جست‌وجوی اینترنتی استفاده کرده‌اند یا خیر. همچنین به افراد گفته شده که همه خبرها دروغ بود و هدف این نظرسنجی پژوهش درباره زودباوری مردم است.
میانگین سن شرکت‌کنندگان در این مطالعه حدود ۲۷ سال بود و در بازه سنی ۱۸ تا ۳۹ سال قرار داشتند. ۶۳۱ نفر از آن‌ها مرد بودند و بیشتر شرکت‌کنندگان تحصیلات کارشناسی داشتند. از بین این افراد ۲۹۱ نفر اصول‌گرا، ۷۲۲ نفر بی‌طرف و ۴۴۲ نفر اصلاح‌طلب بودند.
یافته‌های این پژوهش نشان داد که تنها یک‌بار رویارویی پیشین با خبرهای دروغین باعث می‌شود که این خبرها در نظر افراد حقیقت (حقیقت خیالی) به نظر برسند و خبرهای آشناسازی شده، بیشتر از خبرهای تازه باور می‌شوند. هر اندازه رویارویی پیشین با خبرهای دروغ بیشتر شود، آن خبرها بیشتر باور می‌شوند/ایسنا


👈 رسانه نگاری ،اخبارجعلی و مقابله با آن
@fake_news_media

💢مقررات اتحادیه اروپا در برابر اخبار دروغ در شبکه‌های اجتماعی

⬅️کمیسیون اتحادیه اروپا مقرراتی را برای شبکه‌های اجتماعی وضع کرده است که آنها را موظف می‌کند هرماه بیلان اقدامات خود برای مبارزه با #اخبار_جعلی و کمپین‌های "ضدخبر" را به این کمیسیون ارائه دهند. این گزارش باید با جزییات کامل شامل تعداد، محتوا و میزان گستردگی و گمراه‌کنندگی پست‌های منتشر شده در این شبکه‌ها و حساب‌های جعلی در آنها باشد.

⬅️کمیسیون اتحادیه اروپا بر این باور است که این اتحادیه باید قوی‌تر با جریان ضدخبر در شبکه‌های اجتماعی مقابله کند. شبکه‌های اجتماعی باید گزارش دهند که چگونه در هریک از کشورهای اتحادیه اروپا از انتشار اخبار دروغین و تبلیغات جعلی درباره تئوری‌های توطئه‌ در وبسایت‌های خود جلوگیری کرده‌اند.

⬅️مسئول سیاست خارجی اتحادیه اروپا در عین حال یادآور شده است که حذف پست‌های دروغین به تنهایی کافی نیست، بلکه باید در مقابل آن توضیحات درست و با استناد به فکت‌ها و دلایل را نیز در مقابل کاربران قرار داد.

#عصر_هوشمندی، مجموعه تخصصی سواد رسانه ای و اطلاعاتی

@asrehooshmandi

🔸کرونا و روزنامه‌نگاری
#امید_جهانشاهی
#کرونا روح #روزنامه‌نگاری را جان تازه‌ای بخشید. روزنامه‌نگاری امری عمیقاً انسانی و از جنس گفتگوست و دغدغه کشف و بیان حقیقت دارد و اخبار کرونا رویدادهایی عمیقا انسانی‌اند و جهانشمول با تبعات گسترده‌ای در سیاست، اقتصاد و اجتماع.
سازمان بهداشت جهانی دومین مساله جهانی بعد از کرونا را #اینفودمیک (infodemic) نامیده است: انبوه درهمی از اطلاعاتی درست و دروغ که مردم را سردرگم می‌کنند؛ و اینجاست که روزنامه‌نگاری تنها پاسخ است. از همین روست که میزان مصرف خبری به طور قابل توجهی افزایش یافته است. ضرورت به‌روز کردن اطلاعات موثق در مورد اخبار سلامت، مردم را بیش از گذشته برای گرفتن اخبار صحیح و رسمی به رسانه‌های خبری متوجه کرده است و لذا اعتماد به برندهای خبری رسمی افزایش یافته است. مخاطبی که برای گرفتن اخبار منتظر بخش‌های خبری نمی‌ماند و عمدتاً از تلویزیون برای برنامه‌های سرگرمی، گزارش رویدادهای ورزشی و سریال‌‌های جذاب استفاده می‌کرد، حالا اخبار تلویزیون را نیز جدی می‌گیرد. به عبارت دیگر، روند تبدیل شدن #تلویزیون به رسانه سرگرمی با انحرافی موقتی مواجه شده است. از آن سو، #رسانه‌های_اجتماعی بواسطه شیوع بی‌سابقه #اخبار_جعلی در مورد کرونا با چالش شکاف اعتماد مواجه شده‌اند. #فیسبوک برای مقابله با اخبار جعلی سیستم «بررسی کننده صحت اطلاعات» را تقویت کرده است و تاکنون به هزاران منتشرکننده اطلاعات نادرست اخطار فرستاده است، همچنین برای حمایت از آنچه «سلامت جامعه جهانی» نامیده است «مرکز اطلاعات کوید ۱۹» را راه‌اندازی کرده است. فیسبوک برای حمایت از صنعت خبر و روزنامه نگاران صد میلیون دلار اختصاص داده است. #یوتیوب نیز هزاران ویدیوی حاوی اطلاعات جعلی را تاکنون حذف کرده است. برخی کشورها حتی مجازات‌هایی را برای منتشرکنندگان اخبار جعلی وضع کرده‌اند.
اما این خبر خوب برای رسانه‌های رسمی، همه ماجرا نیست. گزارش‌های روندپژوهی‌ از سال ۲۰۰۵ به این سو حاکی از کاهش محسوس سهم #رسانه‌های چاپی از سبد مصرف خبری مردم، کاهش تدریجی جایگاه تلویزیون و رشد انفجاری رسانه‌های اجتماعی بودند. به عبارت دیگر رسانه های جریان اصلی (روزنامه و تلویزیون) زیر فشار تغیر تدریجی الگوهای مصرف خبری قرار داشتند.
حالا به این فضای پیچیده، شیوع عالمگیر ویروس کرونا را اضافه کنید که با تهدیدی مرگبار، رونق از بازارها ربوده و کارکنان را به دورکاری واداشته و حتی تعدیل نیرو را به شرکتها تحمیل کرده و در یک نگاه کلی‌تر، کلان روند دیجیتالی شدن را تسریع و تشدید کرده است؛ یعنی مهمترین عاملی که صنایع را به تغییر وادار می کند.
روزنامه‌نگاری هم مثل بسیاری حرفه ها بواسطه این کلان روند در حال پوست اندازی است. روند کم شدن تدریجی تبلیغات و مدل های درآمدی تلویزیون‌های خصوصی تشدید و تسریع خواهد شد. حکایت روزنامه ها البته تلخ‌تر است. آنها که بر مدار تیراژ و تبلیغات می چرخند، کرونا حالا روند تدریجی رو به افول هر دو را تشدید کرده است، بویژه تبلیغات. پیش‌بینی می شود ادامه این روند روزنامه‌های کوچک و مستقل بیشتری را به تعطیلی بکشاند. یکی از مدیران مطبوعات از آن به بزرگترین بحران تاریخ #مطبوعات یاد کرده است.
در سال‌های پس از کرونا الزامات دیجیتالی شدن، فشار را بر مدل‌های کلاسیک کسب و کار رسانه‌های بزرگ و مبتنی بر پخش تلویزیونی و روزنامه‌ها بیشتر خواهد کرد. علاوه بر مصرف خبری که رشدی قابل توجه داشته است، با قرنطینه و افزایش ساعات خانه نشینی، در مجموع مصرف رسانه‌ای بیشتر شده است از جمله مصرف رسانه‌های اجتماعی، گوش دادن به کتابهای صوتی، تلویزیون تعاملی (IP Tv)، مصاحبه های ویدیویی با متخصصان، و اکانت‌ها و صفحه‌های اجتماعی متعلق به رسانه‌های خبری و ... میزان هر کدام از اینها به الگوهای مصرف رسانه‌ای در هر کشوری بستگی دارد اما به طور کلی این رشد ذیل روندهای دیجیتالیسم است. مورد آخر یعنی افزایش توجه به اکانت‌ها و صفحه‌های اجتماعی رسانه‌های خبری باعث شده است برخی سازمان‌ها از آن به عنوان فرصتی برای ایجاد مدل‌های درآمدی تازه استفاده کنند، مثل «ثبت نام برای دریافت محتوا»، چیزی که توقع برای ارتقای کیفیت روزنامه‌نگاری را تشدید کرده است.
@media_managment

#انتخابات_آمریکا
همچنین می‌تواند برای بسیاری از کسانی که مناظره را تماشا نکرده‌اند تعیین کننده برنده مناظره باشد. به همین دلیل هر دو نامزد در حالی بر روی صحنه مناظره در کلیولند خواهند رفت که برای درخشش خود در لحظاتی خاص از مناظره و یا لغزش رقیب در آن لحظات تلاش خواهند کرد.
یکی از اصلی‌ترین چالش‌های #دونالد_ترامپ در مناظره پیش رو مقررات این رویارویی است. نامزد جمهوریخواهان طی چهار سال گذشته به ندرت در بحث در موضع دفاعی قرار گرفته است. او از زمان آخرین مناظره چهار سال پیش خود با هیلاری کلینتون نه تنها در هیچ مناظره‌ای حضور نیافته بلکه اغلب از موقعیت‌های چالش‌برانگیز نیز اجتناب کرده است.
رئیس جمهوری کنونی آمریکا حمله به رقیب را بهترین دفاع می‌داند و در نشست‌های خبری و مصاحبه‌هایش اغلب در برابر پرسش‌های چالش برانگیز به جای پاسخ مستقیم به سوال مطرح شده یا ادعای #اخبار_جعلی را مطرح کرده و یا به انتقاد از دموکرات‌ها پرداخته است. هرچند او در رویارویی با #جو_بایدن نیز می‌تواند این روند را در پیش گیرد اما برخی مقررات مناظره مانند زمان برابر برای سخن گفتن دو طرف یا عدم اطلاع از پرسش مجری برنامه ممکن است دونالد ترامپ را مجبور به تغییر رویه معمول خود کند.
یکی دیگر از چالش‌های پیش روی دونالد ترامپ لزوم استفاده از فرصت مناظره برای کاهش فاصله‌اش با جو بایدن در نظرسنجی‌هاست. در همین راستا دونالد ترامپ احتمالا برخلاف جو بایدن ریسک پذیری زیادی در جریان مناظره خواهد داشت. او در حالی که کمتر از ۴۰ روز به انتخابات باقی مانده به دنبال تغییر روند کنونی کارزار انتخاباتی است. شاید نامزد جمهوریخواهان مانند سال ۲۰۱۶ به دنبال این باشد تا با اقدامی پیش‌بینی نشده رقیبش را در آستانه مناظره یا در طول این رویارویی از نظر روانی تحت تاثیر قرار دهد. دونالد ترامپ در سال ۲۰۱۶ در آستانه مناظره با هیلاری کلینتون نشستی خبری با حضور شماری از زنانی که بیل کلینتون، رئيس جمهوری اسبق را به اذیت و آزار جنسی متهم کرده بودند، برگزار کرد.
در مقابل جو بایدن به دلیل موقعیتش در نظرسنجی‌ها نیازی به ریسک پذیری زیاد ندارد و تنها باید به دنبال «مدیریت» مناظره و جلوگیری از لغزش احتمالی باشد.

#روزنامه‌نگاری #حقوق‌ارتباطات
🔸اخبار جعلی در قوانین جزایی ایران
اصطلاح #اخبار_جعلی یک بار تاکنون در قوانین و مقررات ایران مورد استفاده شده و آن وقتی بوده که هیات وزرا در ۱۹ تیر ۱۲۹۸ یعنی حدود صد سال پیش خواسته در مازندران حکومت نظامی برقرار کند. بر اساس بند ۱۲ مقرره «برقراری حکومت نظامی در تمام مازندران»، «انتشار اطلاعات راجع به عده (تعداد) قوای نظامی و محل توقف و خط حرکت قشون (سپاه یا قوای نظامی) و انتشار اخبار جعلی اکیداً ممنوع است.»
🔻اما فارغ از این مساله تاریخی در نظام حقوقی فعلی ایران با عنوان نشر اکاذیب با این مساله برخورد می‌شود.
🔻در ماده ۶۹۸ قانون مجازات اسلامی - مصوب سال ۱۳۷۵- آمده: «هر کس به قصد اضرار به غیر یا تشویش اذهان عمومی یا مقامات رسمی به وسیله نامه یا شکواییه یا مراسلات یا عرایض یا گزارش یا ‌توزیع هر گونه اوراق چاپی یا خطی با امضا یا بدون امضا اکاذیبی را اظهار نماید یا با همان مقاصد اعمالی را برخلاف حقیقت راساً یا به عنوان نقل‌قول به شخص حقیقی یا حقوقی یا مقامات رسمی تصریحاً یا تلویحاً نسبت دهد اعم از اینکه از طریق مزبور به نحوی از انحا ضرر مادی یا معنوی به ‌غیر وارد شود یا نه علاوه بر اعاده حیثیت در صورت امکان، باید به حبس از دو ماه تا دو سال یا شلاق تا ۷۴ضربه محکوم شود.» این ماده در واقع بخشی از قانون مجازات عمومی قبل از انقلاب است و از سال ۱۳۱۳ به این قانون اضافه شده و از عبارات آن هم معلوم است که مربوط به زمانی است که هنوز تلفن هم در ایران به خوبی جا نیفتاده بود.
🔻قانون مطبوعات که ناظر بر فعالیت‌های رسانه‌ای و مطبوعاتی در کشور است، در ماده ۶ خود، نشریات را به جز موارد مشخص شده در قانون، در انتشار سایر مطالب آزاد دانسته است.
🔻یکی از این موارد که در بند ۱۱ ماده ۶ قانون مطبوعات (الحاقی ۱۳۷۹) آمده، عبارت است از «پخش شایعات و مطالب خلاف واقع یا تحریف مطالب دیگران». شمول قانون مطبوعات به خصوص در فضای مجازی، ناظر به پایگاه‌های خبری یا غیرخبری است که از هیأت نظارت بر مطبوعات دارای مجوز فعالیت باشند و اگر سایت یا پایگاه اینترنتی فاقد مجوز باشد یا از سایر فضاهای مجازی برای انتشار مطلب استفاده شود، در این صورت، موضوع در شمول قانون جرایم رایانه‌ای قرار می‌گیرد.
🔻طبق بند ۱۱ ماده ی ۶ قانون، مطبوعات از پخش شایعه و نشر اکاذیب منع شده اند اما اگر رسانه ای برخلاف این امر اقدام به نشر اکاذیب در مطبوعات کند ، چون این انتشار در وسعت زیادی انجام می گیرد، براساس ماده ی ۳۰ قانون مطبوعات ، دارای مسئولیت کیفری برای منتشر کننده خواهد بود و مدیر مسئول آن مطبوعات باید پاسخگو باشد.
🔻ماده ۱۸ قانون جرائم رایانه‌ای - مصوب سال ۱۳۸۸- قانون‌گذار با تغییر ابزار نشر اکاذیب و نیز تغییر مجازات‌ها آورد: «هر کس به قصد اضرار به غیر یا تشویش اذهان عمومی یا مقامات رسمی به وسیله سامانه رایانه‌ای یا مخابراتی اکاذیبی منتشر کند یا در دسترس دیگران قرار دهد یا با همان مقاصد اعمالی را برخلاف حقیقت، راساً یا به عنوان نقل قول، به شخص حقیقی یا حقوقی به طور صریح یا تلویحی نسبت دهد، اعم از اینکه از طریق یادشده به نحوی از انحا ضرر مادی یا معنوی به دیگری وارد شود یا نشود، افزون بر اعاده حیثیت (در صورت امکان)، به حبس از ۹۱ روز تا دو سال یا جزای نقدی از پنج میلیون ریال تا ۴۰ میلیون ریال یا هر دو مجازات محکوم خواهد شد.»
@asrehooshmandi