Назва першага месяца лета адлюстроўвае кліматычную розніцу паміж славянскімі краінамі.

У нас і ўкраінцаў яго называюць чэрвень, у палякаў — czerwiec, чэхаў — červen. У харватаў такой парой зацвітае ліпа, таму ў іх — lipanj, у славенцаў цвіце ружа, адсюль — rožnik.
У рускай і многіх еўрапейскіх мовах замацавалася лацінскае июнь (Junius) — у гонар Юноны — старажытнарымскай багіні шлюбу і нараджэння дзяцей.

Адкуль пайшла назва месяца ЧЭРВЕНЬ

📌Паводле адной з версій, чэрвенем месяц названы таму, што чырванеюць першыя ягады. У народзе так і кажуць: «У гэты месяц першую ягаду ў рот кладуць, а другую дадому нясуць, ён у гульні не гуляе, а ўраджай люляе».

📌Паводле другога меркавання, слоўка ўказвае на перавагу ў прыродзе «червонного», гэта значыць яркага, сонечнага, прыгожага колеру жыцця. У старажытнасці «червонность» абазначала багацце і каштоўнасці.

📌Трэцяя версія сцвярджае: у ІV–IІІ тыс. да нашай эры індаеўрапейцы — продкі сучасных народаў Еўропы, Заходняй Азіі, Індастана — добра ведалі слова čьrvь — ад старажытнаіндыйскага krmih «чарвяк». З чарвякоў кашанілі — гэта невялікія клопікі даўжынёй 2–4 мiлiметра, што жывуць на лістах дуба, суніц, — людзі навучыліся вырабляць пурпуровую (ярка-чырвоную) фарбу, а чарвячка назвалі «червец» (чырвоны), пасля чаго ўвесь перыяд збору насякомых (іх шмат было акурат такой парой) і атрымаў найменне чэрвень. 

На этнічных землях беларусаў была вядома і яшчэ адна назва — крэсень або крэснік (ад слова "крэсіва"), якая ўвасабляла традыцыі і прымхі нашых прашчураў. Лічылася, што гэты месяц, на які прыпадае летні сонцаварот, запальвае гаючы ачышчальны агонь і надзяляе ваду і расліны лекавымі здольнасцямі.

✒️ У першых друкаваных выданнях Ф. Скарыны выкарыстоўвалася слоўка чирвець, у «Храналогіі» А. Рымшы (1581) — чырвецъ.

У ХVII–XIX стст. перавага аддавалася назве июнь. У слоўніку І. Насовіча так і занатавана: «чéрвецъ, -вца. Старинное названіе месяца iюня».

Назва ж чэрвень канчаткова замацавалася ў беларускай мове з 1912 г. дзякуючы газеце «Наша ніва», але не адразу: у 1907-м выдаўцы выкарыстоўвалі юнь, у 1908-м — чэрвень, у 1909-м — юнь, у 1910-1912-м — чэрвень (юнь); у далейшым — чэрвень.

#Літаратура
#ЛюдзіБеларусі
#МоваНашаРодная

Аўтарскі верш ад @luciamatiunas

Хто захаваў у сэрцы ўспаміны пра тую вёску якая ўзгадваецца ў вершы? Помніце, як за мяжу ды пакосы спрачаліся?

"Дом з разбітымі шыбамі
На ўскрайку сяла.
Лёс такі яму выданы,
Больш жыцця тут няма.
Рухам некалі поўніўся,
Звонкім смехам дзяцей.
Бачна, ім не запомніўся,
Без яго ім прасцей."... 😔😔😔

"Няўжо ў свеце так магчыма,
Каб людзі нішчылі свой род?
Адплачу мокрымі вачыма
Вокны глядзяць на той гарод.
Шкада, што апусцелі хаты,
Сышлі яны ў небыццё,
Як жа балючы нашы страты!
Павінна доўжыцца жыццё.." 😢😢😢😔😔😔

Рускі какошнік

Какошнік.

Рускі нацыянальны галаўны ўбор. Сваёй арыгінальнасцю і прыгажосцю ён стаў візітнай карткай рускай жанчыны.

Упершыню згадваецца ў пісьмовых дакументах Старажытнай Русі ў XVII стагоддзі, аднак дакладная дата яго з'яўлення на Русі застаецца нявызначанай. Падчас археалагічных раскопак наўгародскіх пахаванняў X-XII стагоддзяў былі выяўлены жаночыя астанкі з аналагічнымі элементамі галаўнога ўбору.

Гэты аксэсуар быў вытанчаным у сем'ях з забяспечаным станам, выкананым з жэмчугу, і больш сціплым у бедных сем'ях, дзе выкарыстоўваўся бісер. Да канца XIII стагоддзі яго месца ў жаночым гардэробе занялі зборнікі, наміткі і наколкі. Да 1920-х гадоў нявесты працягвалі насіць какошнікі ў дзень вяселля і на вясельных імпрэзах.

У некаторых крыніцах адзначаецца, што традыцыя закрываць галаву існуе на Русі са старажытнасці. Валасы жанчыны, асабліва замужняй, лічыліся нейкімі небяспечнымі, асабліва для чужых мужчын, і маглі прыцягнуць злыя сілы. У Еўропе, малюючы ведзьму (пры ўмове, што ў дадзеным кантэксце "ведзьма" мае іншае значэнне), яе часта малявалі з распушчанымі і неахайнымі валасамі.

Адгэтуль адбылося выраз "опростоволоситься", бо сарваць з жанчыны галаўны ўбор, выставіўшы яе галаву і валасы на агляд, лічылася цяжкай абразай.

Што такое НАМІТКА?

Гэта сярэднявечны галаўны ўбор, адзін з наболей архаічных у Еўропе. Упершыню яны з'яўляюцца на ілюстрацыях 1400-1500-х гадоў, але пачынаюць выкарыстоўвацца значна раней (магчыма, у ХІ-ХІІ стст).

На партрэтах з'яўляюцца досыць позна: першы беларускі партрэт з наміткаю - выява Кацярыны Алелькавіч-Слуцкай (з роду Алелькавічаў, дарэчы, была Анастасія Слуцкая) быў напісаны ў 16 ст.

Само слова "намітка" першы раз згадваецца ў крыніцах пад 1565 год. Насілі іх замужнія жанчыны і найчасцей у першы раз апраналі на сваім жа вяселлі. Вясельная намітка захоўвалася жанчынаю ўсё жыццё і пасля смерці клалася ў труну.

Наміткі былі распаўсюджаныя ў Беларусі, Польшчы (па-польску - "Podwika"), Украіне (гэтак жа, як і па-беларуску - "намітка"), Літве ("nuometas"), у многіх краінах Заходняй Еўропы. Але ў большасці тамтэйшых рэгіёнаў яна ў Новы Час была выцесненая чапцом. У многіх раёнах Беларусі (Кобрыншчына, Тураўшчына, Мазыршчына, Пухаўшчына, Ваўкавышчына) намітка захавалася да пачатку ХХ ст. У некаторых мясцінах наміткі аздаблялі выцінанкамі, на пухаўшчыне іх расшывалі геяметрычнымі арнаментамі.

Як завязалася намітка можна пабачыць тут https://youtu.be/9YXnWMOREg8?si=GwtgnHXf_pA6lCjy

Дарэчы, мяне гэта ўжо не здзіўляе ані! Уласна пераканалася што на старонках асобных людзей беларускамоўны кантэнт залятае не тое што ў разы, а ў дзясяткі разоў лепш за рускамоўны!

Стварайце кантэнт на роднай мове і будзе вам шчасце!

НАША БЕЛАРУСЬ.

У палях Радзімы набірае сілу будучы хлеб ! Святая зеляніна калоссяў - буяй пад сонцам, падсілкоўвайся дажджамі !