🚨 پزشکیان و روابط تهران و باکو

✍ #جلال_محمدی، پیشکسوت و تحلیلگر حوزه قفقاز

🔻 برخی از جوانان «قفقازشناس» یا «کارشناس قفقاز»، و کسانی‌که علایق تجاری- سیاسی- فکری خاص با باکو دارند، به شکل‌های مختلف این فکر را تبلیغ می‌کنند که گویا با انتخاب پزشکیان به ریاست‌جمهوری، روابط تهران- باکو توسعه خواهد یافت و دوره‌ای نوین از روابط میان ایران و جمهوری آذربایجان (همسایۀ پاره تن جدا شده با گلستان و ترکمان‌چای) را در پیش خواهیم‌داشت.

🔸 مهم‌ترین استدلال این عزیزان، آذری بودن پزشکیان، ابراز تمایلات قومیت‌گرایانه توسط وی در انتخابات و کوشش تبلیغاتی برخی قوم‌گرایان برای پزشکیان و... است.

البته قطعاً می‌توان گفت که روابط تهران- باکو همانند ۳۰ سال گذشته خواهدبود. چرا؟

۱- آذری و غیرآذری بودن رئیس‌جمهور نمی‌تواند در نگرش دولت باکو نسبت به ایران تغییر ایجاد کند. هم‌چنان که آذری بودن رهبر معظم انقلاب و دیدارهای چندبارۀ حیدر و الهام علی‌اف با ایشان تغییری در مناسبات ایجاد نکرد.

۲- رؤسای جمهور یا دولت‌های گذشتۀ ایران از هاشمی رفسنجانی تا رئیسی عزیز از ابتدای تشکیل دولت آذربایجان در ۱۳۷۰ تا ۱۴۰۳ همواره در پی گسترش روابط با این کشور بوده‌اند اما نتوانسته‌اند، چون که باکو نمی‌خواهد!

۳- ایدئولوژی دولتی باکو، پان‌آذریسم یا آذربایجانچی‌لیق است. فرجام این فکر، تشکیل آذربایجان بزرگ با تجزیۀ آذربایجان ایران است. این ایده در کتاب‌های درسی باکو و در سخنان رئیس‌جمهورشان ترسیم می‌شود.

۴-باکو به دلایل تاریخی (تعلق در گذشته به ایران)، مذهبی (تشیع آذری‌ها) و هراس از تأثیرگذاری آذری‌های ایران، هویت ضددینی خود، محاسبات مادی و همبستگی با قدرت‌های مادی جهان، با ایران مخالف است.

۵- امن‌ترین، کوتاه‌ترین و ایدئولوژیک‌ترین مسیر خط لولۀ باکو- جیهان، مسیر آذربایجان ایران بود. باکو، دورترین و ناامن‌ترین مسیر را برگزید تا مجبور به نزدیکی با ایران و آذری‌هایش نشود!

۶- سفر رفسنجانی، خاتمی، احمدی‌نژاد، روحانی به باکو و دیدارهای رئیسی عزیز با علی‌اف، تأثیری بر روابط طرفین نداشت. خاتمی در ۱۳۸۳ در باکو دربارۀ قراباغ به صراحت به نفع باکو موضع گرفت.

۷- ایران، اخذ روادید برای اهالی جمهوری آذربایجان را لغو کرده و دولت باکو مرزهای زمینی با ایران را بسته است.

۸- روابط مرزنشینان نیز توسط باکو منع شده است.

۹- وقتی رئیس دولتی (ویکی‌لیکس)، گزارش دیدار با سفیر ایران را شخصاً به آمریکایی‌ها می‌دهد، آیا در روابط با تهران تصمیم‌گیر است؟

۱۰- مسلح‌سازی جمهوری آذربایجان، فراتر از موضوع ارمنستان است. مناقشۀ قراباغ تمام شده است.

۱۱- ناتو به تدریج در حال گسترش روابط با آذربایجان و ارمنستان است!


👇
🆔 ☫ @sardabir313 ☫

🚨 باکو و ائتلاف برای ساخت «کریدور حایل» میان ایران و ارمنستان (قفقاز جنوبی)

✍️ #جلال_محمدی، نویسنده و‌ کارشناس قفقاز

🔻 نکاتی در پیوند با «کریدور فرضی حایل میان ارمنستان و ایران»:

۱- جنگ ۲۰۲۰ (۱۳۹۹) و یورش باکو، حرکت مشترک غرب، روسیه، ترکیه و رژیم صهیونیستی حول منافع مشترک در قفقاز جنوبی بود. بدون این هماهنگی، باکو از زمان امضای آتش‌بس میان حیدر علی‌اف و پتروسیان (۱۹۹۴)، وارد جنگ نشد.
باور سیاسی باکو، از زمان ایلچی‌بیگ تاکنون، تعریف جمهوری آذربایجان، ذیل «سیاست جهانی یا سیاست قدرت‌ها»ست.

۲- در جنگ اول قراباغ، هیچ کشوری به اندازۀ ایران به باکو کمک نظامی، آموزشی، غذایی، سیاسی و بشردوستانه نکرد. باکو در حق هیچ کشوری مثل ایران ناسپاسی و قدرناشناسی نکرد. این هم تا حد زیادی ناشی از «سیاست قدرتها»ست نه ارادۀ باکو!

۳- در جنگ اول قراباغ، ایران هزینه‌های بسیاری را متحمل شد. یک قلم آن، سقوط هواپیمای C130 ایران (۲۶ اسفند۱۳۷۲) در عبور از فراز قراباغ با آتش ارامنه بود که ۲۲ شهید برجای گذاشت.

۴- از آغاز جنگ دوم قراباغ، سیاست ضدایرانی باکو آشکارتر شد. با مواضع ضدایرانی الهام علی‌اف در گفتگو با رسانه‌ها، حضور وی در کنار پل خداآفرین، ترانه‌خوانی اردوغان در باکو، واکنش‌های غیرمعقول مقامات باکو به حادثۀ سفارت در تهران، تداوم اظهارات مداخله‌جویانه دربارۀ ایرانیان آذری و... زمینۀ طرح «کریدور زنگزور/ناتو» با تهدید ارمنستان شکست خورده و تلاش برای تحمیل آن به ایران در گردوغبار برخاسته از جنگ فراهم آمد.
بدون آزادی قراباغ، بسترسازی برای تغییر ژئوپلتیک منطقه ضدّ ایران ممکن نبود!

۵- کریدور ادعایی تبعات خطرناک ژئوپلتیک، سرزمینی، امنیتی، اقتصادی، فرهنگی و... بر ایران دارد و بیشتر بر آذربایجان ایران و تبریز. مرز مشترک ایران با ارمنستان در آذربایجان‌شرقی است. باکو، سال‌هاست که مرز زمینی خود با ایران (آذربایجان ایران) را بسته و ارتباطات آذری‌های دو سوی ارس را قطع کرده است!
عدم عبور خط لوله نفتی باکو- جیهان از ایران و ترجیح گرجستان و تفلیس بر آذربایجان ایران و تبریز در استفاده از منافع خط لوله، حاکی از سیاست خاص باکو دربارۀ ایران و آذربایجان بود.

۶- باکو (شناخته شده به‌عنوان دولت در ۱۹۹۱)، کریدور ادعایی را زنگزور، جنوب ارمنستان را زنگزور غربی و از اراضی تاریخی خود می‌داند! رسانه‌های باکو می‌نویسند؛ «کریدور زنگزور به تمام علایق ملی، تاریخی و علایق آیندۀ ما پاسخ‌گوست!.. اگر ارمنستان راضی باشد، کریدور آسان‌تر تحقق می‌یابد وگرنه، باکو قدرت اجرای آن را دارد... کریدور گام‌به گام در حال اجراست»
در تمام نقشه‌های مندرج در رسانه‌های باکو، کریدور ادعایی، طول مرز ارمنستان با ایران را سد می‌کند!

۷- کریدور ادعایی، ذیل نقشۀ جهانی شبکۀ کریدورهای غرب تعریف شده و در درجۀ نخست ناظر بر منافع راهبردی، امنیتی و بلندمدت غرب است.

۸- رئیس دولت باکو گفته بود کریدور ادعایی موجب یکپارچگی جهان ترک خواهد شد! اگر ترکیب جمعیتی، مذهب، فرهنگ، سطح روابط و حتی زبان چندکشوری که وحدت بر محور تُرکیّت ناظر به آن‌هاست، شفاف شود، موهوم بودن جهان ترک روشن می‌شود. یکپارچگی جهان موهوم ترک، پوششی برای هویت غیربومی و چالش‌برانگیز کریدور ادعایی است.

۹- روسیه بر سرِ اوستیا به گرجستان حمله کرد(۲۰۰۸) اما در فروپاشی قراباغ که خود یکی از عوامل اصلی شکل‌گیری آن بود همکاری کرد؟

۱۰ـ مواضع اخیر روس‌ها دربارۀ کریدور ادعایی، «فروش حرف» برای تأمین منافع خود از باکو و آنکارا (هم‌سویی) و ایروان (فشار) است. روسیه هرگز با کریدور ادعایی مخالفت نداشت.

۱۱- سال گذشته، یک دانشجوی دانشگاه تهران در مقالۀ «قصۀ زنگزور» نوشته بود: «تهران... خود به تنهایی باید منافع خود را پیش ببرد. اگر تهران خود با ابتکار خود کنشی نداشته باشد، دیگر بازیگران هیچ‌کدام انگیزه یا توان دادن امتیاز به تهران را ندارد»

۱۲- ایران اگر در تغییرات سیاسی دولتهای پیرامونی رویکرد تأثیرگذاری نداشته باشد، بایستی تبعات مداخلات بی‌رحمانۀ بیگانگان در برخی کشورهای پیرامونی را با ذلت تحمل کند.

۱۳- در جنگ صدام با ایران(۱۳۶۷-۱۳۵۹)، روسیۀ بزرگ (اتحاد شوروی)، با وقوع جنگ نفتکش‌ها، مثل آمریکا برای حمایت از صدام و اسکورت کشتیهای کویت و... وارد خلیج فارس شد.
۱۸ اردیبهشت ۱۳۶۶ آیت‌الله خامنه‌ای گفت: «شوروی نباید منافعش را به خطر بیندازد و در خلیج فارس حضور پیدا کند»
 بعدازظهر آن روز، ایرانی‌ها کشتی شوروی(ایوان کورتیف) را زدند. چند روز بعد کشتی مارشال چخوف هم با انفجار مین دچار شکاف شد! و بعد به قول فتح‌الله محمدی از فرماندهان وقت نیروی دریایی؛ شوروی از خلیج فارس رفت و پشت سرش را هم نگاه نکرد!

۱۴- داشتن قدرت کافی نیست. هنر تفهیم قدرت به دیگران را نیز باید داشت. بسیاری از مشکلات ما در قفقاز جنوبی ناشی از عدم تفهیم قدرت خودمان به دیگران است.

🆔☫ @sardabir313 ☫