#EHRC

የኢትዮጵያ ሰብዓዊ መብቶች ጉባኤ (ኢሰመጉ) በአማራ ከልል ምዕራብ ጎጃም ዞን መርዓዊ ከተማ በ20/05/2016 ዓ.ም በመንግስት የጸጥታ ኃይሎች እና በታጣቂ ቡድኖች መካከል በነበረ ግጭት ከፍተኛ የሆኑ የሰብዓዊ መብቶች ጥሰቶች መፈጸማቸውን የሚያሳዩ መረጃዎች እንደደረሱት ባወጣው መግለጫ አሳውቋል።

በእዚህ ግጭት ምክንያት በመርዓዊ ከተማ የነበረው የትራንስፖርት አገልግሎት ሙሉ በሙሉ ተቋርጦ እንደነበር ፤ በግጭቱ ተሳትፎ የሌላቸው ሰዎች ላይ ግድያ፣ የአካል ጉዳት፣ ድበደባ፣ ማስፈራራትና ሌሎችም የሰብዓዊ መብቶች ጥሰቶች መፈፀማቸውን ገልጿል።

በአካባቢው በነበረው ግጭት ምክንያት ከ80 በላይ የሆኑ በግጭቱ ተሳትፎ የሌላቸው ሰዎች የተገደሉ መሆኑን ከእነዚህም መካከል ሁለት ሴቶች እንደሚገኙበትና ለግድያው ምክንያት የነበረው በግጭቱ ወቅት የነበረው ከፍተኛ የተኩስ ልውውጥ እንደነበር አመልክቷል።

በተጨማሪም ቤት ለቤት በመዘዋወር ግድያ መፈጸሙን ከአካባቢው ካሰባሰብኳቸው መረጃዎች ለመረዳት ችያለሁ ብሏል።

በእዚህ ግጭት ወቅት አካል ጉዳተኞች ላይ ድብደባ የተፈጸመ መሆኑንና ከተገደሉ ሰዎች መካከል አንድ የ17 አመት ታዳጊ እንደሚገኝበት ከአካባቢ ከነበሩ የአይን እማኞች ለመረዳት እንደተቻለ ገልጿል።

ከአይን እማኞች አገኘሁት ባለው መረጃ መሰረት ፦
- ወንዶችን ቤት ለቤት አሰሳ በማድረግ ወደመንገድ በማውጣት የጅምላ ግድያ መፈጸሙን፤
- ከ21/05/2016 ዓ.ም ጀምሮ የሟቾች አስከሬን በመርዓዊ ከተማ ማሪያም ቤተክርስቲያን በጅምላ እየተቀበሩ የነበረ መሆኑን፤
- በከፍተኛ የሆነ የሰብዓዊ መብቶች ጥሰት ምክንያት የአካባቢው ነዋሪ አካባቢውን ለቆ እየወጣ መሆኑን አመልክቷል።

ኢሰመጉ ከላይ የተዘረዘሩትን ጉዳዮች በአካል በመገኘት ምርመራ በማድረግ ለማረጋገጥ እንዳልቻለ በመግለጫው አሳውቋል።

ይህንን ጉዳይ አስመልከቶ የአካባቢው የጸጥታው ሁኔታ ሲፈቅድ ተጨማሪ የምርመራ ስራን በማከናወን ዝርዝር መግለጫን እንደሚያዘጋጅ ይፋ አድርጓል።

እስካሁን በመንግስት በኩል የተሰጠ ምላሽም ይሁን መረጃ የለም።

ቲክቫህ ኢትዮጵያ ከቀናት በፊት በመርዓዊ ጉዳይ ባዘጋጀው አንድ ዘገባ  ፦
* የክልሉ የኮሚዩኒኬሽን ምክትል፣
* የክልሉና የሰሜን ጎጃም ዞን ኮማንድ ፖስት፣
* የክልሉ ሰላምና ጸጥታ ቢሮ ስለጉዳዩ ምን ምላሽ እንዳለቸው ለማወቅ እና ሃሳባቸውን ለማካተት ስልክ ቢደውልም ለማንሳት ፈቃደኛ ባለመሆናቸው ሀሳባቸውን ለማካተት ሳይችል ቀርቷል።

በክልሉ ኮሚኒኬሽን በኩል ምላሽ ለማግኘት ለአንድ ኃላፊ ስልክ ብንደውልም ጥያቄውን በዝርዝር ከሰሙ በኋላ " ስብሰባ ላይ ነኝ መልሼ ደውላለሁ " ቢሉም አልደወሉም ፤ በድጋሚም ስልክ ሲደወል ስልክ ለማንሳት ፈቃደኛ አልሆኑም።

" እባክዎ ስልክዎን ያንሱና በኮሚዩኒኬሽን በኩል ያለውን የመርዓዊ ጉዳይ ማብራሪያ በመስጠት ኃላፊነትዎን ይወጡ " የሚል የፅሑፍ መልዕክት (SMS) ቢላክላቸውም ምላሽ ሳይሰጡ ቀርተዋል።

የኢትዮጵያ ሰብዓዊ ኮሚሽን ( #ኢሰመኮ ) ምክትል ኮሚሽነር ራኬብ መሰለ ለቲክቫህ ኢትዮጵያ በሰጡት ቃል ፤ " መረጃው ደርሶናል (የመርዓዊ ጉዳይ) ። እያረጋገጥን ነው " ብለዋል።

አክለው ፣ " የጸጥታ ጉዳይ ስለሆነ ትንሽ መንቀሳቀስና መረጃ መሰብሰብ አስቸጋሪ ሊሆን ስለሚችል ሊዘገይ ይችላል። ግን እያጣራን ነው " ሲሉ ተናግረዋል።

@tikvahethiopia

#መቐለ

በጦርነት ምክንያት ተቋርጦ የነበረው  የመቐለ ከተማ የመጠጥ ውሃ ፕሮጀክት ግንባታ ዳግም ጀመረ።

የመጠጥ ውሃ ፕሮጀክቱ የከተማዋ የንፁህ የመጠጥ ውሃ አቅምን በ30 ከመቶ ያሳድገዋል።

ፕሮጀክቱ ከ150 ሺህ በላይ ህዝብ ተጠቃሚ ያደርጋል።

ከጦርነቱ በፊት በ830 ሚሊዮን ብር ግንባታው ጀምሮ 12 ከመቶ ሲደርስ የተቋረጠው ገረብ ሰገን የተባለው ፕሮክጀክት ፤ በክልሉ የውሃ ሃብት ቢሮና በአፍሪካ ልማት ባንክ ቅንጅት ዳግም ግንባታው ጥር 28/2016 ዓ.ም በይፋ ተጀምሯል።     

ከአፍሪካ ልማት ባንክ በተገኘው የ10 ሚሊዮን ዶላር በድር የሚገነባው ፕሮጀክቱ በ420 የስራ ቀናት እንደሚጠናቀቅ  የግንባታው አስተባባሪ ኢንጅነር ደሰታ ግደይ ገልፀዋል።

እንደ መቐለ የቲክቫህ ኢትዮጵያ ቤተሰብ አባል ምልከታ የመቐለ ከተማ የንፁህ የመጠጥ ውሃ እጥረት በእጅግ አሳሳቢ ሁኔታ ይገኛል።

በከተማዋ ለወራት የንፁህ ውሃ መጠጥ አገልግሎት የማያገኙ አከባቢዎች ከጉድጓድ ለሚቀዳ ለአንድ የ20 ሊትር ጀሪካን ውሃ በብር 20 ለመኪና ቦቴ ደግሞ አስከ 1 ሺህ ብር በመከፈል ለመግዛት ይገደዳሉ።

የከተማዋ የውሃ አጥረት ያሳሰባቸውና በስራቸው ከፍተኛ አሉታዊ ጫና የፈጠረባቸው በሆቴልና መስተንግዶ የስራ ዘርፍ የተሰማሩ ባለሃብቶች በተለይ ከሰላም ስምምነቱ በኃላ  የውሃ ቁፋሮ ማሸነሪ በመከራየት የከርሰ ምድር ውሃ ማውጣት እንደ አማራጭ በመውሰድ እየተጠቀሙበት ይገኛሉ።   

ከጊዜ ወደ ጊዜ የነዋሪዋችዋ ቁጥር እየጨመረ የሚገኘው መቐለ ከቻይና መንግስት በተገኘ በረጅም ጊዜ በድር በፌደራል መንግስትና በትግራይ ክልላዊ መንግስት ትብብር ተጀምሮ የነበረው ግዙፉ የገረብ ግባ የንፁህ ውሃ መጠጥ ፕሮጀክት በጦርነቱ ምክንያት ተቋርጦ በስራው የነበሩ በርካታ ማሽነሪዎች ለስርቆትና ብልሸት ተዳርገዋል።

ቻይናዊው የፕሮጀክቱ ተቋራጭ ከሰላም ስምምነቱ በኃላ በፕሮጀክቱ የደረሰ ውድመትና ያለበት ሁኔታ ለመታዘብ ከትግራይ ክልል ከፍተኛ ሹማምንት በመሆን በቦታው ድረሰ በመምጣት ከወራት በፊት ጉብኝት ያደረገ ቢሆንም እስከ አሁን ደረስ ወደ ስራ ተመልሶ አለመግባቱ የመቐለ የቲክቫህ ኢትዮጵያ ቤተሰብ አባል ዘግቧል።
                
@tikvahethiopia            

ፎቶ ፦ በኢትዮጵያ እስልምና ጉዳዮች ጠቅላይ ምክር ቤት ፕሬዜዳንት ሼይኽ ሐጂ ኢብራሂም ቱፋ የሚመራ የምክር ቤቱ ከፍተኛ አመራሮች የልኡካን ቡድን ዛሬ ትግራይ ክልል፣ መቐለ ገብቷል።

የልኡካን ቡድኑ ፦
- በትግራይ ጊዚያዊ አስተዳደር አመራሮች፤
- በትግራይ እስልምና ጉዳይ አመራሮች
- በመቐለ ከተማ ሙስሊም ማህበረሰብ አቀባበል ተደርጎለታል።

በኢትዮጵያ እስልምና ጉዳዮች ጠቅላይ ም/ ቤት እና በትግራይ ክልል እስልምና ጉዳዮች ም/ቤት መካከል የነበረውና በጦርነት ተቋርጦ የቆየው ግንኙነት በቅርቡ በይቅርታ ወደነበረበት እንዲመለስ መደረጉ ይታወሳል።

Photo Credit፦ ድምፂ ወያነ

@tikvahethiopia

#CapitalMarket #Ethiopia

በኢትዮጵያ የካፒታል ገበያ አገልግሎት ሰጪዎች ፈቃድ አሰጣጥና ቁጥጥር መመሪያ ቁጥር 980/2016 ስራ ላይ ውሎ ይገኛል።

በዚህ መሰረት የኢትዮጵያ የካፒታል ገበያ ባለስልጣን ከፊታችን #ሰኞ ጀምሮ ለካፒታል ገበያ አገልግሎት ሰጪነት ፈቃድ ማመልከቻዎችን መቀበል እንደሚጀምር አሳውቋል።

በዘርፉ ለመሰማራት ፍላጎት ያላቸው አካላት በመመሪያው የተቀመጡትን የፈቃድ መስፈርቶችን በማሟላት መመዝገብ ይችላሉ ተብሏል።

በሌላ በኩል ፤ ከፊታችን ሰኞ ጀምሮ በኢትዮጵያ ለመጀመሪያ ጊዜ በሚባል ደረጃ የ " ኢንቨስትመንት ባንክ " ፍቃድ መስጠት እንደሚጀመር የኢትዮጵያ ካፒታል ገበያ ባለስልጣን አሳውቋል።

በዚህ ላይ መሰማራት የሚፈልግ መስፈርቶችን የሚያሟላ አካል ቢሮ ድረስ በመሄድ ማመልከቻ ማስገባት ይችላል ተብሏል።

በተጨማሪም ፦

- የካፒታል ገበያ አገልግሎት ሰጪ ምን ማለት ነው ?

- ማመልከት የሚችለው ማነው ?

- የአገልግሎት ሰጪ ፈቃድ ለማግኘት ዋና ዋና መስፈርቶች ምንድን ናቸው?

- የማመልከቻ አቀራረብ ሂደቱ ምን ይመስላል ? የሚሉትን ጉዳዮች ከላይ በተያያዘው አጭር ማብራሪያ መመልከት ይቻላል።

ቲክቫህ ኢትዮጵያ መረጃውን ከኢትዮጵያ የካፓታል ገበያ ባለስልጣን ነው ያገኘው።

@tikvahethiopia

#አሽከርካሪዎች 

➡ “ ታጣቂዎች ሌመን አካባቢ በከፈቱት ተኩስ ሁለት ሰዎች ተገድለዋል። መረጃው እውነት ነው ”- የዓይን እማኝና ባለስልጣን

➡ “ በ3 ዓመታት ውስጥ 100 የሚደርሱ አሽከርካሪዎች በወንበዴ ጥይት ሕይወታቸው ሲቀጠፍ፣ ንብረት በየሜዳው ሲነድ፣ ገዳይን አሳደው ለሕግ ሲያቀርቡ አላየንም ” - የሹፌሮች አንደበት

በተለያዩ አካባቢዎች ላይ ሲከሰት ቢስተዋልም በተለይ በኦሮሚያ ክልል በሚገኙ ታጣቂ ቡድኖች አማካኝነት “ የገበያ ዕቀባ ” የሚል የተሽከርካሪዎችን እንቅስቃሴ በመግታት፣ በሚንቀሳቀሱ ሹፌሮችና ተጓዦች ግድያ፣ የተሽከርካሪዎች ቃጠሎ በስፋት እየተፈጸመ መሆኑን ባለስልጣን፣ የዓይን እማኝና ሹፌሮች ለቲክቫህ ኢትዮጵያ ገልጸዋል።

“ ሰሞኑን ከአዲስ አዲስ አበባ ወደ ወላይታ ሶዶ ሲጓዝ በነበረ ተሽከርካሪ የሸኔ ታጣቂዎች ሌመን አካባቢ በከፈቱት ተኩስ ሁለት ሰዎች ተገድለዋል። ሬሳቸውም ወደ ወላይታ ሶዶ ዞን ካዎ ኮይሻ ወረዳ ተወስዷል ” ሲሉ አንድ የዓይን እማኝ ገልጸውልናል።

የተገደሉበት ምክንያት ምን እንደሆነ እንዲያስረዱ ሲጠየቁም፣ “ ታጣቂዎቹ ‘የገበያ ዕቀባ’ በሚል ሰሞኑን ተሽከርካሪዎች እንዳይንቀሳቀሱ አግደው ስለነበር ነው ” ብለዋል።

“ ሁለት ሰዎች በታጣቂዎች ተገደሉ ” መባሉ እውነት ነው ? ሲል ቲክቫህ ኢትዮጵያ ጥያቄ ያቀረበላቸው ሟቾቹ የሚኖሩበት ወረዳ አንድ ባለስልጣን “ ልክ ነው። መረጃው እውነት ነው ” ሲሉ አረጋግጠዋል።

“ ታጣቂዎች ናቸው የገደሏቸው ” የሚል መረጃ ደርሶናል ይህስ እውነት ነው ? ተብሎ ለቀረበላቸው ጥያቄም፣ “ አዎ በታጣቂዎች ነው። እውነት ነው ” ብለዋል።

አንድ ቃላቸውን ለቲክቫህ ኢትዮጵያ የሰጡ ሹፌር በበኩላቸው፣ “ መንግሥት የትራንስፖርት አገልግሎት ስጡ ይላል። ታጣቂዎች በገሀድ መንገድ በመዝጋት ሹፌሮችን ይገድላሉ። እዚህ አገር አዛዡ ማነው ? ” ሲሉ ጠይቀዋል።

አክለውም፣ “ ሹፌሮች በሰላም ወጥቶ መግባት ብርቅ ሆኖባቸዋል። በርካቶች እንወጡ እየቀሩ ነው። መንግሥት ለዚህ ጉዳይ መፍትሄ የማይሰጠው ለምን ይሆን ? ምን ሰርተንስ ቤተሰብ እናስተዳድር ? ” የሚል ጥያቄም አንስተዋል።

የአሽከርካሪዎችን ሁኔታ በየወቅቱ በመከታተል የሚታወቀው የሹፌሮች አንደበት በበኩሉ፣ “ የመንግሥት የጸጥታ ኃይሎች በአገሪቱ በ3 አመታት ጊዜ ውስጥ 100 የሚደርሱ አሽከርካሪዎች በወንበዴ ጥይት ሕይወታቸው ሲቀጠፍ፣ ንብረት በየሜዳው ሲነድ፣ ገዳይን አሳደው ለሕግ ሲያቀርቡ አላየንም ” ሲል ወቅሷል።

አክሎም፣ “ ወንበዴን አሳዶ መያዝ፣ አድኖ መቅጣት ያልቻለ ኃይል እና አካል የእንቅስቃሴ እቀባን ተግብረው ከተማ የሚቆሙትን ‘ውጡ’ በማለት አስገድደው ልከው እንዲቃጠሉ አድርገዋል። ሶስት (3) የሚደርሱ ተሽከርካሪዎች መቃጠላቸው መረጃ ደርሶናል ” ብሏል።

ለጉዳዩ ምን ምላሽ እንዳለቸው ቲክቫህ ኢትዮጵያ ወደ ኦሮሚያ ክልል ኮሚዩኒኬሽን ቢሮ ኃላፊ አቶ ኃይሉ አዱኛ ያደረገው ሙከራ ስልክ ለማንሳት ፈቃደኛ ባለመሆናቸው ባይሳካም፣ ኃላፊው ጉዳዩን በተመለከተ ሰሞኑን ለኢፕድ በሰጡት ማብራሪያ፣ “ አሸባሪው ሸኔ የጠራው የገበያ አድማ በሕዝብና መንግሥት የተቀናጀ ሥራ ማክሸፍ ተችሏል ” ብለዋል።

መረጃው በቲክቫህ ኢትዮጵያ ቤተሰብ አባል ኢዮብ ትኩዬ ተዘጋጅቶ የተላከ ነው።

ፎቶ፦ ፋይል

@tikvahethiopia