ندای اسلام
#الف : #توسل : ریشه کلمه توسل « #وسل » وقتی می گوییم « #وسل_الیه » یعنی به او #تقرّب_جست .۱ منظور از #توسل هم این نیست که ما از کسی (چون پیامبر(صلی الله علیه وآله)یا امامان(علیهم السلام)) حاجتی بخواهیم بلکه منظور این که به مقام او در پیشگاه خدا #متوسل شویم…
درآیه ای دیگرشفاعت برای عده ای ثابت شده و می فرماید : «وَ لاَ یَمْلِکُ الَّذِینَ یَدْعُونَ مِن دُونِهِ الشَّفَاعَةَ إِلاَّ مَن شَهِدَ بِالْحَقِّ.. . ; (زخرف ، ۸۶) کسانی را که به جای او ]خدا[ می خوانند اختیار شفاعت ندارند مگر کسانی که به حق شهادت داده اند .. .» که جمع این آیات هم چنین است که شفاعتی در روز قیامت ممکن است که به اذن خداوند باشد .۸ که درباره شفاعت در ادامه توضیح کافی داده خواهد شد*
ب : #شفاعت :
در بحث شفاعت ، در قرآن چهار دسته آیات وجود دارد . دسته ای مطلقاً شفاعت را نفی می کند (چون آیه مورد بحث و آیه ۴۸ بقره ) دسته دیگر (زمر ، ۴۵ ; سجده ، ۴) شفاعت را مختص خداوند و دسته سوم (بقره ، ۲۵۵ ; سبأ ، ۲۳) شفاعت را مشروط به اذن الهی می داند و طایفه چهارم آیات ، برای شفاعت شوندگان شرایطی ذکر می کنند (انبیاء ، ۲۸ ; مریم ، ۸۷) طریقه جمع آیات بدین شکل است که اطلاق دسته اول با دسته دوم مقید می شود ، نتیجه اش این است که «هیچکس نمی تواند شفاعت کند مگر خداوند .» آن گاه این نتیجه با دسته سوم باز هم مقید می شود و نتیجه آیات چنین می شود : «هیچکس نمی تواند شفیع باشد مگر خداوند یا کسی که او اجازه دهد .»
با توجه به آن چه گفته شد آیاتی که شفاعت را نفی می کند مقصود شفاعت مستقل از خداوند و در عرض خداوند است و آیاتی که اثبات شفاعت برای غیرخدا می کند مقصود ، شفاعت غیر مستقل است و شفاعت با اذن و اراده خداوند ، چنان که اسلوب قرآن درباره «توفی » «خلق » «رزق » و دیگر کمالات نیز چنین است .۹
بنابراین ، نظر اکثر علمای اسلام در مسئله «شفاعت » (با توجه به استفاده ای که از ظاهر آیات و احادیث کرده اند) این است : در پرتو شفاعتِ پیامبراکرم(صلی الله علیه وآله) و به پاس احترام و مقام و منزلتی که شفیعان واقعی در درگاه الهی دارند ، گروهی از گنهکاران (با شرایطی که برای آن ها بیان شده است ) از عذاب ، نجات پیدا کرده ، خداوند از تقصیر آنان در می گذرد ; بنابراین ، هر چند ممکن است عده ای از عوام شیعه در مسئله «شفاعت » نظر افراطی داشته باشند ، ولی علمای شیعه ، «شفاعت » را فقط شامل کسانی می دانند که شرایط آن را داشته باشند .
و این اعتقاد که تمام کسانی که به خدا ایمان داشته و با رسول اکرم(صلی الله علیه وآله) و اهل بیت(علیهم السلام) دشمنی نداشته باشند ، مشمول شفاعت می گردند ، اعتقادی است که از ظاهر آیات قرآن کریم ، مانند : «لاَ یَشْفَعُونَ إِلاَّ لِمَنِ ارْتَضَی» (انبیاء ، ۲۸) و از روایات استفاده می شود ; مانند آن چه رسول اکرم(صلی الله علیه وآله) فرمود : «إذا قمت المقام المحمود تشفّعت فی أصحاب الکبائر من أمتی فیشفعنی الله فیهم و الله لاتشفّعت فیمن آذی ذریتی ; هنگامی که در مقام شفاعت قرار گیرم برای گناهکاران امتم شفاعت می کنم و خداوند شفاعت مرا می پذیرد . به خدا سوگند برای کسانی که ذریه و فرزندان مرا آزار کرده باشند شفاعت نمی کنم» .۱۰
آری . رسول اکرم(صلی الله علیه وآله) در روز قیامت جزو شفیعان درگاه الهی است و امّتش را شفاعت خواهد نمود .
از آیه شریفه «وَ لَسَوْفَ یُعْطِیکَ رَبُّکَ فَتَرْضَی ; (ضحی ، ۵) و به زودی پروردگارت آن قدر به تو عطا می کند که خشنود شوی» ، استفاده می شود ، بدون شک پیغمبراکرم(صلی الله علیه وآله) خشنودیش تنها در نجات خویش نیست ; بلکه زمانی راضی و خشنود می شود که شفاعتش درباره امتش نیز پذیرفته شود ; به همین دلیل در روایات آمده است که این آیه ، امیدبخش ترین آیه قرآن کریم و دلیل بر پذیرش شفاعت آن حضرت است .
در حدیثی از امام باقر(علیه السلام) از قول امیرالمؤمنین(علیه السلام) نقل شده که رسول اکرم(صلی الله علیه وآله) فرمود : «روز قیامت من در موقف شفاعت می ایستم و آن قدر گنهکاران را شفاعت می کنم که خداوند می فرماید : «آیا راضی شدی یا محمّد»؟! من می گویم : «راضی شدم ، راضی شدم»!
همچنین از آیه شریفه «عَسَی أَن یَبْعَثَکَ رَبُّکَ مَقَامًا مَّحْمُودًا ; (اسراء ، ۷۹) تا پروردگارت تو را به مقامی در خور ستایش برانگیزد!» استفاده می شود ، «مقام محمود» مقام بسیار برجسته ای است که روایات ، آن را به «مقام شفاعت کبری » تفسیر کرده اند ; چرا که پیامبراکرم(صلی الله علیه وآله) بزرگ ترین شفیعان در عالم دیگر است و آن ها که شایسته شفاعت باشند ، مشمول این شفاعت بزرگ خواهند شد .
همچنین از آیات «نساء ، ۶۴ / مریم ، ۸۷ / زخرف ، ۸۶ / منافقون ، ۵» نیز شفاعت رسول اکرم(صلی الله علیه وآله) استفاده می شود .
از پیامبراکرم(صلی الله علیه وآله) نقل شده :
«شفاعت خود را برای گناهکاران از امتم ـ که مرتکب گناهان بزرگ شده باشند ـ ذخیره کرده ام» .۱۱
+=========================
۱. لسان العرب، ابن منظور، ج ۱۱، ص ۷۲۴ / کتاب العین، ج ۷، ص ۲۹۸ / مجمع البیان، شیخ طبرسی، ج ۲، ص ۱۸۹، نشر دار احیاء التراث عربی / ذیل آیه ۳۵ مائده
#توسل*
#تمام*
ب : #شفاعت :
در بحث شفاعت ، در قرآن چهار دسته آیات وجود دارد . دسته ای مطلقاً شفاعت را نفی می کند (چون آیه مورد بحث و آیه ۴۸ بقره ) دسته دیگر (زمر ، ۴۵ ; سجده ، ۴) شفاعت را مختص خداوند و دسته سوم (بقره ، ۲۵۵ ; سبأ ، ۲۳) شفاعت را مشروط به اذن الهی می داند و طایفه چهارم آیات ، برای شفاعت شوندگان شرایطی ذکر می کنند (انبیاء ، ۲۸ ; مریم ، ۸۷) طریقه جمع آیات بدین شکل است که اطلاق دسته اول با دسته دوم مقید می شود ، نتیجه اش این است که «هیچکس نمی تواند شفاعت کند مگر خداوند .» آن گاه این نتیجه با دسته سوم باز هم مقید می شود و نتیجه آیات چنین می شود : «هیچکس نمی تواند شفیع باشد مگر خداوند یا کسی که او اجازه دهد .»
با توجه به آن چه گفته شد آیاتی که شفاعت را نفی می کند مقصود شفاعت مستقل از خداوند و در عرض خداوند است و آیاتی که اثبات شفاعت برای غیرخدا می کند مقصود ، شفاعت غیر مستقل است و شفاعت با اذن و اراده خداوند ، چنان که اسلوب قرآن درباره «توفی » «خلق » «رزق » و دیگر کمالات نیز چنین است .۹
بنابراین ، نظر اکثر علمای اسلام در مسئله «شفاعت » (با توجه به استفاده ای که از ظاهر آیات و احادیث کرده اند) این است : در پرتو شفاعتِ پیامبراکرم(صلی الله علیه وآله) و به پاس احترام و مقام و منزلتی که شفیعان واقعی در درگاه الهی دارند ، گروهی از گنهکاران (با شرایطی که برای آن ها بیان شده است ) از عذاب ، نجات پیدا کرده ، خداوند از تقصیر آنان در می گذرد ; بنابراین ، هر چند ممکن است عده ای از عوام شیعه در مسئله «شفاعت » نظر افراطی داشته باشند ، ولی علمای شیعه ، «شفاعت » را فقط شامل کسانی می دانند که شرایط آن را داشته باشند .
و این اعتقاد که تمام کسانی که به خدا ایمان داشته و با رسول اکرم(صلی الله علیه وآله) و اهل بیت(علیهم السلام) دشمنی نداشته باشند ، مشمول شفاعت می گردند ، اعتقادی است که از ظاهر آیات قرآن کریم ، مانند : «لاَ یَشْفَعُونَ إِلاَّ لِمَنِ ارْتَضَی» (انبیاء ، ۲۸) و از روایات استفاده می شود ; مانند آن چه رسول اکرم(صلی الله علیه وآله) فرمود : «إذا قمت المقام المحمود تشفّعت فی أصحاب الکبائر من أمتی فیشفعنی الله فیهم و الله لاتشفّعت فیمن آذی ذریتی ; هنگامی که در مقام شفاعت قرار گیرم برای گناهکاران امتم شفاعت می کنم و خداوند شفاعت مرا می پذیرد . به خدا سوگند برای کسانی که ذریه و فرزندان مرا آزار کرده باشند شفاعت نمی کنم» .۱۰
آری . رسول اکرم(صلی الله علیه وآله) در روز قیامت جزو شفیعان درگاه الهی است و امّتش را شفاعت خواهد نمود .
از آیه شریفه «وَ لَسَوْفَ یُعْطِیکَ رَبُّکَ فَتَرْضَی ; (ضحی ، ۵) و به زودی پروردگارت آن قدر به تو عطا می کند که خشنود شوی» ، استفاده می شود ، بدون شک پیغمبراکرم(صلی الله علیه وآله) خشنودیش تنها در نجات خویش نیست ; بلکه زمانی راضی و خشنود می شود که شفاعتش درباره امتش نیز پذیرفته شود ; به همین دلیل در روایات آمده است که این آیه ، امیدبخش ترین آیه قرآن کریم و دلیل بر پذیرش شفاعت آن حضرت است .
در حدیثی از امام باقر(علیه السلام) از قول امیرالمؤمنین(علیه السلام) نقل شده که رسول اکرم(صلی الله علیه وآله) فرمود : «روز قیامت من در موقف شفاعت می ایستم و آن قدر گنهکاران را شفاعت می کنم که خداوند می فرماید : «آیا راضی شدی یا محمّد»؟! من می گویم : «راضی شدم ، راضی شدم»!
همچنین از آیه شریفه «عَسَی أَن یَبْعَثَکَ رَبُّکَ مَقَامًا مَّحْمُودًا ; (اسراء ، ۷۹) تا پروردگارت تو را به مقامی در خور ستایش برانگیزد!» استفاده می شود ، «مقام محمود» مقام بسیار برجسته ای است که روایات ، آن را به «مقام شفاعت کبری » تفسیر کرده اند ; چرا که پیامبراکرم(صلی الله علیه وآله) بزرگ ترین شفیعان در عالم دیگر است و آن ها که شایسته شفاعت باشند ، مشمول این شفاعت بزرگ خواهند شد .
همچنین از آیات «نساء ، ۶۴ / مریم ، ۸۷ / زخرف ، ۸۶ / منافقون ، ۵» نیز شفاعت رسول اکرم(صلی الله علیه وآله) استفاده می شود .
از پیامبراکرم(صلی الله علیه وآله) نقل شده :
«شفاعت خود را برای گناهکاران از امتم ـ که مرتکب گناهان بزرگ شده باشند ـ ذخیره کرده ام» .۱۱
+=========================
۱. لسان العرب، ابن منظور، ج ۱۱، ص ۷۲۴ / کتاب العین، ج ۷، ص ۲۹۸ / مجمع البیان، شیخ طبرسی، ج ۲، ص ۱۸۹، نشر دار احیاء التراث عربی / ذیل آیه ۳۵ مائده
#توسل*
#تمام*