ክፍል 3-ኃላፊነት የጎደለው የማኅበራዊ ሚዲያ አጠቃቀም የሚያስከፍለው ዋጋ!
ፈተናዎችና መፍትሔዎች፦
እንዲህ ዓይነት ጥፋቶችን ለመከላከል ሲሉ እንደ ፌስቡክ ያሉ የማኅበራዊ ሚዲያ ተቋማት የጥላቻ መልዕክቶችን፣ ሰቅጣጭ ምሥሎችንና የሐሰት መረጃዎችን ለመለየትና ለማጥፋት የሚያስችሏቸውን መፍትሔዎች አስቀምጠዋል፡፡ የመጀመርያው በአርቴፊሻል ኢንተሊጀንስ (በሮቦት) የታገዘ የልየታና የማስወገድ ሥራ ነው፡፡ ይህ በዋናነት ለእንግሊዝኛና ለአውሮፓ ቋንቋዎች በብቃት የሚሠራ ውጤታማ መፍትሔ ሲሆን፣ ለበርማና አማርኛን ለመሳሰሉ ቋንቋዎች መፍትሔ አይሆንም፡፡ ምክንያቱም እነዚህ ፕሮግራም የተደረጉ ሮቦቶች በቋንቋዎቹ ውስጥ ያሉ የተለያዩ ባህርያትንና ትርጉሞችን የመለየት ችግር ይገጥማቸዋል፡፡ ስለዚህ በሁለተኛ አማራጭነት የተቀመጠው የማኅበራዊ ሚዲያ ተጠቃሚዎችን ተጠቅሞ ማጣራት ነው፡፡ ተጠቃሚዎች የሚያጋጥሟቸውን ያልተገቡ ይዘቶች ለሚመለከታቸው በመጠቆም ዕርምጃ እንዲወሰድ ማድረግ ነው፡፡
በሦስተኛ ደረጃ ቁጭ ብለው የሚለዩ ባለሙያዎችን መጠቀም ነው፡፡ በማኅበራዊ ሚዲያዎች ተቀጥረው የሚቀመጡ ሰዎች በየቋንቋዎቻቸው እየገቡ የሚያገኟቸውን ያልተገቡ መልዕክቶች ያስወግዳሉ፡፡ ነገር ግን ይህ በበቂ የሰው ኃይል ስለማይሠራ ውጤታማ እንዳይሆን ያደርገዋል፡፡ ለዚህም ማሳያው በማይናማር ያ ሁሉ እልቂት እየተፈጸመ ፌስቡክ የነበሩት ስድስት በማይናማር ቋንቋ የሚሠሩ የልየታ ሠራተኞች ብቻ መሆናቸውና የጥላቻ መልዕክት የሚያስተላልፉትን መነኩሴ ገጽ ለመዝጋት መለሳለስ ማሳያታቸው ነው፡፡
የተጠቃሚዎች ሚና
የፌስቡክም ሆነ የተለያዩ የማኅበራዊ ድረ ገጾች ተጠቃሚዎች፣ እነዚህን ገጾች በሚጠቀሙበት ወቅት በራሳቸው ጽሑፎችም ሆነ ከሌሎች ወስደው በሚያጋሯቸው ጽሑፎች ውስጥ ያሉ የጥላቻ መልዕክትና የተለያዩ የጥፋት ይዘቶችን በመለየት ከጥፋት የመከላከል ኃላፊነት አለባቸው፡፡ በርካታ ተጠቃሚዎች ማኅበራዊ ሚዲያዎችን ለበጎ ዓላማ ለማዋል ቢያሰጡም፣ ቢጀምሩም፣ ከፍተኛ ተፅዕኖ ባላቸው ተጠቃሚዎች ሊጠለፉ ስለሚችሉም ጥንቃቄ በማድረግና በጎ ተፅዕኖ ከሚፈጥሩ ግለሰቦችና ከሚያውቋቸው ጋር ትስስርን እንዲፈጥሩ በዘርፉ ጥናት ያደረጉ ባለሙያዎች ያሳስባሉ፡፡
ከጊዜ ወደ ጊዜ እያደገ የመጣው የማኅበራዊ ሚዲያ ተጠቃሚዎች ቁጥር ዋጋቸው አነስተኛ በሆኑ ስማርት ስልኮች አማካይነት ይበልጥ ስለሚስፋፋም በጎ ዓላማ ያላቸው ተጠቃሚዎች ተፅዕኖ ፈጣሪነታቸውን እያጎሉ እንዲመጡ አጥኚዎች ይመክራሉ፡፡
#የመንግሥት_ኃላፊነት፦
ባለሙያዎች እንደሚሉት፣ የመንግሥት የመጀመርያው ተግባር የዜጎቹን የደኅንነት ማስጠበቅ ነው፡፡ አደጋ ላይ ሊጥል የሚችል የትኛውም ሥጋት ሊወገድ ይገባል ይላሉ፣ ማኅበራዊ ሚዲያም ቢሆን፡፡ ከዚህ በተቃራኒ የሚቆሙ አካላት ደግሞ መንግሥት የዜጎችን ሐሳብን በነፃነት የመግለጽ መብት ከማፈን ይልቅ፣ ኅብረተሰቡን ማስተማር ላይ ትኩረት ማድረግ አለበት፣ ማኅበራዊ ሚዲያውንም ሆነ ኢንተርኔት መዝጋት ከቴክኖሎጂ ጋር የሚደረግ ትግል ስለሆነ በድል የሚወጡት ጦርነት አይደለም ይላሉ፡፡
ጠቅላይ ሚኒስትር ዓብይ አህመድ (ዶ/ር) ወደ ሥልጣን በመጡበት ሰሞን ከመከላከያ ከፍተኛ መኰንኖች ጋር በነበራቸው ውይይት፣ አንድ አሜሪካ ባለ አንድ ፌስቡክ ያለ ተቋም አማካይነት የአገር ሉዓላዊነት አደጋ ላይ ይወድቃል ብለው ነበር፡፡ ስለዚህም የመከላከያ ኃይሉ የአገር ሉዓላዊነትን አደጋ ላይ ሊጥሉ የሚችሉ ክስተቶችን የማስቆም አቅሙ ማደግ አለበት፡፡ ይህ ግን እንደ ባለሙያዎች ዕይታ በሕግ መታገዝ ይኖርበታል፡፡ ይህም ማለት መንግሥት በአገር ውስጥ የሚካሄዱ ጉዳዮችን መቆጣጠር ስለላለበት፣ የሕግ ማዕቀፍ አውጥቶ መድረኮቹ ለበጎ አገልግሎት እንጂ ለጥፋት እንዳይውሉ ማድረግ አለበት፡፡
ከዚህ በዘለለ መንግሥት ቁጥጥሩን ተቋማዊ በማድረግ አገርን ከጥፋት መከላከል አለበት ሲሉም ይመክራሉ፡፡ ለዚህ ተሞክሮ ከግብፅ መውሰድ እንደሚቻልና ግብፅ የፌስቡክ ሚኒስቴር በማቋቋም የቁጥጥር ሥራ እንደምታከናውን ያመለክታሉ፡፡ በዚህም የሐሰት ምሥሎችን በሚለጥፉ፣ የውሸትና የፈጠራ ወሬዎችን በሚያሠራጩና ጥፋትን በሚያነሳሱ ላይ ዕርምጃ መውሰድ እንዳለበት ይጠቁማሉ፡፡
ምንጭ፦ ሪፖርተር
@tsegabwolde @tikvahethiopia
ፈተናዎችና መፍትሔዎች፦
እንዲህ ዓይነት ጥፋቶችን ለመከላከል ሲሉ እንደ ፌስቡክ ያሉ የማኅበራዊ ሚዲያ ተቋማት የጥላቻ መልዕክቶችን፣ ሰቅጣጭ ምሥሎችንና የሐሰት መረጃዎችን ለመለየትና ለማጥፋት የሚያስችሏቸውን መፍትሔዎች አስቀምጠዋል፡፡ የመጀመርያው በአርቴፊሻል ኢንተሊጀንስ (በሮቦት) የታገዘ የልየታና የማስወገድ ሥራ ነው፡፡ ይህ በዋናነት ለእንግሊዝኛና ለአውሮፓ ቋንቋዎች በብቃት የሚሠራ ውጤታማ መፍትሔ ሲሆን፣ ለበርማና አማርኛን ለመሳሰሉ ቋንቋዎች መፍትሔ አይሆንም፡፡ ምክንያቱም እነዚህ ፕሮግራም የተደረጉ ሮቦቶች በቋንቋዎቹ ውስጥ ያሉ የተለያዩ ባህርያትንና ትርጉሞችን የመለየት ችግር ይገጥማቸዋል፡፡ ስለዚህ በሁለተኛ አማራጭነት የተቀመጠው የማኅበራዊ ሚዲያ ተጠቃሚዎችን ተጠቅሞ ማጣራት ነው፡፡ ተጠቃሚዎች የሚያጋጥሟቸውን ያልተገቡ ይዘቶች ለሚመለከታቸው በመጠቆም ዕርምጃ እንዲወሰድ ማድረግ ነው፡፡
በሦስተኛ ደረጃ ቁጭ ብለው የሚለዩ ባለሙያዎችን መጠቀም ነው፡፡ በማኅበራዊ ሚዲያዎች ተቀጥረው የሚቀመጡ ሰዎች በየቋንቋዎቻቸው እየገቡ የሚያገኟቸውን ያልተገቡ መልዕክቶች ያስወግዳሉ፡፡ ነገር ግን ይህ በበቂ የሰው ኃይል ስለማይሠራ ውጤታማ እንዳይሆን ያደርገዋል፡፡ ለዚህም ማሳያው በማይናማር ያ ሁሉ እልቂት እየተፈጸመ ፌስቡክ የነበሩት ስድስት በማይናማር ቋንቋ የሚሠሩ የልየታ ሠራተኞች ብቻ መሆናቸውና የጥላቻ መልዕክት የሚያስተላልፉትን መነኩሴ ገጽ ለመዝጋት መለሳለስ ማሳያታቸው ነው፡፡
የተጠቃሚዎች ሚና
የፌስቡክም ሆነ የተለያዩ የማኅበራዊ ድረ ገጾች ተጠቃሚዎች፣ እነዚህን ገጾች በሚጠቀሙበት ወቅት በራሳቸው ጽሑፎችም ሆነ ከሌሎች ወስደው በሚያጋሯቸው ጽሑፎች ውስጥ ያሉ የጥላቻ መልዕክትና የተለያዩ የጥፋት ይዘቶችን በመለየት ከጥፋት የመከላከል ኃላፊነት አለባቸው፡፡ በርካታ ተጠቃሚዎች ማኅበራዊ ሚዲያዎችን ለበጎ ዓላማ ለማዋል ቢያሰጡም፣ ቢጀምሩም፣ ከፍተኛ ተፅዕኖ ባላቸው ተጠቃሚዎች ሊጠለፉ ስለሚችሉም ጥንቃቄ በማድረግና በጎ ተፅዕኖ ከሚፈጥሩ ግለሰቦችና ከሚያውቋቸው ጋር ትስስርን እንዲፈጥሩ በዘርፉ ጥናት ያደረጉ ባለሙያዎች ያሳስባሉ፡፡
ከጊዜ ወደ ጊዜ እያደገ የመጣው የማኅበራዊ ሚዲያ ተጠቃሚዎች ቁጥር ዋጋቸው አነስተኛ በሆኑ ስማርት ስልኮች አማካይነት ይበልጥ ስለሚስፋፋም በጎ ዓላማ ያላቸው ተጠቃሚዎች ተፅዕኖ ፈጣሪነታቸውን እያጎሉ እንዲመጡ አጥኚዎች ይመክራሉ፡፡
#የመንግሥት_ኃላፊነት፦
ባለሙያዎች እንደሚሉት፣ የመንግሥት የመጀመርያው ተግባር የዜጎቹን የደኅንነት ማስጠበቅ ነው፡፡ አደጋ ላይ ሊጥል የሚችል የትኛውም ሥጋት ሊወገድ ይገባል ይላሉ፣ ማኅበራዊ ሚዲያም ቢሆን፡፡ ከዚህ በተቃራኒ የሚቆሙ አካላት ደግሞ መንግሥት የዜጎችን ሐሳብን በነፃነት የመግለጽ መብት ከማፈን ይልቅ፣ ኅብረተሰቡን ማስተማር ላይ ትኩረት ማድረግ አለበት፣ ማኅበራዊ ሚዲያውንም ሆነ ኢንተርኔት መዝጋት ከቴክኖሎጂ ጋር የሚደረግ ትግል ስለሆነ በድል የሚወጡት ጦርነት አይደለም ይላሉ፡፡
ጠቅላይ ሚኒስትር ዓብይ አህመድ (ዶ/ር) ወደ ሥልጣን በመጡበት ሰሞን ከመከላከያ ከፍተኛ መኰንኖች ጋር በነበራቸው ውይይት፣ አንድ አሜሪካ ባለ አንድ ፌስቡክ ያለ ተቋም አማካይነት የአገር ሉዓላዊነት አደጋ ላይ ይወድቃል ብለው ነበር፡፡ ስለዚህም የመከላከያ ኃይሉ የአገር ሉዓላዊነትን አደጋ ላይ ሊጥሉ የሚችሉ ክስተቶችን የማስቆም አቅሙ ማደግ አለበት፡፡ ይህ ግን እንደ ባለሙያዎች ዕይታ በሕግ መታገዝ ይኖርበታል፡፡ ይህም ማለት መንግሥት በአገር ውስጥ የሚካሄዱ ጉዳዮችን መቆጣጠር ስለላለበት፣ የሕግ ማዕቀፍ አውጥቶ መድረኮቹ ለበጎ አገልግሎት እንጂ ለጥፋት እንዳይውሉ ማድረግ አለበት፡፡
ከዚህ በዘለለ መንግሥት ቁጥጥሩን ተቋማዊ በማድረግ አገርን ከጥፋት መከላከል አለበት ሲሉም ይመክራሉ፡፡ ለዚህ ተሞክሮ ከግብፅ መውሰድ እንደሚቻልና ግብፅ የፌስቡክ ሚኒስቴር በማቋቋም የቁጥጥር ሥራ እንደምታከናውን ያመለክታሉ፡፡ በዚህም የሐሰት ምሥሎችን በሚለጥፉ፣ የውሸትና የፈጠራ ወሬዎችን በሚያሠራጩና ጥፋትን በሚያነሳሱ ላይ ዕርምጃ መውሰድ እንዳለበት ይጠቁማሉ፡፡
ምንጭ፦ ሪፖርተር
@tsegabwolde @tikvahethiopia