هفته نامه سیروان
1.49K subscribers
2.29K photos
401 videos
270 files
479 links
سیروان نشریه #فارسی و #کوردی مناطق‌کردنشین ایران با٢٧ سال سابقه انتشار.
نشانی: سنندج،بلوار کردستان،جنب پل مردوخ،ساختمان سازمان همیاری
تلفکس :33177330_087
ارسال مطلب
@feizollahpiri
[email protected] : ایمیل
Download Telegram
Forwarded from ⓙⓘⓨⓐⓡ
🔹روزنـامـە کُردستـان

طلیعە روزنامەنگاری کُردی (بە بهانە ۱۲۲ مین سالگرد انتشار نخستین روزنامه کردی)

🆔 @kurdokurdistan

📰 شناسنامە: روزنامە کُردستان، صاحب امتیاز مقداد مدحت بدرخان، زبان کُردی کُرمانجی، شمارە نخست ۲ اردیبهشت ۱۲۷۷، قاهرە.

▫️انتشار نخستین روزنامەی #کردستان فصل تازەای را در تاریخ سیاسی فرهنگی و فکری و... کُردها رقم زد. زمان نشر این روزنامه(۱۲۷۷/۲/۲ه.ش) مصادف بود با جنگ و ناامنی در بسیاری از نقاط جهان و نیز شکل گیری "پارادایمی جدید در اندیشه كُردی چنان که این پارادایم به صورت شعار آگاهی‌سازی و گذار به سوی صنعتی شدن در این روزنامه پی گرفته شد.
▫️کردستان در برجسته سازی مطالبات خود همواره بر چگونگی پیشرفت ممالک صنعتی به منزله پیشرفت در سازمان فکری و آگاهی این مردمان تأکید می‌کرد. وی با پیش کشیدن دیدگاه‌های عقلائی، دینی و ناسیونالیستی، عرصه را برای حضور هر چه بیشتر نسل جوان کُرد فراخ‌تر می نمود." در شرایط بحرانی موجود نیز این جریده توانست تا حدودی مشکلات کُردها را بیان کند و مطالبات آنها را به گوش حاکمان #عثمانی برساند.

▫️نشر آن ابتدا در شهر #قاهره توسط مقداد مدحت بدرخان اتفاق افتاد و بعداً به علت بیماری مقداد بدرخان، کار او را عبدالرحمان بیگ بدرخان اخَوی‌اش در اروپا پی گرفت. ‌این نشریه به صورت نامنظم منتشر شده و علت نانظمی آن را را باید در مخالفتهای دولت #عثمانی دانست که به علت عدم امنیت هر دم از شهری به شهری دیگر منتقل می‌شده است.
▫️۵ شماره آن در چهار صحفه و در قطع:(۲۵/۵ در ۳۲/۵)منتشر شده بنا به شرایط خاص و فشارهای دولت عثمانی نشر آن به #ژنو منتقل و در آنجا شماره:(۶-۱۹) چاپ و منتشر گردید. دوباره به شهر #قاهره آورده شد و شماره های(۲۰-۲۳) توسط #ثریا_بدرخان منتشر گردید. دوباره زمینه میسر نشد و به شهر #لندن منتقل و در آنجا شماره (۲۴) چاپ شد، بعدأ شماره های:(۲۵-۲۹) در شهر #فولکستون بریتانیا چاپ و منتشر گردید. شماره های(۳۰-۳۱) آن دوباره در #ژنو منتشر و بعد از این نشریه متوقف گردید.
▫️بجز شمارەهای(۱۰،۱۲،۱۷،۱۸،۱۹) سایر شماره های این نشریه در کتابخانه #ماربوک #آلمان با زبان روان کُردیِ کُرمانجی شیوەی جزیره و بوتان، محفوظ است. از شماره ۴ به بعد دارای چندین مقاله به زبان تُرکی است که حاوی درد دلها و شِکوەهایی گاه با زبان هجمه و طنز، برای شاه #سلطان_عبدالحمید، تحت عنوان:"عرض و حال" و نامه هایی مفتوح"اچیق مکتوب" است.
▫️این رویکردها و انتشار این روزنامه، آزار و اذیت هایی برای خاندان بدرخان در پی داشته است. بسیاری از روشنفکران و آزادیخواهان و دانشجویان کُرد دانشگاەهای استانبول و قاهره، در آن زمان رابطەی تنگاتنگی با این روزنامه داشتند و شاعر انقلابی حاجی قادر کویی شعرهای پر شور خود را در آن روزنامە چاپ و منتشر می ساخت.
▫️لازم به یادآوری است(۱۸)شماره این نشریه در کتابخانه مرکزی #آنکارا، مصون و محفوظ است و دکتر #کمال_فواد بیشتر شمارەهای آن را جمع‌آوری و در مجموعەای (۱۰۴) صحفەای منتشر ساخته است. در چند سال اخیر چند شماره آن ناپیدا بود، پیدا شده و اکنون همه شمارەهای مصون و محفوظ نگهداری می‌شوند.
▫️اواخر قرن نوزدهم میلادی سال ۱٨۹٨م با انتشار روزنامە کُردستان دریچەای بر روی سنت نوشتاری و فرهنگ روزنامە نویسی باز شد. این روزنامە توانست علاوە بر تجدد و بیداری از فرهنگ #عشیرەای و ایلیاتی؛ رویکرد کُردها را از فرهنگ شفاهی بە طرف سنت نوشتاری بە شیوە مدرن سوق دهد، الفبای کُردی شکل منظم، مدرن و امروزی بە خود گرفت. در سر مقالە نخستین شمارە، تاکید بە فراگیری علم و دانش و آموزش زبان کُردی شدە و خوانندگان را بە تفکر و دانش اندوزی و اهتمام بە نوشتن تشویق کردە است.
▫️اهمیت این روزنامه برای مردم کُردستان تا جایی است که دوم اردبیهشت هر سال را روز "روزنامه نگاری" نام گذاشتەاند و برایش #جشن می‌گیرند.

برگرفتە از کتاب «راهنمای مطبوعات کردی"، سیر تاریخی و بازشناسی ساختاری، تحقیق و گردآوری:
عادل محمدپور

‌‌‌کانال مێژووی کورد و کوردستان
🆔 @kurdokurdistan
Forwarded from 🌹 پاڵنــــــــــگان🌹 ($@ĭω@ŋ)
📘 کتاب «جغرافیایی تاریخی پالنگان»

✍️ دکتر
#محمد_باقر_پیری

▫️در مورد جغرافیای تاریخی
#پالنگان مطالب، مستقلی نوشته نشده است و تواریخ ملّی و محلی، هرکدام با اندک شناختی، اشارات موجز و کوتاه و گاه وارونه‌ای در این باره نگاشته‌اند، که خالی از اِشکال نیست و به علاوه، علاقه و انگیزه‌ی درونی و کمک به شناخت تاریخ با فرهنگ پالنگان و اینکه چراغی بر سر راه دانشجویان، جامعه دانشگاهی و علاقمندان به این خطه‌ی تاریخی و تاثیر گذار، روشن نموده باشم.

▫️این پژوهش را به ترتیب از دوران نوسنگی و پایان زندگی غارنشینی و شروع زندگی یکجانشینی و کشاورزی که پالنگان نقشی بارز در آن داشته آغاز، و تا به دوره‌های تاریخی؛ قبایل و طوایف بومی قبل از از آمدنِ
#مادها، شکل گیری امپراطوری مادها و ساخت قلعه پالنگان در این زمان، حملات خانمانسوز #آشوری‌ها به منطقه و حَکِ کتیبه #تنگی‌ور در زمان پادشاهی سارگون دوّم آشوری‌، در نزدیکی پالنگان، قیام گئوماتای ماد در روستای گومه‌ته در منطقه کامیاران در دوره هخامنشیان، زمین‌گیر شدن سپاه اسکندر در دشتِ اسکندر، در نزدیکی تنگی‌ور، نگارشِ قباله‌های اشکانی در پالنگان، به عنوان قدیمی‌ترین اسناد مکتوب ایران و جایگاه پالنگان در دوره ساسانیان، تا آمدن سپاه اعراب و مقاومت این قلعه و سایر قلاع توابع آن، در برابر سپاهیان عرب و کشته شدن، عکاشه یکی از فرماندهان سپاه عبدالله بن عمر در کاشتر در نزدیکی پالنگان و خاموش شدن آتشکده‌های «پالنگان»، «بزوش»، «تنگی‌ور»، «طای» و... و استیلای اعراب و مسلمان در منطقه سلسله‌وار شرح داده؛ تا به دوره‌ی اسلامی و به قدرت رسیدن حُکام حَسَنویه کُرد که با حمایت مستقیم گوران‌های پالنگان به قدرت رسیدند و حکومت ملوک‌الطوایفی گوران میر ضیاءالدینی در پالنگان که با حمایت صفویان حکمرانی نمودند و شکل‌گیری حکومتِ اردلان‌ها در میان گوران‌های پالنگان و ارتقاء جایگاه و نقش پالنگان در زمان حکومرانی #هلوخان اردلان، تا انتقال قدرت اردلانها از پالنگان به سنندج و تخریب قلعه‌ی پالنگان و افول نقش سیاسی-نظامی آن و ذکر مشاهیر و بزرگان پالنگان هرکدام بخش‌هایی از این پژوهش خواهند بود. نگارنده با روش کتابخانه‌ای و میدانی و انجام مصاحبه‌های لازم این موضوعات را سلسله‌وار شرح داده است.

▫️سعی پژوهش بر آن است، در حد بضاعت، پژوهشی آکادمیک ارائه نماید که نگارنده طی سال‌های متمادی(بیش از ۲۵سال) اسناد و متون دست اولی را جمع آوری نموده که از آنها در این پژوهش برای اولین بار مورد استفاده قرار گرفته است از جمله متن انگلیسی مقاله
#گرانت_فرام که ترجمه‌ی متن کتیبه #تنگی‌ور توسط نگارنده در سال (۱۳۸۳ ه.ش) انجام و تفسیر شده است. همچنین دریافت کشکول شعر گورانی، #عبدالمومن_مردوخی که استاد #انور_سلطانی آن را در #لندن به طبع رسانده بود.

▫️در تدوین کتاب از ۱٥۰ منبع درجه اول و دهها مصاحبه و گزارش میدانی استفاده شده است.

🔻فهرست مطالب:

1️⃣ فصل اول: پیشینه تحقیق

2️⃣ فصل دوم: جغرافیای عمومی پالنگان

3️⃣ فصل سوم: پالنگان در دوره باستان

▫️سابقهٔ سکونت
▫️قلعه پالنگان
▫️پالنگان قبل از تشکیل امپراطوری ماد
▫️
#کتیبه_تنگی ور ترجمه و شرح کامل سرزمین #کارالا و قیام علیه امپراطوری آشور
▫️چگونگی آمدن یهودیان به کردستان
▫️بنچاق هورامان (شرح کامل اسناد و ترجمه آنها )
▫️شعر هرمزگان

4️⃣ فصل چهارم: دین در جغرافیای تاریخی پالنگان

▫️میترائیسم
▫️آئین زردشتی
▫️ آئین یارسان

5️⃣ فصل پنجم:
#گوران‌ها و پالنگان

▫️ ریشه تاریخی گورانها
▫️گوران و کلهر
▫️جنگ حاکم گورانی
#دیوزناو با هورامان تخت
▫️جنگ
#گلباغی‌ها با #محمدبیگ_گوران و شکل گیری و حاکمیت گلباخی ها در #بیلوار
▫️انتقال اجباری گورانها از پالنگان به میان جاف
#جوانرود

6️⃣ فصل ششم:
#اردلانها و پالنگان

▫️ ریشه تاریخی اردلانها
▫️ حکمرانی تیمورخان و کشتار مردم
#گوران و #کلهر در پالنگان
▫️حکمرانی هلوخان، اوج اقتدار پالنگان
▫️جنگ شاه عباس با هلوخان اردلان
▫️جنگ
#خان_احمدخان با #موکری و بلباس
▫️ کشتار سلاطین اورامان توسط خان احمدخان
▫️تصرف قلعه پالنگان توسط عثمانی
▫️انتقال مرکزیت قدرت اردلانها به
#سنندج
▫️ تلاش ایل کلهر برای بازپس گیری پالنگان

7️⃣ فصل هفتم : انتقال قدرت اردلانها از پالنگان به سنندج

▫️پناه بردن علیقلی خان اردلان به پالنگان
▫️پناە بردن مردم
#سنندج به #پالنگان در زمان خسروخان بزرگ
▫️حوادث بعد از قتل نادرشاه تا روی کار آمدن کریم خان زند و نقش پالنگان و بیلوار
▫️مشایخ
#مردوخی و پالنگان
▫️ تقسیم بندی سیاسی - جغرافیایی پالنگان از قاجار تا پهلوی

8️⃣ فصل هشتم: مشاهیر و بزرگان پالنگان

▫️منابع و ماخذ
▫️ضمائم و پیوست‌ها
▫️فهرست اعلام

✍🏻
#ڪانال_مردم_پالنگان
🇯‌🇴‌🇮‌🇳👇
https://t.iss.one/joinchat/AAAAAEcNED_pZQ7d3Xt8EQ

🔰ڪاناڵے پاڵنــــگان🔰