درس رسانه (فردارسانه)
1.28K subscribers
171 photos
14 videos
60 files
348 links
کانال درس رسانه زیرمجموعه پایگاه خبری-اختصاصی فردارسانه (دارای مجوز از وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی) است.
www.fardaresaneh.ir

پست اول https://t.iss.one/medialesson/5

ارتباط با ادمین: t.iss.one/medialesson1

@medialesson2020 گروه درس رسانه
Download Telegram
#منبع_خبر_در_شبکه_اجتماعی

اگر منبع خبر در یک شبکه اجتماعی ادعا می کند در یک شرکت، موسسه یا اداره دولتی مقامی دارد، با آن مرکز تماس بگیرید تا هویت آن کاربر را تایید کنید. دقیقا همان کاری را کنید که وقتی منبعی ناشناس به شما زنگ می زند و خود را مقامی رسمی معرفی می کند.


▪️دستورالعمل آسوشیتدپرس درباره استفاده خبرنگاران از شبکه های اجتماعی


🆔 @medialesson
🔷 راه های تشخیص خبر سالم از خبر ناسالم

1. شناخت سوابق و عملکرد منبع خبر:

با استفاده از "سوابق منبع خبری" به شناسایی #منبع_خبر مورد نظر خود اقدام کنید.

2. تعدد منبع خبر:

وقتی یک خبر از چند منبع خبری معتبر و یا غیرمعتبر به طور کلی نقل می شود، به احتمال زیاد این خبر صحت دارد.

3. مقایسه منابع خبر:

در زمانی که دو یا چند منبع خبری یک رویداد را نقل کرده اند، برای سنجش صحت خبر می توانید محتوای خبر را به روایت منابع متعدد خبر از چند جهت با هم مقایسه کنید.



🆔 @medialesson
🟢 نقطه‌چین بگذارید و به خبر باز گردید


(این مقاله، دوم اردیبهشت امسال به قلم وحید اقدسی و با همین تیتر در ایرنا کار شد، اما بازخوانی آن به دلایل ماهیت آموزشی، پس از یک ماه نیز ارزش مطالعه دارد)
--------------------------

🟣 چند روز پیش خبری منتشر شد مبنی بر این‌که دو روزنامه مطرح #نیویورک_تایمز و #واشنگتن_پست خبرنگاران خود را به کنفرانس‌های خبری روزانه دونالد ترامپ در خصوص ویروس کرونا نمی‌فرستند و همچنین چند شبکه تلویزیونی هم قید پخش کامل این کنفرانس‌ها را زده‌اند.

البته مواجهه ترامپ با رسانه‌ها از همان ابتدای ریاست‌جمهوری و حتی پیش‌تر از آن و در دوران تبلیغات انتخاباتی، با چالش‌های زیادی همراه بوده است. تصمیم اخیر این رسانه‌ها را نیز نمی‌توان بدون توجه به آن سابقه و موارد قبلی تحلیل کرد. اما می‌توان از منظر حرفه‌ای چند آموزه و توصیه مهم را یادآور شد؛ به‌ویژه که جامعه #روزنامه‌نگاری ما نیز از نظر درگیری و شیوع ویروس کرونا شرایط مشابهی را تجربه می‌کند.

به خبر بازگردید

در متون کلاسیک روزنامه‌نگاری خبر یک «گزارش عینی از رویدادهای واقعی دارای ارزش خبری» است. اگر بپذیریم که «عینیت محض و بی‌طرفی» روایت‌های خبری سخت به چالش کشیده است، اما در خصوص #ارزش‌های_خبری هنوز یک توافق نسبی وجود دارد. از طرفی دیگر، خبر برای مردم است. مردم همان مخاطبان رسانه‌ها هستند که باید خبر تاثیری بر زندگی و احوال‌شان داشته باشد. حال چه در کوتاه‌مدت و چه در بلندمدت.

حالا منتقدان ترامپ استدلال کرده‌اند که او این کنفرانس‌ها را به یک «شوی تلویزیونی» تبدیل کرده است. در حقیقت آنها این نکته مهم را به روزنامه‌نگاران یادآور می‌شوند که «ارزش شهرت» به‌تنهایی نمی‌تواند مجوزی برای انتشار خبر باشد. مسئولان به‌واسطه جایگاه و موقعیتی که دارند، همواره به‌عنوان منابع اصلی خبری محسوب می‌شوند و محل رجوع خبرنگارانند. با این حال خبر باید بتواند به سئوال‌ها و ابهام‌های مخاطب پاسخ گوید. اما در موارد بسیاری مقام‌های دولتی از فرصتی که رسانه برایشان فراهم کرده برای سخنرانی و اظهارنظر استفاده می‌کنند. این اظهارنظرها البته در مواردی با توجه به موضوع و جایگاه مسئول و تاثیری که دیدگاهش بر روند امور جاری می‌گذارد، می‌تواند خبر تلقی شود اما در اغلب اوقات این قبیل اظهارنظرها کلی، ‌تکراری و خالی از هرگونه فکت هستند. در واقع می‌توان مدعی شد که خواندن یا نخواندن چنین خبرهایی نفع و فایده‌ای برای مخاطب ندارد. متاسفانه یکی از مهم‌ترین عارضه‌های خبری فضای رسانه‌ای داخلی نیز حجم بالای چنین خبرهایی است؛ فلان مسئول و وکیل و وزیری که به جای ارائه اطلاعات جدید، به بیان چندباره مواضع و دیدگاه‌های شخصی خود می‌پردازد. در چنین شرایطی اگر خبرنگار نقش خود را به یک دستگاه ضبط تقلیل دهد،‌ خروجی نهایی کار او جز مشتی وی افزود و وی خاطرنشان کرد و...چیز دیگری نخواهد بود. خبرهایی بی‌ارزش و تکراری.

#رویترز برای پیشگیری از چنین آسیبی در خبر، ‌به خبرنگاران خود توصیه می‌کند که در هنگام تنظیم اخبار مسئولان هرجا احساس کردند صحبت‌ها و مواضع گوینده ربطی به خبر ندارد و بیشتر از همان جنس کلی‌گویی است، در میان #نقل‌قول‌ها نقطه‌چین بگذارند تا از این طریق به مخاطب خود بگویند بخشی از صحبت‌های #منبع_خبر در اینجا حذف شده است. در مقابل، رویترز همواره بر استفاده از «نقل‌قول‌های طلایی» اصرار می‌ورزد چرا که این نقل‌قول‌ها، حاوی اطلاعات مفیدند، پرده از احساسات گوینده برمی‌دارند و به خبر جان می‌بخشند. رویترز از خبرنگار خود می‌خواهد برای با بی‌رحمی تمام روی گفته‌های بدون خاصیت خط بکشد و برای وقت و حوصله مخاطب ارزش قائل باشد.

🔷 در کشور ما متاسفانه مسئولان به اشتباه عادت کرده‌اند که هر آن‌چه می‌گویند تام و کمال در خبر گنجانده شود و بارها خبرنگاران را به علت حذف بخشی از صحبت‌های‌شان سرزنش کرده‌اند.

به متخصصان رجوع کنید

منتقدان کنفرانس‌های ترامپ همچنین با مقایسه کنفرانس‌های خبری کاخ سفید و برخی کشورهای دیگر همچون فرانسه،‌ یونان، آلمان و... خواستار حضور و نظر بیشتر متخصصان هستند. اصولا در چنین موضوعاتی که جنبه تخصصی اهمیت بیشتری می‌یابد بهتر است روزنامه‌نگاران بیشتر صدای متخصصان و پزشکان را منعکس کنند. وقتی افکارعمومی ملتهب است و موضوع با سلامت عموم سروکار دارد، هرگونه اظهارنظر یا اخبار متناقض می‌تواند امنیت روانی مخاطب را به خطر اندازد و ابعاد بحران را فراگیرتر کند. در عین‌حال در شرایطی این‌چنین که پای سلامت مردم در میان است و جامعه کوچک‌ترین اقدام‌ها و واکنش‌ها را با دقت دنبال می‌کند، بسیاری تمیال پیدا می‌کنند در نقش قهرمان ظاهر شوند تا از این رهگذر وجهه خود و سازمان متبوع خود را در نزد افکارعمومی بازسازی کنند و اعتباری برای خود فراهم سازند؛

ادامه 👇
⬅️ استناد

🔵 هر نکته ای که در یک خبر جزء اطلاعات عمومی یا بدیهی نباشد، باید به چیزی استناد شود. مگر در حالتی که خبرنگار خود شاهد رویداد باشد.

🔵 پس اگر اطلاعاتی از کسی یا جایی گرفته شده است باید (خبرنگار) به خواننده بگوید که اطلاعات یا دیدگاه های مذکور در خبر از کجا آمده‌اند.

🔵 این‌ که به مخاطب امکان دهیم منبع مطالب را بداند، اعتماد او را به مطلب جلب کرده ایم.

🔵 این کار همچنین به مخاطب امکان می‌دهد که خود بر اساس عقیده‌اش به قابل‌اعتماد بودن #منبع_خبر در مورد میزان قابل‌اعتماد بودن اطلاعات داوری کند.

🔴 مثال:

"پزشکان اعلام کردند که حدود ۳۰۰۰ دستگاه بیهوشی، که تقریباً یک‌سوم آن‌ها در بیمارستان‌های خدمات درمانی ملی به کار گرفته شده‌اند، بر خلاف استانداردهای اروپا فاقد دستگاهی هستند که بتوانند جان بیماران را در صورت بروز حادثه نجات دهند." (دیلی‌تلگراف، ۱۴ سپتامبر ۲۰۰۱)

🔵 هنگامی‌ که می‌خوانیم پزشکان منبع خبر هستند، احتمالاً ادعا را جدی می‌گیریم. اگر این ادعا توسط سیاستمداران مخالف مطرح شده بود، چه فکر می‌کردیم؟ در ادامه مطالب از اسامی پزشکان مطلع می‌شویم و می‌فهمیم که آن‌ها نگرانی‌های خود را در "بریتیش مدیکال ژورنال" منتشر کرده‌اند.


📚 #روزنامه‌نگاری_در_عمل
#چگونه_خبر_بنویسیم


🆔 @medialesson
🔻اعتبار دادن به خبر

پیام‌هایی که از یک منبع مسئول و معتبر ارسال می‌شود معمولاً از تأثیر بیشتری برخوردار است، همچنین منابعی که برای دریافت‌کننده دارای جذابیت است و یا به او نزدیک می‌باشد با تأثیر بیشتری همراه است.


#منبع_خبر


🖋 دکتر هرمز مهرداد
استاد علوم ارتباطات اجتماعی


🆔 @medialesson
#خبر بدون منبع، نثر یا نظر است (گاهی اوقات هر دو) و به عنوان خبر در نظر گرفته نمی شود.

خبرهایی که تنها یک #منبع دارند، هر چقدر هم که مهم باشند، همیشه ضعیف و یک طرفه به نظر می رسند.

استفاده از دو تا چهار منبع استاندارد است. با این حال، نوشتن خبر، رقابت در تعداد منابع شما نیست.

نقل قول از بیش از چهار منبع مختلف در یک خبر باعث شلوغی و گیج شدن می شود.

نکته کلیدی، یافتن منابعی است که مرتبط با خبر هستند یا کسانی که در موضوع مورد نظر مرجع هستند.

رویدادهایی مانند آتش سوزی معمولاً روشن و قابل فهم هستند. یک شاهد عادی می تواند شهادت قابل قبولی ارائه دهد. شخصی که مالک ساختمان سوخته است یا یکی از مسئولان آتش نشانی را هم باید برای اظهار نظر پیدا کنید. وقتی ماهیت یک داستان نظرات متعددی را می طلبد، یافتن منابعی که این موضع گیری های متفاوت را منعکس می کنند، مهم است.


🆔 @medialesson
🔘 #خبرنویسی به طور سنتی اظهارنظر نمی‌کند مگر اینکه به منبعی نسبت داده شود.
البته، لازم نیست در مورد این که بگوییم "خاویار ایران" عالی است خیلی دقیق باشیم، اما باید نظراتی را که مردم ممکن است با آن مخالفت کنند، به #منبع_خبر نسبت داد.
حقایق و چیزهایی که کسی درباره آنها می‌پرسد: "چه کسی می‌گويد؟"، اگر عموماً شناخته‌شده و پذیرفته‌نشده باشند نیز باید به منبع نسبت داده شوند.


🆔 @medialesson
🔻 #نقل_قول

🔸 در صورت امکان، از کلمات دقیق گوینده به عنوان حرفی که گفته شده است، استفاده کنید. از ویرایش دستور زبان در نقل قول خودداری کنید.

🔸 اگر نقل قول #منبع_خبر به گونه‌ای است که درک آن را برای خواننده دشوار می‌کند، ویرایش‌های خود را انجام دهید.

🔸 اگر برای روشن شدن متن لازم است یک کلمه را با کلمه دیگری جایگزین کنید، جایگزین های خود را در پرانتز قرار دهید تا نشان دهید که این کلمات از شما هستند، نه گوینده.


🆔 @medialesson
⭕️ #منبع_خبر

🔹 برای هر گونه اطلاعات جدیدی که قبلاً گزارش نشده است، #منبع خود را ذکر کنید.

🔹 اگر منبع شما می‌خواهد ناشناس بماند، همچنان باید اطلاعات آن را به یک منبع ناشناس نسبت دهید.


🆔 @medialesson
تخصیص یا نسبت (attribution) به این معنا است که چه کسی چیزی را گفته است.

ذکر #منبع در همه رسانه‌ها از جمله #رادیو و #تلویزیون ضروری است.

#روزنامه‌نگاران این کار را انجام می‌دهند تا خوانندگان یا شنوندگان بدانند چه کسی صحبت می‌کند یا اطلاعات موجود در داستان از کجا آمده است.

می‌توانید از نسبت دادن هم برای اطلاعات گفتاری و هم برای اطلاعات نوشتاری استفاده کنید، به طوری که اطلاعات جمع‌آوری‌شده از #مصاحبه‌ها، سخنرانی‌ها، #گزارش‌ها، #کتاب‌ها، #فیلم‌ها یا حتی #روزنامه‌ها، ایستگاه‌های رادیویی یا تلویزیونی را نسبت دهید.

#تخصیص
#نسبت


🆔 @medialesson
🔸 بایدها و نبایدهای نوشتن در روزنامه‌نگاری

🔻#مغرض نباشید. هرگز نظر خود را در یک خبر یا مقاله معمولی درج نکنید.

🔻#توصیفی باشید.

🔻#یک‌طرفه قضاوت نکنید.

🔻مقاله را بر اساس #تحقیق بنویسید.

🔻از چندین #منبع استفاده کنید.

🔻بدون حدس و گمان به #حقایق بچسبید.

🔻#واضح و #کوتاه بنویسید.

🔻خودتان تحقیق کنید و یک #زاویه برای نوشتن مقاله‌تان انتخاب کنید.


🆔 @medialesson
🔸دکتر #یونس_شکرخواه، پدر روزنامه‌نگاری برخط (آنلاین) ایران در پاسخ به سوال خبرنگار فردا‌رسانه، مهمترین ایراد خبرنگاران ایرانی را انتخاب سوژه خبری، انتخاب سبک نگارش خبر، کم‌دقتی، جانبداری در خبرنویسی و استفاده از یک منبع به جای چند منبع می‌داند.

نویسنده کتاب «خبر» معتقد است: «اگر گزینش دقیق، به موقع و صحیحی از #سوژه صورت نگیرد، جذابیت آن رویداد حفظ نمی‌شود و این تصمیم باید قبل از نوشتن خبر گرفته شود. علی‌القاعده بعضی وقت‌ها خبرنگاران رویدادی را انتخاب می‌کنند که فاقد ارزش‌های خبری برای مخاطبان است و موجب کاهش غِنا و قدرت القای خبر به مخاطب می‌شود.»

از نظر شکرخواه خطای خبرنگار ممکن است در انتخاب سبک نگارش خبر باشد که باز هم به قبل از ارائه خبر مربوط می‌شود. این استاد بازنشسته دانشگاه تهران می‌گوید: «مثلا نمی‌توانیم رویدادی را که طلب می‌کند به سبک #تاریخی نگاشته شود با سبک #هرم_وارونه انتقال دهیم و آنچه ما را ناچار می‌کند که واقعه‌ای را به سبک ساده بنویسیم به سبک تاریخی ارایه کنیم حال با لید خبری یا بدون لید.»

عضو هیئت علمی دانشکده مطالعات جهان در دانشگاه تهران، سومین دسته از ایراد ممکن به خبرنگاران کشور در خبرنویسی را کم‌دقتی، جانبداری در خبرنویسی، استفاده از یک #منبع به جای چند منبع در یافتن صحت یک رویداد عنوان می‌کند و می‌گوید که اِشکال استفاده از یک منبع موثق برای راستی‌آزمایی خبر، توان نگارش خبرنگار را در روایت جامع‌تر آن واقعه محدود می‌کند.

آخرین اشکال که غالبا از نگاه خبرنگاران مغفول می‌ماند، رعایت بک گراند (‏Background‏) یا پس‌زمینه‌ها است.‌‎ ‎یونس ‏شکرخواه به خبرنگاران توصیه می‌کند در نگارش خبر اگر نام جدید، مفهوم جدید یا مکان جدید ذکر می‌شود، شایسته است ‏توضیح مختصری درمورد آن مفاهیم به مخاطب ارایه کنیم تا هضم خبر برای #مخاطب آسان شود که به آن سابقه نیز اطلاق ‏می‌شود.


🆔 @medialesson
🔸 معمولا برای اینکه اطلاعات به عنوان یک واقعیت پذیرفته شود، روزنامه‌نگار به تایید دو #منبع مستقل نیاز دارد.

🔻اولین منبع ما ممکن است انتشار یک سند باشد. ممکن است شخصی باشد که در یک حادثه دخیل بوده یا شاهد آن حادثه باشد.

🔻این می‌تواند انتشار اطلاعات از طریق یک خبر باشد، یا چیزی باشد که در #روزنامه خوانده‌ایم، در #رادیو شنیده‌ایم، در #تلویزیون دیده‌ایم یا در #شبکه‌های_اجتماعی دریافت کرده ایم.

🔻انواع مختلفی از منابع خبری وجود دارد. اما اگر فقط یک مورد منبع داشته باشیم، واقعاً یک خبر معتبر و قابل اعتماد نداریم.


🆔 @medialesson
🔸بیشتر گزارش‌ها به #منبع دوم و مستقل نیاز دارند.

🔻چالش همه #روزنامه‌نگاران برای ساختن یک #گزارش_خبری، یافتن منبع دوم است.

🔻برای بخش‌های پیچیده‌تر و عمیق تر گزارش خبری، اغلب به منبع خبری سوم و چهارم نیاز داریم که هر کدام بینش عمیق تری در مورد موضوع پوشش داده شده ارائه می‌دهند.


🆔 @medialesson
🔸از چندین منبع برای #گزارش_خبری خود استفاده کنید، این برای سوابق و افراد صدق می‌کند.

🔻یک گزارش خبری خوب باید حداقل دو #منبع اصلی داشته باشد که مایل به ثبت باشند.

🔻همیشه از یک منبع، همراه با نام، عنوان و موقعیت آن (که باید تا حدی با گزارش مرتبط باشد) استفاده کنید، زیرا این کار به اعتبار گزارش می‌افزاید.

🔻کاری که برخی روزنامه‌نگاران می‌کنند یعنی برای نام بردن از منبع از عبارت «یک منبع نزدیک به پرونده ادعا کرد ...» خسته‌کننده شده است. این روزنامه‌نگاریِ تنبلی است و طبیعتاً خوانندگان درباره هویت این منبع مرموز تعجب خواهند کرد.


🆔 @medialesson