#እኔም_የዕርቅ_ሀሳብ_አለኝ

#ኦገት (የሀላባ ብሔረሰብ ባህላዊ የግጭት አፈታት ሥርዓት)

አዘጋጅ :- ዬጎሬ ዳቆሮ ዲዶ

- የሀላባ ብሔረሰብ ባህላዊ የእርቅ ሥርዓት ኦገት ሲባል ይህ የዳኝነት ስርዓት ከዝቅተኛዉ የአስተዳደር እርከን ከሆነው ‹‹ቦኪ ኦገት›› (የቤተሰብ ሸንጎ) እስከ ከፍተኛው እርከን ‹‹ሀላቢ ኦገት›› ይደርሳል፡፡

- በሀላባ ባህላዊ የአስተዳደር ስርዓት አንድ ማዕከላዊ ስልጣን የለም፡፡ በየደረጃዉ የራሱ ስልጣን እና ኃላፊነት ያለዉ የአስተዳደር እርከን አለ፡፡

- ‹‹ጎጎቲ ኦገት›› ሀላባ ዉስጥ ከሚደረጉ የኦገት አይነቶች አንዱ ሲሆን ይህ ኦገት ሀላባን ከአጎራባች ብሔረሰቦች ጋር የሚያስተሳስር የኦገት አይነት ነዉ፡፡ በዚህ ጠቅላላ ሸንጎ ላይ ከሀላባ አጎራባች ህዝቦች ጋር የድንበር ጉዳዮችንና የድንበር ተሻጋሪ ወንጀሎችን፣ የጋራ ሀብትን በሚመለከትና በሌሎችም ጉዳዮች ላይ ከጋራ ስምምነት የሚደረስበት ነዉ፡፡

- ከሀላባ ብሔረሰብ ባህላዊ የግጭት አፈታት ስርዓት (ኦገት) ተግባራት ዉስጥ አንዱ ‹‹ጉምጉማ›› ነዉ፡፡ ጉምጉማ ማለት የኦገቴዉ ቆርቶዎች ጥፋተኛዉ ከተለየ በኋላ የቅጣት ዉሳኔ ላይ ከሸንጎዉ ተሳታፊዎች መካከል አስተያየት የሚቀበሉበት ስርዓት ነዉ፡፡

- በአሁኑ ወቅት ኦገቴ ዘመናዊዉን የህግ ስርዓት በበጎ ጎን የሚያግዝ ስሆን ጉዳዮችን ከፍርድ ቤት በመዉሰድ በሴራዉ መሰረት እየፈታም ይገኛል።

- ከዘመናዊዉ የህግ ስርዓት ጋር አብሮ ስለማይሄድ ተፈጻሚነታቸዉ ከቀሩ ባህላዊ የቅጣት አይነቶች መካከል አንዱ ያዩ (ማህበረሰባዊ ማግለል) ነዉ፡፡ ምንም እንኳን ዓላማዉ ጥፋተኛዉን ለሴራዉ ተገዢ እንዲሆን ማድረግ ቢሆንም ከሰብዓዊ መብት አንጻር ግን ገደብ የሚጣልበት ሆኗል፡፡

(በPDF የተያያዘውን ፋይል ያንብቡ)

@tikvahethiopia