«МАЯК» - курс на качество
522 subscribers
9.82K photos
501 videos
5 files
479 links
Официальный Телеграм-канал ГУО "Центр дополнительного образования детей и молодёжи "Маяк" г.Минска

• Свежие новости центра;
• Афиши мероприятий;
• Информация для родителей.

Предложить новость для канала можно в нашем чат-боте: @CdoMayaknews_bot
Download Telegram
ПРЫЙШЛІ ГРАМНІЦЫ — СКІДАЙ РУКАВІЦЫ

Грамніцы (Стрэчанне) у беларускім народным календары — свята ачышчэння з дапамогай агню🔥, дзень сустрэчы зімы❄️ з летам☀️.

Назва свята паходзіць ад імя Грамоўніка, якому прыпісвалася ўтварэнне веснавых навальніц⚡️ і дажджоў.

Адметнасць свята — асаблівы чын асвячэння свечак🕯. Грамніцы выраблялі самастойна і асвятлялі ў храме. Дома праводзілі абрад агністага крыжавання🔥:

👨🏻‍🦰Гаспадар дому абпальваў крыжападобна валасы сабе, жонцы і іншым родзічам. Пасля сям'я гуртам ішла ў хлеў, дзе агністыя крыжы выпальваліся на поўсці кожнай жывёліны🐄. Затым гаспадар дакранаўся палаючым кнотам да сцен, вушакоў, дзвярэй, вулляў. Пад канец сямейнай абрадавай дзеі свечку тушылі, прыносілі ў хату і хавалі за бажніцу, каб ніхто не бачыў👀 і свечка не страціла сваёй гаючай моцы.

На працягу года свечкі выкарыстоўвалі на засеўках, пры грымотах, хваробе.

💯Якая б ні здаралася падзея —радасная ці сумная —з верай у дапамогу запальвалася грамнічная свечка.🕯

#центрМаяк
#беларускі_каляндар
🌅 СВЕТ - САВЕТ МАЯКА🗼 --рубрыка для тых, хто шануе традыцыі і прыўносіць іх каларыт у сучаснасць.

Сустракаем Масленицу -- старажытнае свята славянскіх народаў, звязанае з культам прыроды. Для святкавання вызначаны восьмы тыдзень перад Вялікаднем, калі ўсе чакалі цёплай пары і сваімі дзеяннямі нібыта “выганялі” зіму.

🥞Галоўная ежа на Масленіцу – масла, сыр, і бліны – сімвал сонца.☀️
🖇Лічылася, што ўжыванне такой стравы паспрыяе набліжэнню вясны.🌱

Свята паўсюдна чакалі з вялікай нецярплівасцю.
🖇Гаспадарчы і земляробчы сезон яшчэ не пачаўся і таму ўсе з задавальненнем гулялі.

💯Гэты тыдзень быў напоўнены святочнымі абрадавымі дзеяннямі, частаваннем, гульнямі і забавамі.⤵️

#советмаяка
#беларускі_каляндар
☀️ПРЫЛЯЛЕЛА ЛАСТАВІЦА - ПРЫНЕСЛА НАМ МАСЛЕНІЦУ.

На працягу тыдня моладзь ладзіла гульні, каталася з горак, ездзіла на конях. Людзі сярэдняга ўзросту віншавалі тых, хто ажаніўся ў гэтым годзе, дзеці ўшаноўвалі і частавалі бабак-павітух – тых, хто калісьці дапамог ім з’явіцца на свет.

🥞Першы блін лічыўся асобым. Як знак павагі яго неслі ў чырвоны кут – продкам.
🖇У многіх вёсках блін клалі на акно, каб запрасіць у хату сонейка.☀️

👨🏻‍🦳Кожны гаспадар, жадаючы росквіту і дабрабыту сваёй сям'і, павінен падрыхтавацца да сустрэчы гасцей.
🖇Нечаканыя візіцёры асабліва жаданыя, уласна яны дастаўляюць поспех і шчасце.
🖇Блінамі частавалі таксама хатнюю жывёлу.🐮

На Масленіцу майстравалі пудзіла і спальвалі яго ў апошні дзень свята.
🖇Абрад спальвання быў своеасаблівым момантам ачышчэння агнём,🔥 суправаджаўся песнямі, карагодамі, скокамі.

❗️Удзельнікі свята пратоптывалі снег да той пары, пакуль пад нагамі не праглядывалася чорная зямля. Гэтымі рухамі, топатам, абуджалі зямлю.

#советмаяка
#беларускі_каляндар
ЖАВАРОНАЧКІ ПРЫЛЯЦІЦЕ,
ЗЯМЛЮ-МАТУХНУ АБУДЗІЦЕ

☀️Вясна са старажытных часоў – пачатак не толькі земляробчага года🌱, а і пачатак новага жыцця, таму яе сустракалі з радасцю і ўдзячнасцю, перажыўшы цяжкую зіму🌬.

☀️Гуканне вясны – гэта не свята аднаго дня, а хутчэй цыкл гулянняў. Паўсюдна па Беларусі вясну клікалі ад моманту з’яўлення праталінаў да Звеставання.

☀️Звычайна гукаць вясну выходзілі на высокія пагоркі. Там раскладвалі вогнішча🔥 (гэта называлі “грэць зямлю”), пяклі яешню🍳, як сонечную старажытную рытуальную страву. Ладзілі танцы, гульні, скокі, спявалі песні,🎶 вадзілі карагоды.

❗️У мясцовасці, дзе няма пагоркаў, залазілі на дахі хат🏠, маючы на мэце “дакрычацца, дагукацца” да Бога, каб хутчэй прыходзіла вясна.

☀️Улюбёны занятак моладзі👩🏼 на вясновых гуляннях– гушкацца на арэлях. 👨🏼‍🦱Хлопцы разгойдвалі дзяўчат як мага вышэй, а тыя, калі падляталі наверх, агу̀калі вясну.
🖇Верылі: чым вышэй скакаць ці разгойдвацца, тым вышэй парасце лён.

#центрМаяк
#беларускі_каляндар
☀️Бытаваў абрад спальвання кола. Хлопцы і дзяўчаты ішлі да ракі і рабілі плыт, на якім замацоўвалі старое прамасленае кола. Затым гэта кола падпальвалі🔥 і пускалі па вадзе. Вогненнае кола сімвалізавала сонца, якое ўшаноўвалася нашымі продкамі.
🖇Пакуль плыт з вогненным колам плыў каля сяла, усе ўдзельнікі абраду ішлі за ім берагам ракі і спявалі песні-вяснянкі.🗣

☀️На гуканне вясны выпякалі печыва ў выглядзе жаваранкаў.🐦 Гэтае печыва раздавалі дзецям, тыя падкідалі яго ўгору, заклікаючы птушак хутчэй вяртацца і прыносіць вясну.🕊
🖇Форма печыва залежыла ад рэгіёна. На Гомельшчыне нажом выразалі з цеста пляскатыя выявы птушак, называліся яны чыркамі. На Палессі рабілі галёпы – своеасаблівае печыва ў форме буслінай лапы.

☀️Напрыканцы цыкла веснавых святаў у некаторых рыгіёнах Беларусі праводзілі абрад "пахавання стралы", занесены ў Спіс нематэрыяльных гісторыка-культурных каштоўнасцяў Беларусі.

#центрМаяк
#беларускі_каляндар
🌅 СВЕТ - САВЕТ МАЯКА🗼 --рубрыка для тых, хто шануе традыцыі і прыўносіць іх каларыт у сучаснасць.

🌾Мой край, мой рай бульбяна-жытны!
Зеленадолы, залаты!
Як спеў матулі-старажытны,
Як песня любай - малады!
©

💯Цудоўную і багатую спадчыну маюць беларусы. Яна стваралася нашымі продкамі на працягу стагоддзяў.
🧑🏻👱🏻‍♀️Мы, моладзь – працяг папярэдніх пакаленяў і падмурак для будучых, павінны берагчы здабыткі мінулага, каб не страціць свае карані.

🆗Сёння, напярэдадні прыгожай і сакавітай Сёмухі ўзгадваем некаторыя асаблівасці свята.⤵️

🌱Сёмуха ці Сёдмуха, Сёмка, Троіца, Зелянец святкуецца на 7️⃣ і 8️⃣ тыдні пасля Вялікадня.

🌿Сёмушныя святы ахопліваюць каляндарны перыяд, які ў народзе мае ёмістую назву — пралецце.

☀️Свята з'яўляецца гімнам маці-прыродзе, сімвалізуе ўласцівае канцу вясны і пачатку лета ўшанаванне зеляніны, дрэў і кветак, што знаходзяцца ў сваім росквіце.🌳🌻

#советмаяка
#беларускі_каляндар
#люблю_Беларусь
ЧЭРВЕНЬ — ПРАЛЕЦЦЯ СКОН, А ЛЕТА Ў ГОН

🔝Свята поўніцца адметнымі абрадамі, што маюць сваёй мэтай паўплываць на плодныя сілы зямлі, таму галоўнае роля тут належыць жанчыне і нагадвае пра еднасць чалавека з прыгодай.

1️⃣Упрыгожванне хаты і гаспадарчых пабудоў зелянінай.🌿 Зеляніна - прыроднае атачэнне свята, яго вобразнасць і змест. Звычай вяртае нас да тых часоў, калі Сёмушныя святы святкаваліся ўсім родам на адкрытай прасторы — у гаях і дубровах.

2️⃣ "Завіванне" бярозкі. Дзяўчаты ўпрыгожвалі сябе вянкамі і хадзілі ў лес, каб закруціць ці заламаць на бярозе галінкі, упрыгожыць іх стужкамі. А пасля пець і вадзіць карагоды.

3️⃣ Кумленне. 🤝Пад час абрадавых гульняў замужнія кабеты і дзяўчаты шлюбнага ўзросту абіралі сабе сябровак «на год», каб спрыяць і дапамагаць адна адной. Для замацавання дружбы сяброўкі павінны былі прайсці поруч пад заламанай бярозай.

#советмаяка
#беларускі_каляндар
#люблю_Беларусь
🌅 СВЕТ - САВЕТ МАЯКА🗼 -- рубрыка для тых, хто шануе традыцыі і прыўносіць іх каларыт у сучаснасць.

🌾Люблю жніво!..
Прастор шырокі,
Дзе ў межах
Шэпчуць каласы,
Дзе спевы коцяцца далёка
На ўзмор'і гордае красы!..
©

🌻Лета -- пара залатых каласоў, спелай садавіны🍎 і духмянага мёду.🍯 Здаўна людзі з асаблівым хваляваннем чакалі заканчэння жніва і пачатак восені.🍁

🌾Пасля таго, як з поля быў сабраны апошні сноп, па традыцыі святкавалі Дажынкі. Дарэчы, у гэтага свята ёсць больш за 🔟 назваў: Спажынкі, Дасеўкі, Спажа, Абжынкі,
Талака, Засідкі.

☀️
Звычайна свята прыпадае на канец Успенскага посту 2️⃣8️⃣ жніўня і сімвалізуе шчырую падзяку зямлі і небу за багаты ўраджай і пладавітае лета, ухваляе шчодрасць маці-прыроды і плён чалавечай працы.

🆗Сёння, напярэдадні шчодрых залатых Дажынак узгадваем некаторыя асаблівасці свята.⤵️

#советмаяка
#беларускі_каляндар
#люблю_Беларусь
МАЛАДОЕ БАБ’Е ЛЕТА ПАЧЫНАЕЦЦА,
А СОНЦА ЗАСЫНАЕЦЦА
🌥

🌾Дажынкі — адно з галоўных народных свят. Адзначалі іх гучна і на шырокую нагу: спявалі, танцавалі, частаваліся, праводзілі магічныя абрады:

1️⃣ Талака. Яе склікалі ў апошні дзень жніва на цяжкую тэрміновую працу, якая была не пад сілу адной сям’і.
🖇Жаночую талаку👩🏼‍🦱 клікалі на жніво, мужчынскую👨🏻‍🦰 — на касьбу. Па полі забаранялася хадзіць у брудным і цёмным адзенні — трэба было паважаць зямлю, каб яна ўрадзіла.

2️⃣Завіванне барады. Лічылася, што дух поля хаваецца ў апошнім нязжатым снапку🌾 — барадзе, якую ўпрыгожвалі кветкамі🌸 і стужкамі🎗. Побач з "барадой" клалі хлеб з соллю.

3️⃣Сноп-баба. Апошні дажыначны сноп апраналі ў хустку, у жаночую сарочку і звалі яго «бабай»👵🏻. Жнеі ставілі бабу на ўскраіне поля, садзіліся вакол і ладзілі застолле.🥒🥩

#советмаяка
#беларускі_каляндар
#люблю_Беларусь
4️⃣Катанне па іржышчы. Такім чынам кабеты👩🏻‍🦰👱🏻‍♀️ спрабавалі вярнуць згубленую на жніве сілу, бо наперадзе мелася яшчэ шмат працы -- малаціць хлеб, апрацоўваць лён, прасці.

5️⃣Абранне Багіні. Скончыўшы жніво, дзяўчаты абіралі паміж сабою Багіню👸🏼: самую разумную, прыгожую і працавітую з усіх. Яе «каранавалі» вянком, давалі ў рукі апошні зжаты сноп.🌾 Потым з песнямі накіроўваліся да хаты гаспадара👨🏼‍🦳, якому ўрачыста аддавалі апошні сноп.
❗️Гаспадар абавязкова даваў жанчынам грошы, частаваў хлебам, а апошні сноп ставіў у куце, пад іконамі як абярэг на цэлы год.

6️⃣Выраб лялек-абярэгаў. Крупянічка і Багач🎎 — жнівеньскія сімвалы дабрабыту і багатага ўраджаю -- вырабляліся з тканіны і напаўняліся зернем. У цяжкія часы гэта зерне ўжывалася ў ежу, а калі дажыве да вясны -- выкарыстоўвалася для пасеву.

🌅 СВЕТ - САВЕТ МАЯКА🗼 -- рубрыка для тых, хто шануе традыцыі і прыўносіць іх каларыт у сучаснасць.

#советмаяка
#беларускі_каляндар
#люблю_Беларусь
🌅 СВЕТ - САВЕТ МАЯКА🗼-- рубрыка для тых, хто шануе традыцыі і прыўносіць іх каларыт у сучаснасць.

🍁🍂Канец верасня азначаны ў народным календары беларусаў сакавітым святам з прыгожай назвай Багач (Багатнік, Багатуха), што традыцыйна супадае з часам восеньскага раўнадзенства🌜🌤 і атаясамліваецца з заканчэннем палявых работ і гаспадарчага года.

У аснове свята — шанаванне прыроды, зямлі, жанчыны, маці, берагіні хатняга дабрабыту.🤱

🍏🍎Этымалогія назвы цалкам адпавядае стану гаспадаркі ўвосень: ураджай сабраны, засекі поўныя збожжа і гародніны.🌶🥕🌽 Зручны час для адпачынку, планавання будучага і падсумавання зробленага.
🖇Звычайна да Багача кожны гаспадар імкнуўся скончыць працу, пачысціць і схаваць да вясны сельскагаспадарчы інвентар.

Да Багача баба рабача, па Багачы — хоць за плот валачы. (Народная мудрасць).

🆗Свята доўжылася цэлы тыдзень і мела шэраг адметных асаблівасцей, якім надаваўся сакральны сэнс.⤵️

#советмаяка
#беларускі_каляндар
#люблю_Беларусь
БУДЗЬ БАГАТЫ, ЯК ВОСЕНЬ!

1️⃣ Збор багача.🥣 Напачатку свята выбіраўся лепшы сейбіт (багач)👨🏻‍🦰, які ладзіў застолле. Кожны вясковец прыносіў да стала жменю жыта🌾, што ссыпалася ў адзін лубок і захоўвалася цэлы год.
🖇Багачом таксама называўся сам лубок з жытам.

2️⃣ Запальванне агменю.🔥 Свечку ставілі ў міску з жытам ці проста праводзілі вечар пры лучыне.
🖇Лічылася, што агонь валодае ачышчальнай сілай і напаўняе энергіяй жыцця.

3️⃣Частаванне навіной.🍇 Навіна́ — усё новае, што вырасла за лета, што каштуецца ўпершыню.
🖇Каштуючы навіну, трэба было вымавіць: "Навіна ў рот -- здароўе ў жывот."

4️⃣Нагрувашчванне здобы.🥮 На стале рабіўся насып з пірагоў, за якім хаваўся гаспадар хаты. Калі гаспадара было бачна, госці насыпалі на стол яшчэ прысмакаў. Пасля пачыналася агульнае застолле.
🖇Лічылася, што так усталёўваецца азінства між людзей.👫
🥧Першы пірог елі агулам, другі спальвалі ў агні -- для продкаў, трэці крышылі на 4 бакі свету -- для пералётных птушак.🦆

#советмаяка
#беларускі_каляндар
#люблю_Беларусь
5️⃣Смажанне барана.🐏 Да агульнага стала гатавалі стравы з усяго, што вырасла за лета, білі жывёліну, а гаспадара, які шкадаваў зарэзаць барана, перасцерагалі, што таго барана воўк парве.🐺

6️⃣ Абыход гаспадаркі.🏠🐄 У хату, дзе знаходзіўся Багач, запрашалі святара. Пасля набажэнства лубок з жытам і свечкай жыхары абносілі вакол вёскі і статка, што павінна было засцерагчы ад бед і хвароб.

7️⃣Культ маці.🤱 На Багача ладзілі кірмашы і вяселлі.👰🏼‍♀️ Дзяўчыны апраналі чырвоныя хусткі і пацеркі, упрыгожвалі дом галінкамі рабіны, дарылі падарункі павітухам, наведвалі маладых мам, якім прыносілі гарачы хлеб і малако.

8️⃣Культ продкаў.👵🏻 Людзі наведвалі могілкі, наводзілі там чысціню і прыносілі плён новага ўраджаю.

9️⃣Варажба на каласах.🌾 Сноп жыта накрывалі хусткай і наўздагад цягнулі адзін каласок. Калі ён быў багаты, такім і жыццё будзе.

🔟Пахаванне мух.🪰 Лічылася, калі кузурка засынае, восень канчаткова праганяе лета.🍁 З мухамі хавалі ўсё набалелае, дрэннае.

#советмаяка
#беларускі_каляндар
#люблю_Беларусь
🍁🍂УЗДЗВІЖАННЕ : ВОСЕНЬ ЗІМЕ НАСУСТРАЧ РУХАЕ🐾

2️⃣7️⃣ верасня адзначаецца адно са значных хрысціянскіх святаў у гонар Крыжа☦️, які сімвалізаваў сабой выратаванне роду чалавечага.
🖇Ушаноўваючы яго, вяскоўцы ў гэты дзень ставілі крыжы на ростанях.

🗓У народным календары свята пазначана як Здзвіжанне і звязана з рухамі ў прыродзе.💨

👨🏼‍🦳👵🏻Нашы продкі верылі, што ў гэты дзень птушкі🦆, адлятаючы ў вырай, "зачыняюць" зямлю на зіму, а ключы забіраюць з сабой на неба.🗝 У гэты ж дзень пачынаюць варушыцца і гады ў лесе🐍, рыхтуючыся да зімовага сну.

🍁🍂Увесь тыдзень (“свістун”) людзі не сеялі, каб не было пустога калосся, і не хадзілі ў лес. Затое плённа рубілі капусту🥬 і пяклі капусныя пірагі.
🖇Палешукі на Уздзвіжанне пачыналі збіраць журавіны і вырабляць лекі са змяінага яду.

#центрМаяк
#беларускі_каляндар
#люблю_Беларусь
🍁🍂Уздзвіжанне – чароўны дзень, у які, згодна з легендамі, можна было паспрабаваць здабыць для сябе звышнатуральныя здольнасці, атрымаўшы залатую карону ад Вужынага Цара.👑

👨🏼‍🦳👵🏻З даўніх часоў беларусы паважалі вужоў.🐍 Лічылася, што ад іх залежыць пладароддзе зямлі, а значыць і само жыццё. Вужоў нават трымалі за хатнюю жывёлу.

💁🏼‍♂️👑Чалавека, які хацеў здабыць карону Вужынага Цара, чакалі сур’ёзныя выпрабаванні:
1️⃣ Прыхапіўшы з сабой чысты рушнік і хлеб-соль🥧, неабходна было адправіцца ў непралазныя лясныя нетры, каб сустрэцца там з вужынай працэсіяй.
2️⃣Пакланіўшыся долу, трэба было пачаставаць Вужынага караля🐍 і чакаць, калі той у падзяку скіне сваю карону ці ражок ад яе.

🖇Уладальнік такога ражка нібыта набываў незвычайную мудрасць і праніклівасць, здольнасць угадваць чужыя думкі, выходзіць з самых цяжкіх абставін.

#центрМаяк
#беларускі_каляндар
#люблю_Беларусь
🌅 СВЕТ - САВЕТ МАЯКА🗼-- рубрыка для тых, хто напаўняе кожны дзень каштоўнымі падзеямі і людзьмі.

🌱Якімі б перажываннямі ні былі напоўнены дні, варта памятаць, што мы самі ствараем свет вакол і здольныя размаляваць яго яркімі фарбамі! Вясна — час цікавага перапляцення народных і хрысціянскіх святаў — крочыць па планеце, абуджаючы да жыцця прыроду і чалавека.

🕊Дабравешчанне, Вербніца, Вялікдзень, Радуніца — духоўная спадчына нашых продкаў, што ўзбагачае быццё беларусаў на працягу стагоддзяў.

Святочная сувязь часоў увасобілася ў шматлікіх каляндарных абрадах і звычаях. Узгадаем самыя адметныя з іх.

☀️Гадавое кола народных святаў са старажытных часоў падпарадкоўвалася руху Зямлі вакол Сонца і пачыналася з вясны, калі селяніна чакалі самыя важныя справы (ворыва, сяўба, выган жывёлы на пашу) і неабходна было абудзіць жыватворную сілу зямлі, песнямі і рытуальнымі карагодамі выклікаць надыход цёплых дзён.

#советмаяка
#беларускі_каляндар
#люблю_Беларусь
ШЫБУЕ ВЯСНА НА ЧАЎНЕ!
ДАРОГУ, ДАРОГУ ВЯСНЕ!
©️

🔸САРАКІ. Лічылася, што ў дзень вясновага раўнадзенства дадому вяртаецца 40 птушыных зграй. Каб паскорыць вясну, з яе дарогі прыбіралі перашкоды: хлапчукі перакідвалі праз страху 40 трэсак, дзяўчаты разрывалі столькі ж вяровак, кабеты гатавалі печыва ў выглядзе птушак, спальвалі старыя рэчы, каб увайсці ў вясну абноўлёнымі.

🔸КАМАЕДЗІЦА.
Свята прысвечана абуджэнню мядзведзя -- апекуна сялян. Да свята рыхтавалі рэпу, гарохавыя камы (адсюль назва свята), аўсяны кісель, ладзілі гульні з пераапрананнем і перакатамі з боку на бок, што ўвасаблялі рухі звера.

🔸ВЕРБНІЦА (ВЕРБАХЛЁСТ).
Апошняя перад Вялікаднем нядзеля, калі вернікі асвятляюць у храме галінкі вярбы, што сімвалізуе сустрэчу Госпада ў Ерусаліме. Вярбой упрыгожвалі жыллё, магілы продкаў, праводзілі жывёл на першы выпас. Верылі, што вярба беражэ ад маланкі. Галінкі асвячонай вярбы захоўвалі да новай Вербнай нядзелі.

#советмаяка
#беларускі_каляндар
#люблю_Беларусь
Media is too big
VIEW IN TELEGRAM
☀️Каб наблізіць цяпло, выраблялі лялек-вяснянак. Лялька-вяснянка -- сімвал росквіту і адраджэння, маладосці і прыгажосці. Яркі знешні выгляд лялькі падымае настрой, усяляе надзею і зараджае энергіяй. Адметная асаблівасць абярэгу — доўгая каса, задраная ў гару, і пялёстыя фарбы ў вопратцы. У касе — яе сіла, чым даўжэйшая і таўсцейшая каса, тым лепш.

#советмаяка
#беларускі_каляндар
#люблю_Беларусь