#Maqollar_taʼrifi
Toʻyga borsang toʻyib bor, yomonliging qoʻyib bor
Bu nasihat shaklidagi maqolning maʼnosi quyidagicha: jamoat yigʻiladigan joyga — toʻyga, mehmondorchilikka “almoyi-aljoyi” boʻlib borma, durustroq kiyimingni kiyib bor; jamoat yigʻilgan joyda yomonlik qilma, nihoyatda odob saqla; toʻy-ziyofatda ovqatni boʻkkuningcha orqa-oʻngingga qaramay yema.
Boshqa shakllari:
• Toʻyga borsang toʻyib bor, toʻrqa toʻning kiyib bor (*toʻrqa — shoyi matodan tikilgan).
• Toʻyga borsang burun bor, burun borsang oʻrin bor.
• Toʻyga borsang toʻyib bor, boʻz xaltangni qoʻyib bor.
Oʻzbek maqollarining izohli lugʻatidan
Kanalga ulanish 👉 https://t.iss.one/dtrdep
Bizning manzil:
Veb-sahifa | Telegram | Facebook
Toʻyga borsang toʻyib bor, yomonliging qoʻyib bor
Bu nasihat shaklidagi maqolning maʼnosi quyidagicha: jamoat yigʻiladigan joyga — toʻyga, mehmondorchilikka “almoyi-aljoyi” boʻlib borma, durustroq kiyimingni kiyib bor; jamoat yigʻilgan joyda yomonlik qilma, nihoyatda odob saqla; toʻy-ziyofatda ovqatni boʻkkuningcha orqa-oʻngingga qaramay yema.
Boshqa shakllari:
• Toʻyga borsang toʻyib bor, toʻrqa toʻning kiyib bor (*toʻrqa — shoyi matodan tikilgan).
• Toʻyga borsang burun bor, burun borsang oʻrin bor.
• Toʻyga borsang toʻyib bor, boʻz xaltangni qoʻyib bor.
Oʻzbek maqollarining izohli lugʻatidan
Kanalga ulanish 👉 https://t.iss.one/dtrdep
Bizning manzil:
Veb-sahifa | Telegram | Facebook
#Maqollar_taʼrifi
☘️Pul boʻlsa — changalda shoʻrva. Changal nima?
🌿Bu maqoldagi changal soʻzi odamning yo hayvonotning changali, yaʼni panjalari orasi maʼnosida emas, balki changalzor — tikanakli butalar bilan qoplangan maydon maʼnosida keltirilgan.
🌿Demak, maqolning maʼnosi quyidagicha: agar pul boʻlsa, kimsasiz changalzorda ham shoʻrva topib ichsa boʻladi. Majozan esa quyidagicha mubolagʻa qilinadi: agar pul boʻlsa, "yoʻqni yoʻndirish", topishning imkoni boʻlmagan narsani ham topish mumkin va h. k.
Oʻzbek maqollarining izohli lugʻatidan
Kanalga ulanish 👉 https://t.iss.one/dtrdep
Bizning manzil:
Veb-sahifa | Telegram | Facebook
☘️Pul boʻlsa — changalda shoʻrva. Changal nima?
🌿Bu maqoldagi changal soʻzi odamning yo hayvonotning changali, yaʼni panjalari orasi maʼnosida emas, balki changalzor — tikanakli butalar bilan qoplangan maydon maʼnosida keltirilgan.
🌿Demak, maqolning maʼnosi quyidagicha: agar pul boʻlsa, kimsasiz changalzorda ham shoʻrva topib ichsa boʻladi. Majozan esa quyidagicha mubolagʻa qilinadi: agar pul boʻlsa, "yoʻqni yoʻndirish", topishning imkoni boʻlmagan narsani ham topish mumkin va h. k.
Oʻzbek maqollarining izohli lugʻatidan
Kanalga ulanish 👉 https://t.iss.one/dtrdep
Bizning manzil:
Veb-sahifa | Telegram | Facebook
#Maqollar_taʼrifi
Osilmagan qozonga otilmagan quyon tushibdi
✨Baʼzan shunday ham boʻladiki, hech bir oʻylanmagan, xayolga keltirilmagan, kutilmagan vaqtda biror foydali holat yuzaga kelib qoladi. Bu endi tasodif boʻlib, hamma vaqt ham shunday boʻlavermaydi, albatta. Mazkur maqolni mana shunday tasodifiy omad kelib qolganda ajablanish, quvonish maqomida yo hazil-mutoyiba tarzida aytadilar.
Oʻzbek maqollarining izohli lugʻatidan
Kanalga ulanish 👉 https://t.iss.one/dtrdep
Bizning manzil:
Veb-sahifa | Telegram | Facebook
Osilmagan qozonga otilmagan quyon tushibdi
✨Baʼzan shunday ham boʻladiki, hech bir oʻylanmagan, xayolga keltirilmagan, kutilmagan vaqtda biror foydali holat yuzaga kelib qoladi. Bu endi tasodif boʻlib, hamma vaqt ham shunday boʻlavermaydi, albatta. Mazkur maqolni mana shunday tasodifiy omad kelib qolganda ajablanish, quvonish maqomida yo hazil-mutoyiba tarzida aytadilar.
Oʻzbek maqollarining izohli lugʻatidan
Kanalga ulanish 👉 https://t.iss.one/dtrdep
Bizning manzil:
Veb-sahifa | Telegram | Facebook
#Maqollar_taʼrifi
Osilmagan qozonga otilmagan quyon tushibdi
✨Baʼzan shunday ham boʻladiki, hech bir oʻylanmagan, xayolga keltirilmagan, kutilmagan vaqtda biror foydali holat yuzaga kelib qoladi. Bu endi tasodif boʻlib, hamma vaqt ham shunday boʻlavermaydi, albatta. Mazkur maqolni mana shunday tasodifiy omad kelib qolganda ajablanish, quvonish maqomida yo hazil-mutoyiba tarzida aytadilar.
Oʻzbek maqollarining izohli lugʻatidan
Kanalga ulanish 👉 https://t.iss.one/dtrdep
Bizning manzil:
Veb-sahifa | Telegram | Facebook
Osilmagan qozonga otilmagan quyon tushibdi
✨Baʼzan shunday ham boʻladiki, hech bir oʻylanmagan, xayolga keltirilmagan, kutilmagan vaqtda biror foydali holat yuzaga kelib qoladi. Bu endi tasodif boʻlib, hamma vaqt ham shunday boʻlavermaydi, albatta. Mazkur maqolni mana shunday tasodifiy omad kelib qolganda ajablanish, quvonish maqomida yo hazil-mutoyiba tarzida aytadilar.
Oʻzbek maqollarining izohli lugʻatidan
Kanalga ulanish 👉 https://t.iss.one/dtrdep
Bizning manzil:
Veb-sahifa | Telegram | Facebook
#Maqollar_taʼrifi
Laqmaning kallasi — tarozining pallasi
Bu maqolning maʼnosi quyidagicha: laqma — har narsaga darrov ishonaveradigan, osongina aldanadigan, goʻl, sodda odam. Laqmaning kallasi tarozining pallasidek ogʻir tarafga ogʻib ketaveradi, yaʼni u kim nima desa, shunga laqqa ishonib ketaveradi.
Oʻzbek maqollarining izohli lugʻatidan
Kanalga ulanish 👉 https://t.iss.one/dtrdep
Bizning manzil:
Veb-sahifa | Telegram | Facebook
Laqmaning kallasi — tarozining pallasi
Bu maqolning maʼnosi quyidagicha: laqma — har narsaga darrov ishonaveradigan, osongina aldanadigan, goʻl, sodda odam. Laqmaning kallasi tarozining pallasidek ogʻir tarafga ogʻib ketaveradi, yaʼni u kim nima desa, shunga laqqa ishonib ketaveradi.
Oʻzbek maqollarining izohli lugʻatidan
Kanalga ulanish 👉 https://t.iss.one/dtrdep
Bizning manzil:
Veb-sahifa | Telegram | Facebook
#Maqollar_taʼrifi
Toʻyga borsang toʻyib bor, yomonliging qoʻyib bor
Bu nasihat shaklidagi maqolning maʼnosi quyidagicha: jamoat yigʻiladigan joyga — toʻyga, mehmondorchilikka “almoyi-aljoyi” boʻlib borma, durustroq kiyimingni kiyib bor; jamoat yigʻilgan joyda yomonlik qilma, nihoyatda odob saqla; toʻy-ziyofatda ovqatni boʻkkuningcha orqa-oʻngingga qaramay yema.
Boshqa shakllari:
• Toʻyga borsang toʻyib bor, toʻrqa toʻning kiyib bor (*toʻrqa — shoyi matodan tikilgan).
• Toʻyga borsang burun bor, burun borsang oʻrin bor.
• Toʻyga borsang toʻyib bor, boʻz xaltangni qoʻyib bor.
Oʻzbek maqollarining izohli lugʻatidan
Kanalga ulanish 👉 https://t.iss.one/dtrdep
Bizning manzil:
Veb-sahifa | Telegram | Facebook
Toʻyga borsang toʻyib bor, yomonliging qoʻyib bor
Bu nasihat shaklidagi maqolning maʼnosi quyidagicha: jamoat yigʻiladigan joyga — toʻyga, mehmondorchilikka “almoyi-aljoyi” boʻlib borma, durustroq kiyimingni kiyib bor; jamoat yigʻilgan joyda yomonlik qilma, nihoyatda odob saqla; toʻy-ziyofatda ovqatni boʻkkuningcha orqa-oʻngingga qaramay yema.
Boshqa shakllari:
• Toʻyga borsang toʻyib bor, toʻrqa toʻning kiyib bor (*toʻrqa — shoyi matodan tikilgan).
• Toʻyga borsang burun bor, burun borsang oʻrin bor.
• Toʻyga borsang toʻyib bor, boʻz xaltangni qoʻyib bor.
Oʻzbek maqollarining izohli lugʻatidan
Kanalga ulanish 👉 https://t.iss.one/dtrdep
Bizning manzil:
Veb-sahifa | Telegram | Facebook
#Maqollar_taʼrifi
Novvoy chaqirishga ham kekirdak kerak
Oʻtmishda shaharlarning bozorlarida novvoylar non solingan savatni boshlariga qoʻyib, tumonat odam orasida baland ovoz bilan: “Issiq non, shirmoy non!” — degancha nonlarini maqtab oʻtaverganlar. Olomon ichida, olagʻovurda ketayotgan novvoyning nonidan olishni istagan odam “Novvoy, hoy novvoy!”, deb unga tovush yetkazishi uchun uni baland ovoz bilan chaqirishi, yaʼni “kekirdak choʻzishi” kerak boʻlardi. Shu holat misolga olib aytilgan “Novvoy chaqirishga ham kekirdak kerak” maqolini majozan bu ishni qilish oson emas, koʻp kuch sarflash kerak boʻladi, degan maʼnoda qoʻllaydilar.
Oʻzbek maqollarining izohli lugʻatidan
https://t.iss.one/dtrdep
Bizning manzil:
Veb-sahifa | Telegram | Facebook
Novvoy chaqirishga ham kekirdak kerak
Oʻtmishda shaharlarning bozorlarida novvoylar non solingan savatni boshlariga qoʻyib, tumonat odam orasida baland ovoz bilan: “Issiq non, shirmoy non!” — degancha nonlarini maqtab oʻtaverganlar. Olomon ichida, olagʻovurda ketayotgan novvoyning nonidan olishni istagan odam “Novvoy, hoy novvoy!”, deb unga tovush yetkazishi uchun uni baland ovoz bilan chaqirishi, yaʼni “kekirdak choʻzishi” kerak boʻlardi. Shu holat misolga olib aytilgan “Novvoy chaqirishga ham kekirdak kerak” maqolini majozan bu ishni qilish oson emas, koʻp kuch sarflash kerak boʻladi, degan maʼnoda qoʻllaydilar.
Oʻzbek maqollarining izohli lugʻatidan
https://t.iss.one/dtrdep
Bizning manzil:
Veb-sahifa | Telegram | Facebook
#Maqollar_taʼrifi
Pul boʻldi — kul boʻldi
Bu maqolning maʼnosi quyidagicha: oʻzingga kerak boʻlib, bir kuningga yarab turgan yoki hozircha kerak boʻlmayotgan, ammo bir kunmas-bir kun kerak boʻlib qoladigan narsangni sotib, “pul qilib” yuborma. Chunki undan orttirgan puling unga-bunga sarflanib, bot kunda yoʻq boʻladi-ketadi, ikki orada sotilgan narsangdan ajraganing qoladi.
Boshqa shakllari:
Olding — bitding, sotding — yitding.
Pul toʻplasang — kul boʻlar, somon toʻplasang — pul boʻlar.
Oʻzbek maqollarining izohli lugʻatidan
Kanalga ulanish 👉 https://t.iss.one/dtrdep
Bizning manzil:
Veb-sahifa | Telegram | Facebook
Pul boʻldi — kul boʻldi
Bu maqolning maʼnosi quyidagicha: oʻzingga kerak boʻlib, bir kuningga yarab turgan yoki hozircha kerak boʻlmayotgan, ammo bir kunmas-bir kun kerak boʻlib qoladigan narsangni sotib, “pul qilib” yuborma. Chunki undan orttirgan puling unga-bunga sarflanib, bot kunda yoʻq boʻladi-ketadi, ikki orada sotilgan narsangdan ajraganing qoladi.
Boshqa shakllari:
Olding — bitding, sotding — yitding.
Pul toʻplasang — kul boʻlar, somon toʻplasang — pul boʻlar.
Oʻzbek maqollarining izohli lugʻatidan
Kanalga ulanish 👉 https://t.iss.one/dtrdep
Bizning manzil:
Veb-sahifa | Telegram | Facebook
#Maqollar_taʼrifi
Bir ezma topadi, bir — kezma
Odatda ezma odamni kishilar koʻpam yoqtirmaydilar. Ammo ezma odam har bir narsani ijikilanib soʻrab, to tagiga yetmagunicha qoʻymaydi. Shu ezmaligi, soʻrab-surishtirishdan erinmasligi orqasidan koʻp narsalarni bilib oladi.
Kezma odam ham koʻp joylarni kezib yurib, bilmaganlarini biladi, koʻrmaganlarini koʻradi.
Shu bois bu maqolni «Bilmagan narsangni ezma va kezma odamlardan soʻrasang, bilib olasan», degan maʼnoda ham qoʻllaydilar, ezma va kezma odamlar ustidan kulganda kinoya tarzida ham qoʻllaydilar.
Boshqa shakli:
• Soʻzni bir ezmadan soʻra, bir — kezmadan.
*Ijikilamoq — shevaga oid soʻz, bezovta qilib, ezmalanib soʻrayvermoq degan maʼnoda ishlatiladi.
Oʻzbek maqollarining izohli lugʻatidan
Kanalga ulanish 👉 https://t.iss.one/dtrdep
Bizning manzil:
Veb-sahifa | Telegram | Facebook
Bir ezma topadi, bir — kezma
Odatda ezma odamni kishilar koʻpam yoqtirmaydilar. Ammo ezma odam har bir narsani ijikilanib soʻrab, to tagiga yetmagunicha qoʻymaydi. Shu ezmaligi, soʻrab-surishtirishdan erinmasligi orqasidan koʻp narsalarni bilib oladi.
Kezma odam ham koʻp joylarni kezib yurib, bilmaganlarini biladi, koʻrmaganlarini koʻradi.
Shu bois bu maqolni «Bilmagan narsangni ezma va kezma odamlardan soʻrasang, bilib olasan», degan maʼnoda ham qoʻllaydilar, ezma va kezma odamlar ustidan kulganda kinoya tarzida ham qoʻllaydilar.
Boshqa shakli:
• Soʻzni bir ezmadan soʻra, bir — kezmadan.
*Ijikilamoq — shevaga oid soʻz, bezovta qilib, ezmalanib soʻrayvermoq degan maʼnoda ishlatiladi.
Oʻzbek maqollarining izohli lugʻatidan
Kanalga ulanish 👉 https://t.iss.one/dtrdep
Bizning manzil:
Veb-sahifa | Telegram | Facebook
#Maqollar_taʼrifi
Bir balosi boʻlmasa, shudgorda quyruq na qilur?
Bu maqol tulkining tilidan aytilgan. Tulki yogʻga oʻch boʻladi. Oʻtmishda ovchilar uni tutish uchun qopqonni tuproqqa koʻmib, ustiga bir parcha quyruq yogʻi qoʻyib qoʻyardilar. Tulki uni yeyman deb kelib, qopqonga ilinardi. Ammo hamma tulkilar ham osongina qoʻlga tushavermasdi. Negaki tulki boshqa hayvonlar ichida eng sezgir, ayyor va hushyordir. Mazkur maqol shuning natijasida yuzaga kelgan boʻlib, majoziy maʼnoda odamlarni hushyor, ehtiyotkor boʻlishga undaydi.
Boshqa shakllari:
• Bozordagi botmon quyruq, taroziga tortgan quyruq. Bir balosi boʻlmasa, nega shudgorda yotgan quyruq?!
• Bir balosi boʻlmasa, kavakda kabob na qilur?
Oʻzbek maqollarining izohli lugʻatidan
Kanalga ulanish 👉 https://t.iss.one/dtrdep
Bizning manzil:
Veb-sahifa | Telegram | Facebook
Bir balosi boʻlmasa, shudgorda quyruq na qilur?
Bu maqol tulkining tilidan aytilgan. Tulki yogʻga oʻch boʻladi. Oʻtmishda ovchilar uni tutish uchun qopqonni tuproqqa koʻmib, ustiga bir parcha quyruq yogʻi qoʻyib qoʻyardilar. Tulki uni yeyman deb kelib, qopqonga ilinardi. Ammo hamma tulkilar ham osongina qoʻlga tushavermasdi. Negaki tulki boshqa hayvonlar ichida eng sezgir, ayyor va hushyordir. Mazkur maqol shuning natijasida yuzaga kelgan boʻlib, majoziy maʼnoda odamlarni hushyor, ehtiyotkor boʻlishga undaydi.
Boshqa shakllari:
• Bozordagi botmon quyruq, taroziga tortgan quyruq. Bir balosi boʻlmasa, nega shudgorda yotgan quyruq?!
• Bir balosi boʻlmasa, kavakda kabob na qilur?
Oʻzbek maqollarining izohli lugʻatidan
Kanalga ulanish 👉 https://t.iss.one/dtrdep
Bizning manzil:
Veb-sahifa | Telegram | Facebook
#Maqollar_taʼrifi
Illat — yo oshda, yo moshda
Biror buzilgan ish yoki narsaning (masalan, ovqatning) bunday boʻlib qolishiga sababini bilishni istaganlarida — bu oʻsha ish yoki narsaning noqulayligi, nobopligi (masalan, masalliqning yomonligi)danmi, yoki uni pishirgan odamning epsizligidanmi, shuni aniqlamoqchi boʻlganlarida ushbu maqolni qoʻllaydilar.
Oʻzbek maqollarining izohli lugʻatidan
Kanalga ulanish 👉 https://t.iss.one/dtrdep
Bizning manzil:
Veb-sahifa | Telegram | Facebook
Illat — yo oshda, yo moshda
Biror buzilgan ish yoki narsaning (masalan, ovqatning) bunday boʻlib qolishiga sababini bilishni istaganlarida — bu oʻsha ish yoki narsaning noqulayligi, nobopligi (masalan, masalliqning yomonligi)danmi, yoki uni pishirgan odamning epsizligidanmi, shuni aniqlamoqchi boʻlganlarida ushbu maqolni qoʻllaydilar.
Oʻzbek maqollarining izohli lugʻatidan
Kanalga ulanish 👉 https://t.iss.one/dtrdep
Bizning manzil:
Veb-sahifa | Telegram | Facebook
#Maqollar_taʼrifi
ISHTONI YO‘Q EL KEZAR
Bu maqolni uyda hech balosi yo‘q, oilasiga, bola-chaqasiga qaramay, ularni o‘z holiga tashlab qo‘yib, faqat o‘z rohatini ko‘zlaydigan, o‘z maishatini o‘ylab, ko‘chama-ko‘cha, choyxonama-choyxona, shaharma-shahar tentirab yuruvchi kishilarga nisbatan kinoya tarzida qo‘llaydilar.
“Ma’nolar maxzani” kitobidan
Kanalga ulanish 👉 https://t.iss.one/dtrdep
Bizning manzil:
Veb-sahifa | Telegram | Facebook
ISHTONI YO‘Q EL KEZAR
Bu maqolni uyda hech balosi yo‘q, oilasiga, bola-chaqasiga qaramay, ularni o‘z holiga tashlab qo‘yib, faqat o‘z rohatini ko‘zlaydigan, o‘z maishatini o‘ylab, ko‘chama-ko‘cha, choyxonama-choyxona, shaharma-shahar tentirab yuruvchi kishilarga nisbatan kinoya tarzida qo‘llaydilar.
“Ma’nolar maxzani” kitobidan
Kanalga ulanish 👉 https://t.iss.one/dtrdep
Bizning manzil:
Veb-sahifa | Telegram | Facebook
#Maqollar_taʼrifi
Holva degan bilan og‘iz chuchimaydi.
✔️Quruq gap bilan maqsad amalga oshmaydi.
Darhaqiqat, holva degan bilan og‘iz chuchimaydi-da... Xalq – omi... bizning ma’rifat haqidagi gaplarimiz ularning qulog‘iga kirishiga uncha ishonmayman. K.Yashin, Hamza.
Kanalga ulanish 👉 https://t.iss.one/dtrdep
Bizning manzil:
Veb-sahifa | Telegram | Facebook
Holva degan bilan og‘iz chuchimaydi.
✔️Quruq gap bilan maqsad amalga oshmaydi.
Darhaqiqat, holva degan bilan og‘iz chuchimaydi-da... Xalq – omi... bizning ma’rifat haqidagi gaplarimiz ularning qulog‘iga kirishiga uncha ishonmayman. K.Yashin, Hamza.
Kanalga ulanish 👉 https://t.iss.one/dtrdep
Bizning manzil:
Veb-sahifa | Telegram | Facebook
#Maqollar_taʼrifi
Yaxshi qoʻshningdan soʻraguncha, yomon uyingdan axtar
Bu nasihat shaklidagi maqolning maʼnosi quyidagicha: oʻz tirikchiliging uchun zarur boʻlgan narsalarni oʻzing ishlab top. Birovdan tama qilish, tilash, birovga yalinib kun koʻrish, birovning hisobiga yashash — oʻtaketgan yomon xislat va tekinxoʻrlikdir.
Boshqa shakllari:
• Qudangdan qoʻy soʻrama, qoʻshningdan un soʻrama.
• Oʻz uyingda oshing boʻlsa, kishi uyida qasding bormi?
• Yomonga yalinguncha, yotib yoningni kavla.
Oʻzbek maqollarining izohli lugʻatidan
Kanalga ulanish 👉 https://t.iss.one/dtrdep
Bizning manzil:
Veb-sahifa | Telegram | Facebook
Yaxshi qoʻshningdan soʻraguncha, yomon uyingdan axtar
Bu nasihat shaklidagi maqolning maʼnosi quyidagicha: oʻz tirikchiliging uchun zarur boʻlgan narsalarni oʻzing ishlab top. Birovdan tama qilish, tilash, birovga yalinib kun koʻrish, birovning hisobiga yashash — oʻtaketgan yomon xislat va tekinxoʻrlikdir.
Boshqa shakllari:
• Qudangdan qoʻy soʻrama, qoʻshningdan un soʻrama.
• Oʻz uyingda oshing boʻlsa, kishi uyida qasding bormi?
• Yomonga yalinguncha, yotib yoningni kavla.
Oʻzbek maqollarining izohli lugʻatidan
Kanalga ulanish 👉 https://t.iss.one/dtrdep
Bizning manzil:
Veb-sahifa | Telegram | Facebook