‍ 《سراب دوره شهری به درازای تاریخ》

#سراب_دوره
مرکز شهرستان چگنی
در ۳۰ کیلومتری غرب شهرستان خرم آباد مرکز استان #لرستان
واقع شده است ،
این شهر حدود چهار هزار نفر جمعیت دارد
که علت کمی جمعیت آن میتواند نزدیکی به مرکز استان و کمبود امکانات شهری باشد.

اما این شهر کوچک و شاید کمتر شناخته شده از نظر تاریخی قدمتی به درازای تاریخ دارد ،
شاید برای خیلی از مردم ،
معنی نام "دوره" (؟) یک سوال باشد.

بله این شهر نام خود را از هزاره های پیشتر و از دوران ایلام باستان به یدک میکشد.

دوره نامی قدیمی به معنی شهر ،
قلعه یا کاخ است.
"دور" در زبان ایلامیان به معنی شهر بوده است همچون《دور اونتاش》
که توسط #اونتاش_ناپیریشا
پادشاه مقتدر ایلام ساخته شد
و به عقیده باستان شناسان امروزه آثار و بقایای آن همان معبد زیگورات چغازنبیل در جنوب شهر شوش
در استان خوزستان است.

همانطور که گفته شد "دور" DUR
به معنی شهر و قلعه است و قدمت شهر سراب دوره مرکز شهرستان چگنی
به دوران ایلام باستان بازمیگردد ،
آثار و بقایای شهر باستانی دوره همان تپه چُغادرویشان در ورودی این شهر است.
قدمت تپه چغا درویشان به دوران پیش از تاریخ و تاریخی همچون ایلامیان میرسد.
در زبان لُری به تپه ،《چغا》 میگویند همچون :
تپه های باستانی چغازنبیل در شوش ، چغامیش در دزفول ،
چغاهروشی در حدفاصل چگنی و خرم آباد ،
چُغابَل در رومشکان و...

اکثر این چغاها یا همان تپه ها آثاری از تمدن باشکوه ایلام را در خود نهفته دارند و یا معابد زیگوراتی بوده
که هزاران سال پیش محل عبادت اجداد لُرها بوده اند
و امروزه در زیر خروارها خاک مدفون شده اند.
تن پوش چوقا (چوغا) نیز که لباس فاخر مردان لُر است ،
برگرفته از همین تپه های باستانی بخصوص معبد چغازنبیل میباشد.


تپه چغادرویشان شهر سراب دوره
یکی از جاذبه های گردشگری شهرستان چگنی است ،
انشاءالله با همت و درایت مسئولین شهرستان و سازمان میراث فرهنگی تحقیقات بیشتر جهت بهتر شناخته شدن این اثر تاریخی به عمل بیاید
و با فراهم آوردن امکانات رفاهی و تفریحی در کنار آن به بیشتر شناخته شدن شهرمان کمک کنیم.

🇮🇷 @nayekash 👈
نای کش

متاسفانه میراث فرهنگی لرستان
توجه ویژه به کاوش جغادرویشان
درورودی شهر #دوره
و قلعه باستانی #نای_کش
ندارد
اگر تپه دوره و قلعه نای کش کاوش شود لایه های ازتاریخ کهن شهرستان چگنی
نمایان خواهدشد.
منطقه چگنی آثار باستانی متعددی
همانند
قلعه #نای_کش
قلعه رُکی #تشکن
پله های باستانی #یافته
سنگ نگاره های باستانی غار #دوشه
ابرپل باستانی #کشکان
#تخت_منیژه
پله های باستانی #اسبی_کو
تپه باستانی ورودی #دوره
چاههای باستانی #هرور
معبد باستانی #باوواس
و.....

نام جاها محلی را لری بخوانیم🙏🙏


«خرگوش ناو»
از روستاهای توابع شهرستان (سلسله)
الشتر است
که مسئولین آن را«خرگوش ناب» می نویسند و درمصاحبه ها خرگوش ناب تلفظ می کنند!

آیا بین خرگوش ها_ ناب و ناباب_ وجود دارد؟؟؟؟

اگرهمانطور که می گوییم، بنویسیم«خرگوشناو»
چه اتفاقی می افتد...!

البته اینگونه واژگونه نویسی ها درموارد بسیاری از راه ها و جاده ها و روستاهای لُرستان اتفاق افتاده است
که نیاز به تحقیق و پژوهشی کامل تر دارد،
در این مجال فقط به عنوان مصداق چند نمونه آورده شد.
آیادرست آن نیست همانطور که روستا ویا مکانی را که از آن در بین خودمان نام می بریم، همانگونه هم بنویسیم.

این واژگونه نوشتن #نامجاها چه معنایی دارد !
آیا وقت آن نشده که مسؤلین امر
این نام نوشتن ها، آستین همت بالا زنند
و این اشتباهای فاحش
را برای حرمت نهادن به فرهنگ مردم والای لُرستان
وادای درست نامها اشتباهات موجود را اصلاح کنند.🙏🙏🙏
درصورت اصلاح‌ نامجاهایی
که اشتباه نوشته شده،
می توان امیدوار بود مانند
سایر هموطنان درمناطق
آذری،
کرد،
بلوچ،
خوزی
وشمالی نشین
در کشور و دیگر اقوام که بر روی تابلوهایی که در مسیر راه ها و روستاهای آنها به همان زبانی که ادا می شود
و نام می برند
نیز می نویسند.
ماهم عمل کنیم.🙏
تا برای تابلوهای واژگونه نوشته در لُرستان هم مصداق پیدا کند.

شاید کمکی به خودباوری بیشتر #قوم_لر باشد.
وادای دینی که به عهده داریم،
بجای آوریم.
ضمن احترام به زبان رسمی کشورمان ،ما مجبور نیستیم
که نام روستا، کوه، سراب، چشمه و...که لُری و لکی اند
رابه فارسی برگردانیم.🙏

چون از آن یک اسم بی معنی و بی مسما می سازیم.
نامجاهای مکانی درلُرستان
را هرگزبه فارسی برنگردانیم.🙏

چون اسلاف ما هرنامی که بر محل ویا کوه و...در لُرستان نهاده اند
بارمعنایی زیبا و درخور توجهی دارد.

با این قاعده ی بی ریختی که ازثبت این نامها دراوایل این قرن با تخته قاپوشدن مردم لُرستان
وساختن جاده و...به ما رسیده،
برگرداندن به فارسی است
که آنرا ادامه داده می دهیم،
کار اشتباهی در پیش گرفته ایم،
که جز ضربه زدن به حیثیت اجتماعی واصالت تاریخی و آسیب فرهنگی به خود کار مثبتی انجام نداده ایم!
همچنین از نوشتن این اسم های بی مسما( لُری با پسوند یا پیشوند فارسی) امتناع کنیم. 🙏

بقول #حضرت_مولانا....
«هیچ اسم بی مسما شنیده ایی
یازگاف و لام گل، گل چیده ایی
نام فروردین نیارد گل به باغ
شب نگردد روشن از نام چراغ
و.......»
امیدوارم روزی برسد
که لازم نباشد خودمان را به رنگ‌ دیگران جلا بدهیم،
بلکه هر آنچه هستیم همان را نشانه رویم، هیچی از خود واقعی بودن نیک تر و بالاترنیست!

✍بهمن آزادی چگنی
🇮🇷@lirgeram_asli👈
نای کش

📩بهمن آزادی چگنی ازتهران


انشاالله مسئولین امر
به فرهنگ مردم لُرستان احترام بگذارند
وازنامجاهای لُری را استفاده کنند
واین نامجاهای لُری را صحیح تلفظ نمائیم
همانند 👇
#نای_کش نه ناوه کش
#قلابردی نه قلعه سنگی
#باوواس نه باباعباس
#اسبیکو نه سفیدکو
#سوزوار نه سبزوار
#خورماوه نه خرم آباد
#خرگوش_ناو نه خرگوش ناب
#چِنیایی نه چنگایی
#تنگ_گاشمار نه گاو شمار
#معمولو نه معمولان
#ویسیو نه ویسیان
#چیابل نه چغابل
#کشماهر نه کشماهور

✍آریان

✅ #لرستان
دیار جاذبه های
شگفت انگیز ، کوه باستانی #یافته
👇👇👇👇

🔸یکی از مشهورترین
کوه های استان لرستان است
که در شرق شهرستان چگنی و با فاصله حدود ده کیلومتری غرب شهر #خرم_آباد قرار دارد.
این کوه زیبا که دارای صخره های بسیار بلند،
دیواره های مخوف و دره های عمیق می باشد.
🔸امتداد شرق به غرب کوه یافته از دره باستانی #باو‌واس تا روستای #میرزاون_کی
حدود ده کیلومتر عرض دارد.
طبق اعلام رسمی یک کارشناس ارشد امور آب،
#بزرگ_ترین_غار_آبی_جهان
در همین منطقه کشف شده که طول آن حدود ۶۰ کیلومتر تخمین زده می شود
و در پی یافتن ورودی غار هستند!

🔸این کوه از رسوب های دوران سوم زمین شناسی و چین خوردگی های آلپ در ناحیه #زاگرس
تشکیل شده است.
وجود گسلها و درزهای متعدد سبب به وجود آمدن چشمه ها و سراب های فراوان در دامنه کوه شده که با غار آبی رشته کوه #اسبی_کو در ارتباطند.
غارها و پناهگاه های متعددی در نقاط مختلف کوه یافته وجود دارد،
غار یافته در دامنه کوه که بارها توسط #باستان شناسان #خارجی
مورد کاوش و مطالعه های تخصصی قرار گرفته و ۴۰ هزار سال سکونت در این غار اثبات شده است و یکی از #نخستین مکان های استقرار بشر در دوران ماقبل تاریخ و #پارینه_سنگی جدید است.

🔸اما علاوه بر محوطه های تاریخی چند اثر خارق العاده در دل این کوه وجود دارد
که رازهای پنهان دارند.
از جمله این مکانها،
#پله های_باستانی هستند
که از دهها پله سنگی بر روی دیواره ای کاملاً عمودی و ترسناک به شکل عجیبی کنده شده اند
و هر بیننده ای را #حیرت زده می کنند.

🔸دسترسی به این پلکان از طریق یک جاده خاکی در ضلع شمالی روستای
#سو_لیزه امکان پذیر می باشد.
برای رسیدن به پله ها باید تا ارتفاع ۱۶۰۰ متری از سطح زمین کوهنوردی کرد!
🔸در این مسیر پر فراز و نشیب باید از آثاری نظیر
تنگ گچی،
غارگچی،
غار قورچعلی،
غار حسین خانی
و غار قلانژدی عبور نمود.
در دامنه پله ها آثار خرابه هایی که با سنگ های بزرگ ساخته شده اند به چشم می خورد.
بقایای سازه ها نشان می دهد اطراف پله ها آب انبار وجود داشته،اما معماری صخره های پایین پلکان،
تعداد ۶۴ پله در موقعیت توپوگرافی دشوار و همچنین نوع صخره های بالای پلکان خبر از وجود اسرار دیگری در کوه افسانه ای #چگنی می دهند.

🇮🇷 @lorgeram_asli👈
نای کش

چرا در لرستان
در نام گذاری معابر، مکانها و...
از نام های بومی استفاده نمی شود؟؟؟


متاسفانه
نام برخی از نقاط را از #لری
به نام های بی ربط تغییر می دهند!!!
و هرگز در گفتار مردم مورد استفاده قرار نمی گیرد👇
مثلاً:
#نای_کش را به ناوه‌ کش ،
#قلابردی را به قلعه سنگی،
#چنیایی را به چنگایی
#باوواس را به بابا عباس
#ویسیو را به ویسیان
#سولیزه را به سرخه لیزه
#خورماوه را به خرم آباد
و... تغییر داده اند!!!!

🇮🇷@lorgeram_asli👈
نای کش

تشنگی و گرسنگی است
بنوشاند تا جانی تازه و جگری جلا دهند وتوان ادامه دادن راه را داشته باشند.
در این حین زنی خسته با بچه آیی بسته به پشت خو درد به مرد فداکار و با تدبیر ایل همان مقسم منتظر می رسد.
مرد کمچه ایی دوغ به وی می دهد.
زن می گوید
کمچه ایی هم برای بچه ی بسته بر پشتم بده بعد از نوشیدن کمچه دوم با اشاره به مرد می گوید بچه آیی هم در شکم دارم و کمچه سوم را طلب میکند.
بعداز خوردن سومین سهم دست ها را بر آسمان برای شکر بلند می کند
و با زبان شیرین لکی و لهجه ایی با نوایی بین خستگی و رفع تشننگی می گوید
« خدا یا شوکرد بار سرخرمونی ژ حورد».
خدایا ترا شکرا در موقعیتی قرار گرفتیم که مجبور به خوردن بار بر کول خر هم شدیم.
منظور از ذکر این خاطره و داستان شیرین آنست که مردم ما برای گاو بواسطه حلال گوشت بودنش و همچنین مزایایی که نسبت به الاغ و قاطر داشته نزد انها حرمتی غالب داشته است.
همین مصداق بارزی در تعیین و تایید نام تنگ گاو شماراست.
که امروزه در فضای مجازی و جاهای دیگر آنرا به اشتباه « گاه شمار» می نویسند
چون زبان نوشتاری ما فارسی هست
اما نام محلی
و به زبان لکی است اشتباهی فاحش در نوشتن و بیان نام صحیح آن یعنی تنگ گاو شمارمی باشد!
از این بدتر آنست که از زمانی قرار بر ساختن سد بر ورودی کشکان و تنگ گاوشمار
نامی مهجور بی مسما وبی معنی که از سر نابلدی کارشناسان بجای گذاردن نام تاریخی و باستانی« تنگ گاوشمار»
مثلا سد تنگ گاوشمار آنرا نامی کذایی وبی معنی یعنی «معشوره» نهاده‌اند
کاش این مسولان کاربلد و کارشناس تحقیقی کوتاه می نمودند و جای نام گاوشمار،
نام بی ربط معشوره را مشهور نمی ساختند
براستی معشوره را از کجا آورده اند.
در تحقیقی که از محل به عمل آمد داستان نام مشعوره در اواخر دهه ۸۰ و اوایل دهه ۹۰ چنین ساخته وزاییده شده است.
گروهی که برای شناسایی و مطالعه برای ساختن سدی که هنوز چیزی از آن علم نگشته و هر صباخی در فروردینگان رودخانه کشکان چنان می خروشد
که داغ کم عرض شدنش به به پهنای تاریخی به یغما رفته ی خویش از لرستان تا خوزستان را می گیرد و مردم حاشیه نشین البته متجاوز به حریم خود را پس می زند
و اسباب زحمت نهادهایی چون ستاد بحران و... در لرستان و خوزستان و مانند سال ۱۳۹۸ همه کشور را به تلاطم و تکاپو نی اندازد و خوزستان را چنان سیراب می‌کند
که آنچنان بود دیدید و شنیدید.
آری همین کارشناسان به مردی چوپان برمیخورند
و‌ نام منطقه را می پرسند
مرد با تعجب از اینکه مگر اینان از کجا آمده اند که نام تنگ گاوشمار
را نمی دانند
و نام این مکان مشهور و معلوم را که
بلد نیستن باهمان لهجه ی محلی خود به آنها می گوید« مر نمزانینون نوم یه معشوره» با تعجب می‌گوید مگر نمی دانید
نام این جا مشهوره و همه آنرا می سناسند» عالی جنابان کارشناس بدون توجه به معنای حرف آن مرد که به طعنه به نادانی آنها از مشهور بودن نام تنگ گاوشمار
ازمشهور بودنش حرف میزند.
اما متاسفانه آنها به علت ناآگاهی از این موضوع نام راه باستانی و کار تاریخی اجداد و نیاکان مردمان لرستان
آنرا از تنگ گاوشمار به معشوره می رسانند.
آری زخم ها بر پیکر فرهنگ
و زبان این مردم از سر نا آگاهی مسولانیست که نام گردنه ها و جاده ها و روستاهای استان را اغلب نیمی فارسی
و نیمی لری
برتابلوها ثبت نموده‌اند
و زبان وفرهنگ لرستان را قربانی « فارسلری» نوشتن خود نموده اند.
به امید روزی که هرکس را با نام خویش وهرمکان را با نام بامسمای آن بشناسیم و بنویسیم و بخوانیم.
این نامهای بی مسما بر تنگ گاوشمار
چند بیت از مولانا را به ذهن متبادر می‌کند.
هیچ اسم بی مسما شنیده آیی/ یا زگاف و لام گل، گل چیده آیی/ نام فروردین نیارد گل به باغ/ شب نگردد روشن از نام چراغ.
پایدار باشید و ماندگار
نیکنام بمانید در روزگار

🇮🇷 @lorgeram_a👈
نای کش

لطفاً از نام های لری
در نام جاها استفاده کنیم.

امید است مسئولین امر
به فرهنگ لُرستان احترام بگذارند و ازنامجاهای لُری را استفاده کنند
و این نامجاهای لُری را صحیح تلفظ نمائیم
همانند 👇
#نای_کش نه ناوه کش
#قلابردی نه قلعه سنگی
#باوواس نه باباعباس
#اسبی_کو نه سفیدکو
#سوزوار نه سبزوار
#خورماوه نه خرم آباد
#خرگوش_ناو نه خرگوش ناب
#چِئنایی نه چنگایی
#تنگ_گاشمار نه معشوره

✍آریان