#оила
Тобеинлар қозиси Шурайҳ раҳимаҳуллоҳнинг олдига дўсти Фузайл раҳимаҳуллоҳ келиб ҳол-аҳвол сўраркан, суҳбат асносида Шурайҳ:
— Йигирма йилдирки, оиламнинг тинчлиги бузилмади. Аёлим билан бирор марта сену менга бормадик, деди.
— Йўғе, шунақасиям бўларканми?! Оилада келишмовчилик чиқмасдан иложи йўқ-ку, деди Фузайл.
— Бунинг сабаби бор, айтиб бераман. Хуллас, уйланмоқчи бўлиб қиз қидирганимда, диёнатли бир оилага совчи қўйдим. Тўй бўлди. Тўй оқшоми келинни кўрсамки, ҳам диёнатли, ҳам одоб-ахлоқли экан. Бунга шукрона тарзида дарров икки ракат намоз ўқидим. Салом бериб қарасам, келинчак ҳам ортимда менга эргашиб намоз ўқибди. Хонадонда тўй меҳмондорчиликлари тугаб, одамлар тарқаб уйимиз тинчиганда аста суҳбатимиз бошланди. У менга айтди:
— Хўжам, сизга муносиб, феълингизни биладиган қизлар ўз қариндошларингиз орасида ҳам бор эди. Менинг ҳам қариндошларим орасида ўзимни таниганлар, муносиб бўлганлар бор эди. Аммо бегона бўлсакда Аллоҳ таоло икковимизнинг тақдиримизни туташтирган экан, келинг, сиз ёқтирган ва ёқтирмаган ишларни билиб олсам. Тағин сизга номаъқул бирор ишни қилиб кўнглизгизга озор бериб қўймай дейман. Сиз ҳам, ўз навбатида, менга оид ишларда Аллоҳ таоло кўрсатма берганидек иш тутишингизни истардим.
Аёлимнинг бу ташаббуси менга маъқул келди. Туриб сўз бошладим:
— Яхши гапларни айтдингиз, азизам. Шу айтганларингизга содиқ бўлиб яшасангиз, бу ўз фойдангизга иншааллоҳ. Акс ҳолда, ўзингизга қарши ҳужжат бўлиб қолади.
Менга фалон нарсалар, фалон ишлар ёқади. Фалон нарсалар, фалон ишларни эса хушламайман. Яна бир гап, менда бирор яхши жиҳатни кўрсангиз одамларга шуни олиб чиқинг. Ёмонини эса яширинг, дедим.
(Ҳадиси шарифда ҳам Пайғамбаримиз соллаллоҳу алайҳи васаллам эрининг айбини ёймай ёпиб юрадиган аёлни мақтаганлар).
Кейин аёлим сўради:
— Қавму қариндошларни қанча муддатда йўқлаб турамиз?
— Тез-тез, аммо уларга ҳам малол келмайдиган даражада зиёрат қилиб турамиз.
(Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васаллам айтганлар: «Одамларни оралаб-оралаб йўқлагин, шунда сенга нисбатан илиқликлари ортади»).
Кейин завжам қайси қўшни аёлларни уйга киритишим мумкинлигини, қайсиларини эса йўқлигини сўради. Мен унга қайсилари солиҳ одамлару, қайсилари ундай эмаслигини санаб бердим.
Бир йилча вақт ўтиб бир кун ишдан келсам, қайнонам келган эканлар. Қуюқ саломлашдим. «Қизим қалай, кўнглизгизни топиб яшаяптими ишқилиб?» — деб сўрадилар. «Албатта, аёл бўлса, шунчалик бўлади-да», — деб қайнонам бояқишнинг ҳам кўнглини кўтариб қўйдим. Кейин яна гапириб кетдилар: «Ўзингиздан қўяр гап йўқ. Ҳаддан ортиқ танти аёлдан кўра катта офат йўқ эркак зотига. Шунинг учун қизимни яна ўзингиз истаганча тарбиялаб, мослаб оласиз-да, болам», — дедилар. Сўнг қизига ҳам итоатли бўлишни яна бир кез эслатиб насиҳат қилдилар.
Ишонасизми, шу йигирма йил худди шамолдек ўтиб кетди. Оилавий масалада бирор марта кўнглимни хира қиладиган иш содир бўлмади. Айтганча, гапим ёлғон бўлиб қолмасин. Бир оқшом келишмовчилик бўлганди, лекин ўшанда ҳам ўзимдан ўтганди.
Ҳикоя тугади.
Оиладаги кўп можаролар, келишмовчиликлар оддий суратда очиқ-ойдин гаплашиб олиш билан барҳам топади. Муҳими, эр-хотин очиқ гаплашиб олгандан кейин бир-бирларини риоя қилиб яшашлари лозим.
Яна бир жиҳат, агар оила қуришда мақсад Аллоҳ розилигини истаб яшаш бўлса, турмушда содир бўладиган ҳар қандай вазиятда Аллоҳ таолонинг ўзи эр-хотин ўртасини яраштириб қўяверади.
Мабодо аксинча, ўткинчи ҳою-ҳавас илинжида оила қурилган бўлса, бундай оилаларнинг қисмати қандай бўлишини жамиятимизда ҳар кун кўриб турибмиз.
Манба: hazratnavoi_uz
Каналга уланиш учун линк устига босинг👇👇👇
🌐 t.iss.one/subh_uz
Тобеинлар қозиси Шурайҳ раҳимаҳуллоҳнинг олдига дўсти Фузайл раҳимаҳуллоҳ келиб ҳол-аҳвол сўраркан, суҳбат асносида Шурайҳ:
— Йигирма йилдирки, оиламнинг тинчлиги бузилмади. Аёлим билан бирор марта сену менга бормадик, деди.
— Йўғе, шунақасиям бўларканми?! Оилада келишмовчилик чиқмасдан иложи йўқ-ку, деди Фузайл.
— Бунинг сабаби бор, айтиб бераман. Хуллас, уйланмоқчи бўлиб қиз қидирганимда, диёнатли бир оилага совчи қўйдим. Тўй бўлди. Тўй оқшоми келинни кўрсамки, ҳам диёнатли, ҳам одоб-ахлоқли экан. Бунга шукрона тарзида дарров икки ракат намоз ўқидим. Салом бериб қарасам, келинчак ҳам ортимда менга эргашиб намоз ўқибди. Хонадонда тўй меҳмондорчиликлари тугаб, одамлар тарқаб уйимиз тинчиганда аста суҳбатимиз бошланди. У менга айтди:
— Хўжам, сизга муносиб, феълингизни биладиган қизлар ўз қариндошларингиз орасида ҳам бор эди. Менинг ҳам қариндошларим орасида ўзимни таниганлар, муносиб бўлганлар бор эди. Аммо бегона бўлсакда Аллоҳ таоло икковимизнинг тақдиримизни туташтирган экан, келинг, сиз ёқтирган ва ёқтирмаган ишларни билиб олсам. Тағин сизга номаъқул бирор ишни қилиб кўнглизгизга озор бериб қўймай дейман. Сиз ҳам, ўз навбатида, менга оид ишларда Аллоҳ таоло кўрсатма берганидек иш тутишингизни истардим.
Аёлимнинг бу ташаббуси менга маъқул келди. Туриб сўз бошладим:
— Яхши гапларни айтдингиз, азизам. Шу айтганларингизга содиқ бўлиб яшасангиз, бу ўз фойдангизга иншааллоҳ. Акс ҳолда, ўзингизга қарши ҳужжат бўлиб қолади.
Менга фалон нарсалар, фалон ишлар ёқади. Фалон нарсалар, фалон ишларни эса хушламайман. Яна бир гап, менда бирор яхши жиҳатни кўрсангиз одамларга шуни олиб чиқинг. Ёмонини эса яширинг, дедим.
(Ҳадиси шарифда ҳам Пайғамбаримиз соллаллоҳу алайҳи васаллам эрининг айбини ёймай ёпиб юрадиган аёлни мақтаганлар).
Кейин аёлим сўради:
— Қавму қариндошларни қанча муддатда йўқлаб турамиз?
— Тез-тез, аммо уларга ҳам малол келмайдиган даражада зиёрат қилиб турамиз.
(Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васаллам айтганлар: «Одамларни оралаб-оралаб йўқлагин, шунда сенга нисбатан илиқликлари ортади»).
Кейин завжам қайси қўшни аёлларни уйга киритишим мумкинлигини, қайсиларини эса йўқлигини сўради. Мен унга қайсилари солиҳ одамлару, қайсилари ундай эмаслигини санаб бердим.
Бир йилча вақт ўтиб бир кун ишдан келсам, қайнонам келган эканлар. Қуюқ саломлашдим. «Қизим қалай, кўнглизгизни топиб яшаяптими ишқилиб?» — деб сўрадилар. «Албатта, аёл бўлса, шунчалик бўлади-да», — деб қайнонам бояқишнинг ҳам кўнглини кўтариб қўйдим. Кейин яна гапириб кетдилар: «Ўзингиздан қўяр гап йўқ. Ҳаддан ортиқ танти аёлдан кўра катта офат йўқ эркак зотига. Шунинг учун қизимни яна ўзингиз истаганча тарбиялаб, мослаб оласиз-да, болам», — дедилар. Сўнг қизига ҳам итоатли бўлишни яна бир кез эслатиб насиҳат қилдилар.
Ишонасизми, шу йигирма йил худди шамолдек ўтиб кетди. Оилавий масалада бирор марта кўнглимни хира қиладиган иш содир бўлмади. Айтганча, гапим ёлғон бўлиб қолмасин. Бир оқшом келишмовчилик бўлганди, лекин ўшанда ҳам ўзимдан ўтганди.
Ҳикоя тугади.
Оиладаги кўп можаролар, келишмовчиликлар оддий суратда очиқ-ойдин гаплашиб олиш билан барҳам топади. Муҳими, эр-хотин очиқ гаплашиб олгандан кейин бир-бирларини риоя қилиб яшашлари лозим.
Яна бир жиҳат, агар оила қуришда мақсад Аллоҳ розилигини истаб яшаш бўлса, турмушда содир бўладиган ҳар қандай вазиятда Аллоҳ таолонинг ўзи эр-хотин ўртасини яраштириб қўяверади.
Мабодо аксинча, ўткинчи ҳою-ҳавас илинжида оила қурилган бўлса, бундай оилаларнинг қисмати қандай бўлишини жамиятимизда ҳар кун кўриб турибмиз.
Манба: hazratnavoi_uz
Каналга уланиш учун линк устига босинг👇👇👇
🌐 t.iss.one/subh_uz
ЭРНИНГ ХОТИНИ ОЛДИДАГИ БУРЧЛАРИ
#оила масаласи
#Эркак_кишининг_бурчи
❓6-CАВОЛ:
Ассалому алайкум. Эрнинг хотини олдидаги вазифалари ҳақида маълумот беринг
💬 ЖАВОБ:
Ва алайкум ассалом. Аллоҳ таоло эркак кишини жисмоний ва руҳий жиҳатлари билан оила раҳбари бўлишга мос қилиб яратган. Оила қуриш ва унинг осойишталигини сақлаш, бу йўлдаги барча сарф-харажатлар эркак кишининг зиммасидадир. Аллоҳ таоло эркак кишига оиладек муқаддас даргоҳга раҳбар бўлиш вазифасини юклаб, Қуръони каримда шундай марҳамат қилган:
الرِّجَالُ قَوَّامُونَ عَلَى النِّسَاء بِمَا فَضَّلَ اللّهُ بَعْضَهُمْ عَلَى بَعْضٍ وَبِمَا أَنفَقُواْ مِنْ أَمْوَالِهِمْ
سورة النساء/34.
яъни: “Эркаклар хотинлар устидан (оила бошлиғи сифатида доимий) қоим турувчилардир. Сабаб – Аллоҳ уларнинг айримлари (эркаклар)ни айримлари (аёллар)дан (баъзи хусусиятларда) ортиқ қилгани ва (эркаклар ўз оиласига) ўз мол-мулкларидан сарф қилиб туришларидир” – деган.
Пайғамбаримиз с.а.в. эрнинг аёли олдидаги вазифаси хусусида шундай марҳамат қилганлар; Ривоят қилинишича, саҳобалар Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васалламдан: Зиммамизда хотинларимизнинг қандай ҳақлари бор? – деб сўрашганда, У зот саллаллоҳу алайҳи васаллам:
أَنْ تُطْعمَهَا إِذَا طَعِمْتَ ، و تَكْسُوهَا إِذَا اكْتَسيْتَ وَ لاَ تَضْرِبِ الْوَجْهَ ، وَ لاَ تُقَبِّحْ ، وَ لاَ تَهْجُرْ إِلاَّ فِى الْبِيْتِ (رواه ابو داود)
яъни: “Еганингизда уни ҳам едирмоғингиз, кийганингизда кийдирмоғингиз, юзига урмаслик, қабиҳ сўзлар билан ҳақорат қилмаслик, аразлашганда уйдан чиқмаган ҳолда фақат ўринни бошқа қилиб ётмоқлик” – дедилар. (Имом Абу Довуд ривояти).
Эркак кишининг энг катта бурчи ўз қарамоғидагиларнинг ўзгаларга қарам бўлиб қолишига йўл қўймаслигидир.
Дарҳақиқат, эркакларнинг зиммасига аҳли аёл нафақаси фарздир. Пайғамбаримиз (с.а.в.) ҳадисларининг бирида: “Киши ўз қарамоғидагиларини нафақасиз ташлаб қўйиши унинг қаттиқ гуноҳкорлигига кифоя қилади”, деб марҳамат қилганлар.
Албатта, Ислом дини ўз аёлларига нисбатан яхши муносабатда бўлган эркакларни инсонларнинг энг яхшилари қаторига қўшади. Бу ҳақда Расулуллоҳ шундай деб марҳамат қиладилар:
قَالَ رَسُولُ اللهِ صَلَّى اللهُ عَلَيهِ وَسَلَّمَ: "خَيْرُكُمْ خَيْرُكُمْ لِأَهْلِهِ وَأَنَا خَيْرُكُمْ لِأَهْليِ"
(رواه الترمذي).
яъни: “Сизларнинг ичингиздаги энг яхшингиз ўз аҳли аёлига нисбатан яхши муносабатда бўлганидир. Ваҳолангки, мен ҳам ичингизда аҳлимга энг яхши (муносабатда)ман” (Имом Термизий ривояти). Валлоҳу аълам.
Ўзбекистон мусулмонлари идораси
фатво ҳайъати.
Каналга уланиш учун линк устига босинг👇👇👇
🌐 t.iss.one/subh_uz
#оила масаласи
#Эркак_кишининг_бурчи
❓6-CАВОЛ:
Ассалому алайкум. Эрнинг хотини олдидаги вазифалари ҳақида маълумот беринг
💬 ЖАВОБ:
Ва алайкум ассалом. Аллоҳ таоло эркак кишини жисмоний ва руҳий жиҳатлари билан оила раҳбари бўлишга мос қилиб яратган. Оила қуриш ва унинг осойишталигини сақлаш, бу йўлдаги барча сарф-харажатлар эркак кишининг зиммасидадир. Аллоҳ таоло эркак кишига оиладек муқаддас даргоҳга раҳбар бўлиш вазифасини юклаб, Қуръони каримда шундай марҳамат қилган:
الرِّجَالُ قَوَّامُونَ عَلَى النِّسَاء بِمَا فَضَّلَ اللّهُ بَعْضَهُمْ عَلَى بَعْضٍ وَبِمَا أَنفَقُواْ مِنْ أَمْوَالِهِمْ
سورة النساء/34.
яъни: “Эркаклар хотинлар устидан (оила бошлиғи сифатида доимий) қоим турувчилардир. Сабаб – Аллоҳ уларнинг айримлари (эркаклар)ни айримлари (аёллар)дан (баъзи хусусиятларда) ортиқ қилгани ва (эркаклар ўз оиласига) ўз мол-мулкларидан сарф қилиб туришларидир” – деган.
Пайғамбаримиз с.а.в. эрнинг аёли олдидаги вазифаси хусусида шундай марҳамат қилганлар; Ривоят қилинишича, саҳобалар Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васалламдан: Зиммамизда хотинларимизнинг қандай ҳақлари бор? – деб сўрашганда, У зот саллаллоҳу алайҳи васаллам:
أَنْ تُطْعمَهَا إِذَا طَعِمْتَ ، و تَكْسُوهَا إِذَا اكْتَسيْتَ وَ لاَ تَضْرِبِ الْوَجْهَ ، وَ لاَ تُقَبِّحْ ، وَ لاَ تَهْجُرْ إِلاَّ فِى الْبِيْتِ (رواه ابو داود)
яъни: “Еганингизда уни ҳам едирмоғингиз, кийганингизда кийдирмоғингиз, юзига урмаслик, қабиҳ сўзлар билан ҳақорат қилмаслик, аразлашганда уйдан чиқмаган ҳолда фақат ўринни бошқа қилиб ётмоқлик” – дедилар. (Имом Абу Довуд ривояти).
Эркак кишининг энг катта бурчи ўз қарамоғидагиларнинг ўзгаларга қарам бўлиб қолишига йўл қўймаслигидир.
Дарҳақиқат, эркакларнинг зиммасига аҳли аёл нафақаси фарздир. Пайғамбаримиз (с.а.в.) ҳадисларининг бирида: “Киши ўз қарамоғидагиларини нафақасиз ташлаб қўйиши унинг қаттиқ гуноҳкорлигига кифоя қилади”, деб марҳамат қилганлар.
Албатта, Ислом дини ўз аёлларига нисбатан яхши муносабатда бўлган эркакларни инсонларнинг энг яхшилари қаторига қўшади. Бу ҳақда Расулуллоҳ шундай деб марҳамат қиладилар:
قَالَ رَسُولُ اللهِ صَلَّى اللهُ عَلَيهِ وَسَلَّمَ: "خَيْرُكُمْ خَيْرُكُمْ لِأَهْلِهِ وَأَنَا خَيْرُكُمْ لِأَهْليِ"
(رواه الترمذي).
яъни: “Сизларнинг ичингиздаги энг яхшингиз ўз аҳли аёлига нисбатан яхши муносабатда бўлганидир. Ваҳолангки, мен ҳам ичингизда аҳлимга энг яхши (муносабатда)ман” (Имом Термизий ривояти). Валлоҳу аълам.
Ўзбекистон мусулмонлари идораси
фатво ҳайъати.
Каналга уланиш учун линк устига босинг👇👇👇
🌐 t.iss.one/subh_uz
ЕТИМЛАРНИ КИМ ҚАРАМОҒИГА ОЛИШИ КЕРАК?
#оила
❓250-CАВОЛ:
Укам вафот этди, ундан вояга етмаган бир ўғил ва бир қиз қолди. Уларга онасидан ташқари кимлар ҳаклироқ ва кимлар масъул? Жавоб учун аввалдан раҳмат.
💬 ЖАВОБ:
Бисмиллаҳир роҳманир роҳим. Биринчи навбатда дафн ҳамда унгача бўлган харажатлар ва қарзлардан ортган марҳумнинг барча мол-мулкини меросхўрларга шариат кўрсатмасига биноан бўлиб бериш керак.
Етимларга онасидан ташқари, тарбия жиҳатидан мома (буви)лари, таъминот жиҳатидан отасининг эркак қариндошлари (асаба); бобо, амаки ва амакининг ўғиллари масъул.
Юқоридаги саволда меросга марҳумнинг хотини, ўғил-қизи ва марҳумнинг (агар ҳаёт бўлишса) ота-онасидан бошқа ҳеч кимнинг ҳаққи йўқ! Лекин шундай ҳолатларда ҳам, етимлар ожиз тоифа бўлганидан, уларга отасидан қолган меросни бермасдан, ўзлари бўлиб оладиган, онаси билан қўшиб етимларни кўчага ҳайдайдиган амаки, амма, тоға ва хола каби қариндошлар гоҳ-гоҳида кўзга ташланиб туради. Бундай қилиш етимни ҳаққини ейиш ва катта гуноҳдир. Бу ҳақида Қуръони каримда шундай дейилади:
إِنَّ الَّذِينَ يَأْكُلُونَ أَمْوَالَ الْيَتَامَى ظُلْمًا إِنَّمَا يَأْكُلُونَ فِي بُطُونِهِمْ نَارًا وَسَيَصْلَوْنَ سَعِيرًا (النساء 10)
яъни: “Етимларнинг мол-мулкларини зулм йўли билан ейдиган кимсалар, албатта, қоринларида олов еган бўлурлар ва албатта, дўзахда куйгайлар” (Нисо сураси, 10-оят).
Аслида, ота вафотидан аввал етимларга васий тайинлаган бўлса (у қариндош ҳам, бегона ҳам бўлиши мумкин), ўша киши, васий бўлмаса бобо меросни ҳақдорларга шариатимизга мувофиқ бўлиб беради ва етимларни уларнинг ўзига теккан улуш ҳисобидан парваришлаб туради. Агар бобо бўлмаса, амаки ёки она ҳам васийлик қила олади. Васий ёки юқорида саналган қариндошлар етимларнинг молини асраб, балоғатга етгач уларга топширадилар. Бу ишни адолат билан бажарсалар улкан савоб, агар етимни молига хиёнат қилсалар, ноҳақ ишлатсалар қаттиқ гуноҳкор бўладилар.
Қиз болалар ҳайз кўрадиган бўлгунича, ўғил бола ўзи еб-ичиб, кийиниб, истинжо қила оладиган бўлгунича уларни онадан (она бўлмаса, онанинг онасидан) ажратилмайди. Етимларга тегишли уйда бўлса ҳам она улар билан яшайди. Марҳумнинг хотини бошқа турмуш қурса ёки болалар юқорида айтилган ҳолатга етишса, болаларни ота томондан маҳрам қариндошлари олиши мумкин (“Ҳидоя” китоби).
Юқоридаги сўзлар отасидан мол қолган етимлар ҳақида кетди. Умуман мерос қолмаган етимларга эса ота томондан бой бўлган қариндошлар (масалан, бобо, амаки, амакининг ўғиллари) нафақа бериши вожиб бўлади. Булардан бошқалар ҳам етимларга яхшилик қилсалар, улуғ савобларга етадилар. Баъзи олимлар “Маъун” сураси етимларга бағишланган, бу “Етим” сурасидир, деганлар. Етимларни қарамоғига олганларнинг даражаси ҳақида Пайғамбаримиз саллаллоҳу алайҳи васаллам шундай марҳамат қилганлар:
" أنا وكافل اليتيم له ولغيره في الجنة هكذا " وأشار بالسبابة والوسطى وفرج بينهما شيئا .(رواه البخاري عن سهل بن سعد رضي الله عنه)
яъни: “Мен ва етимнинг кафили (хоҳ қариндоши бўлсин, хоҳ бегона бўлсин) жаннатда мана шундаймиз” Кўрсатгич ва ўрта бармоқларини орасини озгина очиб ишора қилдилар (Имом Бухорий ривоятлари).
Бу ҳадиси шарифда хоҳ ўзининг молидан, хоҳ (шаръан ҳақли бўлса) етимнинг молидан бўлсин харажат қилиб, уларни едириб-ичирган, кийинтирган, таълим-тарбия берган кафил ҳақида сўз кетмоқда (“Шарҳи Нававий ала Муслим” китоби).
Етимни кафолатга олиш уни ўз оиласига қўшиб ёки етимни қариндошлари орасида қолдириб ҳам моддий ва маънавий ёрдам кўрсатиш билан юзага чиқади.
Хулоса шуки, биз мусулмонлар етимлар ҳақидаги динимиз кўрсатмаларига тўлиқ амал қилишга ўтсак, дунё бўйича катта муаммо ҳисобланган етимлар масаласи чиройли ечимини топади.
Валлоҳу аълам.
Ўзбекистон мусулмонлари идораси
фатво ҳайъати.
Гуруҳни танишларингизга юборинг👇
https://t.iss.one/Salovatvaistigfor
#оила
❓250-CАВОЛ:
Укам вафот этди, ундан вояга етмаган бир ўғил ва бир қиз қолди. Уларга онасидан ташқари кимлар ҳаклироқ ва кимлар масъул? Жавоб учун аввалдан раҳмат.
💬 ЖАВОБ:
Бисмиллаҳир роҳманир роҳим. Биринчи навбатда дафн ҳамда унгача бўлган харажатлар ва қарзлардан ортган марҳумнинг барча мол-мулкини меросхўрларга шариат кўрсатмасига биноан бўлиб бериш керак.
Етимларга онасидан ташқари, тарбия жиҳатидан мома (буви)лари, таъминот жиҳатидан отасининг эркак қариндошлари (асаба); бобо, амаки ва амакининг ўғиллари масъул.
Юқоридаги саволда меросга марҳумнинг хотини, ўғил-қизи ва марҳумнинг (агар ҳаёт бўлишса) ота-онасидан бошқа ҳеч кимнинг ҳаққи йўқ! Лекин шундай ҳолатларда ҳам, етимлар ожиз тоифа бўлганидан, уларга отасидан қолган меросни бермасдан, ўзлари бўлиб оладиган, онаси билан қўшиб етимларни кўчага ҳайдайдиган амаки, амма, тоға ва хола каби қариндошлар гоҳ-гоҳида кўзга ташланиб туради. Бундай қилиш етимни ҳаққини ейиш ва катта гуноҳдир. Бу ҳақида Қуръони каримда шундай дейилади:
إِنَّ الَّذِينَ يَأْكُلُونَ أَمْوَالَ الْيَتَامَى ظُلْمًا إِنَّمَا يَأْكُلُونَ فِي بُطُونِهِمْ نَارًا وَسَيَصْلَوْنَ سَعِيرًا (النساء 10)
яъни: “Етимларнинг мол-мулкларини зулм йўли билан ейдиган кимсалар, албатта, қоринларида олов еган бўлурлар ва албатта, дўзахда куйгайлар” (Нисо сураси, 10-оят).
Аслида, ота вафотидан аввал етимларга васий тайинлаган бўлса (у қариндош ҳам, бегона ҳам бўлиши мумкин), ўша киши, васий бўлмаса бобо меросни ҳақдорларга шариатимизга мувофиқ бўлиб беради ва етимларни уларнинг ўзига теккан улуш ҳисобидан парваришлаб туради. Агар бобо бўлмаса, амаки ёки она ҳам васийлик қила олади. Васий ёки юқорида саналган қариндошлар етимларнинг молини асраб, балоғатга етгач уларга топширадилар. Бу ишни адолат билан бажарсалар улкан савоб, агар етимни молига хиёнат қилсалар, ноҳақ ишлатсалар қаттиқ гуноҳкор бўладилар.
Қиз болалар ҳайз кўрадиган бўлгунича, ўғил бола ўзи еб-ичиб, кийиниб, истинжо қила оладиган бўлгунича уларни онадан (она бўлмаса, онанинг онасидан) ажратилмайди. Етимларга тегишли уйда бўлса ҳам она улар билан яшайди. Марҳумнинг хотини бошқа турмуш қурса ёки болалар юқорида айтилган ҳолатга етишса, болаларни ота томондан маҳрам қариндошлари олиши мумкин (“Ҳидоя” китоби).
Юқоридаги сўзлар отасидан мол қолган етимлар ҳақида кетди. Умуман мерос қолмаган етимларга эса ота томондан бой бўлган қариндошлар (масалан, бобо, амаки, амакининг ўғиллари) нафақа бериши вожиб бўлади. Булардан бошқалар ҳам етимларга яхшилик қилсалар, улуғ савобларга етадилар. Баъзи олимлар “Маъун” сураси етимларга бағишланган, бу “Етим” сурасидир, деганлар. Етимларни қарамоғига олганларнинг даражаси ҳақида Пайғамбаримиз саллаллоҳу алайҳи васаллам шундай марҳамат қилганлар:
" أنا وكافل اليتيم له ولغيره في الجنة هكذا " وأشار بالسبابة والوسطى وفرج بينهما شيئا .(رواه البخاري عن سهل بن سعد رضي الله عنه)
яъни: “Мен ва етимнинг кафили (хоҳ қариндоши бўлсин, хоҳ бегона бўлсин) жаннатда мана шундаймиз” Кўрсатгич ва ўрта бармоқларини орасини озгина очиб ишора қилдилар (Имом Бухорий ривоятлари).
Бу ҳадиси шарифда хоҳ ўзининг молидан, хоҳ (шаръан ҳақли бўлса) етимнинг молидан бўлсин харажат қилиб, уларни едириб-ичирган, кийинтирган, таълим-тарбия берган кафил ҳақида сўз кетмоқда (“Шарҳи Нававий ала Муслим” китоби).
Етимни кафолатга олиш уни ўз оиласига қўшиб ёки етимни қариндошлари орасида қолдириб ҳам моддий ва маънавий ёрдам кўрсатиш билан юзага чиқади.
Хулоса шуки, биз мусулмонлар етимлар ҳақидаги динимиз кўрсатмаларига тўлиқ амал қилишга ўтсак, дунё бўйича катта муаммо ҳисобланган етимлар масаласи чиройли ечимини топади.
Валлоҳу аълам.
Ўзбекистон мусулмонлари идораси
фатво ҳайъати.
Гуруҳни танишларингизга юборинг👇
https://t.iss.one/Salovatvaistigfor
ЎЗ ОИЛАСИГА БАХИЛЛИК ҚИЛИШ
#оила
❓818-САВОЛ: Бахиллик ва хасислик ҳақида, ўз оиласига, бола-чақасига бахиллик қилиб оиласи билан ажрашиб кетаётган биз ёш оилаларга кўпроқ маслаҳат беринг?
💬 ЖАВОБ: Бисмиллаҳир Роҳманир Роҳим.
Эркак маблағ сарфлаши мумкин бўлган энг савобли ўрин унинг оиласига сарфлаган маблағидир.
Пайғамбаримиз алайҳиссалом айтадилар:
دينارٌ أنفقْتَهُ في سبيلِ اللهِ ، ودينارٌ أنفقتَهُ في رقَبَةٍ ، و دينارٌ تصدقْتَ بِهِ على مسكينٍ ، ودينارٌ أنفقتَهُ على أهلِكَ ، أعظمُهما أجرًا الذي أنفقْتَهُ على أهلِكَ
الراوي : أبو هريرة أخرجه مسلم (995)
"Аллоҳ йўлида, қул озод қилиш учун, мискинга садақа қилган ва аҳли аёлингга сарф қилган диноринг ичида энг ажри савоби улуғи аҳли аёлингга сарфлаганингдир". Имом Муслим ривояти. Валлоҳу аълам.
Ўзбекистон мусулмонлари идораси
фатво ҳайъати.
Каналга уланиш учун линк устига босинг👇👇👇
🌐 t.iss.one/subh_uz
#оила
❓818-САВОЛ: Бахиллик ва хасислик ҳақида, ўз оиласига, бола-чақасига бахиллик қилиб оиласи билан ажрашиб кетаётган биз ёш оилаларга кўпроқ маслаҳат беринг?
💬 ЖАВОБ: Бисмиллаҳир Роҳманир Роҳим.
Эркак маблағ сарфлаши мумкин бўлган энг савобли ўрин унинг оиласига сарфлаган маблағидир.
Пайғамбаримиз алайҳиссалом айтадилар:
دينارٌ أنفقْتَهُ في سبيلِ اللهِ ، ودينارٌ أنفقتَهُ في رقَبَةٍ ، و دينارٌ تصدقْتَ بِهِ على مسكينٍ ، ودينارٌ أنفقتَهُ على أهلِكَ ، أعظمُهما أجرًا الذي أنفقْتَهُ على أهلِكَ
الراوي : أبو هريرة أخرجه مسلم (995)
"Аллоҳ йўлида, қул озод қилиш учун, мискинга садақа қилган ва аҳли аёлингга сарф қилган диноринг ичида энг ажри савоби улуғи аҳли аёлингга сарфлаганингдир". Имом Муслим ривояти. Валлоҳу аълам.
Ўзбекистон мусулмонлари идораси
фатво ҳайъати.
Каналга уланиш учун линк устига босинг👇👇👇
🌐 t.iss.one/subh_uz
УЙДАГИЛАРИНИ МАЖБУРЛАШЛАРИ БИЛАН ЯШАБ КЕЛЯПМИЗ
#оила
❓910-CАВОЛ: Турмуш қурганимга 8 ой бўлди. Турмуш ўртоғим сенда кўнглим йўқ, деб кўп айтадилар. Буни хар бир ишларида сездириб турадилар. Бошида кетсанг яхши бўлади деганлар ҳам. Уйдагиларини мажбурлашлари билан яшаб келяпмиз. Мени 2 чи турмушимлиги учун қийналсам ҳам чидаб келяпман. Шундай яшаш мумкинми, нима қилишни, қандай йўл тутишни билмай қийналиб кеттим. Ҳатто гапиргилари ҳам келмайди. Илтимос маслаҳат берсангиз.
💬 ЖАВОБ: Бисмиллаҳир Роҳманир Роҳим.
Эркак ота-онасининг қистови ёки бошқа сабаблар билан бир аёлга уйланади. Лекин турмуш давомида унга ҳеч меҳри уйғонмайди. Йиллар ўтган сайин хотини ёқмай кетаверади, эркак ҳам ажрашмай шундай меҳрсиз турмушни давом этаверади. Агар турмуш қуришдан олдин аёл эрига ёқмаган бўлса, у ҳолда турмуш давомида уни меҳрини қозонишга ҳаракат қилиши лозим.
Меҳр қозониш учун аёл аввало ўзининг хотинлик бурчларини чиройли адо қилиши ва эрининг қариндошларига чиройли муомала қилиши керак. Хушмуомалалик, очиқ юзлилик, тили ширинлик, эркалик, ўз қадрини билиш ва албатта жинсий муносабатларда аёлнинг ҳам фаол бўлиши эркакни меҳрини қозонишда энг осон йўлдир.
Лекин бу дегани оилада фақат аёл эзилиб яшаши керак дегани эмас. Вақти билан аёл ҳам ўз қадрини билиб, бурчларини чиройли адо қилгани каби, ҳаққини ҳам чиройли талаб қилишни билсин. У ҳам оиланинг бир аъзоси, унинг ҳам оилада алмаштириб бўлмайдиган ўрни борлигини эрига чиройли услубда англатиши керак. Валлоҳу аълам.
Ўзбекистон мусулмонлари идораси
Фатво ҳайъати.
Гуруҳни танишларингизга юборинг👇
https://t.iss.one/Salovatvaistigfor
#оила
❓910-CАВОЛ: Турмуш қурганимга 8 ой бўлди. Турмуш ўртоғим сенда кўнглим йўқ, деб кўп айтадилар. Буни хар бир ишларида сездириб турадилар. Бошида кетсанг яхши бўлади деганлар ҳам. Уйдагиларини мажбурлашлари билан яшаб келяпмиз. Мени 2 чи турмушимлиги учун қийналсам ҳам чидаб келяпман. Шундай яшаш мумкинми, нима қилишни, қандай йўл тутишни билмай қийналиб кеттим. Ҳатто гапиргилари ҳам келмайди. Илтимос маслаҳат берсангиз.
💬 ЖАВОБ: Бисмиллаҳир Роҳманир Роҳим.
Эркак ота-онасининг қистови ёки бошқа сабаблар билан бир аёлга уйланади. Лекин турмуш давомида унга ҳеч меҳри уйғонмайди. Йиллар ўтган сайин хотини ёқмай кетаверади, эркак ҳам ажрашмай шундай меҳрсиз турмушни давом этаверади. Агар турмуш қуришдан олдин аёл эрига ёқмаган бўлса, у ҳолда турмуш давомида уни меҳрини қозонишга ҳаракат қилиши лозим.
Меҳр қозониш учун аёл аввало ўзининг хотинлик бурчларини чиройли адо қилиши ва эрининг қариндошларига чиройли муомала қилиши керак. Хушмуомалалик, очиқ юзлилик, тили ширинлик, эркалик, ўз қадрини билиш ва албатта жинсий муносабатларда аёлнинг ҳам фаол бўлиши эркакни меҳрини қозонишда энг осон йўлдир.
Лекин бу дегани оилада фақат аёл эзилиб яшаши керак дегани эмас. Вақти билан аёл ҳам ўз қадрини билиб, бурчларини чиройли адо қилгани каби, ҳаққини ҳам чиройли талаб қилишни билсин. У ҳам оиланинг бир аъзоси, унинг ҳам оилада алмаштириб бўлмайдиган ўрни борлигини эрига чиройли услубда англатиши керак. Валлоҳу аълам.
Ўзбекистон мусулмонлари идораси
Фатво ҳайъати.
Гуруҳни танишларингизга юборинг👇
https://t.iss.one/Salovatvaistigfor
ЕТИМЛАРНИ КИМ ҚАРАМОҒИГА ОЛИШИ КЕРАК?
#оила
❓250-CАВОЛ:
Укам вафот этди, ундан вояга етмаган бир ўғил ва бир қиз қолди. Уларга онасидан ташқари кимлар ҳаклироқ ва кимлар масъул? Жавоб учун аввалдан раҳмат.
💬 ЖАВОБ:
Бисмиллаҳир роҳманир роҳим. Биринчи навбатда дафн ҳамда унгача бўлган харажатлар ва қарзлардан ортган марҳумнинг барча мол-мулкини меросхўрларга шариат кўрсатмасига биноан бўлиб бериш керак.
Етимларга онасидан ташқари, тарбия жиҳатидан мома (буви)лари, таъминот жиҳатидан отасининг эркак қариндошлари (асаба); бобо, амаки ва амакининг ўғиллари масъул.
Юқоридаги саволда меросга марҳумнинг хотини, ўғил-қизи ва марҳумнинг (агар ҳаёт бўлишса) ота-онасидан бошқа ҳеч кимнинг ҳаққи йўқ! Лекин шундай ҳолатларда ҳам, етимлар ожиз тоифа бўлганидан, уларга отасидан қолган меросни бермасдан, ўзлари бўлиб оладиган, онаси билан қўшиб етимларни кўчага ҳайдайдиган амаки, амма, тоға ва хола каби қариндошлар гоҳ-гоҳида кўзга ташланиб туради. Бундай қилиш етимни ҳаққини ейиш ва катта гуноҳдир. Бу ҳақида Қуръони каримда шундай дейилади:
إِنَّ الَّذِينَ يَأْكُلُونَ أَمْوَالَ الْيَتَامَى ظُلْمًا إِنَّمَا يَأْكُلُونَ فِي بُطُونِهِمْ نَارًا وَسَيَصْلَوْنَ سَعِيرًا (النساء 10)
яъни: “Етимларнинг мол-мулкларини зулм йўли билан ейдиган кимсалар, албатта, қоринларида олов еган бўлурлар ва албатта, дўзахда куйгайлар” (Нисо сураси, 10-оят).
Аслида, ота вафотидан аввал етимларга васий тайинлаган бўлса (у қариндош ҳам, бегона ҳам бўлиши мумкин), ўша киши, васий бўлмаса бобо меросни ҳақдорларга шариатимизга мувофиқ бўлиб беради ва етимларни уларнинг ўзига теккан улуш ҳисобидан парваришлаб туради. Агар бобо бўлмаса, амаки ёки она ҳам васийлик қила олади. Васий ёки юқорида саналган қариндошлар етимларнинг молини асраб, балоғатга етгач уларга топширадилар. Бу ишни адолат билан бажарсалар улкан савоб, агар етимни молига хиёнат қилсалар, ноҳақ ишлатсалар қаттиқ гуноҳкор бўладилар.
Қиз болалар ҳайз кўрадиган бўлгунича, ўғил бола ўзи еб-ичиб, кийиниб, истинжо қила оладиган бўлгунича уларни онадан (она бўлмаса, онанинг онасидан) ажратилмайди. Етимларга тегишли уйда бўлса ҳам она улар билан яшайди. Марҳумнинг хотини бошқа турмуш қурса ёки болалар юқорида айтилган ҳолатга етишса, болаларни ота томондан маҳрам қариндошлари олиши мумкин (“Ҳидоя” китоби).
Юқоридаги сўзлар отасидан мол қолган етимлар ҳақида кетди. Умуман мерос қолмаган етимларга эса ота томондан бой бўлган қариндошлар (масалан, бобо, амаки, амакининг ўғиллари) нафақа бериши вожиб бўлади. Булардан бошқалар ҳам етимларга яхшилик қилсалар, улуғ савобларга етадилар. Баъзи олимлар “Маъун” сураси етимларга бағишланган, бу “Етим” сурасидир, деганлар. Етимларни қарамоғига олганларнинг даражаси ҳақида Пайғамбаримиз саллаллоҳу алайҳи васаллам шундай марҳамат қилганлар:
" أنا وكافل اليتيم له ولغيره في الجنة هكذا " وأشار بالسبابة والوسطى وفرج بينهما شيئا .(رواه البخاري عن سهل بن سعد رضي الله عنه)
яъни: “Мен ва етимнинг кафили (хоҳ қариндоши бўлсин, хоҳ бегона бўлсин) жаннатда мана шундаймиз” Кўрсатгич ва ўрта бармоқларини орасини озгина очиб ишора қилдилар (Имом Бухорий ривоятлари).
Бу ҳадиси шарифда хоҳ ўзининг молидан, хоҳ (шаръан ҳақли бўлса) етимнинг молидан бўлсин харажат қилиб, уларни едириб-ичирган, кийинтирган, таълим-тарбия берган кафил ҳақида сўз кетмоқда (“Шарҳи Нававий ала Муслим” китоби).
Етимни кафолатга олиш уни ўз оиласига қўшиб ёки етимни қариндошлари орасида қолдириб ҳам моддий ва маънавий ёрдам кўрсатиш билан юзага чиқади.
Хулоса шуки, биз мусулмонлар етимлар ҳақидаги динимиз кўрсатмаларига тўлиқ амал қилишга ўтсак, дунё бўйича катта муаммо ҳисобланган етимлар масаласи чиройли ечимини топади.
Валлоҳу аълам.
Ўзбекистон мусулмонлари идораси
фатво ҳайъати.
🌐https://t.iss.one/subh_uz
#оила
❓250-CАВОЛ:
Укам вафот этди, ундан вояга етмаган бир ўғил ва бир қиз қолди. Уларга онасидан ташқари кимлар ҳаклироқ ва кимлар масъул? Жавоб учун аввалдан раҳмат.
💬 ЖАВОБ:
Бисмиллаҳир роҳманир роҳим. Биринчи навбатда дафн ҳамда унгача бўлган харажатлар ва қарзлардан ортган марҳумнинг барча мол-мулкини меросхўрларга шариат кўрсатмасига биноан бўлиб бериш керак.
Етимларга онасидан ташқари, тарбия жиҳатидан мома (буви)лари, таъминот жиҳатидан отасининг эркак қариндошлари (асаба); бобо, амаки ва амакининг ўғиллари масъул.
Юқоридаги саволда меросга марҳумнинг хотини, ўғил-қизи ва марҳумнинг (агар ҳаёт бўлишса) ота-онасидан бошқа ҳеч кимнинг ҳаққи йўқ! Лекин шундай ҳолатларда ҳам, етимлар ожиз тоифа бўлганидан, уларга отасидан қолган меросни бермасдан, ўзлари бўлиб оладиган, онаси билан қўшиб етимларни кўчага ҳайдайдиган амаки, амма, тоға ва хола каби қариндошлар гоҳ-гоҳида кўзга ташланиб туради. Бундай қилиш етимни ҳаққини ейиш ва катта гуноҳдир. Бу ҳақида Қуръони каримда шундай дейилади:
إِنَّ الَّذِينَ يَأْكُلُونَ أَمْوَالَ الْيَتَامَى ظُلْمًا إِنَّمَا يَأْكُلُونَ فِي بُطُونِهِمْ نَارًا وَسَيَصْلَوْنَ سَعِيرًا (النساء 10)
яъни: “Етимларнинг мол-мулкларини зулм йўли билан ейдиган кимсалар, албатта, қоринларида олов еган бўлурлар ва албатта, дўзахда куйгайлар” (Нисо сураси, 10-оят).
Аслида, ота вафотидан аввал етимларга васий тайинлаган бўлса (у қариндош ҳам, бегона ҳам бўлиши мумкин), ўша киши, васий бўлмаса бобо меросни ҳақдорларга шариатимизга мувофиқ бўлиб беради ва етимларни уларнинг ўзига теккан улуш ҳисобидан парваришлаб туради. Агар бобо бўлмаса, амаки ёки она ҳам васийлик қила олади. Васий ёки юқорида саналган қариндошлар етимларнинг молини асраб, балоғатга етгач уларга топширадилар. Бу ишни адолат билан бажарсалар улкан савоб, агар етимни молига хиёнат қилсалар, ноҳақ ишлатсалар қаттиқ гуноҳкор бўладилар.
Қиз болалар ҳайз кўрадиган бўлгунича, ўғил бола ўзи еб-ичиб, кийиниб, истинжо қила оладиган бўлгунича уларни онадан (она бўлмаса, онанинг онасидан) ажратилмайди. Етимларга тегишли уйда бўлса ҳам она улар билан яшайди. Марҳумнинг хотини бошқа турмуш қурса ёки болалар юқорида айтилган ҳолатга етишса, болаларни ота томондан маҳрам қариндошлари олиши мумкин (“Ҳидоя” китоби).
Юқоридаги сўзлар отасидан мол қолган етимлар ҳақида кетди. Умуман мерос қолмаган етимларга эса ота томондан бой бўлган қариндошлар (масалан, бобо, амаки, амакининг ўғиллари) нафақа бериши вожиб бўлади. Булардан бошқалар ҳам етимларга яхшилик қилсалар, улуғ савобларга етадилар. Баъзи олимлар “Маъун” сураси етимларга бағишланган, бу “Етим” сурасидир, деганлар. Етимларни қарамоғига олганларнинг даражаси ҳақида Пайғамбаримиз саллаллоҳу алайҳи васаллам шундай марҳамат қилганлар:
" أنا وكافل اليتيم له ولغيره في الجنة هكذا " وأشار بالسبابة والوسطى وفرج بينهما شيئا .(رواه البخاري عن سهل بن سعد رضي الله عنه)
яъни: “Мен ва етимнинг кафили (хоҳ қариндоши бўлсин, хоҳ бегона бўлсин) жаннатда мана шундаймиз” Кўрсатгич ва ўрта бармоқларини орасини озгина очиб ишора қилдилар (Имом Бухорий ривоятлари).
Бу ҳадиси шарифда хоҳ ўзининг молидан, хоҳ (шаръан ҳақли бўлса) етимнинг молидан бўлсин харажат қилиб, уларни едириб-ичирган, кийинтирган, таълим-тарбия берган кафил ҳақида сўз кетмоқда (“Шарҳи Нававий ала Муслим” китоби).
Етимни кафолатга олиш уни ўз оиласига қўшиб ёки етимни қариндошлари орасида қолдириб ҳам моддий ва маънавий ёрдам кўрсатиш билан юзага чиқади.
Хулоса шуки, биз мусулмонлар етимлар ҳақидаги динимиз кўрсатмаларига тўлиқ амал қилишга ўтсак, дунё бўйича катта муаммо ҳисобланган етимлар масаласи чиройли ечимини топади.
Валлоҳу аълам.
Ўзбекистон мусулмонлари идораси
фатво ҳайъати.
🌐https://t.iss.one/subh_uz
This media is not supported in your browser
VIEW IN TELEGRAM
#Талоқ #Оила
"УЧ ТАЛОҚНИ ТЎХТАТИНГ!"
Устоз Ҳабибуллоҳ домла Абдулғаффор
Ўзбекистон мусулмонлари идораси
Фатво маркази бош мутахассиси,
Тошкент ислом институти катта ўқитувчиси
🌐https://t.iss.one/subh_uz
"УЧ ТАЛОҚНИ ТЎХТАТИНГ!"
Устоз Ҳабибуллоҳ домла Абдулғаффор
Ўзбекистон мусулмонлари идораси
Фатво маркази бош мутахассиси,
Тошкент ислом институти катта ўқитувчиси
🌐https://t.iss.one/subh_uz
This media is not supported in your browser
VIEW IN TELEGRAM
#Оила #Аёллар
Оилалар бузилишида аёлларнинг баъзи камчиликлари
Отабек домла Мамадиев
Ўзбекистон мусулмонлари идораси
Фатво маркази мутахассиси
🌐t.iss.one/subh_uz
Оилалар бузилишида аёлларнинг баъзи камчиликлари
Отабек домла Мамадиев
Ўзбекистон мусулмонлари идораси
Фатво маркази мутахассиси
🌐t.iss.one/subh_uz
This media is not supported in your browser
VIEW IN TELEGRAM
#оила
❓Аёл эридан норози бўлса нима қилиши керак?
Саидаҳмад домла Сайдаралиев
Ўзбекистон мусулмонлари идораси
Фатво маркази бош мутахассиси
🌐https://t.iss.one/subh_uz
❓Аёл эридан норози бўлса нима қилиши керак?
Саидаҳмад домла Сайдаралиев
Ўзбекистон мусулмонлари идораси
Фатво маркази бош мутахассиси
🌐https://t.iss.one/subh_uz
This media is not supported in your browser
VIEW IN TELEGRAM
#Видео
#оила #нафақа #савоб
Оилага нафақа қилиш ва унинг савоби
Ғуломиддин домла Холбоев
Ўзбекистон мусулмонлари идораси
Фатво маркази директор ўринбосари
Тошкент ислом институти ўқитувчиси
▶️https://t.iss.one/subh_uz
#оила #нафақа #савоб
Оилага нафақа қилиш ва унинг савоби
Ғуломиддин домла Холбоев
Ўзбекистон мусулмонлари идораси
Фатво маркази директор ўринбосари
Тошкент ислом институти ўқитувчиси
▶️https://t.iss.one/subh_uz
This media is not supported in your browser
VIEW IN TELEGRAM
#Видео
#оила #меҳнат
🎙Меҳнат қилиб оила боқишда Али розияллоҳу анҳудан намуна!
Отабек домла Мамадиев
Ўзбекистон мусулмонлари идораси
Фатво маркази мутахассиси
▶️https://t.iss.one/subh_uz
#оила #меҳнат
🎙Меҳнат қилиб оила боқишда Али розияллоҳу анҳудан намуна!
Отабек домла Мамадиев
Ўзбекистон мусулмонлари идораси
Фатво маркази мутахассиси
▶️https://t.iss.one/subh_uz
Please open Telegram to view this post
VIEW IN TELEGRAM
#ОИЛА_БОШЛИҒИ
ЎША, УНДАН ЎРГАНИШАДИ
"Ҳилятул авлиё" китоби (2/383)да шундай ҳикоя келади:
Фузайл ибн Иёз (роҳматуллоҳи алайҳи) айтади: Молик ибн Динор (роҳматуллоҳи алайҳи) намозини ўлда-жўлда қилиб тез ўқиётган бир одамни кўриб: "Эҳ, фарзандларига раҳмим келади-да", деди. Ёнида турганлар: "Эй Абу Яҳё (у зотнинг кунялари), намозни яхши ўқимаётган бу бўлса, фарзандларига нега раҳмингиз келади?" дейишди. Шунда у киши: "Оила бошлиғи ўша, ундан ўрганишади", дедилар. Уйимизда болалар биздан нималарни ўрганишаяпти, шу ҳақда ҳар кун, ҳар бир ҳаракатимизда, ҳар бир сўзимизда ўйга толишимиз лозим. Ҳозирдан бу ҳақда қайғурмасак, умрни ўтказиб қўйгандан кейин, фарзандларни охират ғамини ўйлайдиган эмас, фақат дунё учун яшайдиган қилиб, етиштириб қўйганимиздан сўнг кеч бўлади. Кеч кўз очилганининг эса фойдаси йўқ.
Шоир айтмоқчи:
Иш ўтган сўнг пушаймондин нечук суд? (Яъни, иш ўтиб бўлгандан кейин, пушаймон қилиб ўтиргандан нима.фойда?).
Бошқаси айтганидек;
Кўз очмоқ учун шартми эрур,
Тошга бош урмоқ, сўнг бошни яширмоқ?
▶️https://t.iss.one/subh_uz
ЎША, УНДАН ЎРГАНИШАДИ
"Ҳилятул авлиё" китоби (2/383)да шундай ҳикоя келади:
Фузайл ибн Иёз (роҳматуллоҳи алайҳи) айтади: Молик ибн Динор (роҳматуллоҳи алайҳи) намозини ўлда-жўлда қилиб тез ўқиётган бир одамни кўриб: "Эҳ, фарзандларига раҳмим келади-да", деди. Ёнида турганлар: "Эй Абу Яҳё (у зотнинг кунялари), намозни яхши ўқимаётган бу бўлса, фарзандларига нега раҳмингиз келади?" дейишди. Шунда у киши: "Оила бошлиғи ўша, ундан ўрганишади", дедилар. Уйимизда болалар биздан нималарни ўрганишаяпти, шу ҳақда ҳар кун, ҳар бир ҳаракатимизда, ҳар бир сўзимизда ўйга толишимиз лозим. Ҳозирдан бу ҳақда қайғурмасак, умрни ўтказиб қўйгандан кейин, фарзандларни охират ғамини ўйлайдиган эмас, фақат дунё учун яшайдиган қилиб, етиштириб қўйганимиздан сўнг кеч бўлади. Кеч кўз очилганининг эса фойдаси йўқ.
Шоир айтмоқчи:
Иш ўтган сўнг пушаймондин нечук суд? (Яъни, иш ўтиб бўлгандан кейин, пушаймон қилиб ўтиргандан нима.фойда?).
Бошқаси айтганидек;
Кўз очмоқ учун шартми эрур,
Тошга бош урмоқ, сўнг бошни яширмоқ?
▶️https://t.iss.one/subh_uz
БОЛАНИ ИККИ ЯРИМ ЁШДАН КЕЙИН ҲАМ ЭМИЗИШ МУМКИНМИ?
#оила
❓1389-CАВОЛ: Дугонам боласини уч ёшгача эмизишини айтди. Шунда унга узоғи билан болани икки ярим ёшгача эмизиш керак, деб эшитган эдим, дедим. Мен айтган гап тўғрими? Шунга аниқлик киритиб берсангиз.
💬 ЖАВОБ: Бисмиллаҳир роҳманир роҳим. Она эмизикли боласини имом Абу Ҳанифа раҳимаҳуллоҳга кўра икки ярим ёш, Имом Абу Юсуф ва Имом Муҳаммад раҳимаҳуллоҳга кўра икки ёшгача эмизиши мумкин. Бу энг охирги муддат. Эр ва хотин боланинг аҳволидан келиб чиқиб, ўзаро маслаҳат қилиб, бу вақтлардан эртароқ сутдан чиқариш ҳам мумкин. Аммо икки ярим йилдан кейин эмизишга рухсат берилмаган. Бу хато ҳисобланади. Чунки шариатимиз кўрсатмасига кўра, инсоннинг бирор жузидан фойдаланиш ҳаром ҳисобланади. Фақатгина эмизикли бола учун истисно тариқасида сут эмишига рухсат берилган. Бу борада фиқҳий манбаларимизда иборалар берилган:
وَوَقْتُ الرَّضَاعِ فِي قَوْلِ أَبِي حَنِيفَةَ - رَحِمَهُ اللَّهُ تَعَالَى - مُقَدَّرٌ بِثَلَاثِينَ شَهْرًا وَقَالَا مُقَدَّرٌ بِحَوْلَيْنِ هَكَذَا فِي فَتَاوَى قَاضِي خَانْ
“Эмизиш вақти – Имом Абу Ҳанифа раҳимаҳуллоҳнинг қавлларига кўра ўттиз ой деб белгиланган. Имом Абу Юсуф ва Имом Муҳаммад раҳимаҳумаллоҳ икки йил деганлар. Фатовои Қозихонда шундай дейилган” (“Фатовои оламгирия” китоби).
و في شرح المنظومة الإرضاع بعد مدته حرام؛ لأنه جزء الآدمي و الانتفاع به غير ضرورة حرام على الصحيح
“Шарҳи манзума” китобида шундай дейилган: “Эмизишнинг белгиланган муддатидан кейин ҳам эмизиш ҳаром ҳисобланади. Чунки сут инсоннинг бир жузи бўлиб, уламолар тўғриси шу деган гапга кўра заруратсиз инсон жузидан фойдаланиш ҳаром саналади. (“Мажмаул анҳур” китоби).
Шунинг учун болани эмизишда муддатга аҳамият бериш лозим. Қолаверса, бола икки ярим ёшгача овқат ейдиган бўлиб қолади. Сут эмишга зарурат қолмайди.
Агар бола нимжон ёки бошқа касаллик туфайли фақат сут билан озиқланса, бу ҳолат заруратга айланиб, то сутдан бошқа нарса ея оладиган бўлгунича икки ярим ёшдан кейин ҳам эмизиш жоиз бўлади. Валлоҳу аълам.
Ўзбекистон мусулмонлари идораси
Фатво маркази.
▶️https://t.iss.one/subh_uz
#оила
❓1389-CАВОЛ: Дугонам боласини уч ёшгача эмизишини айтди. Шунда унга узоғи билан болани икки ярим ёшгача эмизиш керак, деб эшитган эдим, дедим. Мен айтган гап тўғрими? Шунга аниқлик киритиб берсангиз.
💬 ЖАВОБ: Бисмиллаҳир роҳманир роҳим. Она эмизикли боласини имом Абу Ҳанифа раҳимаҳуллоҳга кўра икки ярим ёш, Имом Абу Юсуф ва Имом Муҳаммад раҳимаҳуллоҳга кўра икки ёшгача эмизиши мумкин. Бу энг охирги муддат. Эр ва хотин боланинг аҳволидан келиб чиқиб, ўзаро маслаҳат қилиб, бу вақтлардан эртароқ сутдан чиқариш ҳам мумкин. Аммо икки ярим йилдан кейин эмизишга рухсат берилмаган. Бу хато ҳисобланади. Чунки шариатимиз кўрсатмасига кўра, инсоннинг бирор жузидан фойдаланиш ҳаром ҳисобланади. Фақатгина эмизикли бола учун истисно тариқасида сут эмишига рухсат берилган. Бу борада фиқҳий манбаларимизда иборалар берилган:
وَوَقْتُ الرَّضَاعِ فِي قَوْلِ أَبِي حَنِيفَةَ - رَحِمَهُ اللَّهُ تَعَالَى - مُقَدَّرٌ بِثَلَاثِينَ شَهْرًا وَقَالَا مُقَدَّرٌ بِحَوْلَيْنِ هَكَذَا فِي فَتَاوَى قَاضِي خَانْ
“Эмизиш вақти – Имом Абу Ҳанифа раҳимаҳуллоҳнинг қавлларига кўра ўттиз ой деб белгиланган. Имом Абу Юсуф ва Имом Муҳаммад раҳимаҳумаллоҳ икки йил деганлар. Фатовои Қозихонда шундай дейилган” (“Фатовои оламгирия” китоби).
و في شرح المنظومة الإرضاع بعد مدته حرام؛ لأنه جزء الآدمي و الانتفاع به غير ضرورة حرام على الصحيح
“Шарҳи манзума” китобида шундай дейилган: “Эмизишнинг белгиланган муддатидан кейин ҳам эмизиш ҳаром ҳисобланади. Чунки сут инсоннинг бир жузи бўлиб, уламолар тўғриси шу деган гапга кўра заруратсиз инсон жузидан фойдаланиш ҳаром саналади. (“Мажмаул анҳур” китоби).
Шунинг учун болани эмизишда муддатга аҳамият бериш лозим. Қолаверса, бола икки ярим ёшгача овқат ейдиган бўлиб қолади. Сут эмишга зарурат қолмайди.
Агар бола нимжон ёки бошқа касаллик туфайли фақат сут билан озиқланса, бу ҳолат заруратга айланиб, то сутдан бошқа нарса ея оладиган бўлгунича икки ярим ёшдан кейин ҳам эмизиш жоиз бўлади. Валлоҳу аълам.
Ўзбекистон мусулмонлари идораси
Фатво маркази.
▶️https://t.iss.one/subh_uz
БОЛАНИ ИККИ ЯРИМ ЁШДАН КЕЙИН ҲАМ ЭМИЗИШ МУМКИНМИ?
#оила
❓1389-CАВОЛ: Дугонам боласини уч ёшгача эмизишини айтди. Шунда унга узоғи билан болани икки ярим ёшгача эмизиш керак, деб эшитган эдим, дедим. Мен айтган гап тўғрими? Шунга аниқлик киритиб берсангиз.
💬 ЖАВОБ: Бисмиллаҳир роҳманир роҳим. Она эмизикли боласини имом Абу Ҳанифа раҳимаҳуллоҳга кўра икки ярим ёш, Имом Абу Юсуф ва Имом Муҳаммад раҳимаҳуллоҳга кўра икки ёшгача эмизиши мумкин. Бу энг охирги муддат. Эр ва хотин боланинг аҳволидан келиб чиқиб, ўзаро маслаҳат қилиб, бу вақтлардан эртароқ сутдан чиқариш ҳам мумкин. Аммо икки ярим йилдан кейин эмизишга рухсат берилмаган. Бу хато ҳисобланади. Чунки шариатимиз кўрсатмасига кўра, инсоннинг бирор жузидан фойдаланиш ҳаром ҳисобланади. Фақатгина эмизикли бола учун истисно тариқасида сут эмишига рухсат берилган. Бу борада фиқҳий манбаларимизда иборалар берилган:
وَوَقْتُ الرَّضَاعِ فِي قَوْلِ أَبِي حَنِيفَةَ - رَحِمَهُ اللَّهُ تَعَالَى - مُقَدَّرٌ بِثَلَاثِينَ شَهْرًا وَقَالَا مُقَدَّرٌ بِحَوْلَيْنِ هَكَذَا فِي فَتَاوَى قَاضِي خَانْ
“Эмизиш вақти – Имом Абу Ҳанифа раҳимаҳуллоҳнинг қавлларига кўра ўттиз ой деб белгиланган. Имом Абу Юсуф ва Имом Муҳаммад раҳимаҳумаллоҳ икки йил деганлар. Фатовои Қозихонда шундай дейилган” (“Фатовои оламгирия” китоби).
و في شرح المنظومة الإرضاع بعد مدته حرام؛ لأنه جزء الآدمي و الانتفاع به غير ضرورة حرام على الصحيح
“Шарҳи манзума” китобида шундай дейилган: “Эмизишнинг белгиланган муддатидан кейин ҳам эмизиш ҳаром ҳисобланади. Чунки сут инсоннинг бир жузи бўлиб, уламолар тўғриси шу деган гапга кўра заруратсиз инсон жузидан фойдаланиш ҳаром саналади. (“Мажмаул анҳур” китоби).
Шунинг учун болани эмизишда муддатга аҳамият бериш лозим. Қолаверса, бола икки ярим ёшгача овқат ейдиган бўлиб қолади. Сут эмишга зарурат қолмайди.
Агар бола нимжон ёки бошқа касаллик туфайли фақат сут билан озиқланса, бу ҳолат заруратга айланиб, то сутдан бошқа нарса ея оладиган бўлгунича икки ярим ёшдан кейин ҳам эмизиш жоиз бўлади. Валлоҳу аълам.
Ўзбекистон мусулмонлари идораси
Фатво маркази.
▶️https://t.iss.one/subh_uz
#оила
❓1389-CАВОЛ: Дугонам боласини уч ёшгача эмизишини айтди. Шунда унга узоғи билан болани икки ярим ёшгача эмизиш керак, деб эшитган эдим, дедим. Мен айтган гап тўғрими? Шунга аниқлик киритиб берсангиз.
💬 ЖАВОБ: Бисмиллаҳир роҳманир роҳим. Она эмизикли боласини имом Абу Ҳанифа раҳимаҳуллоҳга кўра икки ярим ёш, Имом Абу Юсуф ва Имом Муҳаммад раҳимаҳуллоҳга кўра икки ёшгача эмизиши мумкин. Бу энг охирги муддат. Эр ва хотин боланинг аҳволидан келиб чиқиб, ўзаро маслаҳат қилиб, бу вақтлардан эртароқ сутдан чиқариш ҳам мумкин. Аммо икки ярим йилдан кейин эмизишга рухсат берилмаган. Бу хато ҳисобланади. Чунки шариатимиз кўрсатмасига кўра, инсоннинг бирор жузидан фойдаланиш ҳаром ҳисобланади. Фақатгина эмизикли бола учун истисно тариқасида сут эмишига рухсат берилган. Бу борада фиқҳий манбаларимизда иборалар берилган:
وَوَقْتُ الرَّضَاعِ فِي قَوْلِ أَبِي حَنِيفَةَ - رَحِمَهُ اللَّهُ تَعَالَى - مُقَدَّرٌ بِثَلَاثِينَ شَهْرًا وَقَالَا مُقَدَّرٌ بِحَوْلَيْنِ هَكَذَا فِي فَتَاوَى قَاضِي خَانْ
“Эмизиш вақти – Имом Абу Ҳанифа раҳимаҳуллоҳнинг қавлларига кўра ўттиз ой деб белгиланган. Имом Абу Юсуф ва Имом Муҳаммад раҳимаҳумаллоҳ икки йил деганлар. Фатовои Қозихонда шундай дейилган” (“Фатовои оламгирия” китоби).
و في شرح المنظومة الإرضاع بعد مدته حرام؛ لأنه جزء الآدمي و الانتفاع به غير ضرورة حرام على الصحيح
“Шарҳи манзума” китобида шундай дейилган: “Эмизишнинг белгиланган муддатидан кейин ҳам эмизиш ҳаром ҳисобланади. Чунки сут инсоннинг бир жузи бўлиб, уламолар тўғриси шу деган гапга кўра заруратсиз инсон жузидан фойдаланиш ҳаром саналади. (“Мажмаул анҳур” китоби).
Шунинг учун болани эмизишда муддатга аҳамият бериш лозим. Қолаверса, бола икки ярим ёшгача овқат ейдиган бўлиб қолади. Сут эмишга зарурат қолмайди.
Агар бола нимжон ёки бошқа касаллик туфайли фақат сут билан озиқланса, бу ҳолат заруратга айланиб, то сутдан бошқа нарса ея оладиган бўлгунича икки ярим ёшдан кейин ҳам эмизиш жоиз бўлади. Валлоҳу аълам.
Ўзбекистон мусулмонлари идораси
Фатво маркази.
▶️https://t.iss.one/subh_uz