#РазважанніПраГісторыю
#КанфесійныяПытанніВКЛ
Гісторыя уніі і канфесійных пытанняў у ВКЛ і РП.
Гэтыя цытаты з кнігі "Гісторыя рускай царквы" Мітрапаліта Макарыя вельмі яскрава паказваюць, якую славу мела ўніяцкая царква ў першыя дзесяцігоддзі свайго існавання ў Рэчы Паспалітай.
Уніятаў зневажалі ўсе - праваслаўныя, пратэстанты і нават католікі. І важна заўважыць, што зневажалі ў першаю чаргу з-за таго, што іх дзейнасць прыносіла раскол у грамадстве дзяржавы. Узгадаем, што ў ВКЛ да ўніі мірна ўжываліся ўсе канфесіі.
#КанфесійныяПытанніВКЛ
Гісторыя уніі і канфесійных пытанняў у ВКЛ і РП.
Гэтыя цытаты з кнігі "Гісторыя рускай царквы" Мітрапаліта Макарыя вельмі яскрава паказваюць, якую славу мела ўніяцкая царква ў першыя дзесяцігоддзі свайго існавання ў Рэчы Паспалітай.
Уніятаў зневажалі ўсе - праваслаўныя, пратэстанты і нават католікі. І важна заўважыць, што зневажалі ў першаю чаргу з-за таго, што іх дзейнасць прыносіла раскол у грамадстве дзяржавы. Узгадаем, што ў ВКЛ да ўніі мірна ўжываліся ўсе канфесіі.
#РазважанніПраГісторыю
#КанфесійныяПытанніВКЛ
Гісторыя уніі і канфесійных пытанняў у ВКЛ і РП.
Расказваючы пра гісторыю ўніі, нельга не расказаць пра такога вядомага яе прадстаўніка і дзеяча, прыхільніка, як Язафат Кунцэвіч. Каталіцкая царква нават зрабіла яго пакутнікам і святым.
У дадзеных вытрымках з кнігі паказана частка яго дзейнасці. Як бачым, асоба не адназначная. З аднаго боку, яго цяжка назваць святым, а з іншага - і адназначным злодзеем. Іншыя уніяцкія дзеячы дакладна былі не лепшымі ў гэтым плане. У арсенале Кунцэвіча былі такія сродкі, як веды, пропаведзі, перакананні.
Аднак пры гэтым ён быў адназначным фанатыкам уніі, якую далёка не весь народ прымаў.
Пазней раскажу гісторыю яго забойства жыхарамі Віцебска.
#КанфесійныяПытанніВКЛ
Гісторыя уніі і канфесійных пытанняў у ВКЛ і РП.
Расказваючы пра гісторыю ўніі, нельга не расказаць пра такога вядомага яе прадстаўніка і дзеяча, прыхільніка, як Язафат Кунцэвіч. Каталіцкая царква нават зрабіла яго пакутнікам і святым.
У дадзеных вытрымках з кнігі паказана частка яго дзейнасці. Як бачым, асоба не адназначная. З аднаго боку, яго цяжка назваць святым, а з іншага - і адназначным злодзеем. Іншыя уніяцкія дзеячы дакладна былі не лепшымі ў гэтым плане. У арсенале Кунцэвіча былі такія сродкі, як веды, пропаведзі, перакананні.
Аднак пры гэтым ён быў адназначным фанатыкам уніі, якую далёка не весь народ прымаў.
Пазней раскажу гісторыю яго забойства жыхарамі Віцебска.
#РазважанніПраГісторыю
#КанфесійныяПытанніВКЛ
Гісторыя уніі і канфесійных пытанняў у ВКЛ і РП.
Мітрапаліт Макарый у сваёй кнізе "Гісторыя рускай царквы" падводзіць вынікі перыяду станаўлення ўніі ў Рэчы Паспалітай. Гэта перыяд ад Брэсцкай уніі ў 1596 г. да пачатку 1620-х гадоў, калі праваслаўная царква на тэрыторыі РП не мела свайго мітрапаліта.
Высновы слушныя. Па сутнасці гэта праўда.
#КанфесійныяПытанніВКЛ
Гісторыя уніі і канфесійных пытанняў у ВКЛ і РП.
Мітрапаліт Макарый у сваёй кнізе "Гісторыя рускай царквы" падводзіць вынікі перыяду станаўлення ўніі ў Рэчы Паспалітай. Гэта перыяд ад Брэсцкай уніі ў 1596 г. да пачатку 1620-х гадоў, калі праваслаўная царква на тэрыторыі РП не мела свайго мітрапаліта.
Высновы слушныя. Па сутнасці гэта праўда.
#РазважанніПраГісторыю
Чытаў нядаўна ў гістарычным часопісе вось такі артыкул, пра павятовыя сеймікі ў XVIII ст., у часы Рэчы Паспалітай.
Тут я прыводжу толькі адзін ліст з артыкула, таму што ўвесь астатні тэкст па сэнсе такі ж самы 😏
Якія "карысныя" справы вырашалі паны і шляхта на сейміках у тыя часы 😁 не дзіва тады, што праз паўстагоддзя гэтай дзяржавы не стала...
Чытаў нядаўна ў гістарычным часопісе вось такі артыкул, пра павятовыя сеймікі ў XVIII ст., у часы Рэчы Паспалітай.
Тут я прыводжу толькі адзін ліст з артыкула, таму што ўвесь астатні тэкст па сэнсе такі ж самы 😏
Якія "карысныя" справы вырашалі паны і шляхта на сейміках у тыя часы 😁 не дзіва тады, што праз паўстагоддзя гэтай дзяржавы не стала...
#РазважанніПраГісторыю
У гістарычным часопісе "Архіварыус" трапіў мне вось такі цікавы артыкул. Пра адаптацыю ў сябе на радзіме ссыльных удзельнікаў паўстання 1863 года.
Што тут цікавага, я вылучыў чырвоным прамавугольнікам. Не гледзячы на тое, што наша панства тых часоў адносіла сябе да палякаў, а савецкая гістарыяграфія і сучасныя некаторыя нашы прапагандысты зараз проста прама так і называюць іх палякамі, у тыя часы ў самой Польшчы так не лічылі. Самі палякі да нашых землякоў адносіліся пагардліва, называя літвінамі, як быццам людзей другога гатунку. Магчыма, гэта адна з прычын таго, што частка гэтага панства пайшло ў беларускае адраджэнне, пачало вяртацца да сваіх каранёў.
І яшчэ я там падкрэсліў адзін момант. На статыстыку розных Дзюкавых пра рост насельніцтва беларускіх губерній. Дзюкавымі і Гігіным гэта падаецца як росквіт. Але, як бачым, і гэта лагічна, калі насельніцтва расце, то адпаведна плошча земляробчай зямлі на кожнага чалавека становіцца меншай.
У гістарычным часопісе "Архіварыус" трапіў мне вось такі цікавы артыкул. Пра адаптацыю ў сябе на радзіме ссыльных удзельнікаў паўстання 1863 года.
Што тут цікавага, я вылучыў чырвоным прамавугольнікам. Не гледзячы на тое, што наша панства тых часоў адносіла сябе да палякаў, а савецкая гістарыяграфія і сучасныя некаторыя нашы прапагандысты зараз проста прама так і называюць іх палякамі, у тыя часы ў самой Польшчы так не лічылі. Самі палякі да нашых землякоў адносіліся пагардліва, называя літвінамі, як быццам людзей другога гатунку. Магчыма, гэта адна з прычын таго, што частка гэтага панства пайшло ў беларускае адраджэнне, пачало вяртацца да сваіх каранёў.
І яшчэ я там падкрэсліў адзін момант. На статыстыку розных Дзюкавых пра рост насельніцтва беларускіх губерній. Дзюкавымі і Гігіным гэта падаецца як росквіт. Але, як бачым, і гэта лагічна, калі насельніцтва расце, то адпаведна плошча земляробчай зямлі на кожнага чалавека становіцца меншай.
#РазважанніПраГісторыю
#КанфесійныяПытанніВКЛ
Гісторыя уніі і канфесійных пытанняў у ВКЛ і РП.
Вось тут у кнізе цікавы доказ таго, што рускія мовы ВКЛ і Масквы ў XVII ст. ужо істотна адрозніваліся. Пры гэтым мову ВКЛ называюць літоўскай )
Ну і яшчэ цікавы факт. Шмат кніг у той час прывозілі ў Маскву з Літвы. Гэта звязана ў тым ліку і з тым, што ў ВКЛ было на той час больш друкарняў.
#КанфесійныяПытанніВКЛ
Гісторыя уніі і канфесійных пытанняў у ВКЛ і РП.
Вось тут у кнізе цікавы доказ таго, што рускія мовы ВКЛ і Масквы ў XVII ст. ужо істотна адрозніваліся. Пры гэтым мову ВКЛ называюць літоўскай )
Ну і яшчэ цікавы факт. Шмат кніг у той час прывозілі ў Маскву з Літвы. Гэта звязана ў тым ліку і з тым, што ў ВКЛ было на той час больш друкарняў.
#РазважанніПраГісторыю
#КанфесійныяПытанніВКЛ
Гісторыя уніі і канфесійных пытанняў у ВКЛ і РП.
Не гледзячы на становішча праваслаўнай царквы ў Рэчы Паспалітай, пастаянная канкурэнцыя і барацьба за свае правы з езуітамі і ўніятамі вымушала праваслаўнае духавенства развівацца ў пытаннях адукацыі і асветы.
У выніку атрымалася так, што адукацыйны ўзровень праваслаўнага духавенства ў РП на той час быў вышэйшы, чым у Маскоўскім царстве. Кіеўскіх настаўнікаў запрашалі працаваць у Маскву.
#КанфесійныяПытанніВКЛ
Гісторыя уніі і канфесійных пытанняў у ВКЛ і РП.
Не гледзячы на становішча праваслаўнай царквы ў Рэчы Паспалітай, пастаянная канкурэнцыя і барацьба за свае правы з езуітамі і ўніятамі вымушала праваслаўнае духавенства развівацца ў пытаннях адукацыі і асветы.
У выніку атрымалася так, што адукацыйны ўзровень праваслаўнага духавенства ў РП на той час быў вышэйшы, чым у Маскоўскім царстве. Кіеўскіх настаўнікаў запрашалі працаваць у Маскву.
#РазважанніПраГісторыю
#КанфесійныяПытанніВКЛ
Гісторыя уніі і канфесійных пытанняў у ВКЛ і РП.
Вось што піша Мітрапаліт Макарый пра стан асветы і навукі ў Маскоўскім царстве ў XVII ст.
Пад раздачу на царскім узроўні траплялі нават літоўскія хмель і бабы-вядунні 😁
Але былі і правільныя рашэнні - барацьба з тытунём.
#КанфесійныяПытанніВКЛ
Гісторыя уніі і канфесійных пытанняў у ВКЛ і РП.
Вось што піша Мітрапаліт Макарый пра стан асветы і навукі ў Маскоўскім царстве ў XVII ст.
Пад раздачу на царскім узроўні траплялі нават літоўскія хмель і бабы-вядунні 😁
Але былі і правільныя рашэнні - барацьба з тытунём.
#РазважанніПраГісторыю
#КанфесійныяПытанніВКЛ
Гісторыя уніі і канфесійных пытанняў у ВКЛ і РП.
Пра заганы ў Маскоўскім царстве ў XVII ст. Гучыць жудаснавата, канешне.
Але давайце будзем аб'ектыўнымі, такі малюнак, упэўнены, можна было назіраць у любой еўрапейскай дзяржаве таго часу )
#КанфесійныяПытанніВКЛ
Гісторыя уніі і канфесійных пытанняў у ВКЛ і РП.
Пра заганы ў Маскоўскім царстве ў XVII ст. Гучыць жудаснавата, канешне.
Але давайце будзем аб'ектыўнымі, такі малюнак, упэўнены, можна было назіраць у любой еўрапейскай дзяржаве таго часу )
#РазважанніПраГісторыю
#КанфесійныяПытанніВКЛ
Гісторыя уніі і канфесійных пытанняў у ВКЛ і РП.
Яшчэ раз пра асвету ў Маскоўскім царстве ад Мітрапаліта Макарыя.
І яшчэ раз пра істотны тагачасны "літоўскі" ўплыў асветы.
#КанфесійныяПытанніВКЛ
Гісторыя уніі і канфесійных пытанняў у ВКЛ і РП.
Яшчэ раз пра асвету ў Маскоўскім царстве ад Мітрапаліта Макарыя.
І яшчэ раз пра істотны тагачасны "літоўскі" ўплыў асветы.
#РазважанніПраГісторыю
#КанфесійныяПытанніВКЛ
Гісторыя уніі і канфесійных пытанняў у ВКЛ і РП.
Аб рэлігійнай талерантнасці ў Маскоўскім княстве ў XVII ст.
Тут без каментарыяў...
Дадам толькі адно, дарэчы. Знаёмячыся з працамі заходнерусістаў, сутыкнуўся з падобнымі поглядамі, асабліва да габрэяў.
#КанфесійныяПытанніВКЛ
Гісторыя уніі і канфесійных пытанняў у ВКЛ і РП.
Аб рэлігійнай талерантнасці ў Маскоўскім княстве ў XVII ст.
Тут без каментарыяў...
Дадам толькі адно, дарэчы. Знаёмячыся з працамі заходнерусістаў, сутыкнуўся з падобнымі поглядамі, асабліва да габрэяў.
#РазважанніПраГісторыю
#КанфесійныяПытанніВКЛ
Гісторыя уніі і канфесійных пытанняў у ВКЛ і РП.
Пра польскіх прыгнятацелей праваслаўнай веры на беларускіх землях у часы Рэчы Паспалітай - Радзівілаў. Вось тут прыклад аднаго з іх роду.
Тут трэба заўважыць, што менавіта Януш Радзівіл быў галоўным кіраўніком падаўлення паўстання Багдана Хмяльніцкага на тэрыторыі ВКЛ.
Выпраўляем апошні сказ, дзякуючы падказцы Вадзіма Францавіча Гігіна і Рыгора Азаронка. На самой справе існавала дзве галіны Радзівілаў. І так склалася, што прыкладна ў адзін і той жа час існавала два Януша Радзівіла. Той Януш, які падаўляў паўстанне Б.Хмяльніцкага на тэрыторыі ВКЛ з 1649 года, не той самы Януш Радзівіл, які быў кашталянам віленскім і падтрымліваў праваслаўных на сваіх землях.
#КанфесійныяПытанніВКЛ
Гісторыя уніі і канфесійных пытанняў у ВКЛ і РП.
Пра польскіх прыгнятацелей праваслаўнай веры на беларускіх землях у часы Рэчы Паспалітай - Радзівілаў. Вось тут прыклад аднаго з іх роду.
Выпраўляем апошні сказ, дзякуючы падказцы Вадзіма Францавіча Гігіна і Рыгора Азаронка. На самой справе існавала дзве галіны Радзівілаў. І так склалася, што прыкладна ў адзін і той жа час існавала два Януша Радзівіла. Той Януш, які падаўляў паўстанне Б.Хмяльніцкага на тэрыторыі ВКЛ з 1649 года, не той самы Януш Радзівіл, які быў кашталянам віленскім і падтрымліваў праваслаўных на сваіх землях.
#РазважанніПраГісторыю
#КанфесійныяПытанніВКЛ
Гісторыя уніі і канфесійных пытанняў у ВКЛ і РП.
Адным з галоўных абвінавачванняў уніятаў было тое, што яны спрыялі хутчэйшаму апалячванню насельніцтва. Але як бачым з гэтых прыкладаў, на пачатку XVII ст. як уніяты, так і праваслаўныя ўжо актыўна выкарыстоўвалі польскую мову...
#КанфесійныяПытанніВКЛ
Гісторыя уніі і канфесійных пытанняў у ВКЛ і РП.
Адным з галоўных абвінавачванняў уніятаў было тое, што яны спрыялі хутчэйшаму апалячванню насельніцтва. Але як бачым з гэтых прыкладаў, на пачатку XVII ст. як уніяты, так і праваслаўныя ўжо актыўна выкарыстоўвалі польскую мову...
#РазважанніПраГісторыю
#КанфесійныяПытанніВКЛ
Гісторыя уніі і канфесійных пытанняў у ВКЛ і РП.
Працягваем расказваць пра дзейнасць уніятскага архіепіскапа Іасафата Кунцэвіча.
Адным з інструментаў Кунцэвіча быў...не прызнавацца, што ён уніят...а так можна было?... аказваецца можна - народ верыў...да пэўнага часу. Тут узгадваецца ўжо праваслаўны архіепіскап Мялецій Сматрыцкі.
Зразумела, як пры такім раскладзе адносіўся народ да Кунцэвіча.
На такую дзейнасць Кунцэвіча не мог не звярнуць увагі сам канцлер ВКЛ Леў Сапега - наш знакаміты дзяржаўны дзеяч. Ён папярэджваў уніяцкага мітрапаліта, прадбачыў ад такой дзейнасці вялікія беды для ўсёй дзяржавы...
#КанфесійныяПытанніВКЛ
Гісторыя уніі і канфесійных пытанняў у ВКЛ і РП.
Працягваем расказваць пра дзейнасць уніятскага архіепіскапа Іасафата Кунцэвіча.
Адным з інструментаў Кунцэвіча быў...не прызнавацца, што ён уніят...а так можна было?... аказваецца можна - народ верыў...да пэўнага часу. Тут узгадваецца ўжо праваслаўны архіепіскап Мялецій Сматрыцкі.
Зразумела, як пры такім раскладзе адносіўся народ да Кунцэвіча.
На такую дзейнасць Кунцэвіча не мог не звярнуць увагі сам канцлер ВКЛ Леў Сапега - наш знакаміты дзяржаўны дзеяч. Ён папярэджваў уніяцкага мітрапаліта, прадбачыў ад такой дзейнасці вялікія беды для ўсёй дзяржавы...
#РазважанніПраГісторыю
#КанфесійныяПытанніВКЛ
Гісторыя уніі і канфесійных пытанняў у ВКЛ і РП.
Яшчэ раз бачым, што нават сам кароль Жыгімонт ІІІ, яры прыхільнік каталіцтва і заступнік ўніі часта ішоў насустрач праваслаўным.
Пра гэтыя крокі насустрач мы яшчэ пазней падвядзем вынікі.
#КанфесійныяПытанніВКЛ
Гісторыя уніі і канфесійных пытанняў у ВКЛ і РП.
Яшчэ раз бачым, што нават сам кароль Жыгімонт ІІІ, яры прыхільнік каталіцтва і заступнік ўніі часта ішоў насустрач праваслаўным.
Пра гэтыя крокі насустрач мы яшчэ пазней падвядзем вынікі.
#РазважанніПраГісторыю
#КанфесійныяПыіанніВКЛ
Гісторыя уніі і канфесійных пытанняў у ВКЛ і РП.
Як адзначалася раней, улады РП і ВКЛ разумелі небяспечнасць метадаў і сродкаў, якімі карысталіся ўніяты ў распаўсюджванні сваіх улады і ўплыву.
Выкладваю тут поўнасцю тэкст пісьма канцлера ВКЛ Льва Сапегі - нашага вядомага і знакамітага гістарычнага дзеяча той эпохі, да Іасафата Кунцэвіча.
Вельмі дакладна і па справе Леў Сапега ўсё растлумачыў уніяцкаму епіскапу. Сапега, як разумны і адукаваны дзяржаўны дзеяч, як патрыёт сваёй радзімы, цудоўна разумеў, чым можа скончыцца ў выніку такое становішча ў дзяржаве ў міжканфесійных пытаннях.
Адзначым, што Леў Сапега ўвогуле быццам бы шкадуе, што з'явілася ўнія, якая прынесла вялікі раскол у грамадства, што без уніі дагэтуль было ўсё алносна спакойна і ціха.
#КанфесійныяПыіанніВКЛ
Гісторыя уніі і канфесійных пытанняў у ВКЛ і РП.
Як адзначалася раней, улады РП і ВКЛ разумелі небяспечнасць метадаў і сродкаў, якімі карысталіся ўніяты ў распаўсюджванні сваіх улады і ўплыву.
Выкладваю тут поўнасцю тэкст пісьма канцлера ВКЛ Льва Сапегі - нашага вядомага і знакамітага гістарычнага дзеяча той эпохі, да Іасафата Кунцэвіча.
Вельмі дакладна і па справе Леў Сапега ўсё растлумачыў уніяцкаму епіскапу. Сапега, як разумны і адукаваны дзяржаўны дзеяч, як патрыёт сваёй радзімы, цудоўна разумеў, чым можа скончыцца ў выніку такое становішча ў дзяржаве ў міжканфесійных пытаннях.
Адзначым, што Леў Сапега ўвогуле быццам бы шкадуе, што з'явілася ўнія, якая прынесла вялікі раскол у грамадства, што без уніі дагэтуль было ўсё алносна спакойна і ціха.
#РазважанніПраГісторыю
#КанфесійныяПытанніВКЛ
Гісторыя уніі і канфесійных пытанняў у ВКЛ і РП.
А што Іасафат Кунцэвіч? Ці прыслухаўся ён да канцлера ВКЛ? І ўвогуле, ці прыслухоўваўся да каго-небудзь? Не...
Таму і скончыў сваё жыццё тым, што віцябляне забілі яго і ўтапілі ў Дзвіне. Чытаючы гэтыя ўрыўкі з кнігі і на самой справе здаецца, што Кунцэвіч паводзіў сябе як самагубца - спецыяльна напрошваючыся на непрыемнасці.
Канешне, улады жорстка потым пакаралі ўдзельнічаў расправы над уніяцкім епіскапам. Сотню чалавек пакаралі смерцю, астатнім адсеклі рукі. А горад Віцебск пазбавілі Магдэбургскага права.
#КанфесійныяПытанніВКЛ
Гісторыя уніі і канфесійных пытанняў у ВКЛ і РП.
А што Іасафат Кунцэвіч? Ці прыслухаўся ён да канцлера ВКЛ? І ўвогуле, ці прыслухоўваўся да каго-небудзь? Не...
Таму і скончыў сваё жыццё тым, што віцябляне забілі яго і ўтапілі ў Дзвіне. Чытаючы гэтыя ўрыўкі з кнігі і на самой справе здаецца, што Кунцэвіч паводзіў сябе як самагубца - спецыяльна напрошваючыся на непрыемнасці.
Канешне, улады жорстка потым пакаралі ўдзельнічаў расправы над уніяцкім епіскапам. Сотню чалавек пакаралі смерцю, астатнім адсеклі рукі. А горад Віцебск пазбавілі Магдэбургскага права.