#زوم #سینماویژن
🔸آژانس در سینما و تلویزیون
▫️نوشته متیو هیلر*
▫️ترجمه #یونس_شکرخواه
#آژانس را میتوان در معنای گسترده آن، ظرفیت تمایزسازی معنا کرد: آژانس به نیات مردم در اجرای امور اشاره نمیکند، بلکه مقدمتاً به قدرت آنها در اجرای آن نیات دلالت دارد.
تعریف فرهنگ لغت آکسفورد در این باره این است: کسی که قدرت تأثیرگذاری دارد» (گیدنز، ۱۹۸۴: ۹).
نباید این چنین گمان کرد که معنی آژانس این است که افراد برای انجام هرچه دلشان میخواهد، آزاد هستند؛ مردان و زنان ممکن است قادر به ایجاد تفاوت و تمایز باشند، اما قطعاً نمیتوانند چنین تمایزی را با شرایط کاملاً دلخواه خود ایجاد کنند.
بحثهای مربوط به آژانس در نظریه فیلم و تلویزیون در دو بافت کاملاً عمده مطرح میشود.
اولین بافت مربوط به نظریههای روایت در فیلم است. دومین بافتی که آژانس در آن مطرح میشود، فعالیتهای مخاطبان فیلم و تلویزیون است، جایی که نظریهپردازان در مورد میزان و نوع قدرت مخاطبان دچار اختلاف نظر هستند.
بوردول (Bordwell) و تامپسون (Tompson) در اشاره به مفهوم آژانس در چارچوب روایت، سینمای کلاسیک هالیوود را چنين تعریف میکنند:
کنشها از سوی شخصیتهای فردی و به صورت کارگزارانی کاملاً تصادفی بروز میکند. (۸۲: ۱۹۹۳)
این دو معتقدند حتی در مواردی که علل طبیعی و اجتماعی در نحوه روایت، در سینمای کلاسیک هالیوود نقش ایفا میکند، باز هم این نقش به روانشناسی فردی شخصیتها مربوط میشود. (نظیر سیل یا جنگ)
سینمای کلاسیک #هالیوود اساساً با یکساننگری به مخاطب، روایت خود را با تکیه بر شخصیتهای مذکر به پیش میبرد و اهداف این شخصیتهاست که ساخت روایت را مشخص میکند.
برخی از نظریهپردازان، هالیوود پس از دهه ۶۰ را هالیوود نوین نامیدهاند. علت این نامگذاری این است که تجزیه سیستمهای استودیویی به فرمهای انتزاعیتر و جذابتر به روایتهایی دامن زد، که میتوان آنها را روایتهای فراکلاسیک قلمداد کرد. با این همه، کریستین تامپسون (Kristin Thompson) علیه این نظریهها موضعگیری میکند.
وی در مورد داستانگویی در هالیوود نوین میگوید روایت در سینمای هالیوود از ۱۹۶۰ به بعد همان الگوهای کلاسیک را دنبال کرده است: انگیزهها و محرکها بر ویژگیهای شخصیتها مبتنی است. حتی در ماجرای پوسیدون (Poseidon Adventure) رونالد نیم (Ronald Neame -۱۹۷۲) عامل بیثباتی مرگبار کشتی را باید در صحنه ما قبل آن جستوجو کرد؛ صحنهای که نماینده یک کمپانی طماع به خاطر سرعت زیاد کشتی و کمبود وزن آن مورد سرزنش قرار میگیرد... محور فیلمسازی هالیوود بر خصایص، شخصیتها و کنشهای اتفاقی و علیتی متکی است. (تامپسون، ۱۹۹۹: ۱۴-۱۳)
سایر شکلهای روایتی، یعنی شکلهایی متفاوت با هالیوود کلایسک یا نوین، الزاماً از همین نگرش در ایجاد تمایز آژانسی استفاده نمیکنند.
سینمای روسیه در آثار کارگردانانی نظیرآیزنشتاین کوشید تا به جای تأکید بر آژانس مبتنی بر روایت فردی (و قهرمان)، بر آژانس جمعی تأکید کند؛ برای مثال رویدادهای انقلاب روسیه در فیلم اکتبر (سرگئی ایزنشتاین، ۱۹۲۸)، به وسیله آژانس موسوم به مردم ارائه شدهاند. در این فیلم هیچ گرایشی به قهرمان وجود ندارد و ماجراها با مردم روسیه روایت شدهاند.
تا آنجا که به مسایل آژانس در قبال مخاطبان مربوط میشود، نظریههای موجود درباره فیلم و سینما؛ گاه آژانس مخاطب را کلاً انکار کرده و گاه به تأیید آن پرداختهاند و به عبارت دیگر، بین پذیرفتن یا نپذیرفتن آن در نوسان بودهاند.
نظریه صحنه و تأکید آثار لویی آلتوسر بر آن باعث شد تا قدرت متن فیلم نسبت به موضع مخاطب مورد توجه قرار گیرد. به این ترتیب این نگرش به نفی و یا به حداقل رساندن نقش آژانس مخاطب تمایل داشت. در این نگرش، متون، تماشاچیان را در ساختار معنا قرار میدادند؛ بنابراین، تأکید بر قدرت ساختارها برای به حداقل رساندن و یا به طور کلی حذف آژانس، معرف روی دیگر سکه مبحث آژانس است. این موضوع در واقع همان مساله ساختار / آژانس است. نظریهپردازان به طور کلی یا بر آژانس تأکید میورزند و به این ترتیب به قدرت کارگزاران توجه میکنند و یا اینکه بر ساختارها تأکید میورزند و کارگزاران را بدون قدرت قلمداد میکنند.
(David Morley) (۱۹۹۲) این دو امکان متضاد را در تاریخ فیلم و تئوری تلویزیون دنبال کرده است. تئوری صحنه قطعاً با تأکید فراوان بر آژانس دچار اشتباه شده است (و این فراتر از نفوذ ساختارگرایی در دهه ۱۹۷۰ است).
نظریه استفاده و رضامندی مخاطبان تلویزیون از سوی دیگر، بر آژانس انفرادی بیشتر از ساختارهای متنی و اجتماعی تأکید میورزد.
🔸آژانس در سینما و تلویزیون
▫️نوشته متیو هیلر*
▫️ترجمه #یونس_شکرخواه
#آژانس را میتوان در معنای گسترده آن، ظرفیت تمایزسازی معنا کرد: آژانس به نیات مردم در اجرای امور اشاره نمیکند، بلکه مقدمتاً به قدرت آنها در اجرای آن نیات دلالت دارد.
تعریف فرهنگ لغت آکسفورد در این باره این است: کسی که قدرت تأثیرگذاری دارد» (گیدنز، ۱۹۸۴: ۹).
نباید این چنین گمان کرد که معنی آژانس این است که افراد برای انجام هرچه دلشان میخواهد، آزاد هستند؛ مردان و زنان ممکن است قادر به ایجاد تفاوت و تمایز باشند، اما قطعاً نمیتوانند چنین تمایزی را با شرایط کاملاً دلخواه خود ایجاد کنند.
بحثهای مربوط به آژانس در نظریه فیلم و تلویزیون در دو بافت کاملاً عمده مطرح میشود.
اولین بافت مربوط به نظریههای روایت در فیلم است. دومین بافتی که آژانس در آن مطرح میشود، فعالیتهای مخاطبان فیلم و تلویزیون است، جایی که نظریهپردازان در مورد میزان و نوع قدرت مخاطبان دچار اختلاف نظر هستند.
بوردول (Bordwell) و تامپسون (Tompson) در اشاره به مفهوم آژانس در چارچوب روایت، سینمای کلاسیک هالیوود را چنين تعریف میکنند:
کنشها از سوی شخصیتهای فردی و به صورت کارگزارانی کاملاً تصادفی بروز میکند. (۸۲: ۱۹۹۳)
این دو معتقدند حتی در مواردی که علل طبیعی و اجتماعی در نحوه روایت، در سینمای کلاسیک هالیوود نقش ایفا میکند، باز هم این نقش به روانشناسی فردی شخصیتها مربوط میشود. (نظیر سیل یا جنگ)
سینمای کلاسیک #هالیوود اساساً با یکساننگری به مخاطب، روایت خود را با تکیه بر شخصیتهای مذکر به پیش میبرد و اهداف این شخصیتهاست که ساخت روایت را مشخص میکند.
برخی از نظریهپردازان، هالیوود پس از دهه ۶۰ را هالیوود نوین نامیدهاند. علت این نامگذاری این است که تجزیه سیستمهای استودیویی به فرمهای انتزاعیتر و جذابتر به روایتهایی دامن زد، که میتوان آنها را روایتهای فراکلاسیک قلمداد کرد. با این همه، کریستین تامپسون (Kristin Thompson) علیه این نظریهها موضعگیری میکند.
وی در مورد داستانگویی در هالیوود نوین میگوید روایت در سینمای هالیوود از ۱۹۶۰ به بعد همان الگوهای کلاسیک را دنبال کرده است: انگیزهها و محرکها بر ویژگیهای شخصیتها مبتنی است. حتی در ماجرای پوسیدون (Poseidon Adventure) رونالد نیم (Ronald Neame -۱۹۷۲) عامل بیثباتی مرگبار کشتی را باید در صحنه ما قبل آن جستوجو کرد؛ صحنهای که نماینده یک کمپانی طماع به خاطر سرعت زیاد کشتی و کمبود وزن آن مورد سرزنش قرار میگیرد... محور فیلمسازی هالیوود بر خصایص، شخصیتها و کنشهای اتفاقی و علیتی متکی است. (تامپسون، ۱۹۹۹: ۱۴-۱۳)
سایر شکلهای روایتی، یعنی شکلهایی متفاوت با هالیوود کلایسک یا نوین، الزاماً از همین نگرش در ایجاد تمایز آژانسی استفاده نمیکنند.
سینمای روسیه در آثار کارگردانانی نظیرآیزنشتاین کوشید تا به جای تأکید بر آژانس مبتنی بر روایت فردی (و قهرمان)، بر آژانس جمعی تأکید کند؛ برای مثال رویدادهای انقلاب روسیه در فیلم اکتبر (سرگئی ایزنشتاین، ۱۹۲۸)، به وسیله آژانس موسوم به مردم ارائه شدهاند. در این فیلم هیچ گرایشی به قهرمان وجود ندارد و ماجراها با مردم روسیه روایت شدهاند.
تا آنجا که به مسایل آژانس در قبال مخاطبان مربوط میشود، نظریههای موجود درباره فیلم و سینما؛ گاه آژانس مخاطب را کلاً انکار کرده و گاه به تأیید آن پرداختهاند و به عبارت دیگر، بین پذیرفتن یا نپذیرفتن آن در نوسان بودهاند.
نظریه صحنه و تأکید آثار لویی آلتوسر بر آن باعث شد تا قدرت متن فیلم نسبت به موضع مخاطب مورد توجه قرار گیرد. به این ترتیب این نگرش به نفی و یا به حداقل رساندن نقش آژانس مخاطب تمایل داشت. در این نگرش، متون، تماشاچیان را در ساختار معنا قرار میدادند؛ بنابراین، تأکید بر قدرت ساختارها برای به حداقل رساندن و یا به طور کلی حذف آژانس، معرف روی دیگر سکه مبحث آژانس است. این موضوع در واقع همان مساله ساختار / آژانس است. نظریهپردازان به طور کلی یا بر آژانس تأکید میورزند و به این ترتیب به قدرت کارگزاران توجه میکنند و یا اینکه بر ساختارها تأکید میورزند و کارگزاران را بدون قدرت قلمداد میکنند.
(David Morley) (۱۹۹۲) این دو امکان متضاد را در تاریخ فیلم و تئوری تلویزیون دنبال کرده است. تئوری صحنه قطعاً با تأکید فراوان بر آژانس دچار اشتباه شده است (و این فراتر از نفوذ ساختارگرایی در دهه ۱۹۷۰ است).
نظریه استفاده و رضامندی مخاطبان تلویزیون از سوی دیگر، بر آژانس انفرادی بیشتر از ساختارهای متنی و اجتماعی تأکید میورزد.
#سینماویژن 🔸 اسکوپوفیلیا
نگاه #لورا_مالوی نظریه پرداز فمنیست سینمای #بریتانیا درباره #لذتانگاری و #خیرگی در سینمای جریان اصلی #هالیوود
اسکوپوفیلیا
scopophilia n. film theory. The pleasure derived from watching, or looking at, another person. The concept plays a pivotal role in the work of the British feminist film theorist Laura Mulvey, who argued that mainstream Hollywood narrative cinema is structured around the male gaze and thereby routinely depicts women voyeuristically as objects of (male) desire. => continuity editing,
▫️Reuters Handbook of Journalism
@younesshokrkhah
نگاه #لورا_مالوی نظریه پرداز فمنیست سینمای #بریتانیا درباره #لذتانگاری و #خیرگی در سینمای جریان اصلی #هالیوود
اسکوپوفیلیا
scopophilia n. film theory. The pleasure derived from watching, or looking at, another person. The concept plays a pivotal role in the work of the British feminist film theorist Laura Mulvey, who argued that mainstream Hollywood narrative cinema is structured around the male gaze and thereby routinely depicts women voyeuristically as objects of (male) desire. => continuity editing,
▫️Reuters Handbook of Journalism
@younesshokrkhah
#فرهنگ #ارتباطات #رسانهها #بدن
🔸فهم ما از چاقی
چطور آرمانشهرگرایی، پزشکی و صنعت مدرن دست به دست هم دادند تا فهم ما از #چاقی تغییر کند... به نظر میآمد در خلال قرن نوزدهم عادت تمسخر آدمهای چاق رو به فزونی بوده است، #فرهنگ رو به گسترش #تبلیغات و #مصرف_انبوه این گرایش را تشدید کرد. تمرکز دیداری این فرهنگ واضح و بدیهی بود: #هالیوود، در کنار #سینمای_اروپا، نقشی فراموشنشدنی در بین بازیگران داشت. همین که پردۀ نقرهای تصاویر بدنهای آرمانی را در گوشهوکنار جهان به نمایش گذاشت، مجلاتِ سینماییِ هواداری بحث پرهیزهای غذایی و برنامههای تناسب اندام ستارههای #سینما را با تودههای مردم در میان گذاشتند....
نوشتار این مطلب را اینجا بخوانید:
https://tarjomaan.com/barresi_ketab/9491
🔸فهم ما از چاقی
چطور آرمانشهرگرایی، پزشکی و صنعت مدرن دست به دست هم دادند تا فهم ما از #چاقی تغییر کند... به نظر میآمد در خلال قرن نوزدهم عادت تمسخر آدمهای چاق رو به فزونی بوده است، #فرهنگ رو به گسترش #تبلیغات و #مصرف_انبوه این گرایش را تشدید کرد. تمرکز دیداری این فرهنگ واضح و بدیهی بود: #هالیوود، در کنار #سینمای_اروپا، نقشی فراموشنشدنی در بین بازیگران داشت. همین که پردۀ نقرهای تصاویر بدنهای آرمانی را در گوشهوکنار جهان به نمایش گذاشت، مجلاتِ سینماییِ هواداری بحث پرهیزهای غذایی و برنامههای تناسب اندام ستارههای #سینما را با تودههای مردم در میان گذاشتند....
نوشتار این مطلب را اینجا بخوانید:
https://tarjomaan.com/barresi_ketab/9491
#سینماویژن #کرونا
🔸کرونا با هالیوود و صنعت فیلم چه کرد؟
... هالیوود از اواخر تابستان امسال تحت شدیدترین مقررات بهداشتی، دوباره فعالیت خود را شروع کرده است. استفاده از ماسک اجباری است، تست کرونا به طور منظم انجام می شود و محلهایی در پارکینگ استودیوهای #هالیوود برای انجام این تست ایجاد شدهاند.
🔹فضای پرتنش هالیوود
برای آنکه شمهای از فضای هالیوود دستتان بیاید کافی است صدای تام کروز، هنرپیشه معروف سینما را هنگام فیملبرداری "ماموریت غیرممکن" بشنوید که با خشم خطاب به یکی از افراد سر صحنه که ماسک ندارد فریاد میزند که چرا متوجه نیست که "پرداخت وام خانههای بسیاری از کارکنان" به ادامه کار تولید فیلم بسته است و او مجبور است "در برابر تولیدکنندگان و شرکتهای بیمه" خود را توجیه کند. صدای او را وبسایت روزنامه بریتانیایی ساندی تایمز منتشر کرده است.
🔹میلیاردها دلار خسارت
تخمین زده میشود دنیای فیلم در ایالات متحده آمریکا به خاطر بحران کرونا حداقل ۲۰ میلیارد دلار ضرر کند. به این دلیل که بسیاری از فیلمهای محبوب در سال ۲۰۲۰ هرگز فرصت اکران نیافتند.
🔹سینماها بازندگان بزرگ
سینماها نیز یکی از بازندگان بزرگ سال ۲۰۲۰ هستند. بسیاری از آنها در سراسر جهان مجبور شدهاند درهای خود را ببندند. در لسآنجلس، شهر فیلم، سینماها از مارس گذشته به طور مداوم تعطیل شدهاند.
🔹وضع کمپانیهای تولید فیلم چگونه است؟
خطر ورشکستگی نه فقط سینماها که کمپانیهای تولید فیلم را هم تهدید میکند. بزرگترین کمپانی سینمای جهان یعنی ایامسی (AMC) اعلام کرده است که با خطر ورشکستگی روبرو است.
🔹زمینلرزه هشت ریشتری برای صنعت سینما
بحران کرونا و بلایی که بر سر صنعت فیلم و سینما آورده، باعث شده است که قوانینی که دههها معتبر بودند، کنار گذاشته شوند. روال قانونی در دنیای فیلم این است که ابتدا سینماها حق نمایش فیلم را دارند. قبل از آنکه فیلمی به پلاتفرمهای مختلف برای پخش غیرسینمایی داده شود، باید حداقل تا چند هفته در سینماها اکران شده باشد. برای دهها فیلم این قانون اجرا شده است و اکنون ناگهان برداشته میشود. هورن، روزنامه نگار سینما می گوید: «این زمین لرزهای به شدت هشت ریشتر برای صنعت سینماست.»
🔹فیلمهای خوب بسیار برای بهار امسال؟
ناظران دنیای سینما میگویند سال فیلم ۲۰۲۱ متفاوت خواهد بود. از آنجا که اکران بسیاری از فیلمها به تعویق افتاده علاقه مندان به سینما احتمالا گزینههای رنگارنگ و زیادی در بهار سال آینده خواهند داشت.
🔸کرونا با هالیوود و صنعت فیلم چه کرد؟
... هالیوود از اواخر تابستان امسال تحت شدیدترین مقررات بهداشتی، دوباره فعالیت خود را شروع کرده است. استفاده از ماسک اجباری است، تست کرونا به طور منظم انجام می شود و محلهایی در پارکینگ استودیوهای #هالیوود برای انجام این تست ایجاد شدهاند.
🔹فضای پرتنش هالیوود
برای آنکه شمهای از فضای هالیوود دستتان بیاید کافی است صدای تام کروز، هنرپیشه معروف سینما را هنگام فیملبرداری "ماموریت غیرممکن" بشنوید که با خشم خطاب به یکی از افراد سر صحنه که ماسک ندارد فریاد میزند که چرا متوجه نیست که "پرداخت وام خانههای بسیاری از کارکنان" به ادامه کار تولید فیلم بسته است و او مجبور است "در برابر تولیدکنندگان و شرکتهای بیمه" خود را توجیه کند. صدای او را وبسایت روزنامه بریتانیایی ساندی تایمز منتشر کرده است.
🔹میلیاردها دلار خسارت
تخمین زده میشود دنیای فیلم در ایالات متحده آمریکا به خاطر بحران کرونا حداقل ۲۰ میلیارد دلار ضرر کند. به این دلیل که بسیاری از فیلمهای محبوب در سال ۲۰۲۰ هرگز فرصت اکران نیافتند.
🔹سینماها بازندگان بزرگ
سینماها نیز یکی از بازندگان بزرگ سال ۲۰۲۰ هستند. بسیاری از آنها در سراسر جهان مجبور شدهاند درهای خود را ببندند. در لسآنجلس، شهر فیلم، سینماها از مارس گذشته به طور مداوم تعطیل شدهاند.
🔹وضع کمپانیهای تولید فیلم چگونه است؟
خطر ورشکستگی نه فقط سینماها که کمپانیهای تولید فیلم را هم تهدید میکند. بزرگترین کمپانی سینمای جهان یعنی ایامسی (AMC) اعلام کرده است که با خطر ورشکستگی روبرو است.
🔹زمینلرزه هشت ریشتری برای صنعت سینما
بحران کرونا و بلایی که بر سر صنعت فیلم و سینما آورده، باعث شده است که قوانینی که دههها معتبر بودند، کنار گذاشته شوند. روال قانونی در دنیای فیلم این است که ابتدا سینماها حق نمایش فیلم را دارند. قبل از آنکه فیلمی به پلاتفرمهای مختلف برای پخش غیرسینمایی داده شود، باید حداقل تا چند هفته در سینماها اکران شده باشد. برای دهها فیلم این قانون اجرا شده است و اکنون ناگهان برداشته میشود. هورن، روزنامه نگار سینما می گوید: «این زمین لرزهای به شدت هشت ریشتر برای صنعت سینماست.»
🔹فیلمهای خوب بسیار برای بهار امسال؟
ناظران دنیای سینما میگویند سال فیلم ۲۰۲۱ متفاوت خواهد بود. از آنجا که اکران بسیاری از فیلمها به تعویق افتاده علاقه مندان به سینما احتمالا گزینههای رنگارنگ و زیادی در بهار سال آینده خواهند داشت.
#سینما 🔸به رنگ تاریخ، به طعم حماسه
همهگیر شدن تلویزیون، رواج فیلمبرداری رنگی و ظهور سینما اسکوپ باعث شد #هالیوود سراغ فیلمهای پر هزینه تاریخی برود. #سینمایحماسی، تاریخی هالیوود از دهه۵۰ اوج گرفت. ساخت فیلمهای پرهزینه با پروداکشن عظیم، سیاهیلشکرهای فراوان و فیلمبرداری رنگی و پرده عریض، چند سال بعد از پایان جنگ جهانی دوم، رایج شد.
فیلمهایی که بسیاریشان از عهد عتیق بهعنوان منبعی مهم بهره میگرفتند و شاید لازم باشد به این نکته هم اشاره کنیم که بسیاری از تهیهکنندگان و مدیران استودیوها یهودی بودند و پشت تولید این فیلمهای عظیم تاریخی، انگیزههای مذهبی هم وجود داشت.
موفقیت خیرهکننده #دهفرمان نشان داد فتح #گیشه بهتر از هر ژانری با همین روایتهای فاخر تاریخی مذهبی بهدست میآید. ساخته شدن #بنهور و بعد #اسپارتاکوس نقطه اوج موفقیتهای این #ژانر بود. به مرور هرچه گذشت هالیوود بلندپروازتر و فیلمهای تاریخی پرهزینهتر شدند.
ادامه مطلب #مهرنوش_سلماسی:
https://tinyurl.com/fj3xankp
همهگیر شدن تلویزیون، رواج فیلمبرداری رنگی و ظهور سینما اسکوپ باعث شد #هالیوود سراغ فیلمهای پر هزینه تاریخی برود. #سینمایحماسی، تاریخی هالیوود از دهه۵۰ اوج گرفت. ساخت فیلمهای پرهزینه با پروداکشن عظیم، سیاهیلشکرهای فراوان و فیلمبرداری رنگی و پرده عریض، چند سال بعد از پایان جنگ جهانی دوم، رایج شد.
فیلمهایی که بسیاریشان از عهد عتیق بهعنوان منبعی مهم بهره میگرفتند و شاید لازم باشد به این نکته هم اشاره کنیم که بسیاری از تهیهکنندگان و مدیران استودیوها یهودی بودند و پشت تولید این فیلمهای عظیم تاریخی، انگیزههای مذهبی هم وجود داشت.
موفقیت خیرهکننده #دهفرمان نشان داد فتح #گیشه بهتر از هر ژانری با همین روایتهای فاخر تاریخی مذهبی بهدست میآید. ساخته شدن #بنهور و بعد #اسپارتاکوس نقطه اوج موفقیتهای این #ژانر بود. به مرور هرچه گذشت هالیوود بلندپروازتر و فیلمهای تاریخی پرهزینهتر شدند.
ادامه مطلب #مهرنوش_سلماسی:
https://tinyurl.com/fj3xankp
#سینما 🔸 الیا کازان: کارگردانِ بازیگران
▫️#هوشنگ_گلمکانی
مثل مهرجویی و فرهادی، #الیا_کازان هم – که امروز سالگرد تولدش (1909) است - به عنوان «کارگردان بازیگران» شهرت داشت و برخی از بازیگران، بهترین بازیهای عمرشان را در فیلمهای او انجام دادند. این سینماگر ترکتبار از والدینی یونانی متولد استانبول (در زمانی که مرزهای یونان و ترکیه هنوز وضعیت امروز را نداشت) در کودکی با خانواده به آمریکا مهاجرت کرد. او که اکنون بیشتر به عنوان کارگردان سینما شناخته میشود، مرد صحنه بود، نمایشنامه مینوشت، کارگردانی و بازیگری تئاتر میکرد، و با بنیان گذاشتن «اکتورز استودیو» تاریخ بازیگری صحنه و سینما را به دو دوران قبل و بعد از خود تقسیم کرد.
اگر بهترین بازیهای مارلون براندو را بخواهیم نام ببریم، چند فیلم کازان حتما در میان آنهاست. با بیست فیلم کارنامهاش، کازان یکی از فیلمسازان تأثیرگذار بر چند نسل است اما جنجال سیاسی زندگیاش در اوایل دهۀ 1950 بسیاری از دوستدارانش را سردرگم کرد. به عنوان یک چپگرای نشاندار که نامش در فهرست ممنوعالکارهای #هالیوود آمد، در برابر کمیتۀ معروف #مککارتی نهتنها به گرایش سیاسیاش اعتراف کرد بلکه برخی از یارانش را هم لو داد (که نوعی ابراز ندامت بود) و انگ «خائن» برای همیشه بر پیشانیاش نشست. هنگام اهدای #اسکار افتخاری به او در سال 1999، بسیاری از ناظران نگاهی دوگانه در برابر این رویداد داشتند: هنرمند یا خائن؟ کموبیش مانند وضعیتی که لنی ریفنشتال داشت. حدود هفتاد سال از آن جنجال گذشته و همواره هنگام مرور کارنامه کازان، تحسین و ملامت همزمان نثارش میشود.
#مجله_فیلم_امروز
▫️#هوشنگ_گلمکانی
مثل مهرجویی و فرهادی، #الیا_کازان هم – که امروز سالگرد تولدش (1909) است - به عنوان «کارگردان بازیگران» شهرت داشت و برخی از بازیگران، بهترین بازیهای عمرشان را در فیلمهای او انجام دادند. این سینماگر ترکتبار از والدینی یونانی متولد استانبول (در زمانی که مرزهای یونان و ترکیه هنوز وضعیت امروز را نداشت) در کودکی با خانواده به آمریکا مهاجرت کرد. او که اکنون بیشتر به عنوان کارگردان سینما شناخته میشود، مرد صحنه بود، نمایشنامه مینوشت، کارگردانی و بازیگری تئاتر میکرد، و با بنیان گذاشتن «اکتورز استودیو» تاریخ بازیگری صحنه و سینما را به دو دوران قبل و بعد از خود تقسیم کرد.
اگر بهترین بازیهای مارلون براندو را بخواهیم نام ببریم، چند فیلم کازان حتما در میان آنهاست. با بیست فیلم کارنامهاش، کازان یکی از فیلمسازان تأثیرگذار بر چند نسل است اما جنجال سیاسی زندگیاش در اوایل دهۀ 1950 بسیاری از دوستدارانش را سردرگم کرد. به عنوان یک چپگرای نشاندار که نامش در فهرست ممنوعالکارهای #هالیوود آمد، در برابر کمیتۀ معروف #مککارتی نهتنها به گرایش سیاسیاش اعتراف کرد بلکه برخی از یارانش را هم لو داد (که نوعی ابراز ندامت بود) و انگ «خائن» برای همیشه بر پیشانیاش نشست. هنگام اهدای #اسکار افتخاری به او در سال 1999، بسیاری از ناظران نگاهی دوگانه در برابر این رویداد داشتند: هنرمند یا خائن؟ کموبیش مانند وضعیتی که لنی ریفنشتال داشت. حدود هفتاد سال از آن جنجال گذشته و همواره هنگام مرور کارنامه کازان، تحسین و ملامت همزمان نثارش میشود.
#مجله_فیلم_امروز
#سینماویژن 🔸 میزانسن
▫️نوشته #دبورا_جرمین
▫️ترجمه #یونس_شکرخواه
واژه #میزانسن (mise-en-scènce) که از تئاتر فرانسه گرفته شده، به معنی «به صحنه آوردن یک رویداد» است. استفاده از کلمه میزانسن در زمینه نقد فیلم در دهه 1950، به وسیله منتقدان #کایهدو_سینما» که دربارة سینمای #هالیوود کار میکردند، رایج شد. این واژه در بحثهای مربوط به اینکه #کارگردان چگونه محتوی و #قاببندی نماها را کنترل میکند، باب شد؛ بنابراین، میزانسن میتواند جنبههای تنظیم دکور، لباس، آرایش و گریم، نورپردازی و جابهجایی شخصیتها را در داخل قاب نیز شامل شود. منتقدان کایه دو سینما میگفتند، با توجه به محدودیتهای هالیوود، با کنترل میزانسن است که کارگردان میتواند مهر شخصی خود را بر اثرش بگذارد و #مولف آن بشود.
▫️نوشته #دبورا_جرمین
▫️ترجمه #یونس_شکرخواه
واژه #میزانسن (mise-en-scènce) که از تئاتر فرانسه گرفته شده، به معنی «به صحنه آوردن یک رویداد» است. استفاده از کلمه میزانسن در زمینه نقد فیلم در دهه 1950، به وسیله منتقدان #کایهدو_سینما» که دربارة سینمای #هالیوود کار میکردند، رایج شد. این واژه در بحثهای مربوط به اینکه #کارگردان چگونه محتوی و #قاببندی نماها را کنترل میکند، باب شد؛ بنابراین، میزانسن میتواند جنبههای تنظیم دکور، لباس، آرایش و گریم، نورپردازی و جابهجایی شخصیتها را در داخل قاب نیز شامل شود. منتقدان کایه دو سینما میگفتند، با توجه به محدودیتهای هالیوود، با کنترل میزانسن است که کارگردان میتواند مهر شخصی خود را بر اثرش بگذارد و #مولف آن بشود.
#سینما
🔸بالدوین از واقعی بودن تیرها بیخبر بود
در پرونده شلیک اشتباهی #الک_بالدوین، ستاره #هالیوود، مدرکی توسط دادگاه ارائه شده که بر اساس آن دستیار کارگردان هنگامی که سلاح را سر صحنه تحویل بالدوین میدهد، امن بودن" سلاح را خاطرنشان میکند. به گزارش خبرگزاری آلمان طبق مدارکی که رسانههای آمریکایی میگویند به دست دادگاه رسیدهاند #دیو_هالز، دستیار کارگردان، پیش از تصویربرداری صحنهای که در فیلم Rust (زنگزدگی) فاجعه بار شد، فریاد زده است "اسلحه سرد است". این مدرک که در دادگاه قابل استناد است همچنین بر بیاطلاعی بالدوین و هالز از پر بودن اسلحه دلالت میکند. الک بالدوین پس از حادثه اظهار کرد به شدت از این حادثه "شوکزده است" و وعده داد از خانواده مدیر فیلمبرداری کشته شده حمایت خواهد کرد.
🔸بالدوین از واقعی بودن تیرها بیخبر بود
در پرونده شلیک اشتباهی #الک_بالدوین، ستاره #هالیوود، مدرکی توسط دادگاه ارائه شده که بر اساس آن دستیار کارگردان هنگامی که سلاح را سر صحنه تحویل بالدوین میدهد، امن بودن" سلاح را خاطرنشان میکند. به گزارش خبرگزاری آلمان طبق مدارکی که رسانههای آمریکایی میگویند به دست دادگاه رسیدهاند #دیو_هالز، دستیار کارگردان، پیش از تصویربرداری صحنهای که در فیلم Rust (زنگزدگی) فاجعه بار شد، فریاد زده است "اسلحه سرد است". این مدرک که در دادگاه قابل استناد است همچنین بر بیاطلاعی بالدوین و هالز از پر بودن اسلحه دلالت میکند. الک بالدوین پس از حادثه اظهار کرد به شدت از این حادثه "شوکزده است" و وعده داد از خانواده مدیر فیلمبرداری کشته شده حمایت خواهد کرد.
#سینماویژن
🔸درباره شیوه تولید استودیویی
▫️نوشته #آندرو_برتویسل
▫️ترجمه #یونس_شکرخواه
شیوه تولید استودیویی با تقسیم تخصصی کار مشخص میشود که به موجب آن، فرایند ساختن فیلم به بخشهای مجزا تقسیم، و هر کارگر برای تکرار عنصری ثابت گماشته میشود. وقتی سیستم استودیویی، نیروی کاری سازمانیافته بر اساس نوع کار، با ساختار مدیریت کنترل و بر اساس سلسله مراتب، در اوایل قرن بیستم به وجود آمد، این سیستم کارآترین و مقرون به صرفهترین شیوه انجام کار در یک سازمان به شمار میآمد که هدف اولیه آن نیز تولید سود بود. سیستم نوپای استودیویی #هالیوود الگوی تولید کارخانهای را انتخاب و آن را جرح و تعدیل کرد. به این ترتیب، تقسیم دقیق کار در فیلمسازی، نتیجه طبیعی ماهیت #تولیدفیلم نیست، بلکه پاسخی است به تقاضاهای اقتصادی. در سالهای نخست تولد سینما، فیلمها را گروههای کوچک افراد، طبق آنچه که اساساً صنعتی روستایی بود، میساختند. تقسیم روزافزون کار پاسخی در برابر تقاضا برای نرخ روزافزون تولید، و با پیچیدهتر شدن فناوری #فیلمسازی، پاسخگوی نیازی اقتصادی برای تخصص فنی بود. با این حال، فیلمسازی، برخلاف تولید خط مونتاژ، فعالیتی دستهجمعی است که در آن همکاری بین کارگران ماهر ضروری است.
ANDREW BIRTWISTLE
🔸درباره شیوه تولید استودیویی
▫️نوشته #آندرو_برتویسل
▫️ترجمه #یونس_شکرخواه
شیوه تولید استودیویی با تقسیم تخصصی کار مشخص میشود که به موجب آن، فرایند ساختن فیلم به بخشهای مجزا تقسیم، و هر کارگر برای تکرار عنصری ثابت گماشته میشود. وقتی سیستم استودیویی، نیروی کاری سازمانیافته بر اساس نوع کار، با ساختار مدیریت کنترل و بر اساس سلسله مراتب، در اوایل قرن بیستم به وجود آمد، این سیستم کارآترین و مقرون به صرفهترین شیوه انجام کار در یک سازمان به شمار میآمد که هدف اولیه آن نیز تولید سود بود. سیستم نوپای استودیویی #هالیوود الگوی تولید کارخانهای را انتخاب و آن را جرح و تعدیل کرد. به این ترتیب، تقسیم دقیق کار در فیلمسازی، نتیجه طبیعی ماهیت #تولیدفیلم نیست، بلکه پاسخی است به تقاضاهای اقتصادی. در سالهای نخست تولد سینما، فیلمها را گروههای کوچک افراد، طبق آنچه که اساساً صنعتی روستایی بود، میساختند. تقسیم روزافزون کار پاسخی در برابر تقاضا برای نرخ روزافزون تولید، و با پیچیدهتر شدن فناوری #فیلمسازی، پاسخگوی نیازی اقتصادی برای تخصص فنی بود. با این حال، فیلمسازی، برخلاف تولید خط مونتاژ، فعالیتی دستهجمعی است که در آن همکاری بین کارگران ماهر ضروری است.
ANDREW BIRTWISTLE
🔸شان پن، زلنسکی و اسکار
#شان_پن، بازیگر و کارگردان آمریکایی خواهان آن شده که ۹۴مین دوره جوایز #اسکار در صورت عدم حضور #ولودیمیر_زلنسکی بایکوت شود.
شان پن در گفتگو با #سیانان گفت، ظاهر شدن زلنسکی در برابر میلیونها مخاطب فرصت مغتنمی است و از دست دادن این فرصت اتفاقی شرمآور در تاریخ #هالیوود خواهد بود.
شان پن اضافه کرد که خودش در اعتراض به چنین چیزی، دو مجسمه اسکار خود را ذوب میکند.
شا پن از آغاز جنگ تا کنون چند بار با زلنسکی دیدار کرده است.
https://tinyurl.com/35mz7heu
#شان_پن، بازیگر و کارگردان آمریکایی خواهان آن شده که ۹۴مین دوره جوایز #اسکار در صورت عدم حضور #ولودیمیر_زلنسکی بایکوت شود.
شان پن در گفتگو با #سیانان گفت، ظاهر شدن زلنسکی در برابر میلیونها مخاطب فرصت مغتنمی است و از دست دادن این فرصت اتفاقی شرمآور در تاریخ #هالیوود خواهد بود.
شان پن اضافه کرد که خودش در اعتراض به چنین چیزی، دو مجسمه اسکار خود را ذوب میکند.
شا پن از آغاز جنگ تا کنون چند بار با زلنسکی دیدار کرده است.
https://tinyurl.com/35mz7heu
#سینما #تلویزیون
🔸خسارات اقتصادی اعتصاب انجمن نویسندگان آمریکا*
اعتصاب انجمن نویسندگان آمریکا که از اوایل ماه مه آغاز شده، بسیاری از تولیدات سینمایی و تلویزیونی را متوقف کرده و به نظر میرسد وضعیت اقتصادی همه بخشهای #هالیوود و بخشهای وابسته به آن در خطر است.
این وضعیت باعث شده که حتی کسب و کارهای کوچک فعال در لسآنجلس نیز ضربه بخورند. از جمله گلفروشان، عرضه کنندگان غذا و تامین کنندگان لباس که پیش از این هم به دلیل شیوع ویروس #کرونا شاهد کاهش میزان سفارشات بودند و بسیاری از آنها هنوز از اختلالات ناشی از همهگیری کووید بهبود نیافتهاند.
مدت زمان توقف کار مشخص نیست و هیچ گفتگوی جدیدی بین استودیوهای بزرگ هالیوود و نویسندگانی که به دنبال دستمزد بالاتر هستند، برگزار نشده است.
یکی از معیارهای مشخص شدن سطح خسارات ناشی از این اعتصاب، تعداد مجوزهای صادر شده برای فیلمبرداریها در لسآنجلس است که به گفته سازمان صدور مجوز فیلمهای (FilmLA) این رقم نسبت به سال گذشته ۷۲ درصد کاهش یافته است. به طور معمول، اکنون باید دهها پروژه تلویزیونی برای پخش در فصل پاییز در دست تولید باشند؛ اما از ۲۵ ژوئن تا کنون تنها دو مجوز برای فیلمبرداری در شهر صادر شده است و به گفته کارشناسان هنوز برای اندازهگیری کامل خسارات اقتصادی این اعتصاب زود است.
*Writers Guild of America
🔸خسارات اقتصادی اعتصاب انجمن نویسندگان آمریکا*
اعتصاب انجمن نویسندگان آمریکا که از اوایل ماه مه آغاز شده، بسیاری از تولیدات سینمایی و تلویزیونی را متوقف کرده و به نظر میرسد وضعیت اقتصادی همه بخشهای #هالیوود و بخشهای وابسته به آن در خطر است.
این وضعیت باعث شده که حتی کسب و کارهای کوچک فعال در لسآنجلس نیز ضربه بخورند. از جمله گلفروشان، عرضه کنندگان غذا و تامین کنندگان لباس که پیش از این هم به دلیل شیوع ویروس #کرونا شاهد کاهش میزان سفارشات بودند و بسیاری از آنها هنوز از اختلالات ناشی از همهگیری کووید بهبود نیافتهاند.
مدت زمان توقف کار مشخص نیست و هیچ گفتگوی جدیدی بین استودیوهای بزرگ هالیوود و نویسندگانی که به دنبال دستمزد بالاتر هستند، برگزار نشده است.
یکی از معیارهای مشخص شدن سطح خسارات ناشی از این اعتصاب، تعداد مجوزهای صادر شده برای فیلمبرداریها در لسآنجلس است که به گفته سازمان صدور مجوز فیلمهای (FilmLA) این رقم نسبت به سال گذشته ۷۲ درصد کاهش یافته است. به طور معمول، اکنون باید دهها پروژه تلویزیونی برای پخش در فصل پاییز در دست تولید باشند؛ اما از ۲۵ ژوئن تا کنون تنها دو مجوز برای فیلمبرداری در شهر صادر شده است و به گفته کارشناسان هنوز برای اندازهگیری کامل خسارات اقتصادی این اعتصاب زود است.
*Writers Guild of America
#سینما🔸اعتصاب در هالیوود
هزاران نفر از بازیگران #هالیوود بعد از اینکه اتحادیه صنفی آنها و یک گروه تجاری نماینده استودیوهای اصلی این صنعت نتوانستند بر سر قراردادهای جدید به توافق برسند وارد اعتصاب شدند. اعضای هیئت اتحادیه بازیگران سینما و فدراسیون هنرمندان رادیو و تلویزیون آمریکا (SAG-AFTRA) که حدود ۱۶۰ هزار هنرپیشه سینما و تلویزیون، روزنامهنگار، شخصیتهای رادیویی، خوانندگان و... را نمایندگی میکند به اعتصاب رأی دادند.
#فران_ریشر، رئیسلاتحادیه بازیگران سینما و فدراسیون هنرمندان رادیو و تلویزیون آمریکا گفت: اتفاقی که برای ما دارد میافتد در همه صنفهای کاری در حال رخ داده است. کارفرماها دارند طمع و #والاستریت را به اولویت خودشان تبدیل میکنند و نقشآفرینان اصلی که چرخهای این ماشین را میچرخانند از یاد بردهاند. اعضای این صنف، با توجه به ویژگیهای اقتصادیِ خاصِ عصرِ رسانههای جاری و رشد بیقاعده فناوریهای دیجیتال خواستار افزایش حقوق پایه خود و برخی حمایتها در برابر #هوشمصنوعی هستند.
رسانههای آمریکا از جمله انبیسی گزارش دادهاند قراردادهای دهها هزار نفر از اعضای SAG-AFTRA با اتحادیه تهیهکنندگان فیلم و تلویزیون نیمه شب چهارشنبه به پایان رسید.
اعضای این صنف، با توجه به ویژگیهای اقتصادیِ خاصِ عصرِ رسانههای جاری و رشد بیقاعده فناوریهای دیجیتال خواستار افزایش حقوق پایه خود و برخی حمایتها در برابر هوش مصنوعی هستند. نویسندگان #هالیوود نیز بر سر همین مسائل در حال اعتصاب هستند.
اتحادیه بازیگران سینما و فدراسیون هنرمندان رادیو و تلویزیون آمریکا در بیانیهای اعلام کرد که بعد از چهار هفته چانهزنی، اتحادیه تجاریای که نمایندگی شرکتهای بزرگی مانند #دیزنی، #نتفلیکس و #وارنر را بر عهده دارد تمایلی به رسیدن به یک توافق منصفانه ندارد.
هزاران نفر از بازیگران #هالیوود بعد از اینکه اتحادیه صنفی آنها و یک گروه تجاری نماینده استودیوهای اصلی این صنعت نتوانستند بر سر قراردادهای جدید به توافق برسند وارد اعتصاب شدند. اعضای هیئت اتحادیه بازیگران سینما و فدراسیون هنرمندان رادیو و تلویزیون آمریکا (SAG-AFTRA) که حدود ۱۶۰ هزار هنرپیشه سینما و تلویزیون، روزنامهنگار، شخصیتهای رادیویی، خوانندگان و... را نمایندگی میکند به اعتصاب رأی دادند.
#فران_ریشر، رئیسلاتحادیه بازیگران سینما و فدراسیون هنرمندان رادیو و تلویزیون آمریکا گفت: اتفاقی که برای ما دارد میافتد در همه صنفهای کاری در حال رخ داده است. کارفرماها دارند طمع و #والاستریت را به اولویت خودشان تبدیل میکنند و نقشآفرینان اصلی که چرخهای این ماشین را میچرخانند از یاد بردهاند. اعضای این صنف، با توجه به ویژگیهای اقتصادیِ خاصِ عصرِ رسانههای جاری و رشد بیقاعده فناوریهای دیجیتال خواستار افزایش حقوق پایه خود و برخی حمایتها در برابر #هوشمصنوعی هستند.
رسانههای آمریکا از جمله انبیسی گزارش دادهاند قراردادهای دهها هزار نفر از اعضای SAG-AFTRA با اتحادیه تهیهکنندگان فیلم و تلویزیون نیمه شب چهارشنبه به پایان رسید.
اعضای این صنف، با توجه به ویژگیهای اقتصادیِ خاصِ عصرِ رسانههای جاری و رشد بیقاعده فناوریهای دیجیتال خواستار افزایش حقوق پایه خود و برخی حمایتها در برابر هوش مصنوعی هستند. نویسندگان #هالیوود نیز بر سر همین مسائل در حال اعتصاب هستند.
اتحادیه بازیگران سینما و فدراسیون هنرمندان رادیو و تلویزیون آمریکا در بیانیهای اعلام کرد که بعد از چهار هفته چانهزنی، اتحادیه تجاریای که نمایندگی شرکتهای بزرگی مانند #دیزنی، #نتفلیکس و #وارنر را بر عهده دارد تمایلی به رسیدن به یک توافق منصفانه ندارد.
#سینماویژن
🔸دنیای واقعی و پایانهای هالیوودی
▫️#هالیوود به پیش میرود و سیاست خارجی آمریکا را تخریب میکند.
▫️فیلمهای آمریکایی جهان را سرگرم میکنند و سیاست خارجی آمریکا را آشفته.
🔻#استفن_والت نویسنده فارین پالیسی ضمن تعریف از وضعیت سرزمینی و موقعیت آمریکا اذعان میکند که واقعیتهای دنیای امروز به ویژه در سیاست خارجی نسبتی با پایانبندیهای هالیوودی در سینمای آمریکا ندارد،. او همچنین جنگهای آمریکایی پس از جنگ جهانی دوم نظیر ویتنام، عراق، افغانستان و... را از همین نمونهها برمیشمارد.
نویسنده فارینپالیسی میگوید "پایان هالیوودی" (Hollywood ending) لحظه اوج یک فیلم سینمایی است که در آن قهرمانان کم شمار با سازوبرگی اندک، ورق را علیه دشمنان شرور خود برگرداننده و پیروزی را از دل شکست بیرون میکشند. آدم خوبها پیروز میشوند و آدم بدها میبازند و ناگهان همه چیز دنیا درست میشود. #اوپنهایمر هم به همچنین...
Hollywood Runs and Ruins U.S. Foreign Policy
🔸دنیای واقعی و پایانهای هالیوودی
▫️#هالیوود به پیش میرود و سیاست خارجی آمریکا را تخریب میکند.
▫️فیلمهای آمریکایی جهان را سرگرم میکنند و سیاست خارجی آمریکا را آشفته.
🔻#استفن_والت نویسنده فارین پالیسی ضمن تعریف از وضعیت سرزمینی و موقعیت آمریکا اذعان میکند که واقعیتهای دنیای امروز به ویژه در سیاست خارجی نسبتی با پایانبندیهای هالیوودی در سینمای آمریکا ندارد،. او همچنین جنگهای آمریکایی پس از جنگ جهانی دوم نظیر ویتنام، عراق، افغانستان و... را از همین نمونهها برمیشمارد.
نویسنده فارینپالیسی میگوید "پایان هالیوودی" (Hollywood ending) لحظه اوج یک فیلم سینمایی است که در آن قهرمانان کم شمار با سازوبرگی اندک، ورق را علیه دشمنان شرور خود برگرداننده و پیروزی را از دل شکست بیرون میکشند. آدم خوبها پیروز میشوند و آدم بدها میبازند و ناگهان همه چیز دنیا درست میشود. #اوپنهایمر هم به همچنین...
Hollywood Runs and Ruins U.S. Foreign Policy
Pre Hollywood .pdf
669.1 KB
#سینماویژن #تاریخ
🔸سینمای پیش از هالیوود
▫️نوشته روبرتا.ای پیرسون
▫️ترجمه #یونس_شکرخواه
محققان سینما گاهشماری ارائه دادهاند که در آن دو دهه نخست تاریخ سینما (حدوداً از ۱۸۹۴، نخستین سال تهیه و نمایش موفقیتآمیز تجاری عکسهای متحرک، تا حدود ۱۹۱۷ سالی که قواعد سینمایی مدرن استاندارد شد) سینمای پیش از #هالیوود خوانده میشود.
🔹فایل پیوست را دانلود کنید
🔸سینمای پیش از هالیوود
▫️نوشته روبرتا.ای پیرسون
▫️ترجمه #یونس_شکرخواه
محققان سینما گاهشماری ارائه دادهاند که در آن دو دهه نخست تاریخ سینما (حدوداً از ۱۸۹۴، نخستین سال تهیه و نمایش موفقیتآمیز تجاری عکسهای متحرک، تا حدود ۱۹۱۷ سالی که قواعد سینمایی مدرن استاندارد شد) سینمای پیش از #هالیوود خوانده میشود.
🔹فایل پیوست را دانلود کنید