🔻انگشت‌شمار، یادداشتی از #مسعود_آذرباد
نگاهی به اندک ناشران ژانر رمان فانتزی

▪️« ادبیات گمانه‌‌‌‌زن (ادبیات علمی تخیلی)، یکی از شاخه‌‌‌‌های مهمّ و اثرگذار ادبیات داستانی در فضای نشر است، اما در ایران، ماطب و طرفدار چندانی ندارد؛ این مسئله باعث شده‌‌‌‌است ناشرانی که به‌‌‌‌طور تخصّصی در این زمینه فعّالیت می-کنند، انگشت‌‌‌‌شمار باشند. البتّه شناخت این ناشران هرچند که اندک باشند، موضوع مهمّی است.

ناشرانی که در اینجا سخنی از آنها به میان می‌‌‌‌آید، ناشرانی هستند که طیِ بازه پانزده‌‌‌‌ساله اخیر، تأثیری ویژه در زمینه تولید این آثار داشته‌‌‌‌اند.

ناشرانی که در این زمینه فعّالیت می‌‌‌‌کنند به چند دسته کلّی تقسیم می‌‌‌‌شوند؛ دسته اوّل، ناشرانی هستند که دغدغه اصلی‌‌‌‌شان فقط فروش است. برای همین آنها به سراغ آثاری می‌‌‌‌روند که پرفروش و پرمخاطب باشند، فارغ از اینکه این کتاب از نظر کیفیتِ محتوایی و فُرمی در چه حدّی باشد. از سوی دیگر ممکن است همین ناشر، صرفاً به دلیل پرفروش بودن اثر به سراغ آن آمده باشد و تخصّص اصلی انتشارات هم ادبیات گمانه‌‌‌‌زن نباشد......»

https://goo.gl/Xp5iFT

متن کامل یادداشت #مسعود_آذرباد را در #پرونده_رمان_فانتزی سایت شهرستان ادب بخوانید.
shahrestanadab.com/رمان-فانتزی

@fantasy_nov


☑️ @ShahrestanAdab

📕در ششمین میزگرد از سری میزگردهای آزاد ادبی #بوطیقا در موسسه شهرستان ادب برگزار شد و ویدا اسلامیه، اسماعیل جلالی، احسان رضایی، حسن صنوبری، مصطفی مردانی، محمدقائم خانی، مسعود آذرباد و بهاره ارشدریاحی پیرامون #رمان_فانتزی به بحث و گفت‌وگو پرداختند.

خلاصه جلسه :
✔️ #احسان_رضایی : «اخلاق از هویت می‌آید. کسی که هویت‌مند است رفتار اخلاقی مناسبی از خود نشان می‌دهد. و هویت هم از تاریخ می‌آید. تاریخ منبع سرشار از ایده‌هاست که می‌شود با آن داستان‌های تاریخی و غیرتاریخی و به خصوص فانتزی نوشت.»

✔️ #حسن_صنوبری : «ما با اینهمه اساطیر و قصص و حکایت جن و پری بیش از هر فرهنگ و سرزمین دیگری استعداد و ظرفیت رمان فانتزی را داریم، ولی انگار جلوی غربی‎ها خجالت می‎کشیم از محدودۀ رئالیسم بیرون برویم. درحالیکه غرب خودش مدت‎هاست این حیا را کنار گذاشته.»

✔️#ویدا_اسلامیه : «اگر به قرآن و متون مذهبی دیگر به عنوان یک متن نگاه کنیم می‌توانیم از آنها در خلق داستان فانتزی به خوبی استفاده کنیم، ولی مشکل ما این است که نویسنده از قضاوت مردم هم می‌ترسد. مردم ما هنوز این انعطاف را ندارند که به یک شخصیت مذهبی به چشم یک اسطوره نگاه کنند. به همین خاطر با موضوعات دینی به عنوان یک منبع الهام برای ادبیات فانتزی تا به حال با احتیاط برخورد شده یا حتی دست‌نخورده مانده‌اند.»

✔️ #اسماعیل_جلالی : «مصائب تمدن از ابتدای قرن بیستم انسان را با مشکلات جدیدی آشنا کرد و کم‌کم او را دچار خستگی و کسالت از زندگی در شهرهای شلوغ و پردود کشاند. فانتزی بستر مناسبی برای جدا کردن این گروه از این فضای پر از تنش ایجاد می‌کند.»

✔️#مصطفی_مردانی : «ابزاری که برای نوشتن رمان‌های فانتزی لازم داریم خیلی محدود است و باید تک تک آنها را با کمک تخیل خلق کنیم. شاید به همین خاطر نوشتن رمان فانتزی پروسه‌ای مشکل و زمان‌بر است و مسلماً وقتی نوشته می‌شود بیشتر دیده و خوانده می‌شود.»

✔️ #محمدقائم_خانی : «بدون امریکا رمان فانتزی بی‌معنی می‌بود. البته مشکل امریکا این است که تاریخ ندارد. اروپایی‌ها چون تاریخ دارند، مواد خلق دنیای فانتزی برای داستان را داشته‌اند ولی روحیه‌ی خلق آن را تا پیش از ساختارشکنی امریکایی‌ها نداشتند.»

✔️ #مسعود_آذرباد : «یکی از موانع استفاده از اساطیر در داستان‌های فانتزی ایرانی مسئله‌ی یوروسنتریسم است. در این نوع اندیشه‌ی علمی منشاء همه‌چیز را قاره‌ی اروپا می‌بینند. بررسی تطبیقی المان‌های فانتزی غربی با فانتزی‌های ایرانی می‌تواند مفید باشد به شرطی که ما از مواضع خودمان عقب‌نشینی نکنیم.»

goo.gl/oRRnKC

🔗 گزارش و مشروح این نشست به زودی منتشر خواهد شد.

☑️ @ShahrestanAdab

🔻از «هری پاتر» و «ارباب حلقه‎ها» تا رمان فانتزی ایرانی
مشروح و گزارش تصویری ششمین میزگرد #بوطیقا منتشر شد.

▪️«...ما این موضوع را در سنت داستان‌نویسی کهن‌مان داریم. درکتابی به نام «خاوران‌نامه» حضرت امیر (ع) با اژدها، جن و موجودات خیالی دیگر همراه می‌شود و می‌جنگد. یا در کتاب «معراج‌نامه» مجموعه‌ای از داستان‌های فانتزی با تم و فضای مذهبی را داریم. در سنت داستان‌نوسی مدرن‌مان این سنت را نداریم؛ یک دلیلش این است که عمر داستان‌نویسی مدرن ما خیلی کوتاه است. از سال 1300 که محمدعلی جمالزاده داستان کوتاه «یکی بود یکی نبود» را در مجله‌ی «کاوه» منتشر کرد، هنوز صد سال هم نگذشته است، ضمن این که در این دوران مشکلات اجتماعی زیادی مانند کودتا، انقلاب و جنگ داشتیم که هنرمندان را هم مانند سایر مردم درگیر کرده است.

علاوه بر این برای بررسی فانتزی دینی در ایران باید به یک تعریف جامع برسیم. داستان‌های فانتزی مدرن عموماً به تقابل خیر و شر و تاریکی و روشنایی می‌پردازند. باید دید این نوع تقابل را باید نوعی تقابل اخلاقی به حساب آورد یا یک موضوع دینی. بورخس یک داستانی دارد که در آن می‌خواهند فردی را اعدام کنند. گلوله‌ها دارند به سمتش می‌آیند. در همین فاصله او به عقب برمی‌گردد و زندگی‌اش را عوض می‌کند. بورخس این ایده را از یک آیه‌ی قرآن گرفته که خداوند اصحاب کهف را سیصد سال میراند و بعد از این مدت انگار از خوابی بیدار شدند. پس برای تعریف فانتزی مذهبی یا می‌توان این شکل استفاده از مفاهیم دینی و مذهبی را که غیرمستقیم است، در نظر گرفت یا نوع مستقیم‌تر آن مانند «خاوران‌نامه» که شخصیت‌هایش معصومین هستند. اینها سطوح مختلفی از پرداختن به ارزش‌های ملی و مذهبی در داستان‌های فانتزی به شمار می‌روند...»

goo.gl/pcd3qh

برای خواندن متن کامل سخنانِ #ویدا_اسلامیه، #اسماعیل_جلالی، #احسان_رضایی، #حسن_صنوبری، #مصطفی_مردانی، #محمدقائم_خانی و #مسعود_آذرباد در ششمین بوطیقا پیرامون #رمان_فانتزی این صفحه را در سایت شهرستان ادب ببینید:
🔗 shahrestanadab.com/Content/ID/7780

☑️ @ShahrestanAdab

📕پانزدهمین میزگرد از سری میزگردهای آزاد ادبی #بوطیقا در مؤسسۀ شهرستان ادب برگزار شد و محمد شمس‌الدینی، مجید اسطیری، مهدی خلیلی، مسعود آذرباد، محمد قصاع و محمدقائم خانی دربارۀ ژانر ادبی‌ـ‌علمی‌ـ‌تخیلی به بحث‌ و گفت‌وگو پرداختند.

خلاصه جلسه :

✔️#محمد_قصاع: «مهم‌ترین نقطه‌ضعف نویسنده‌های علمی‌ـ‌تخیلی امروزۀ ایرانی این است که از دنیای علم دور هستند»

✔️#مجید_اسطیری: «در کشاکش بین علم و فلسفه می‌توان داستان‌های خوبی در ژانر علمی‌ـ‌تخیلی خلق کرد»

✔️#محمدقائم_خانی: «نحوی از انحصار در ادبیات علمی‌ـ‌تخیلی وجود دارد که تقریباً به هیچ گفتمان دیگری اجازۀ طرح سؤال و رجوع به امکان‌های آینده را نمی‌دهد»

✔️#مسعود_آذرباد: «اگر ژانر علمی‌ـ‌تخیلی چند فرزند داشته باشد، یکی از فرزندانش آینده است»

✔️#مهدی_خلیلی: «اگر نظریۀ پوپر را مبدأ تفکرمان قرار دهیم، داستان علمی‌ـ‌تخیلی نوعی متافیزیک است»

✔️#محمد_شمس‌الدینی: «قاطبۀ آینده‌پژوهی دنیا دست یک‌سری آینده‌پژوه ژورنالیست است که همه‌شان بر پایۀ داستان‌های علمی‌ـ‌تخیلی جلو می‌روند».

▪️ گزارش و مشروح این نشست به زودی منتشر خواهد شد.

☑️ @ShahrestanAdab

🔻مشروح و گزارش تصویری پانزدهمین میزگرد #بوطیقا منتشر شد.
(گفتگو پیرامون داستان‌های علمی - تخیلی)

▪️«...در ایران، قبل از انقلاب، داستان‌هایی از این ژانر به فارسی ترجمه شدند و تأثیرات خود را هم داشتند. بعضی از آن‌ها ترجمۀ خوبی هم داشتند، مثل "راز کیهان" یا "سه‌گانۀ جان کریستوفر"، "کوه‌های سفید"، "شهر طلا و سرب" و "برکۀ آتش". هم‌چنین داستان‌هایی در مجلۀ «دانشمند» منتشر می‌شد که تک‌وتوک تألیفی هم بین‌شان بود. طبعاً انقلاب باعث شد تا مدتی ادبیات به یک مسألۀ ثانوی تبدیل شود، چون حرکت‌های اجتماعی، اولویت پیدا کرد. با رشد دوبارۀ هنر و ادبیات، ژانر علمی‌ـ‌تخیلی هم مورد توجه قرار گرفت.
در مجلۀ "ادبیات داستانی" به مناسبت بیستمین سالگرد انقلاب اسلامی مقاله‌ای نوشتم که در آن ادبیات علمی‌ـ‌تخیلی قبل و بیست‌سال بعد از انقلاب را مورد بررسی قرار دادم؛ از کجا شروع شد و به کجا رسید. از اواسط دهۀ ۸۰ در ایران جهشی در ادبیات علمی‌ـ‌تخیلی داشتیم. در این سال‌ها داستان‌هایی طی یک موج در نشرهایی مثل افق، شقایق و پاسارگاد ترجمه و منتشر شدند. در همین دوره، علم هم در ایران ارزش و جایگاه خودش را پیدا کرده بود و همه به اهمیت پیشرفت علمی پی برده بودند. در همین سال‌ها بین جوان‌ها که اکثراً مخاطبان این ژانر بودند، علاقه به تألیف داستان‌های علمی‌ـ‌تخیلی ایجاد شد. من اولین رمان علمی‌ـ‌تخیلی‌ام را در نیمۀ اول دهۀ ۷۰ نوشتم. رمانی بود باعنوان "جهش؛ خاطرات روز بعد". همان زمان، فیلم‌نامه‌ای هم از آن تهیه کردم که به من گفتند ۳۰۰ میلیون تومان هزینۀ ساختش است و رفت در بایگانی.
الآن به نظر من روند تألیف این داستان‌ها خیلی خوب شده است. مسابقات داستان‌نویسی که برگزار می‌شود، ناشرانی که حاضرند ریسک مالی کنند و کتاب‌های علمی‌ـ‌تخیلی تألیفی را منتشر کنند و حتی حرکات مثبتی که در حوزۀ تصویرگری می‌بینیم ما را به آیندۀ این ژانر در ایران، امیدوار کرده است...»

برای خواندن متن کامل سخنانِ #محمد_قصاع، #محمد_شمس_الدینی، #مجید_اسطیری، #مهدی_خلیلی، #مسعود_آذرباد و #محمدقائم_خانی در پانزدهمین بوطیقا پیرامون داستان‌های علمی - تخیلی این صفحه را در سایت شهرستان ادب ببینید:
🔗 shahrestanadab.com/Content/ID/9283

همچنین برای مطالعه دیگر میزگردهای بوطیقا سری به صفحه ثابت این برنامه در سایت شهرستان ادب بزنید:
🔗 shahrestanadab.com/بوطیقا

☑️ @ShahrestanAdab

🔻 بهشتِ برزخی
(تازه‌ترین مطلب پروندۀ #رمان_فانتزی اختصاص دارد به یادداشتی از #مسعود_آذرباد. او در این یادداشت به معرفی کتاب #برزخ_زمین نوشتۀ #هاشم_افتخار پرداخته است. این کتاب یکی از قدیمی‌ترین آثاری‌ست که در ژانر علمی‌-تخیلی در ایران نوشته شده است. شما را به خواندن این یادداشت دعوت می‌کنیم.)

▪️ «... ماجرای برزخ زمین، روایت یک دانشمند حوزۀ ژنتیک است. جین هابل مهندس ژنتیک، دختر رئیس ستاد مشترک ارتش آمریکا، مظهر و نماد رؤیای آمریکایی نیز است. جین با موجودی هوشمند روبرو می‌شود که از زایش دو مگس متولدشده است. موجودی که بیشتر پرنده‌ای مینیاتوری است تا حشره‌ای موذی. در همان شب کشف آن موجود عجیب، جین توسط شش نفر مورد حملۀ گروگان‌گیری قرار می‌گیرد، اما بدون اینکه کوچک‌ترین واکنشی نشان دهد، آن شش‌نفر کشته می‌شوند. بعدازاین ماجرا، جین بیشتر و بیشتر با این موجود عجیب آشنا می‌شود و خود مقدمه‌ای می‌شود برای اتفاقات عجیب‌وغریب‌تر.

کتاب برزخ زمین که در سبک علمی تخیلی و جنایی است، چند ویژگی منحصربه‌فرد دارد که پس از گذشت بیست سال، همچنان طراوت خودش را حفظ کرده است. اولین ویژگی مهم این کتاب، آن است که در دورانی که علمی تخیلی نوشتن اصلاً مرسوم نبوده است، این کتاب نوشته‌شده است. گرچه قبل‌ترها کتاب‌های علمی تخیلی دیگری نوشته‌شده بودند، اما به‌جرأت می‌توان گفت برزخ زمین اولین کتابی است که توانسته است علاوه بر فرار از تلۀ اروپامحوری، ازنظر قصه‌گویی نیز حرفی برای گفتن داشته باشد... »

ادامۀ این یادداشت را در سایت شهرستان ادب بخوانید:
🔗 shahrestanadab.com/Content/ID/9877

☑️ @ShahrestanAdab

🔻پربازدیدترین‌های زمستان ۱۳۹۷ سایت شهرستان ادب

▪️اکنون با پایان آخرین فصل از سال ۱۳۹۷ و در تازه‌ترین مطلب پرونده #سالنامه_شهرستان_ادب خوب است نگاهی به پربازدیدترین مطالب این سایت در فصل زمستان بپردازیم.

پربازدیدترین مطالب سایت شهرستان ادب در دی، بهمن و اسفند ۱۳۹۷ (و در سه حوزه «یادداشت‌ها»، «شعرها» و «خبرها») به شرح زیر است :

🔹پرطرفدارترین شعرها :

🔸 پهلو گرفته بود | شعری از #امید_مهدی_نژاد
🔗 shahrestanadab.com/Content/ID/9999

🔸شعرهایی کوتاه برای شهادت #حضرت_زهرا سلام‌الله‌علیها
🔗 shahrestanadab.com/Content/ID/10062

🔸«برف و بوستان» | شعری زمستانی از #پروین_اعتصامی
🔗 shahrestanadab.com/Content/ID/9915

🔸رفتار سرد برف | شعری زمستانی از استاد #محمدکاظم_کاظمی
🔗 shahrestanadab.com/Content/ID/9979

🔸باز باران با ترانه | بازخوانی شعر معروف #گلچین_گیلانی
🔗 shahrestanadab.com/Content/ID/9874

🔸عشق|شعری از استاد #یوسفعلی_میرشکاک
🔗 shahrestanadab.com/Content/ID/9996

🔸خواب دریچه | تنها غزل به‌جامانده از #فروغ_فرخزاد
🔗 shahrestanadab.com/Content/ID/9937

🔸رازِ شب | شعری از استاد #شهریار
🔗 shahrestanadab.com/Content/ID/10001

🔸گل روییده در برف زمستان | شعری از #حمید_درویشی
🔗 shahrestanadab.com/Content/ID/9813

🔸آدم‌برفی | شعری زمستانی از #علی_داودی
🔗 shahrestanadab.com/Content/ID/9986

🔹پربازدیدترین یادداشت‌ها :

🔸ایران، تهران نیست | (یادداشتی از #آزاده_جهان_احمدی)
🔗 shahrestanadab.com/Content/ID/10057

🔸مهلتی تا #وقت_معلوم | (یادداشتی از آزاده جهان احمدی)
🔗 shahrestanadab.com/Content/ID/9927

🔸شعر خانوادۀ شهدا | (یادداشتی از #عصمت_زارعی)
🔗 shahrestanadab.com/Content/ID/9922

🔸«پرسونا» در شعر فروغ | (یادداشتی از #افسانه_غیاثوند)
🔗 shahrestanadab.com/Content/ID/9935

🔸شجاعت برای حرکت از تیپ به شخصیت | (یادداشتی از #محمدقائم_خانی)
🔗 shahrestanadab.com/Content/ID/9925

🔸بهشتِ‌ برزخی | (یادداشتی از #مسعود_آذرباد)
🔗 shahrestanadab.com/Content/ID/9877

🔸پايان خوش پروانه | (یادداشتی از #سیداکبر_میرجعفری)
🔗 shahrestanadab.com/Content/ID/9956

🔸شاهنامه در زندگی معاصر ما - بخش اول | (یادداشتی از #علیرضا_سمیعی)
🔗 shahrestanadab.com/Content/ID/10003

🔸روایتی عفیفانه و صمیمی از عشق | (یادداشتی از #حسنا_محمدزاده)
🔗 shahrestanadab.com/Content/ID/9918

🔸رقص‌های بی‌جشن! | (یادداشتی از #علی_ششتمدی)
🔗 shahrestanadab.com/Content/ID/9965

🔹پربیننده‌ترین خبرها :

🔸بازگشایی پرونده #شعر_فاطمی
🔗 shahrestanadab.com/Content/ID/7782

🔸نتایج نظرسنجی 5 رمان برتر این چهل‌سال
🔗 shahrestanadab.com/Content/ID/10078

🔸نتایج نظرسنجی 5 نویسندۀ برتر این چهل‌سال
🔗 shahrestanadab.com/Content/ID/10088

🔸سخنرانی #آیت_الله_جوادی_آملی درباره #فردوسی و اهمیت حماسه
🔗 shahrestanadab.com/Content/ID/9929

🔸#روح_اندوهگین_یک_شاعر برگزیده جایزه الوند شد
🔗 shahrestanadab.com/Content/ID/9940

🔸نتایج نظرسنجی 5 شاعر برتر این چهل‌سال
🔗 shahrestanadab.com/Content/ID/10080

🔸گزارش تصویری نشست نقد و بررسی #سیاه_مست_سایه_تاک
🔗 shahrestanadab.com/Content/ID/9952

🔸نتایج نظرسنجی 5کتاب شعر برتر این چهل‌سال
🔗 shahrestanadab.com/Content/ID/10081

🔸آغاز ثبت‌نام در دوره‌های آموزشی #زنگ_شعر
🔗 shahrestanadab.com/Content/ID/9977

🔸نوزدهمین میزگرد #بوطیقا: دوگانگی در جهانِ #جلال_آل_احمد
🔗 shahrestanadab.com/Content/ID/9849

#پربازدیدترینها
☑️ @ShahrestanAdab