‍ 📌 دروس خارج فقه آیت الله اراکی

📝 اهمیت فضای سبز در عمران شهری - بخش هشتم

🔸 ادامه‌ی قسمت دوم
اهمیت و جایگاه فضای سبز در روایات معصومین علیه‌السلام

• بخش سوم: مطلوبیت مؤکّد کاشت درختان مثمر

🔸 صدوق روایت می‌کند:
امام باقر علیه‌السلام فرمود: رسول خدا (صلی الله علیه و آله) نهی فرمود از اینکه کسی زیر درخت یا زیر نخلی میوه ده، قضای حاجت کند، چرا که فرشتگان گماشته‌ی بر آن درخت و نخل در آن مکان جای دارند و فرمود: به همین سبب است که آدمی نسبت به درخت و نخل میوه‌دار احساس انس و آرامش می‌کند؛ زیرا فرشتگان نزد آن درخت حضور دارند (وسائل الشیعه، ج۱، ص۳۲۷).

🔸 حضور ملائکه در جایی که درخت مثمری باشد بر مطلوبیت شرعی درخت مثمر و کاشت آن دلالت دارد، بلکه از این روایت و روایات مشابه نوعی تقدّس و رفعت معنوی برای درخت مثمر استفاده می‌شود و می‌توان چنین نتیجه گرفت که ایجاد درختان مثمر نه تنها در صفای فیزیکی و پاکی فضای بیرونی جامعه مؤثر است که در صفای معنوی و ایجاد فضای پاک روحانی جامعه نیز نقش مؤثری دارد.

🔸 کلینی با سند صحیح از امام صادق علیه‌السلام در ضمن بیان شیوه‌ی زیارت حضرت سیدالشهداء علیه‌السلام روایت می‌کند، فرمود چنین بگو:
سلام بر تو ای حجت خدا و فرزند حجت او، سلام بر تو ای خون خدا و فرزند خون خدا تا آنجا که فرمود: به وسیله‌ی شماست که زمین درختان خود را می‌رویاند و به وسیله‌ی شماست که درختان میوه می‌دهند و به وسیله‌ی شماست که آسمان باران و روزی خود را فرو میفرستد (من لا يحضره الفقيه، ج ۲، ص ۵۹۶).

🔸 از اینکه رویش درختان و باردهی درختان مثمر از برکات و آثار وجودی حضرات معصومین علیه‌السلام به شمار آمده استفاده می‌شود، نه تنها کمک به رویش درختان و ثمردهی درختان مثمر عملی است مستحب و مطلوب از نظر شارع بلکه به نوعی ياری رسانی به وجود مقدس محمد و آل محمد (صلی الله علیه و آله) است.

از آنچه گذشت نتیجه می‌گیریم:
🔸 کاشت درخت به طور کلی و کاشت درختان مثمر به طور خاص و نگهداری از آنها مطلوبیت شرعی مؤکّد دارند و از بسیاری روایات استفاده می‌شود که استفاده از درخت به ویژه درخت مثمر در محیط زندگی انسان‌ها بالأخص در نظر شارع مطلوبیت دارد.

📚 درس خارج فقه نظام عمران شهری | جلد ۱ | ص ۱۷۸-۱۸۰

#شهرسازی_اسلامی_ایرانی
#معماری_اسلامی_ایرانی
#فقه_شهرسازی
#فقه_معماری

💠 واحد معماری و شهرسازی مصاف در:
تلگرام | ایتا | توییتر | اینستاگرام

‍ 📌 دروس خارج فقه آیت‌الله اراکی

📝 اهمیت فضای سبز در عمران شهری - بخش نهم

🔸 ادامه‌ قسمت دوم

• بخش چهارم: ممنوعیت قطع درختان، به ویژه درختان مثمر، مگر در موارد استثنا؛
از آیات و روایات مختلف اینگونه برداشت می‌شود؛ قطع درختان و نابودکردن فضای سبز حرام و ممنوع است، مگر آنکه در مواقع ضروری و استثنایی راه دیگری نباشد.

🔸 از اطلاق آیه‌ کریمه‌ «الْخِصَامِ وَإِذَا تَوَلَّى سَعَى فِي الْأَرْضِ لِيُفْسِدَ فِيهَا وَيُهْلِكَ الْحَرْثَ وَالنَّسْلَ؛ و چنانچه روی گرداند تلاش می‌کند در زمین فساد به راه اندازد و گیاه و نسل جانداران را نابود کند.» (بقره: ۲۰۵) ممنوعیت قطع درختان استفاده می‌شود.
از این آیه استفاده می‌شود که نابودکردن کشت و زرع مصداق فساد فی‌الارض و در نظر شرع، ممنوع و حرام است و اطلاق آن شامل قطع هر نوع درخت می‌شود؛ بنابراین هر نوع نابودسازی کشت و درخت ممنوع است مگر در موارد خاصی که اشاره خواهیم کرد که در این موارد قطع درخت مصداق فساد نیست.

از برخی روایات نیز حرمت قطع درخت به‌طور مطلق استفاده می‌شود؛
🔸 کلینی به سند صحیح از امام صادق علیه‌السلام روایت می‌کند:
رسول خدا (صلی الله علیه و آله) هرگاه مجموعه‌ای را برای جنگ اعزام می‌نمود آنان را در برابر خود می‌نشاند و می‌فرمود: «...وَ لاَ تَقْطَعُوا شَجَراً إِلاَّ أَنْ تُضْطَرُّوا إِلَيْهَا» هیچ درختی را قطع نکنید مگر آنکه ناچار شوید (وسائل الشیعه، ج۱۵، ص۵۸).

🔸 جمله‌ «وَ لاَ تَقْطَعُوا شَجَراً إِلاَّ أَنْ تُضْطَرُّوا إِلَيْهَا؛ و هیچ درختی را قطع نکنید مگر آنکه چاره‌ای جز آن نداشته باشید» بر حرمت قطع درخت به طور مطلق مگر در موارد اضطرار دلالت دارد.

🔸 حرمت قطع درخت شامل قطع آبیاری درخت هم می‌شود، به طوری که موجب خشک شدن درخت شود؛ زیرا مراد از قطع، نابودی درخت است که با خشک شدن نیز تحقق پیدا می‌کند.

📚 درس خارج فقه نظام عمران شهری | جلد ۱ | ص ۱۸۲-۱۸۳

#شهرسازی_اسلامی_ایرانی
#معماری_اسلامی_ایرانی
#فقه_شهرسازی
#فقه_معماری

💠 واحد معماری و شهرسازی مصاف در:
تلگرام | ایتا | توییتر | اینستاگرام

‍ 📌 دروس خارج فقه آیت الله اراکی

📝 اهمیت فضای سبز در عمران شهری - بخش دهم

🔸 ادامه‌ی قسمت دوم
موارد استثناء حرمت قطع درخت

• از روایات وارده، از ائمه‌ی معصومین علیه‌السلام مواردی به عنوان استثناء از قاعده‌ی کلی حرمت قطع درختان استفاده می‌شود:

۱.اضطرار:
اضطرار از جمله مواردی است که قطع درخت در آن مجاز شمرده شده، همانگونه که در روایت قبلی آمد: «وَ لاَ تَقْطَعُوا شَجَراً إِلاَّ أَنْ تُضْطَرُّوا إِلَيْهَا» از سیاق روایت استفاده می‌شود که مراد از اضطرار آنجاست که جهاد با دشمن متوقف بر آن باشد؛ نظیر آنجا که دشمن با استفاده از درختان بخواهد علیه لشکر اسلام اقدامی کند يا آنکه با استفاده از درختان برای خود سپری ساخته و يا به طور کلی امنیتی ایجاد کند که مانع فعالیت لشکر اسلام بشود.

این نوع اضطرار، اضطرار شرعی است؛
🔸 يعنی در آنجا که تکلیف شرعی مهمتر از حفظ درختان در کار باشد، قطع درخت برای انجام آن تکلیف شرعیِ اهم مجاز خواهد بود.

حال این سوال پیش می‌آید؛
🔸 آیا اضطرار مذکور در روایت شامل موارد اضطرار عرفی نیز می‌شود؟
مثلاً در آنجا که کسی می‌خواهد خانه‌ای بسازد و ساختن خانه بر قطع درخت توقف دارد، آیا قطع درخت جایز است؟

پاسخ این است؛
🔸 در آنجا که ساختن خانه مورد نیاز ضروری باشد؛ نظیر کسی که خانه ندارد و برای سکونت در مضیقه شدید قرار گرفته و جایی برای ساختن خانه مسکونی بجز محلی که درخت در آن وجود دارد نیست، در این صورت اضطرار عرفی صادق است و ظاهر این است که اضطراری که در روایت آمده شامل این مورد نیز می‌شود؛
لذا کسی که خانه‌ی مسکونی کافی دارد و برای کسب ثروت بیشتر می‌خواهد خانه‌سازی کند يا کسی که خانه ندارد؛ لکن زمین‌های دیگری برای خانه‌سازی وجود دارد که می‌تواند از آن زمین‌ها برای ساختن خانه استفاده کند، نمی‌تواند به بهانه‌ی خانه‌سازی يا هر نوع کار ساختمانی دیگر اقدام به قطع درخت کند.

📚 درس خارج فقه نظام عمران شهری | جلد ۱ | ص ۱۸۴-۱۸۵

#شهرسازی_اسلامی_ایرانی
#معماری_اسلامی_ایرانی
#فقه_شهرسازی
#فقه_معماری

💠 واحد معماری و شهرسازی مصاف در:
تلگرام | ایتا | توییتر | اینستاگرام

‍ 📌 دروس خارج فقه آیت الله اراکی

📝 اهمیت فضای سبز در عمران شهری - بخش یازدهم

🔸 ادامه‌ی قسمت دوم
موارد استثناء حرمت قطع درخت

۲. جایگزین سازی:
از روایات استفاده می‌شود، مورد دیگری که قطع درخت در آن شرعاً مجاز است قطع درخت به منظور جایگزین سازی درختی دیگر است:

🔸 کلینی به سند صحیح روایت می‌کند:
بزنطی گفت: از حضرت رضا علیه‌السلام پرسیدم حکم قطع درخت سدر را؟ فرمود: همانا امام موسی کاظم علیه‌السلام درخت سدری را قطع کرد، و بجای آن درخت انگور کاشت (وسائل الشیعه، ج۱۹، ص۳۹).

۳. انبوه درختان غیر مثمر:
از جمله مواردی که قطع درخت در آن استثناء شده، مواردی است که درختان انبوه وجود دارد، به طوری که قطع درخت آسیبی به فضای سبز، يا به طور کلی موجب ضرر و آسیبی به منافع مردم نمی‌شود.

🔸 دلیل بر این مطلب موثقه‌ی عمار است:
امام صادق علیه‌السلام فرمود: قطع درخت نخل نارواست، گفتم: پس درخت سدر؟ فرمود: اشکالی ندارد، در آنجا قطع درخت ممنوع و نارواست که در بادیه باشد؛ زیرا درخت در آنجا کم است، اما در اینجا که درخت سدر فراوان است، اشکالی ندارد (وسائل الشیعه، ج۱۹، ص۴۰).

🔸 از این روایت استفاده می‌شود در جایی که درختان فراوانی وجود دارد و قطع درخت آسیبی به منافع و مصالح عامه یا خاصه نمی‌زند، قطع درخت اشکالی ندارد. لکن این استثناء مخصوص درختان غیر مثمر یا درختانی شبیه درخت سدر است که از جمله درختان مثمر به شمار نمی‌آید؛ زیرا در این روایت از قطع درخت نخل نهی شده، و ظاهر این است که نهی مخصوص درخت نخل نیست، بلکه نهی از قطع نخل به دلیل مثمر بودن آن است.

🔸 از آنچه گفتیم نتیجه می‌گیریم:
➖ قطع درختان مثمر مطلقاً جایز نیست؛ مگر در صورت جایگزین سازی.
➖ قطع درختان غیر مثمر نیز جایز نیست؛ مگر در موارد انبوه درختان، آن هم در صورتی که قطع درخت موجب آسیب ضروری به منافع عمومی نگردد.

📚 فقه عمران شهری، آیت الله اراکی | ج ۱ | ص ۱۸۵-۱۸۶

#شهرسازی_اسلامی_ایرانی
#معماری_اسلامی_ایرانی
#فقه_شهرسازی
#فقه_معماری

💠 واحد معماری و شهرسازی مصاف در:
تلگرام | ایتا | توییتر | اینستاگرام

‍ 📌 دروس خارج فقه آیت الله اراکی

📝 لزوم رعایت حریم در ابنیه و مساکن - بخش اول

• قسمت اول

🔸 از مجموع روایات وارده در باب حریم مساجد و مساکن و ابنیه استفاده می‌شود:
رعایت حریم ابنیه و مساکن و سایر ساخت و سازها لازم است. در بسیاری موارد حداقل حریم معیّن شده است و در آنجا که میزان حریم به طور مخصوص معیّن نشده، میزان کلی که همان ضرر نرساندن به دیگران است به عنوان حریم کلی بیان گردیده است.

🔸 برای توضیح بیشتر این مبحث به سه موضوع می‌پردازیم:

➖ موضوع اول: اشاره‌ای است اجمالی به مواردی از «حریم» که در روایات به آن اشاره شده است؛

▪️ حریم مسجد
صدوق در خصال به سند صحیح روایت می‌کند: امام صادق علیه‌السلام به نقل از امیرالمؤمنین علیه‌السلام فرمود؛
حریم مسجد چهل ذرع است و همسایگی مسجد چهل خانه از چهار سوی مسجد است (الخصال، ج۲، ص۵۴۴).

▪️ حریم مؤمن
مراد از حریم مؤمن، فاصله‌ای است که در مجالس و مساجد بین مؤمن و مؤمنی دیگر باید رعایت شود.
صدوق در من لایحضره الفقیه می‌فرماید:
حریم مؤمن در تابستان يک باع حدود دو ذرع است و روایت شده به اندازه‌ی استخوان بین مچ و مَفصل بازو (من لا یحضره الفقیه، ج۳، ص۱۰۲).

▪️ حریم خانه
کلینی به سند صحیح از امام صادق علیه‌السلام روایت می‌کند:
مردی از انصار نزد رسول خدا صلی الله علیه و آله شکایت برد که خانه‌ها او را احاطه کرده‌اند پیامبر فرمود؛ «اِرْفَعْ صَوْتَكَ» صدای خود را تا آنجا که می‌توانی بلند کن و از خدا بخواه برایت وسعت ایجاد کند (وسائل الشیعه، ج۵، ص۳۰۰).

🔸 ظاهراً مراد از «اِرْفَعْ صَوْتَكَ»، دعاست، و دعا طلب توسعه از خداست. مراد از توسعه‌ای که در اینجا امر به طلب آن شده، طلب گشایش و توسعه نسبت به فاصله‌ی کمی که خانه‌های دیگر نسبت به خانه محل سکونت انصاری داشته‌اند، است.

🔸 امر به طلب توسعه و گشایش نسبت به فاصله‌ی کم خانه‌های دیگر، بر مطلوبیت شرعی فراخی محیط زندگی و فاصله‌ی مناسب بین خانه‌ها از نظر شارع مقدس دلالت دارد.

🔸 قدر متیقن[۱] از فاصله‌ای که بین خانه‌ها باید رعایت شود، میزان کلی عدم زیان به همسایه است، که شامل منع از هر نوع سلب آسایش يا ایجاد مزاحمت می‌شود؛ بنابراین لازم است در مهندسی شهری برای هر خانه‌ای نسبت به خانه‌ی دیگر، بلکه هر ساخت و سازی نسبت به ساخت و ساز دیگر، مقداری از حریم در نظر گرفت که مانع هرگونه ایجاد مزاحمت و سلب آسایش نسبت به همسایگان و مجاوران باشد.

📚 فقه عمران شهری، آیت الله اراکی ج ۱، ص ۱۱۱-۱۱۳

[۱] در هر موضوعی، مقداری که یقین داریم.

#شهرسازی_اسلامی_ایرانی
#معماری_اسلامی_ایرانی
#فقه_شهرسازی
#فقه_معماری

💠 واحد معماری و شهرسازی مصاف در:
تلگرام | ایتا | توییتر | اینستاگرام

‍ 📌 دروس خارج فقه آیت الله اراکی

📝 لزوم رعایت حریم در ابنیه و مساکن - بخش دوم

• قسمت دوم

🔸 از روایاتی که در باب مشاحّه‌ی (نزاع) در طریق وارد شده می‌توان میزانی برای حداقل و حداکثر حریم خانه استفاده کرد. مشاحّه در آنجاست که زمینی میان دو همسایه يا بیشتر مشترک است و می‌خواهند از این زمین، میان خانه‌ها راهی باز کنند که فاصله‌ی میان خانه‌ها باشد، در اینجاست که بین همسایگان درباره‌ی مقدار عرض راه نزاع درمی‌گیرد؛ زیرا موجب نقص در زمین خانه‌های مجاور خواهد شد.

🔸 در موثقه‌ی سکونی از امام صادق علیه‌السلام آمده است:
راهی که مورد نزاع صاحبان آن قرار گیرد حدّش هفت ذرع است (وسائل الشیعه، ج۱۸، ص۴۵۵).

🔸 در موثقه‌ی ابوالعباس بقباق آمده است:
راوی گفت: اگر جمعی درباره‌ی راهی با يکدیگر به نزاع پرداختند برخی گفتند: هفت ذرع و برخی دیگر گفتند: چهار ذرع، تکلیف چیست؟ امام صادق علیه‌السلام در پاسخ فرمود: نه، بلکه پنج ذرع (وسائل الشیعه، ج۱۸، ص۴۵۵).

🔸 از این دو روایت فوق چند مطلب استفاده می‌شود:

➖ مطلب اول؛ طریق مذکور طریق عام نیست، بلکه طریق خاص يعنی طریقی است که همسایگان می‌خواهند از ملک شخصی خود میان خانه‌ها احداث کنند که بر همان حریم خانه‌ها قابل انطباق است؛ زیرا در طریق عام که مالک خاص ندارد، نزاع واقع نمی‌شود.

🔸 مؤید این مطلب، روایات داله بر عدم جواز تملک طریق عام است، نظیر روایتی که شیخ به سند صحیح از امام صادق علیه‌السلام روایت می‌کند:
به حضرت گفتم: از راه واسع آیا می‌توان مقداری گرفت در صورتی که به راه آسیبی نزند؟ فرمود: نه (وسائل الشیعه، ج۱۷، ص۳۷۸).

➖ مطلب دوم؛ بنابر آنچه در مطلب اول گفته شد روایات مربوط به مشاحّه‌ی در طریق مربوط به فاصله‌ای بین خانه‌هاست که راهرو میان خانه‌ها را تشکیل می‌دهد و بر لزوم رعایت فاصله‌ی راهرو میان خانه‌ها دلالت دارد.

➖ مطلب سوم؛ تعیین هفت ذرع به عنوان فاصله‌ی راهرو بین خانه‌ها در شرایط عادی و تعیین پنج ذرع به عنوان فاصله در صورت عدم رضایت یکی از طرفین است.

📚 فقه عمران شهری، آیت الله اراکی ج ۱، ص ۱۱۳-۱۱۵

پ.ن: تمامی این ابعاد احتمالا نیاز به اصولی گری داشته باشد چراکه این ابعاد برای شهرهای امروزی نبوده و محله‌های کوچک قدیم را در بر می‌گرفته است.

#شهرسازی_اسلامی_ایرانی
#معماری_اسلامی_ایرانی
#فقه_شهرسازی
#فقه_معماری

💠 واحد معماری و شهرسازی مصاف در:
تلگرام | ایتا | توییتر | اینستاگرام

📌 دروس خارج فقه آیت الله اراکی

📝 لزوم رعایت حریم در ابنیه و مساکن - بخش سوم

• قسمت سوم

🔸 حریم درخت
در روایات متعدد به حریم درخت نخل اشاره شده و اینکه حریم درخت نخل شعاع محدوده‌ی شاخ و برگ آن است.
از روایات استفاده می‌شود؛ حریم هر درختی نه تنها درخت نخل، طول شاخ و برگ آن است. زیرا عرفاً احتمال خصوصیت درخت نخل وارد نیست.

🔸 حریم چاه
از روایات استفاده می‌شود حریم چاه‌ها متفاوت است به تفاوت نوع چاه‌ها و تفاوت بستری که چاه در آن قرار دارد و نیز تفاوت نوع کاربری هر یک از چشمه و چاه.

🔸 حریم نهر
کلینی روایت می‌کند؛ حریم نهر دو کناره‌ی نهر است «وَ مَا يَلِيهَا» و آنچه متصل به آن است (وسائل الشیعه، ج۲۵، ص۴۲۶).
«وَ مَا يَلِيهَا» همان حد عدم اضرار به نهر از يکسو و عدم اضرار نهر به بهره برداران از کناره‌های نهر از سوی دیگر است که با کار کارشناسی باید معیّن شود.

📚 فقه عمران شهری، آیت الله اراکی ج ۱، ص ۱۱۵-۱۲۰

#شهرسازی_اسلامی_ایرانی
#معماری_اسلامی_ایرانی
#فقه_شهرسازی
#فقه_معماری

💠 واحد معماری و شهرسازی مصاف در:
تلگرام | ایتا | توییتر | اینستاگرام

‍ 📌 دروس خارج فقه آیت الله اراکی

📝 لزوم رعایت حریم در ابنیه و مساکن - بخش چهارم

• قسمت چهارم

➖ موضوع دوم: از مجموع روایات وارده در باب حریم اشیاء و ابنیه و چاه و نهر و امثال آنها چنین استفاده می‌شود که در شرع به طور کلی برای هر شئ‌ای که انتفاع از آن يا عدم اضرار به آن متوقف بر حریم است، حریمی در نظر گرفته شده که مانع آسیب‌رسانی شود و خصوصیتی در موارد مذکور در روایات فوق الذکر وجود ندارد، بالأخص با توجه به آنچه در مطلب سوم خواهد آمد که ملاک حریم در نظر شارع عدم اضرار است؛ بنابراین حکم حریم به وسعت ملاک آن، توسعه می‌یابد و شامل همه‌ی اشیائی می‌شود که عدم اضرار به آنها يا انتفاع از آنها بر رعایت حریم مناسب توقف دارد. بنابراین برای راه‌ها، ساختمان‌ها، مؤسسات، محل‌های تجاری و... باید حریم مناسب در نظر گرفت.

➖ موضوع سوم: ملاک حریم اشیاء(حد و حدود) شامل چند چیز می‌شود؛
نفع بردن از آن اشیاء در حریم مشخص (یعنی از آن اشیاء فقط در یک محدوده معین می‌شود استفاده کرد) و ضرر نزدن به صاحب اشیاء یا سایر مردم.
بنابراین به عنوان اصل کلی در باب حریم، باید گفت: هر آنچه استفاده از آن يا عدم آسیب به آن بر وجود حریم توقف دارد، باید برای آن حریم مناسب در نظر گرفت، و میزان کلی حریم منع از آسیب و ضرر است و هر نوع ساخت و ساز، يا اخذ امتیازی که موجب منع دیگران از بهره‌برداری از ملک و مال و متاع خویش می‌گردد از نظر شرعی ممنوع است.

📚 فقه عمران شهری، آیت الله اراکی ج ۱، ص ۱۲۰-۱۲۴

#شهرسازی_اسلامی_ایرانی
#معماری_اسلامی_ایرانی
#فقه_شهرسازی
#فقه_معماری

💠 واحد معماری و شهرسازی مصاف در:
تلگرام | ایتا | توییتر | اینستاگرام

‍ 📌 دروس خارج فقه آیت الله اراکی

📝 ضوابط و قواعد راه‌ها - بخش اول

🔸 روایات وارده از معصومین علیهم‌السلام را در زمینه‌ی احکام راه‌ها می‌توان به شرح ذیل دسته‌بندی نمود:

➖ دسته اول: روایات وارده در نهی سدّ طریق و بستن راه‌ها
روایات فراوانی از معصومین(ع) در حرمت سدّ طریق و بستن راه مردم وارد شده است که به تعدادی از آنها اشاره می‌کنیم:

۱. شیخ طوسی روایت می‌کند؛
امام صادق علیه‌السلام از رسول خدا صلی‌الله علیه و آله وسلم نقل فرمود: سه چیز است هر کس که آن را انجام دهد ملعون است...«وَ سَادُّ اَلطَّرِيقِ اَلْمَسْلُوكِ» و آن کس که راه رفت و آمد مردم را سد کند (وسائل الشیعه، ج۱، ص۳۲۵).

🔸 شاهد ما در این روایت جمله «سَادُّ الطَّرِيقِ الْمَسْلُوكِ»؛ سد کننده راه آمد و شد که بر حرمت سدّ طریق دلالت دارد.

۲. صدوق در معانی الاخبار به سندش از امام زین العابدین علی بن الحسین علیه‌السلام روایت می‌کند که در ضمن روایتی فرمود؛
گناهانی که موجب مرگ زود هنگام می‌شوند عبارتند از: قطع رحم، سوگند حرام، سخن‌های دروغ، زنا، «وَ سَدُّ طُرُقِ اَلْمُسْلِمِينَ» راه مسلمین را مسدود کردن و به ناحق دعوی امامت کردن (معاني الأخبار، ج۱، ص۲۷۰).

🔸 جمله‌ی «وَ سَدُّ طَرِيقِ الْمُسْلِمِينَ»، صریح در حرمت سدّ راه است.

📚 فقه عمران شهری، آیت الله اراکی | ج ۱ | ص ۹۲-۹۳


#شهرسازی_اسلامی_ایرانی
#معماری_اسلامی_ایرانی
#فقه_شهرسازی
#فقه_معماری

💠 واحد معماری و شهرسازی مصاف در:
تلگرام | ایتا | توییتر | اینستاگرام

‍ 📌 دروس خارج فقه آیت الله اراکی

📝 ضوابط و قواعد راه‌ها - بخش دوم

➖ دسته دوم: روایات وارده در نهی از ایجاد مانع در میان راه‌ها

🔸 برقی در محاسن به سند صحیح روایت می‌کند؛
از امام باقر علیه‌السلام يا امام صادق علیه‌السلام پرسیدم درباره نماز در میانه راه‌ها، فرمود: در وسط راه نماز نخوان، در یکی از دو حاشیه راه نماز بخوان (المحاسن، ج۲، ص۳۶۴).

➖ دسته سوم: روایاتی که دلالت می‌کند بر اینکه کسی که آسیبی به راه مسلمین برساند ضامن آن است:

۱. شیخ طوسی روایت می‌کند؛
«أَبُو عَبْدِ اَللَّهِ عَلَيْهِ اَلسَّلاَمُ: مَنْ أَضَرَّ بِشَيْءٍ مِنْ طَرِيقِ اَلْمُسْلِمِينَ فَهُوَ لَهُ ضَامِنٌ» (وسائل الشیعه، ج۲۹، ص۲۴۱).
امام صادق علیه‌السلام فرمود: کسی که آسیبی به راه مسلمین برساند ضامن آن است.

۲. کلینی روایت می‌کند؛
حلبی می‌گوید از امام صادق علیه‌السلام پرسیدم درباره چیزی که در راه گذاشته می‌شود و حیوان از آن راه، گذر می‌کند و با دیدن آن شیء رم می‌کند و سوار خود را می‌افکند، فرمود: هر چیز که به راه مسلمین صدمه و آسیبی برساند، صاحب آن ضامن آسیب ناشی از آن خواهد بود (وسائل الشیعه، ج۲۹، ص۲۴۳).

۳. کلینی روایت می‌کند:
امام صادق علیه‌السلام از رسول خدا صلی الله علیه و آله وسلم نقل فرمود: اگر کسی ناودانی از خانه، يا فاضلاب خانه‌اش را به بیرون درآورد يا میخی به دیوار خانه زند يا حیوانی را بیرون خانه ببندد، يا چاهی بیرون خانه در میان راه مسلمین ایجاد کند و بدین وسیله آسیبی به کسی برسد، ضامن خواهد بود (وسائل الشیعه، ج۲۹، ص۲۴۵).

📚 فقه عمران شهری، آیت الله اراکی | ج ۱ | ص ۹۳-۹۷

#شهرسازی_اسلامی_ایرانی
#معماری_اسلامی_ایرانی
#فقه_شهرسازی
#فقه_معماری

💠 واحد معماری و شهرسازی مصاف در:
تلگرام | ایتا | توییتر | اینستاگرام

‍ 📌 دروس خارج فقه آیت الله اراکی

📝 ضوابط و قواعد راه‌ها - بخش سوم

➖ دسته‌ی چهارم: روایات داله‌ی بر حرمت تجاوز به طریق؛ نظیر:

۱. روایت شیخ طوسی؛
ابوالعباس بقباق گفت: به امام صادق علیه‌السلام گفتم: از راهی که وسیع است می‌توان مقداری گرفت اگر آسیبی به راه نمی‌زند؟ فرمود: نه (وسائل الشیعه، ج۱۷، ص۳۷۸).

۲. در دعائم الإسلام از حضرت امیرالمؤمنین علیه‌السلام روایت می‌کند:
امیرالمؤمنین علیه‌السلام نهی فرمود از بیرون آوردن دیوارها به سوی راهِ گذر مسلمین و فرمود: هر کس دیوار خانه‌ی خود را به درون راهی بیرون برد، حق ندارد و بر اوست که دیوار را به جای اول آن برگرداند (مستدرک الوسائل، ج۱۷، ص۱۲۰).

۳. شیخ طوسی روایت می‌کند؛
محمد بن مسلم از امام باقر علیه‌السلام يا امام صادق علیه‌السلام روایت می‌کند گفت: از ایشان پرسیدم درباره‌ی کسی که خانه‌ای که مقداری از راه در آن قرار گرفته است را خریداری کرده است؟ فرمود: اگر آن مقدار اضافه جزء خانه‌ای باشد که او خریداری کرده اشکالی ندارد (وسائل الشیعه، ج۱۸، ص۱۱۴).

🔸 مفهوم روایت بر عدم جواز معامله طریق دلالت دارد و منظور معامله زمینی است که قبل از اینکه جزء طریق بشود در ملک بوده است.

📚 فقه عمران شهری، آیت الله اراکی | ج ۱ | ص ۹۷-۹۸

#شهرسازی_اسلامی_ایرانی
#معماری_اسلامی_ایرانی
#فقه_شهرسازی
#فقه_معماری

💠 واحد معماری و شهرسازی مصاف در:
تلگرام | ایتا | توییتر | اینستاگرام

‍ 📌 دروس خارج فقه آیت الله اراکی

📝 ضوابط و قواعد راه‌ها - بخش چهارم

➖ دسته‌ی پنجم: روایات داله‌ی بر محبوبیت شرعی رفع مانع از طریق و اصلاح طریق؛

۱. صاحب مستدرک الوسائل از کتاب جعفریات روایت می‌کند:
علی علیه‌السلام فرمود؛ رسول خدا صلی الله علیه و آله وسلم فرمود: صدقه چیز شگفت آوری است پس ابوذر غفاری گفت: کدام صدقه بهتر و با فضیلت‌تر است؟ فرمود: گران‌ترین و ارزشمندترین آنها نزد صدقه دهندگان. ابوذر گفت: اگر کسی مالی نداشت چه کند؟ فرمود: مقدار مازاد طعامت را... ابوذر گفت: اگر این کار را هم نکرد؟ رسول خدا صلی الله علیه و آله وسلم فرمود: از راه مسلمین آنچه آنها را آزار می‌دهد دور کند (مستدرک الوسائل، ج۱۲، ص۳۸۴).

۲. در مستدرک الوسائل به نقل از دعوات راوندی روایت می‌کند:
از رسول خدا صلی الله علیه و آله وسلم روایت است فرمود: بر هر مسلمانی است که در هر روز صدقه بدهد، گفته شد: چه کسی توان آن را دارد؟ فرمود: همین که آنچه را در راه مسلمین موجب آزار آنهاست از راه دور کنی، صدقه است (مستدرک الوسائل، ج۱۲، ص۳۸۵).

📚 فقه عمران شهری، آیت الله اراکی | ج ۱ | ص ۱۰۰-۱۰۱

#شهرسازی_اسلامی_ایرانی
#معماری_اسلامی_ایرانی
#فقه_شهرسازی
#فقه_معماری

💠 واحد معماری و شهرسازی مصاف در:
تلگرام | ایتا | توییتر | اینستاگرام