Верашчака
481 subscribers
6.33K photos
912 videos
2 files
1.45K links
Беларускамоўны канал пра Беларусь, пра беларусаў і пра нашу людскасць.

Пра палітыку толькі з гумарам і доляй сарказму.

Дасылайце нам свае матэрыялы або цікавасці пра Беларусь сюды
@gusljar_bot
Download Telegram
#РазважанніПраГісторыю
#КанфесійныяПытанніВКЛ

Гісторыя уніі і канфесійных пытанняў у ВКЛ і РП.

Унію ў асноўным прымаў толькі просты люд - сяляне ды мяшчане. Ды і тое, заўважу, што хутчэй толькі з-за таго, што выбару ў іх не было. Напрыклад, святар з іх прыходу перайшоў у ўніяцтва, куды дзявацца сялянам?

Ну а знаць, баяры ды шляхта, лепш пераходзілі адразу ў каталіцтва. Тым больш, калі вучыліся ў каталіцкіх школах.
#РазважанніПраГісторыю
#КанфесійныяПытанніВКЛ

Гісторыя уніі і канфесійных пытанняў у ВКЛ і РП.

Адзначым гэты факт. Мы абвінавачваем уніятаў, езуітаў ва ўсіх бедах праваслаўнай царквы ў часы Рэчы Паспалітай, а аказваецца аж 25 гадоў нікому з тагачасных праваслаўных патрыярхаў не было справы да праваслаўных у Рэчы Паспалітай...
#РазважанніПраГісторыю
#КанфесійныяПытанніВКЛ

Гісторыя уніі і канфесійных пытанняў у ВКЛ і РП.

Паходжанне ў часы ВКЛ і РП мела вельмі важнае значэнне, калі не галоўнае. Для нас гэта зараз гучыць дзіка, а ў тыя часы важна было, каб нават духавенства мела шляхецкае паходжанне.

Яшчэ адзначым, што ўніятам у першыя гады іх дзейнасці дапамагалі езуіты, у тым ліку ў адукацыі.
#РазважанніПраГісторыю
#КанфесійныяПытанніВКЛ

Гісторыя уніі і канфесійных пытанняў у ВКЛ і РП.

Гэтыя цытаты з кнігі "Гісторыя рускай царквы" Мітрапаліта Макарыя вельмі яскрава паказваюць, якую славу мела ўніяцкая царква ў першыя дзесяцігоддзі свайго існавання ў Рэчы Паспалітай.

Уніятаў зневажалі ўсе - праваслаўныя, пратэстанты і нават католікі. І важна заўважыць, што зневажалі ў першаю чаргу з-за таго, што іх дзейнасць прыносіла раскол у грамадстве дзяржавы. Узгадаем, што ў ВКЛ да ўніі мірна ўжываліся ўсе канфесіі.
#РазважанніПраГісторыю
#КанфесійныяПытанніВКЛ

Гісторыя уніі і канфесійных пытанняў у ВКЛ і РП.

Расказваючы пра гісторыю ўніі, нельга не расказаць пра такога вядомага яе прадстаўніка і дзеяча, прыхільніка, як Язафат Кунцэвіч. Каталіцкая царква нават зрабіла яго пакутнікам і святым.

У дадзеных вытрымках з кнігі паказана частка яго дзейнасці. Як бачым, асоба не адназначная. З аднаго боку, яго цяжка назваць святым, а з іншага - і адназначным злодзеем. Іншыя уніяцкія дзеячы дакладна былі не лепшымі ў гэтым плане. У арсенале Кунцэвіча былі такія сродкі, як веды, пропаведзі, перакананні.

Аднак пры гэтым ён быў адназначным фанатыкам уніі, якую далёка не весь народ прымаў.

Пазней раскажу гісторыю яго забойства жыхарамі Віцебска.
#РазважанніПраГісторыю
#КанфесійныяПытанніВКЛ

Гісторыя уніі і канфесійных пытанняў у ВКЛ і РП.

Мітрапаліт Макарый у сваёй кнізе "Гісторыя рускай царквы" падводзіць вынікі перыяду станаўлення ўніі ў Рэчы Паспалітай. Гэта перыяд ад Брэсцкай уніі ў 1596 г. да пачатку 1620-х гадоў, калі праваслаўная царква на тэрыторыі РП не мела свайго мітрапаліта.

Высновы слушныя. Па сутнасці гэта праўда.
#РазважанніПраГісторыю
#КанфесійныяПытанніВКЛ

Гісторыя уніі і канфесійных пытанняў у ВКЛ і РП.

Вось тут у кнізе цікавы доказ таго, што рускія мовы ВКЛ і Масквы ў XVII ст. ужо істотна адрозніваліся. Пры гэтым мову ВКЛ называюць літоўскай )

Ну і яшчэ цікавы факт. Шмат кніг у той час прывозілі ў Маскву з Літвы. Гэта звязана ў тым ліку і з тым, што ў ВКЛ было на той час больш друкарняў.
#РазважанніПраГісторыю
#КанфесійныяПытанніВКЛ

Гісторыя уніі і канфесійных пытанняў у ВКЛ і РП.

Не гледзячы на становішча праваслаўнай царквы ў Рэчы Паспалітай, пастаянная канкурэнцыя і барацьба за свае правы з езуітамі і ўніятамі вымушала праваслаўнае духавенства развівацца ў пытаннях адукацыі і асветы.

У выніку атрымалася так, што адукацыйны ўзровень праваслаўнага духавенства ў РП на той час быў вышэйшы, чым у Маскоўскім царстве. Кіеўскіх настаўнікаў запрашалі працаваць у Маскву.
#РазважанніПраГісторыю
#КанфесійныяПытанніВКЛ

Гісторыя уніі і канфесійных пытанняў у ВКЛ і РП.

Вось што піша Мітрапаліт Макарый пра стан асветы і навукі ў Маскоўскім царстве ў XVII ст.

Пад раздачу на царскім узроўні траплялі нават літоўскія хмель і бабы-вядунні 😁

Але былі і правільныя рашэнні - барацьба з тытунём.
#РазважанніПраГісторыю
#КанфесійныяПытанніВКЛ

Гісторыя уніі і канфесійных пытанняў у ВКЛ і РП.

Пра заганы ў Маскоўскім царстве ў XVII ст. Гучыць жудаснавата, канешне.

Але давайце будзем аб'ектыўнымі, такі малюнак, упэўнены, можна было назіраць у любой еўрапейскай дзяржаве таго часу )
#РазважанніПраГісторыю
#КанфесійныяПытанніВКЛ

Гісторыя уніі і канфесійных пытанняў у ВКЛ і РП.

Яшчэ раз пра асвету ў Маскоўскім царстве ад Мітрапаліта Макарыя.

І яшчэ раз пра істотны тагачасны "літоўскі" ўплыў асветы.
#РазважанніПраГісторыю
#КанфесійныяПытанніВКЛ

Гісторыя уніі і канфесійных пытанняў у ВКЛ і РП.

Аб рэлігійнай талерантнасці ў Маскоўскім княстве ў XVII ст.

Тут без каментарыяў...

Дадам толькі адно, дарэчы. Знаёмячыся з працамі заходнерусістаў, сутыкнуўся з падобнымі поглядамі, асабліва да габрэяў.
#РазважанніПраГісторыю
#КанфесійныяПытанніВКЛ

Гісторыя уніі і канфесійных пытанняў у ВКЛ і РП.

Пра польскіх прыгнятацелей праваслаўнай веры на беларускіх землях у часы Рэчы Паспалітай - Радзівілаў. Вось тут прыклад аднаго з іх роду.

Тут трэба заўважыць, што менавіта Януш Радзівіл быў галоўным кіраўніком падаўлення паўстання Багдана Хмяльніцкага на тэрыторыі ВКЛ.
Выпраўляем апошні сказ, дзякуючы падказцы Вадзіма Францавіча Гігіна і Рыгора Азаронка. На самой справе існавала дзве галіны Радзівілаў. І так склалася, што прыкладна ў адзін і той жа час існавала два Януша Радзівіла. Той Януш, які падаўляў паўстанне Б.Хмяльніцкага на тэрыторыі ВКЛ з 1649 года, не той самы Януш Радзівіл, які быў кашталянам віленскім і падтрымліваў праваслаўных на сваіх землях.
#РазважанніПраГісторыю
#КанфесійныяПытанніВКЛ

Гісторыя уніі і канфесійных пытанняў у ВКЛ і РП.

Адным з галоўных абвінавачванняў уніятаў было тое, што яны спрыялі хутчэйшаму апалячванню насельніцтва. Але як бачым з гэтых прыкладаў, на пачатку XVII ст. як уніяты, так і праваслаўныя ўжо актыўна выкарыстоўвалі польскую мову...
#РазважанніПраГісторыю
#КанфесійныяПытанніВКЛ

Гісторыя уніі і канфесійных пытанняў у ВКЛ і РП.

Працягваем расказваць пра дзейнасць уніятскага архіепіскапа Іасафата Кунцэвіча.

Адным з інструментаў Кунцэвіча быў...не прызнавацца, што ён уніят...а так можна было?... аказваецца можна - народ верыў...да пэўнага часу. Тут узгадваецца ўжо праваслаўны архіепіскап Мялецій Сматрыцкі.

Зразумела, як пры такім раскладзе адносіўся народ да Кунцэвіча.

На такую дзейнасць Кунцэвіча не мог не звярнуць увагі сам канцлер ВКЛ Леў Сапега - наш знакаміты дзяржаўны дзеяч. Ён папярэджваў уніяцкага мітрапаліта, прадбачыў ад такой дзейнасці вялікія беды для ўсёй дзяржавы...
#РазважанніПраГісторыю
#КанфесійныяПытанніВКЛ

Гісторыя уніі і канфесійных пытанняў у ВКЛ і РП.

Яшчэ раз бачым, што нават сам кароль Жыгімонт ІІІ, яры прыхільнік каталіцтва і заступнік ўніі часта ішоў насустрач праваслаўным.

Пра гэтыя крокі насустрач мы яшчэ пазней падвядзем вынікі.
#РазважанніПраГісторыю
#КанфесійныяПытанніВКЛ

Гісторыя уніі і канфесійных пытанняў у ВКЛ і РП.

А што Іасафат Кунцэвіч? Ці прыслухаўся ён да канцлера ВКЛ? І ўвогуле, ці прыслухоўваўся да каго-небудзь? Не...

Таму і скончыў сваё жыццё тым, што віцябляне забілі яго і ўтапілі ў Дзвіне. Чытаючы гэтыя ўрыўкі з кнігі і на самой справе здаецца, што Кунцэвіч паводзіў сябе як самагубца - спецыяльна напрошваючыся на непрыемнасці.

Канешне, улады жорстка потым пакаралі ўдзельнічаў расправы над уніяцкім епіскапам. Сотню чалавек пакаралі смерцю, астатнім адсеклі рукі. А горад Віцебск пазбавілі Магдэбургскага права.