#АртэФакт

🔬Мікраскоп – гэта аптычны апарат, пры дапамозе якога можна разглядзець дробныя дэталі будовы прадмета, памеры якіх ляжаць далёка за межамі магчымасцяў вока. Першыя мікраскопы з’явіліся ў Нідэрландах у ХVI ст. і ўпершыню поспех мелі вы ўжыванні Р.Гука і А.Левенгука ў ХVIІ ст.

🔎 Перад вамі стары мікраскоп, выраблены аўстра-венгерскай фірмай “Reichert” больш за сто гадоў таму, з фондаў нашага музея. У ХХ стагоддзі мікраскопы гэтай кампаніі атрымалі вялікае распаўсюджванне за кошт універсальнасці і эфектыўнасці.
Дадзены аптычны прыбор мае рэвальвер, разлічаны на два аб’ектывы і здымны акуляр, тубус рэгулюецца па вышыні. Прыбор захоўваецца ў арыгінальнай драўлянай скрыні з працоўным запорным механізмам. Акрамя таго, маюцца дзве асобныя дэталі, якія можна ўстанавіць на прыбор: акуляр і аб’ектыў.

#АртэФакт

🃏🤔 Цяпер карты Лапіных з'яўляюцца папулярным сувенірам. А ці ведаеце вы іх гісторыю?

♣️ Прадстаўленыя карты надрукаваны ў 1930-я гады ў г. Гродна. На карце «туз» змешчаны лагатып фабрыкі Лапіных і пячатка падатковага чыноўніка.

♥️ Першую ўласную тыпалітаграфію прадстаўнікі сям'і Лапіных заснавалі ў 1879 годзе. У 1881 годзе яна функцыянавала ў будынку на вуглу сучасных вуліц Савецкай і Дамініканскай. У 1914 годзе двое сыноў Саламона Лапіна Аляксандр і Абрам выкупілі для свайго прадпрыемства іншы будынак на вуліцы Аляксандраўскай, 46.

♠️ Перад Першай сусветнай вайной на прадпрыемстве друкавалі, галоўным чынам, этыкеткі для гродзенскіх цыгарэт, каляровыя рэкламныя аб’явы.

♦️ З 1923 года на фабрыцы пачалі вырабляць карты, што дазволіла братам Лапіным перайменаваць сваю тыпалітаграфію ў “Першую краёвую фабрыку ігральных карт”.

#АртэФакт

💎 Шкляныя шуфляды выраблены ў 1930-я гады акцыянерным таварыствам Ю.Столе "Нёман".
Шуфляды ўстаўляліся ў палічкі невялікай драўлянай шафы ад кухоннага гарнітура. Яны выкарыстоўваліся для захавання круп, прыпраў і іншых сыпучых рэчываў. У шафе было прадугледжана 6 малых і 6 вялікіх шуфлядаў. Каштаваў такі гарнітур у тыя часы каля 1400 – 1600 грошаў.

🤔Цікава ведаць, што…
Акцыянернае таварыства Ю.Столе "Нёман" заснавана ў 1908 г. майстрам роспісу па шкле Ю.Столе на аснове ўжо існаваўшых ва ўрочышчы Устронь (з 1875 г.), урочышчы Маладзіна, урочышчы Бярозаўка (асноўная вытворчасць) і маёнтку Ганцавічы. У 1910-1939 гг. – буйнейшае прадпрыемства шкляной вытворчасці ў Беларусі. З 1944 г. адноўлены выпуск прадукцыі па даваенных узорах, які працягваўся да сярэдзіны 1950-х гадоў. У 1960-я гады мастакі завода праектуюць новы асартымент прадукцыі: як прадметы масавага ўжытку, так і ўнікальныя творы дэкаратыўна-прыкладнога мастацтва.

#АртэФакт

👔 Перад вамі цікавая прылада з мінулага стагоддзя – машынка для заточвання і праўкі лёзаў бяспечных брытваў. Была выраблена ў Люцэрне (Швейцарыя) у 1940-1950-я гг. Пры заточванні замацаванае лязо рухаецца па жолабах уздоўж машынкі і, дзякуючы асаблівасцям канструкцыі, аўтаматычна паварочваецца. Гэта дазваляе эфектыўна апрацаваць лязо з абодвух бакоў.

📌 У свой час прылада належала Мікалаю Сямёнавічу Арэхве, члену КПЗБ, удзельніку грамадзянскай, польска-савецкай, Вялікай Айчыннай войнаў, аўтару прац па гісторыі нацыянальна-вызваленчага руху Заходняй Беларусі, заслужанаму работніку культуры БССР.

#АртэФакт

Сумка жаночая
1930-1940-я гады

Цімінская (Ратару) Ірына Васільеўна (1888-1980), уладальніца гэтай сумачкі, у пачатку XX ст. была артысткай кардэбалету Марыінскага тэатра. Выйшла замуж 1910-х за Юрыя Уладзіміравіча Цімінскага, сына дырэктара народных вучылішч Гродзенскай губерні. У пачатку 1910-х гг. супругі Цімінскія жылі ў Гродне ва ўласным доме, што стаяў на сучаснай вуліцы Дзяржынскага. Пасля рэвалюцыі сям’я Цімінскіх жыла ў Ленінградзе. Ю.У.Цімінскі выкладаў у розных універсітэтах, меў вучонае званне прафесара.
У 1972 годзе, пасля смерці Юрыя Уладзіміравіча, Ірына Васільеўна вярнулася да сваякоў у Гродна. Памерла ва ўзросце 92 гадоў, пахавана ў Гродне на могілках па праспекце Касманаўтаў.

#АртэФакт

🔎 Ігольніца – карыснае прыстасаванне, якое дазваляе бяспечна захоўваць іголкі для шыцця.
📕 Ігольныя наборы маюць рознае афармленне. Звычайна такі набор нагадвае невялікую па памерах кніжку, унутры якой іголкі размяшчаюцца ў спецыяльных чахлах або фіксуюцца ў проразях, адпаведных дыяметру і даўжыні кожнай іголкі.
📌 Прадстаўлены на фотаздымку ігольны набор зроблены ў Германіі ў ХХ ст. На вокладцы змешчаны надпіс на нямецкай мове: "NADELBUCH Grossmutterchen", што перакладаецца як “Бабуліна іголкавая кніга”.

#АртэФакт

✨ У другой палове 1930-х гг. у Гродне працаваў гандлёвы дом “GEPEO”. Менавіта там можна было набыць такія металічныя скрыначкі, у якіх захоўвалася гарбата.

📜 Офіс і крама гандлёвага дома “GEPEO” ў Гродне працавалі па вул. Брыгіцкай, №14 (цяпер вул. Карла Маркса). У 1939 г. гандлёвы дом меў краму і прадстаўніцтва ў Варшаве па вул. Налеўкі, № 38. Прыярытэт аддаваўся імпарту, перш за ўсё каве і гарбаце, былі таксама прадстаўлены хімічныя матэрыялы.
Гандлёвы дом “GEPEO” праіснаваў да пачатку Другой сусветнай вайны.

#АртэФакт

🤔 Амаль усе існуючыя прадметы могуць стаць аб'ектам калекцыяніравання. Калекцыяніраванне запалкавых карабкоў называецца філуменіяй.

🔥 Набор запалак “Les allumettes. Le cinema de L'U.R.S.S. Спички” выраблены масавым тыражом да Міжнароднай выставы ў Бруселі 1958 года. На этыкетках запалкавых карабкоў адлюстраваны кадры з савецкіх кінафільмаў. Набор складаецца з 17 карабкоў з рознымі этыкеткамі.
Аўтар малюнкаў – Краўцоў Ігар Барысавіч (нар. у 1931 г.), савецкі мастак, дызайнер, прамысловы графік, плакатыст.

#АртэФакт

🔥 Лямпа газавая настольная.
Гарэнне плоскае (кнотавая трубка плоскай формы).

👉 Выраблена на Магілёўскім металаапрацоўчым камбінаце ў 1940-1950-я гг.
Прадпрыемства было створана 28 снежня 1945 г., калі Цэнтральны Камітэт Камуністычнай партыі Беларусі і ўрад выдалі адпаведную пастанову. У вытворчую праграму ўвайшлі металавырабы для насельніцтва, прадметы хатняга ўжытку.
У пасляваенныя гады востра бракавала вёдраў, газавых лямпаў, мэблевай фурнітуры, рыдлёвак, дзвярных і аконных завесаў.

📌 30 жніўня 1958 г. на базе Магілёўскага металаапрацоўчага камбіната быў арганізаваны завод "Электродвигатель". На працягу ХХ ст. завод выпускаў электрадвігацелі і электратавары, у прыватнасці, сокавыжымалкі. У ХХІ ст. завод стаў філіялам ААТ "Магілёўліфтмаш" і працуе па сённяшні дзень.

#АртэФакт

💼 Нэсэсэр – шкатулка, чамаданчык з наборам прылад для шыцця, гігіены, касметыкі і пад. Як правіла, у нэсэсэры для кожнага прадмета маецца спецыяльнае аддзяленне, дзякуючы чаму прадметы лёгка знайсці.

🔍 Мужчынскі дарожны нэсэсэр з калекцыі музея (на фотаздымку) быў зроблены ў 1950-1960-я гг. на фабрыцы імя А.Бебеля.
Фабрыка імя А.Бебеля – галантарэйнае прадпрыемства, заснаванае ў 1874 г. швейцарцам Самуілам Бехлі. З 1966 г. - Ленінградскае вытворчае скургалантарэйнае аб'яднанне імя А. Бебеля, якое стала адным з буйнейшых вытворцаў галантарэйнай прадукцыі.

📖 У цяперашні час на прадпрыемстве наладжаны выпуск больш за 500 найменняў галантарэйных вырабаў з натуральных і штучных матэрыялаў.

#АртэФакт

📌 Лато з'явілася ў Італіі ў XVI ст. Гульня адразу ж атрымала велізарную папулярнасць, але праз некаторы час была забаронена венецыянскім Сенатам як азартная.

☀️ У Расійскай імперыі лато з'явілася толькі ў XVIII ст. і адразу выклікала да сябе вялікую цікавасць, але даступна было толькі забяспечаным людзям. Толькі ў XX ст. да гэтай гульні змаглі далучыцца і іншыя групы насельніцтва.
У СССР лато было прызнана сямейнай гульнёй.

🏛 Прадмет трапіў у музей у выніку закупкі ў прыватнай асобы. Належаў жыхарцы г. Гродна, якая пражывала па вул. Леніна.

#АртэФакт

🃏 Перад вамі французская калода ў складзе 32 карт, вырабленая ў Гродне на фабрыцы Лапіных у 1930-я гг. На пачку змешчана манаграма ўладальніка фабрыкі "AL" (Аляксандр Лапін). Карты невялікія па памеры – 9 х 6 см. Знешняе аблічча фігур, намаляваных на картах наміналам ад валета да караля, адсылае да розных гістарычных перыядаў у гісторыі ВКЛ. Прысутнічаюць элементы касцюмаў, не ўласцівыя заходнееўрапейскай модзе. Так, на каралі бубнаў можна ўбачыць венгерскі каўпак, вядомы як "кучма".