Гродзенскі дзяржаўны гісторыка-археалагічны музей
142 subscribers
2.82K photos
48 videos
4 files
112 links
Download Telegram
#АртэФакт

👔 Перад вамі цікавая прылада з мінулага стагоддзя – машынка для заточвання і праўкі лёзаў бяспечных брытваў. Была выраблена ў Люцэрне (Швейцарыя) у 1940-1950-я гг. Пры заточванні замацаванае лязо рухаецца па жолабах уздоўж машынкі і, дзякуючы асаблівасцям канструкцыі, аўтаматычна паварочваецца. Гэта дазваляе эфектыўна апрацаваць лязо з абодвух бакоў.

📌 У свой час прылада належала Мікалаю Сямёнавічу Арэхве, члену КПЗБ, удзельніку грамадзянскай, польска-савецкай, Вялікай Айчыннай войнаў, аўтару прац па гісторыі нацыянальна-вызваленчага руху Заходняй Беларусі, заслужанаму работніку культуры БССР.
#АртэФакт

Сумка жаночая
1930-1940-я гады

Цімінская (Ратару) Ірына Васільеўна (1888-1980), уладальніца гэтай сумачкі, у пачатку XX ст. была артысткай кардэбалету Марыінскага тэатра. Выйшла замуж 1910-х за Юрыя Уладзіміравіча Цімінскага, сына дырэктара народных вучылішч Гродзенскай губерні. У пачатку 1910-х гг. супругі Цімінскія жылі ў Гродне ва ўласным доме, што стаяў на сучаснай вуліцы Дзяржынскага. Пасля рэвалюцыі сям’я Цімінскіх жыла ў Ленінградзе. Ю.У.Цімінскі выкладаў у розных універсітэтах, меў вучонае званне прафесара.
У 1972 годзе, пасля смерці Юрыя Уладзіміравіча, Ірына Васільеўна вярнулася да сваякоў у Гродна. Памерла ва ўзросце 92 гадоў, пахавана ў Гродне на могілках па праспекце Касманаўтаў.
#АртэФакт

🔎 Ігольніца – карыснае прыстасаванне, якое дазваляе бяспечна захоўваць іголкі для шыцця.
📕 Ігольныя наборы маюць рознае афармленне. Звычайна такі набор нагадвае невялікую па памерах кніжку, унутры якой іголкі размяшчаюцца ў спецыяльных чахлах або фіксуюцца ў проразях, адпаведных дыяметру і даўжыні кожнай іголкі.
📌 Прадстаўлены на фотаздымку ігольны набор зроблены ў Германіі ў ХХ ст. На вокладцы змешчаны надпіс на нямецкай мове: "NADELBUCH Grossmutterchen", што перакладаецца як “Бабуліна іголкавая кніга”.
#АртэФакт

У другой палове 1930-х гг. у Гродне працаваў гандлёвы дом “GEPEO”. Менавіта там можна было набыць такія металічныя скрыначкі, у якіх захоўвалася гарбата.

📜 Офіс і крама гандлёвага дома “GEPEO” ў Гродне працавалі па вул. Брыгіцкай, №14 (цяпер вул. Карла Маркса). У 1939 г. гандлёвы дом меў краму і прадстаўніцтва ў Варшаве па вул. Налеўкі, № 38. Прыярытэт аддаваўся імпарту, перш за ўсё каве і гарбаце, былі таксама прадстаўлены хімічныя матэрыялы.
Гандлёвы дом “GEPEO” праіснаваў да пачатку Другой сусветнай вайны.
#АртэФакт

🤔 Амаль усе існуючыя прадметы могуць стаць аб'ектам калекцыяніравання. Калекцыяніраванне запалкавых карабкоў называецца філуменіяй.

🔥 Набор запалак “Les allumettes. Le cinema de L'U.R.S.S. Спички” выраблены масавым тыражом да Міжнароднай выставы ў Бруселі 1958 года. На этыкетках запалкавых карабкоў адлюстраваны кадры з савецкіх кінафільмаў. Набор складаецца з 17 карабкоў з рознымі этыкеткамі.
Аўтар малюнкаў – Краўцоў Ігар Барысавіч (нар. у 1931 г.), савецкі мастак, дызайнер, прамысловы графік, плакатыст.
#АртэФакт

🔥 Лямпа газавая настольная.
Гарэнне плоскае (кнотавая трубка плоскай формы).

👉 Выраблена на Магілёўскім металаапрацоўчым камбінаце ў 1940-1950-я гг.
Прадпрыемства было створана 28 снежня 1945 г., калі Цэнтральны Камітэт Камуністычнай партыі Беларусі і ўрад выдалі адпаведную пастанову. У вытворчую праграму ўвайшлі металавырабы для насельніцтва, прадметы хатняга ўжытку.
У пасляваенныя гады востра бракавала вёдраў, газавых лямпаў, мэблевай фурнітуры, рыдлёвак, дзвярных і аконных завесаў.

📌 30 жніўня 1958 г. на базе Магілёўскага металаапрацоўчага камбіната быў арганізаваны завод "Электродвигатель". На працягу ХХ ст. завод выпускаў электрадвігацелі і электратавары, у прыватнасці, сокавыжымалкі. У ХХІ ст. завод стаў філіялам ААТ "Магілёўліфтмаш" і працуе па сённяшні дзень.
#АртэФакт

💼 Нэсэсэр – шкатулка, чамаданчык з наборам прылад для шыцця, гігіены, касметыкі і пад. Як правіла, у нэсэсэры для кожнага прадмета маецца спецыяльнае аддзяленне, дзякуючы чаму прадметы лёгка знайсці.

🔍 Мужчынскі дарожны нэсэсэр з калекцыі музея (на фотаздымку) быў зроблены ў 1950-1960-я гг. на фабрыцы імя А.Бебеля.
Фабрыка імя А.Бебеля – галантарэйнае прадпрыемства, заснаванае ў 1874 г. швейцарцам Самуілам Бехлі. З 1966 г. - Ленінградскае вытворчае скургалантарэйнае аб'яднанне імя А. Бебеля, якое стала адным з буйнейшых вытворцаў галантарэйнай прадукцыі.

📖 У цяперашні час на прадпрыемстве наладжаны выпуск больш за 500 найменняў галантарэйных вырабаў з натуральных і штучных матэрыялаў.
#АртэФакт

📌 Лато з'явілася ў Італіі ў XVI ст. Гульня адразу ж атрымала велізарную папулярнасць, але праз некаторы час была забаронена венецыянскім Сенатам як азартная.

☀️ У Расійскай імперыі лато з'явілася толькі ў XVIII ст. і адразу выклікала да сябе вялікую цікавасць, але даступна было толькі забяспечаным людзям. Толькі ў XX ст. да гэтай гульні змаглі далучыцца і іншыя групы насельніцтва.
У СССР лато было прызнана сямейнай гульнёй.

🏛 Прадмет трапіў у музей у выніку закупкі ў прыватнай асобы. Належаў жыхарцы г. Гродна, якая пражывала па вул. Леніна.
#АртэФакт

🧥Перад вамі муфта – элемент цёплай вопраткі, унутр якой праз бакавыя адтуліны хаваюць рукі. Упершыню муфты пачалі выкарыстоўвацца ў Італіі ў другой палове XV ст. У пачатку XVI ст. яна стала папулярнай сярод заможных людзей у іншых краінах Еўропы. Іх насілі як жанчыны, так і мужчыны.

⭐️ У XIX ст. муфта ператварылася ў модны аксесуар жаночага адзення, а мужчынскія муфты практычна выйшлі з ужытку. У XX ст. жаночыя муфты, на пэўны час амаль забытыя, вярнуліся ў моду ў Італіі ў 1911–12 гг., а ў Расійскай імперыі – напярэдадні рэвалюцыі.

🏛Дадзены прадмет трапіў у музей падчас гісторыка-пабытовай экспедыцыі ў Гродзенскі раён у 2015 годзе. Гэта муфта магла быць сшыта хатняй швачкай.
Please open Telegram to view this post
VIEW IN TELEGRAM
Please open Telegram to view this post
VIEW IN TELEGRAM
#АртэФакт

🎉 У гэтым годзе ў нашым музеі з вялікім поспехам прайшла выстава “Гродна ў часы Паўночнай вайны”. На ёй сярод іншага былі прадстаўлены рэдкія кнігі XVIII–XX стагоддзяў – самыя першыя біяграфіі яе венцаносных удзельнікаў – Пятра І, Карла XII, Аўгуста ІІ і Станіслава Ляшчынскага, ад рашэнняў якіх залежалі лёсы многіх народаў.

📕 Знаёмства з гэтымі цікавымі выданнямі мы пачнём з кніг, прысвечаных расійскаму імператару Пятру І. Іх больш за ўсё ў нашых фондах.
У 1725–1726 гадах у Амстэрдаме на французскай мове былі выдадзены "Успаміны аб панаванні Пятра Вялікага, імператара Расіі" (Memoires du règne de Pierre-le-Grand, empereur de Russie) у 4 тамах. Гэта была першая сапраўдная біяграфія Пятра I, напісаная, як гаворыцца, “па гарачых слядах”. Аўтарам «Успамінаў» быў нейкі «барон Іван Іванавіч Несцесуранай, маскоўскі дваранін».

⬇️⬇️⬇️
Please open Telegram to view this post
VIEW IN TELEGRAM
#АртэФакт

5 лістапада 2021 года адбылося ўрачыстае адкрыццё першай чаргі рэканструкцыі Старога замка. У цырымоніі прынялі ўдзел намеснік прэм'ер-міністра Рэспублікі Беларусь І.В.Петрышэнка, старшыня Гродзенскага аблвыканкама У.С.Каранік, памочнік Прэзідэнта – інспектар па Гродзенскай вобласці Ю.Х.Караеў, міністр адукацыі І.В.Карпенка і іншыя.

🗝 Генеральны дырэктар ААТ "Гроднажылбуд" А.І.Ушкевіч уручыў дырэктару музея Ю.В.Кітурку сімвалічны ключ ад замка.

🛡 Верхнія зубцы маюць форму, якая нагадвае сілуэт герба "Калюмны" – радавы герб Гедымінавічаў, пазней адзін з дзяржаўных сімвалаў Вялікага княства Літоўскага.
Please open Telegram to view this post
VIEW IN TELEGRAM
Please open Telegram to view this post
VIEW IN TELEGRAM
#АртэФакт

🤔 Мерныя кубкі выкарыстоўваліся ў XIX – першай палове XX ст. на рынках і кірмашах для вымярэння аб'ёмаў вадкасцей на продаж (малака, алею, смятаны і інш.). Кубкі рабіліся мясцовымі рамеснікамі, але праходзілі кантроль у вымяральных палатах, дзе месца сцягі корпуса кубка пазначалі пломбамі з нумарамі мерніка і вымяральнай установы. Дадзены кубак быў зроблены ў Гродне на Сенным рынку і там жа, па ўсёй бачнасці, ужываўся.

🔨 Кубак мае цыліндрычную форму з ручкай-вушкам. Зроблены са скручанага і спаянага металічнага ліста, да якога прымацавана донца і ручка. Аб'ём, пазначаны на кубку, – “1 L”.
Please open Telegram to view this post
VIEW IN TELEGRAM
Please open Telegram to view this post
VIEW IN TELEGRAM
#АртэФакт

⭐️ Электрычная гірлянда – дэкаратыўнае ўпрыгажэнне, якое звычайна складаецца з ланцужка лямпаў напальвання або святлодыёдаў, паслядоўна злучаных жгутом электрычных правадоў. Назва запазычана ў традыцыйнага расліннага ўзору. Першая электрычная навагодняя гірлянда была выраблена ў ЗША ў 1882 г. Эдвардам Джонсанам, паплечнікам Томаса Эдысана. З 1895 г. электрычныя агні сталі няўхільна выцясняць пажаранебяспечныя традыцыйныя свечкі.

Вашай увазе прадстаўлена электрычная гірлянда з паралельным злучэннем, вырабленая ў ГДР на прадпрыемстве IKA EIK (Краніхфельд) у 1956 г. Яна складаецца з 12 свечкападобных лямпачак, якія мацуюцца да ёлкі пры дапамозе заціскаў зялёнага колеру. Гірлянда захоўваецца ў арыгінальнай кардоннай каробцы, на якой змешчаны надпіс на нямецкай мове: Kerzen Garnitur (набор свечак).
Please open Telegram to view this post
VIEW IN TELEGRAM
Please open Telegram to view this post
VIEW IN TELEGRAM
#АртэФакт

🃏 Перад вамі французская калода ў складзе 32 карт, вырабленая ў Гродне на фабрыцы Лапіных у 1930-я гг. На пачку змешчана манаграма ўладальніка фабрыкі "AL" (Аляксандр Лапін). Карты невялікія па памеры – 9 х 6 см. Знешняе аблічча фігур, намаляваных на картах наміналам ад валета да караля, адсылае да розных гістарычных перыядаў у гісторыі ВКЛ. Прысутнічаюць элементы касцюмаў, не ўласцівыя заходнееўрапейскай модзе. Так, на каралі бубнаў можна ўбачыць венгерскі каўпак, вядомы як "кучма".