''آیین چراغ خاموشی نیست''

این دیالوگ ماندگار از فیلم سینمایی "حاجی واشنگتن" اثر زنده یاد #علی_حاتمی است (۲۳ مرداد ۱۳۲۳ تا ۱۵ آذر ۱۳۷۵) که بر سنگ مزار او نوشته شده است.

علی حاتمی بی شک از نامدارترین کارگردانها، فیلم نامه نویسان #سینما و #تلویزیون و عرصه فرهنگ و هنر #ایران زمین است. بیش از ۱۵ فیلم سینمایی بلند و مجموعه تلویزیونی از او به یادگار مانده است؛

حسن کچل (۱۳۴۸)، طوقی (۱۳۴۹)، بابا شمل (۱۳۵۰)، قلندر (۱۳۵۱)، خواستگار (۱۳۵۱)، ستارخان (۱۳۵۱)، سوته دلان (۱۳۵۶)، حاجی واشنگتن (۱۳۶۱)، کمال الملک (۱۳۶۲)، جعفرخان از فرنگ برگشته (۱۳۶۶)، مادر (۱۳۶۸) و دلشدگان (۱۳۷۰) از کارهای سینمایی حاتمی است.

در عرصه تلویزیون نیز داستان های مولوی (۱۳۵۲)، سلطان صاحبقران (۱۳۵۴)، جنگل و آشپزی (۱۳۶۴) و هزاردستان (۱۳۶۶-۱۳۵۸) از کارهای ماندگار اوست.

علی حاتمی فیلمنامه نویس و #کارگردان صاحب سبک بود. در آثار او فرهنگ، آداب، رسوم، آیین ها، باورها، اعتقادات و اقوام ایرانی را در کنار روایت زمانه و روزگار ایران زمین، می توان به روشنی دید. کارهای او به گونه ای است که گویا با هر پلان و سکانس برگی از تاریخ را ورق می زنیم.

#شهرک_سینمایی - تلویزیونی غزالی وابسته به سازمان #صداوسیما از یادگارهای ماندگار علی حاتمی است که برای سریال "هزاردستان" این لوکیشن را ساخت و هنوز هم بهترین لوکیشن برای حوزه فیلم و سریال و سینما (در حوزه نمایش) محسوب می شود.

آخرين اثر زنده یاد علی حاتمی فيلم سينمايی "جهان پهلوان" بود كه متاسفانه به دليل بيماری و فوت زودهنگام اين فيلمساز دغدغه مند در مراحل اوليه رها شد؛ با وجود بيماری و درد و رنج ناشی از سرطان و عليرغم نياز وافر به استراحت با تنی رنجور سر صحنه مي آمد تا هرچه زودتر تصويری از مرد اسطوره ای به جهانيان نشان دهد كه چیزی كم از پوريای ولی نداشت. نگاهی كه زنده ياد علی حاتمی به شادروان #غلامرضا_تختی داشت نگاهی برآمده از احساس عشق و عقل و تحليل یک نسل بود.

حاتمی برای فيلم جهان پهلوان سناريويی آماده كرده بود و عليرغم برخی ادعاها كه گفته شده بود ''حاتمی قرار است سر صحنه فيلمنامه اش را بنويسد'' اما خلاصه اين فيلمنامه، سالهای دور در كتاب زندگی و مرگ جهان پهلوان تختی نوشته دوست عزیزم #سيدعباس_فاطمی (انتشارات جهان كتاب) در سال ١٣٧٨ منتشر شده بود که کتابی ارزنده و خواندنی است.

ورای همه این مسائل، می توان گفت هنر بزرگ علی حاتمی تربیت نسلی #جوان از فیلمنامه نویسان و کارگردانان بود که برخی از آنان که افتخار شاگردی حاتمی را دارند، خود از بزرگان کنونی عرصه سینما و تلویزیون کشور محسوب می شوند.

۱۵ آذر مصادف با بیستمین سالگرد خاموشی حاتمی است. برخی از صاحبنظران حاتمی را #ایرانی ترین فیلم ساز سینمای ایران نامیده اند. روحش شاد و یادش گرامی باد.

@Dr_alidarabi
ارتباط با ادمین کانال:
@Dr_Ali_Darabi

پس از ۱۶۵ سال از قتل امیرکبیر

بیستم دی ماه سالروز قتل میرزا تقی خان امیرکبیر (فراهانی) است. (۱۲۳۰ ه.ش) صدارت امیرکبیر سه سال و ۲۴ روز طول کشید. (۲۸ مهر ماه ۱۲۲۷ - ۲۴ آبان ۱۲۳۰ )

راز ماندگاری #امیرکبیر چه بود که بازخوانی زمانه و روزگار او برای امروز ما ضروری است؟

* امیرکبیر قهرمان مبارزه با استبداد داخلی (ناصرالدین شاه) و درباریان بود. او در خط مقدم مقابله با #نفوذ و سلطه قدرتهای بیگانه به خصوص #انگلیس و #روسیه که ابرقدرت های آن زمان بودند بود.

* امیرکبیر قهرمان مبارزه با #تحجر و #خرافه گرایی بود لغو بست نشینی از اقدامات بزرگ او بود.

* امیرکبیر موسس مدرسه #دارالفنون به عنوان اولین #مدرسه جدید در ایران بود و روزنامه #وقایع_التفاقیه را منتشر کرد که سرآغازی برای انتشار نشریات آزادی خواه و قانونگرا محسوب می شود.

* امیرکبیر مبارزه قاطع با مفاسد اقتصادی و رشوه خواری را آغاز کرد؛ که سرآغاز آن با کاهش حقوق #پادشاه بود و ماهانه حقوق وی را به دو هزار تومان رساند.

* حذف القاب و عناوین که دکانی برای انسان های کم مایه و بی دانش شده بود و از آن راه "القاب و عناوین" برای خود وجاهت اجتماعی جلب می کردند.

* مبارزه با اشرار، سرکوب شورش ها و فرمان #اعدام سید علی محمد باب که بابیت را به عنوان دین جعلی در میان #مردم رواج می داد. و به جنگ با خدا برخاسته بود.

* سیاست خارجی امیرکبیر "سیاست موازنه منفی" بود نه به روس و نه به انگلیس امتیاز ندادن مبنای این #سیاست بود.

آنچه که امیرکبیر را «محبوب تاریخ #ایران زمین» کرده است کارنامه مملو از خدمات صادقانه بود او اعتلای ایران زمین را هدف خود قرار داده بود و با موانع مهم بر سر راه تحقق آن مردانه ایستادگی و مبارزه کرد. امیرکبیر حمایت از کالای ایرانی و تولیدات ایرانی را سرلوحه برنامه #اقتصادی خود قرار داد.

امیرکبیر یک انسان معتقد و #مذهبی بود در عین حال فردی نواندیش و مصلح. او از آنکه ایران از قافله پیشرفت جهانی عقب مانده است و پادشاه سرگرم حرمسرا و خوشگذرانی و سفر به اروپا است و غمی از مردم فقیر ایران را بر دل و اندیشه ندارد به شدت شکوه داشت. امیرکبیر مداخله آشکار سفارتخانه های روس و انگلیس در امور داخلی ایران را بر نمی تابید و با آن مقابله می کرد. با زیاده خواهی ها درباریان و اطرافیان پادشاه به ویژه مهد علیاء مادر شاه مردانه ایستاد.

بالاخره جان خود را در راه ایستادگی و مبارزه با #استبداد_داخلی و سلطه بیگانه از دست داد. اگر از امیرکبیر تجلیل می کنیم و نام نیک او را می ستاییم باید بدانیم که از چه کسی و با چه آرمان و مرامی تقدیر می کنیم و آن را در زندگی و زمانه امروزمان بکار ببندیم. درباره امیر کبیر تالیفات و آثار زیادی منتشر شده است علاقمندان برای مطالعه بیشتر درباره امیرکبیر به کتاب های زیر می توانند مراجعه فرمایند.

فریدون آدمیت امیرکبیر و ایران (خوارزمی)
عبدالحسین، سعیدیان ، مشاهیر جهان (علم و زندگی)
هاشمی رفسنجانی، اکبر؛ امیرکبیر قهرمان مبارزه با استعمار (فراهانی/ دف‍ت‍ر ان‍ت‍ش‍ارات‌ اس‍لام‍ی‌)

@Dr_alidarabi
ارتباط با ادمین کانال:
@dr_ali_darabi

چارشنبه سوری

📝 مردم #ایران_زمین مانند سایر ملل کهن، دارای آداب و رسوم و سنتهای خاص خود می باشند. یکی از آیین های نوروزی که آمیزه ای از چند رسم متفاوت بوده ''مراسم چهارشنبه سوری'' است که آن را با #شب_چهارشنبه آخر سال مقارن می دانند.

▪️در این مراسم #مردم ، بیرون از خانه آتشی می افروزند و اهل خانه از زن و مرد و کودک و پیر و جوان از روی آتش می پرند و با گفتن عبارت: ''زردی من از تو، سرخی تو از من'' بیماری ها و ناراحتی ها و نگرانی های سال کهنه را به آتش می سپارند، تا سال نو را با آسودگی و شادی آغاز کنند.

🔺 برخی آتش افروختن در شب چهارشنبه آخر سال، یا چهارشنبه آخر صفر را به #قیام_مختار نسبت می دهند: مختار سردار معروف اسلام وقتی از زندان خلاصی یافت، به خونخواهی شهدای کربلا قیام کرد، برای این که موافق و مخالف را از هم تمیز دهد و بر کفار بتازد، فرمان داد شیعیان بر بام خانه خود آتش روشن کنند و این شب مصادف با شب چهارشنبه آخر سال بود. از آن پس آتش افروختن مشهور و مرسوم شد.

➕ ابو جعفر نرشحی، مورخ سده سوم در کتاب تاریخ بخارا به این جشن اشاره کرد، نرشحی نوشته: شاه سامانی در زمانی که سال هنوز پایان نیافته بود این جشن را با آتش زدن پر رونق ساخت.

🎇 پروفسور آزاد نبی اف در مقاله "جشن ها چهارشنبه و عید نوروز" اشاره می کند که می تواند برخی گره های مربوط به منشا تاریخی #چهارشنبه_سوری را نشان دهد. او با توصیف سنن فرهنگی کهن، به چهار گونه آیین در چهارشنبه اشاره می کند که هر کدام از آنها بیانگر تقدیس و تکریم مردم نسبت به یکی از عناصر چهارگانه زندگی هستند: خاک ، آب ، باد و آتش . از این میان به واسطه برخی تحولات و شرایط تاریخی چهارشنبه آتش یا همان چهارشنبه سوری به این سنت ختم می شود.

🎆 آیین چهارشنبه سوری در اغلب نقاط #ایران برگزار می شد. اسناد تاریخی چنین روایت می کنند: در #شیراز افروختن آتش در معابر و خانه‌ها، فال‌گوشی، اسپند دود کردن، نمک دور سر گرداندن ، دود کردن نمک و خواندن ورد مرسوم بوده است. آیینی در صحن بقعه شاه چراغ برگزار می شد و در آنجا توپ کهنه‌ای است ، مانند توپ مروارید #تهران که کنارش ذکر می خواندند. (به جهت رفع بلاها و گشوده شدن بخت) و طی روز در حمامی که آب آن از رودخانه سعدیه می‌آمد استحمام می‌کردند.

🔥 در شهرهای کردنشین ایران، ابتدا برفراز کوه ها #آتش روشن می‌کنند و سپس در مکانی مناسب میان جمعیت آتش بزرگی افروخته به دور آن به رقص محلی و پایکوبی پرداخته و آن را نوعی سپاسگزاری و نیایش می دانستند.

💥 در #قزوین و اصفهان با افروختن آتش در معابر، به کوزه شکستن، فال‌گوشی، گره‌گشایی و پخت اشکنه. عادت داشته و معتقد بودند در آستانه #نوروز بخت دختران باز می شود.

🌟 در #اهواز مراسم ذکر خوانی رونق داشته و ازدحام جمعیت بیشتر بوده، حتی کودکان تا پاسی از شب به جشن و پایکوبی مشغولند. در #تبریز آتش‌بازی و گره‌گشایی از قدیم معمول بود. صبح روز چهارشنبه کودکان و جوانان از روی آب روان پریده و جمله «آتیل ماتیل چرشنبه بختیم آچیل چرشنبه» را می‌گفتند.

🌄 در #خرم_آباد آتش را در ارتفاعات روشن کرده و به شیوه غلتاندن آن را به دامنه های پایین دست می فرستادند و همچنین کودکان قاشق زنی میکنند و بر سر پشت بام خانه ها می روند و می گویند: ''نون و پنیر و شیره/ کیخا حونه (صاحبخانه) نمیره'' شب چهارشنبه سوری در #خراسان، مردم هیمه آتش می‌زدند. نام این هیزم‌ها عبارت است از چرخه، خار و اسپند (اسپند یا اسفنج).

🗂 آیین ها و یادمان هایی که مردم ایران در هنگامه های گوناگون بر پا می داشتند، با منش، اخلاق و خرد نیاکان ما در آمیخته بود و در همه آنها، اعتقاد به پروردگار، امید به زندگی، نبرد با اهریمنان و بدسگالان و مرگ پرستان، در قالب نمادها و آیین های گوناگون به شکل زیبا و در قالبی نمایشی گنجانده شده است.

🔴بخشی از منابع:

⏺ نبی اف، آزاد. جشن های چهارشنبه و عید نوروز در مجموعه مقاله های دومین همایش منطقه ای نوروز صص ۷۶-۷۱ تهران سازمان میراث فرهنگی
⏺ نرشخی، ابوبکر محمد بن جعفر. تاریخ بخارا
⏺ بهار، مهرداد. جستاری در فرهنگ ایران، فکر روز، ۱۳۷۴ ص ۲۱
⏺ بهار، مهرداد. پژوهشی در اساطیر ایرانی، تهران، آگه، ۱۳۷۵،ص ۸۷
⏺ جلیلوند صدفی، شیدا. به سوی سرزمین بی بازگشت، سروش پیرمغان (یادنامه جمشید سروشیان)، به کوشش کتایون مزداپور، تهران: انتشارات ثریا، ۱۳۸۱
⏺ مزداپور، کتایون. کرم هفتواد و اژدهای جیرفت، داغ گل سرخ و چهارده گفتار دیگر، تهران: انتشارات اساطیر با همکاری مرکز بین المللی گفت و گوی تمدن ها، ۱۳۸۳

🆔 نشانی کانال در تلگرام:
🌐 @Dr_alidarabi

🆔 نشانی صفحه شخصی در اینستاگرام:
🌐 instagram.com/Dr_alidarabi