ضرب المثل ها(مَثِلت)و باورهای عامیانه لرستان

" #آولیز " 🔰🔰🔰

در تمامی ضرب المثل ها ماجرای داستان و اصطلاح ضرب المثل باید حتما باهم مطابقت داشته باشند و هر ضرب المثلی داستان خودش را دارد.

در"آتش بیار معرکه و "
ازین ستون تا آن ستون فرج ست حتما باید آتشی آورده شود و ستون (تیرک اعدامی) برقرار باشد وگرنه از اعتبار ساقط میشود

وقتی موسم گرما میشد همه باهم موی بزها را اصلاح و چهره و تن شان را مرتب میکردند ( #چهره_گران)
درآن زمان شانه های چوبی مخصوص و دسته داری وجود داشت به شکل (فرچه رنگ کاری )
ده پانزده تا می آوردند با ملات کاهگل ستون های نیم متری درست میکردند و دسته شانه ها را دران ستونها فرو میکردند و صبر میکردند تا کاملا خشک شود

زنان به ردیف می نشستند و هرکدام تمامی موها جمع شده را به آن شانه های جلو دست شان میزدند و موها را کاملا پاک و تمیز میکردند

موهای پاک شده را می پیچاندند و با خود حمل و در آب چشمه ها و سیمره می‌نهادند و به مدت یک هفته آنجا میماندند

موهای خیس و نرم شده را بلافاصله جلوی آفتاب پهن میکردند تا کاملا خشک شوند

آنوقت زنان دوباره جمع می شدند و با دوک شروع به ریسندگی موها میکردند
وقتی کار ریسندگی تمام میشد هرکسی که سهم موهایش کم بود آن را به دیگری میداد تا کارش راه بیفتد و سیاه چادرش تکمیل شود...

سال دیگر آن فرد قرضش را پس می گرفت و بر موهای امسالش می نهاد و چون کفایت میکرد او نیز صاحب سیاه چادر میشد

سیاه چادر ها بصورت تخته تخته بافته میشد دو تا چوب به ارتفاع نیم متر و عرض یک متر میکاشتند و ده دوازده گام بر می داشتند و روبه روی انها دوتا چوب دیگر به همان فاصله می‌نهادند
بندهای مو را ازین سر تا آن سر می‌بستند و همانند #گلیم شروع به بافتن میکردند

#سیاه_چادر بعد از بافته شدن دیگر آماده استفاده میشد
یک ستون در وسط و ستون های دیگری نیز در کناره ها برپا میکردند و سیاه چادر را بر روی آن پهن میکردند
از چهار طرف با طناب سیاه چادر را چارمیخ می‌کردند تا دیگر تکان نخورد و باد آن را تکان ندهد.
ستون ها زیاد مرتفع نبودند تا باد هرگز به زیر سیاه چادر نیفتد
#سیاه_چادر چون تار و پودش روزنه دارد درواقع قطرات باران به محض برخورد سرعت شان کاسته و کاملا مهار میشد و دیگر سر و صدایی نداشت بنابرین خوابیدن بسیار لذت بخش میشد...

گهگاهی نیز از روزنه ها مقدار خفیفی باران به داخل میآمد که آن نیز آزار دهنده نبود ( تیف تف)

پخت و پز در داخل انجام میشد دود آتش بالا میرفت و از روزنه سقف بیرون میشد

گوسفند و بزها زیر باران و در آغل شان بودند اما گاو و حیوانها سرشان در داخل سیاه چادر بود و لاشه شان بیرون و زیر باران...

سیاه چادرها به خاطر اینکه از گزند باد و طوفان در امان باشند آنان را در دامنه ها و جایی مستقر میکردند که مستقیم در مسیر باد نباشند بنابرین به ناچار در معرض سیلاب قرار داشتند
در زیر سیاه چادر قسمتی را که خانواده در آنجا میخوابیدند
از قبل با سنگ و قلوه سنگ یک دستی ،کاملا سنگ فرش میکردند
روی ان را نیز با شاخ و برگ و گیاه می‌پوشاندند تشک نمدی را پهن میکردند و با خیال آسوده میخوابیدند

سیلابی که از جوب پشت سر ریز میکرد، از زیر و از لابه لای سنگها به راحتی عبور و دیگر، خانواده را " #آولیز" نمی کرد

لیز گرفتن : مکانی برای آسایش پیدا کردن و آماده شدن برای خوابیدن.

بی لیز و بی لونه منم :
نه خواب دارم و نه خانه


✍به قلم
مرتضی عموزاده خدایی / هومیان

🇮🇷 @nayekash 👈
نای کش

💢 آیین خرره (هرره) مالی
یا خرره (هرره) سایی قوم لر👇👇👇

✍ #علیرضاخادمی

#آیین_خرره_مالی
را مردم لر در سوگواری برای عزیزان و بزرگان خود انجام می دهند
که این رسم از رسوماتی است
که از پیش از اسلام در میان مردم لر باقیمانده است.
این آیین به اشتباه در فارسی به #گل_مالی ترجمه است
در صورتی که در #زبان_لری
اصطلاح خرره داریم
و مسلما خرره( #خه_ره ) و گل خرره تفاوت دارند.
عزاداری بصورت خاک بر سر و صورت ریختن و خراشیدن صورت با ناخن یادآور سوگواری #رستم و #زال در عزای سیاوش می‌باشد.

💢 #فردوسی آن را چنین توصیف می‌کند:
"تهمتن چو بشنید زو رفت هوش
ز زابل بزاری بر آمد خروش
به چنگال رخساره بشخود زال
همی ریخت خاک از بر شاخ و یال"
که در #شاهنامه نه فقط اینان که مردم ایران بدین شکل به عزای #سیاوش جوان پرداخته بودند.
💢 #حسن_پیر_نیا
در کتاب تاریخ مفصل ایران قدیم جلد یک به نقل از یکی از روسای #ایل_بختیاری
می گوید
تا بیست سال قبل ,معمول ایل مزبور چنین بود که در موقع عزاداری موهای سر را می بریدند
و یال اسبان را می چیدند
ولی به حکم ایلخان وقت بختیاری،
این آداب منسوخ شد.
(این آیین کماکان در بین برخی عشایر ادامه دارد.)

آیین خرره مالی در روز #عاشورا در استانهای غربی بویژه #لرستان
#کرمانشاه
و #ایلام
و در بخشهایی از استانهای #خوزستان ، #همدان نیز برگزار می شود.

برگزاری آیین به نحوی است
که از روزهای قبل از مراسم عاشورا خاک نرم ،گلاب و هیزم را تهیه میکنند.
روز عاشورا در هر محله و تکیه ای با مخلوط #خاک_رس الک شده و #گلاب در حوضچه هایی برای مالیدن خرره به خود و برپایی #آتش برای خشک شدن به استقبال #عزاداری می روند.
عکسهایی که عزاداران با گل سفت ،
#گل_مالی هستند
مربوط به مردم لر نیست
و عزاداری دیگر هموطنان در #عزای_امام_حسین_علیه_السلام است.
خرره در بین #قوم_لر
پس از خشک شدن بصورت گردی از خاک می شود
که بتدریج و با عزاداری تاحدی تکانده می شود.

به این نکته باید توجه کرد که در علم طب استفاده گل رس و گلاب برای طراوت پوست توصیه می شود.
و نیز لازم به ذکر است آتش از دیرباز در بین لرها حرمت داشته و دارد و هنوز هم عشایر لر ریختن آب روی آتش چاله های #سیاه_چادر و یا خانه هایشان را خوب نمیدانند.

اینکه ما ریشه و اساس یک آیین را ندانیم و نشناسیم باعث میشود تا در انکار آن تلاش کنیم و به رد آن بپردازیم
یعنی چیزی که برخی رسانه ها و افراد سعی در تمسخر این آیین دارند
که مسلما از آیینهایی چون
#زنجیر_زنی ،
#قمه_زنی ،
#قالی_تکانی
و #سنگ_زنی
و رقصاندن #بیرق های
چند صد کیلویی ریشه دار تر است.

که البته باورها و اعتقادات هر خطه و فرهنگی قابل احترام است.

در ادامه شروع مراسم عاشورا با نواختن سرنا و دهل ( #چمر / #چمرونه / #ساز_چپی ) به رسم نیاکان است
تا این چنین خبر از عزای شهادت مردی بزرگ دهند
که دنیا به پاس آزادگی ایشان سر خم می کند.

🇮🇷@lorgeram_asli👈
نای کش

لرها
از گذشته ی دور تا کنون در زمان مرگ عزیزان خود،
گل را بر شانه های خود به نشانه ی بازگشت عزیزی به خاک
و نهایت غم و ماتم می گذارند
نه اینکه خود را در گل بغتانند
و سر و صورت و تمام لباس های خود را گل مالی کنند.

تنها رستوران سنتی که با #تابلوی_لرستان، اقدام به ترویج
فرهنگ، موسقی و غذاهای لری
در استان تهران می نمود
پلمپ شد!!!😳😳😳

حسب گفته ی مدیر
مجموعه لرستان
این رستوران که در وضعیت سخت اقتصادی
برای تعدادی از جوانان مهاجر لر
ساکن در پایتخت کار و اشتغال ایجاد کرده بود
بدون دلیل قانونی و اخطار قبلی و بدون دادن مهلت برای جابجایی مواد فاسد شدنی ،پلمپ شد.😔😔😔

مسئول مربوط اظهار داشته:
ترویج فرهنگ ...روستایی ، عشایری و سیاه چادر در استان تهران ممنوع می باشد!!!
و باید جمع آوری و تعطیل شود؟؟؟


#سیاه_چادر( دوار) جزیی از فرهنگ غنی گذشتگان ما می باشد.

منتظر پاسخ مسئولین قضایی تهران
در این خصوص هستیم.🙏🙏🙏

🇮🇷@lorgeram_asli👈
نای کش

#توهین_به_فرهنگ_غنی_لرها_ممنوع

همه ایران سرای ما باشد،
ایران عزیز با تنوع قومی و فرهنگ اقوام متحدش زیباست.

#اوشان