#ትግራይ #ኢሮብ
በትግራይ ክልልና ኤርትራ አዋሳኝ ድንበር ላይ የሚኖረው የኢሮብ ብሔረሰብ ተወላጆች ፣ የሚኖሩባቸው አካባቢዎች ለሁለት በመከፈላቸው ማኅበረሰቡ ለድርቅ ፣ ለስደትና ለተለያዩ በደሎች እየታገለጠ ይገኛል።
ነዋሪዎች ምን አሉ ?
- ከፕሪቶሪያው የሰላም ስምምነት በኋላ አሁንም ድረስ ከብሔረሰቡ 8 ቀበሌዎች ውስጥ ፦
* እንዳልገዳ፣
* ወርዓትስ፣
* ዓገረለኩማና ዳያዓሊቴና በተባሉ 4 ቀበሌዎች የኤርትራ ሠራዊት ይገኛል።
- ኢሮብን በዓዲግራት በኩል ከተቀሩት የትግራይ ክልል ከተሞች ጋር የሚያገናኘው መንገድ አገልግሎት አይሰጥም።
- በወረዳው ከባድ ረሃብ ነው ያለው። የዕርዳታ እህል ለማግኘት ምዝገባ አለ። ግን በስንት አንዴ የምግብ ድጋፍ ቢገኝም የተወሰነ እንጂ የሰውን ሕይወት ሊያተርፍ የሚችል ነገር አይገኝም።
- በጊዜያዊ አስተዳደሩ ሥር በሚገኙት 4 ቀበሌዎች ትምህርት ተቋርጧል። በተቀሩት የኤርትራ ሠራዊት ተቆጣጥሯቸው ባሉት አራቱ ደግሞ ሕፃናት #በኤርትራ_ካሪኩለም እንዲማሩ እየተደረገ ነው።
- ከጦርነቱ በፊት የብሔረሰቡ ቁጥር 32 ሺሕ ነበር። አሁን ኅብረተሰቡ በተለይ ወጣቱ ወደ ስደት እየሄደና ብሔረሰቡም በተደራረቡበት ችግሮች ምክንያት ቁጥሩ እየተመናመነ እየጠፋ ነው።
የኢሮብ ወረዳ አስታዳዳሪ ኢያሱ ምስግና ምን አሉ ?
* ወደ 60 በመቶ የሚሆነው የብሔረሰቡ ግዛት በኤርትራ ሠራዊት ሥር ነው። ሁለቱን ቀበሌዎች ሙሉ ለሙሉ ተቆጣጥሯቸው ይገኛል። የተቀሩት ሁለቱ ውስጥ ደግሞ በከፊል ሰፍሮ ይገኛል።
* ከዓዲግራት ወደ ኢሮብ የሚወስደው መንገድ በኤርትራ ሠራዊት ወድሟል። አሁንም በሠራዊቱ ተዘግቶ ይገኛል። ይህ ዋና መንገድ በመዘጋቱ ትራንስፖርት ችግር ነው። ቀበሌዎችን ውስጥ ለውስጥ ለማገናኘት ከጦርነቱ አራት ዓመታት በፊት ቀድሞ ግንባታቸው ተጀምሮ ባልተጠናቀቁ መስመሮች ነበር የሚኬደው አሁን ይኼም አስቸጋሪ እየሆነ ነው።
* ኢሮብ ወረዳ ዘንድሮ ከባድ ድርቅ ያጋጠመው አጋጥሞታል። እስካሁን ድረስም ምንም ዓይነት ዝናብ አልተገኘም። የምግብና የውኃ እጥረት በሰውና በእንስሳት ላይ ከፍተኛ ጉዳት እያደረሰ ነው።
* ዕርዳታ በሰብዓዊ ድርጅቶችና አልፎ አልፎ በመንግሥት ይቀርብ ነበር። በአሜሪካ ዓለም አቀፍ የተራድኦ ድርጅት የምግብ ዕርዳታ ካቀረበ ከአንድ ዓመት በላይ ሆኖታል። በወቅቱ ድጋፉ ለአራት ሺሕ ሰዎች ነበር የቀረበው።
* መንግሥትም አልፎ አልፎ የሚልክልን የአደጋ ጊዜ የምግብ ድጋፍ ነበር፡፡ እሱም ከጊዜው ቆይታ አንፃርና ከሕዝቡ ቁጥር ጋር የሚመጣጠን አልነበረም።
* የመድኃኒት እጥረት ሌላው አሳሳቢ ጉዳይ ነው። በረሃብ አደጋ ውስጥ ወድቀው ያሉ ብዙ ታማሚዎች የመድኃኒት ዕጦቱ ተደምሮ ሕይወታቸውን እያሳጣቸው ነው።
* የኢሮብ ብሔረሰብ የድርቅ ሁኔታ ብቻ ሳይሆን እንደ ብሔረሰብ እየጠፋ ነው። ቋንቋው፣ ባህሉና ወጉ ተጠብቆ በራሱ አካባቢ መኖር ሲገባው በስደት፣ በረሃብ፣ በድርቅና በጠላት ተበታትኖ እንዳይጠፋ ዓለም አቀፍ ሕግጋት መተግበር አለባቸው፣ የፕሪቶሪያው የሰላም ስምምነትም መከበር አለበት።
ቲክቫህ ኢትዮጵያ መረጃውን ከሪፖርተር ጋዜጣ መውሰዱን ይገልጻል።
@tikvahethiopia
በትግራይ ክልልና ኤርትራ አዋሳኝ ድንበር ላይ የሚኖረው የኢሮብ ብሔረሰብ ተወላጆች ፣ የሚኖሩባቸው አካባቢዎች ለሁለት በመከፈላቸው ማኅበረሰቡ ለድርቅ ፣ ለስደትና ለተለያዩ በደሎች እየታገለጠ ይገኛል።
ነዋሪዎች ምን አሉ ?
- ከፕሪቶሪያው የሰላም ስምምነት በኋላ አሁንም ድረስ ከብሔረሰቡ 8 ቀበሌዎች ውስጥ ፦
* እንዳልገዳ፣
* ወርዓትስ፣
* ዓገረለኩማና ዳያዓሊቴና በተባሉ 4 ቀበሌዎች የኤርትራ ሠራዊት ይገኛል።
- ኢሮብን በዓዲግራት በኩል ከተቀሩት የትግራይ ክልል ከተሞች ጋር የሚያገናኘው መንገድ አገልግሎት አይሰጥም።
- በወረዳው ከባድ ረሃብ ነው ያለው። የዕርዳታ እህል ለማግኘት ምዝገባ አለ። ግን በስንት አንዴ የምግብ ድጋፍ ቢገኝም የተወሰነ እንጂ የሰውን ሕይወት ሊያተርፍ የሚችል ነገር አይገኝም።
- በጊዜያዊ አስተዳደሩ ሥር በሚገኙት 4 ቀበሌዎች ትምህርት ተቋርጧል። በተቀሩት የኤርትራ ሠራዊት ተቆጣጥሯቸው ባሉት አራቱ ደግሞ ሕፃናት #በኤርትራ_ካሪኩለም እንዲማሩ እየተደረገ ነው።
- ከጦርነቱ በፊት የብሔረሰቡ ቁጥር 32 ሺሕ ነበር። አሁን ኅብረተሰቡ በተለይ ወጣቱ ወደ ስደት እየሄደና ብሔረሰቡም በተደራረቡበት ችግሮች ምክንያት ቁጥሩ እየተመናመነ እየጠፋ ነው።
የኢሮብ ወረዳ አስታዳዳሪ ኢያሱ ምስግና ምን አሉ ?
* ወደ 60 በመቶ የሚሆነው የብሔረሰቡ ግዛት በኤርትራ ሠራዊት ሥር ነው። ሁለቱን ቀበሌዎች ሙሉ ለሙሉ ተቆጣጥሯቸው ይገኛል። የተቀሩት ሁለቱ ውስጥ ደግሞ በከፊል ሰፍሮ ይገኛል።
* ከዓዲግራት ወደ ኢሮብ የሚወስደው መንገድ በኤርትራ ሠራዊት ወድሟል። አሁንም በሠራዊቱ ተዘግቶ ይገኛል። ይህ ዋና መንገድ በመዘጋቱ ትራንስፖርት ችግር ነው። ቀበሌዎችን ውስጥ ለውስጥ ለማገናኘት ከጦርነቱ አራት ዓመታት በፊት ቀድሞ ግንባታቸው ተጀምሮ ባልተጠናቀቁ መስመሮች ነበር የሚኬደው አሁን ይኼም አስቸጋሪ እየሆነ ነው።
* ኢሮብ ወረዳ ዘንድሮ ከባድ ድርቅ ያጋጠመው አጋጥሞታል። እስካሁን ድረስም ምንም ዓይነት ዝናብ አልተገኘም። የምግብና የውኃ እጥረት በሰውና በእንስሳት ላይ ከፍተኛ ጉዳት እያደረሰ ነው።
* ዕርዳታ በሰብዓዊ ድርጅቶችና አልፎ አልፎ በመንግሥት ይቀርብ ነበር። በአሜሪካ ዓለም አቀፍ የተራድኦ ድርጅት የምግብ ዕርዳታ ካቀረበ ከአንድ ዓመት በላይ ሆኖታል። በወቅቱ ድጋፉ ለአራት ሺሕ ሰዎች ነበር የቀረበው።
* መንግሥትም አልፎ አልፎ የሚልክልን የአደጋ ጊዜ የምግብ ድጋፍ ነበር፡፡ እሱም ከጊዜው ቆይታ አንፃርና ከሕዝቡ ቁጥር ጋር የሚመጣጠን አልነበረም።
* የመድኃኒት እጥረት ሌላው አሳሳቢ ጉዳይ ነው። በረሃብ አደጋ ውስጥ ወድቀው ያሉ ብዙ ታማሚዎች የመድኃኒት ዕጦቱ ተደምሮ ሕይወታቸውን እያሳጣቸው ነው።
* የኢሮብ ብሔረሰብ የድርቅ ሁኔታ ብቻ ሳይሆን እንደ ብሔረሰብ እየጠፋ ነው። ቋንቋው፣ ባህሉና ወጉ ተጠብቆ በራሱ አካባቢ መኖር ሲገባው በስደት፣ በረሃብ፣ በድርቅና በጠላት ተበታትኖ እንዳይጠፋ ዓለም አቀፍ ሕግጋት መተግበር አለባቸው፣ የፕሪቶሪያው የሰላም ስምምነትም መከበር አለበት።
ቲክቫህ ኢትዮጵያ መረጃውን ከሪፖርተር ጋዜጣ መውሰዱን ይገልጻል።
@tikvahethiopia