بهار ادب

فصل #بهار که هنگام رویش و طراوت است با فرهنگ، ادبیات و زبان فارسی نیز مناسبتهای فرخنده و تقارنی فرحبخش دارد. اول اردیبهشت ماه (روز آغاز نگارش کتاب گلستان) در ایران به ‌عنوان #روز_سعدی نامگذاری شده‌است و دوم اردیبهشت یادروز محمدتقی بهار ملقب به #ملک‌الشعرا ست.

بدین سبب در روز «سعدی و بهار» و در بهاری ترین ایام ایران اسلامی، یادی از این دو شاعر نامی که در دو عصر از #تاریخ این سرزمین ادیب پرور زیستند، به میان می آوریم.

#سعدی_شیرازی (۶۰۶ - ۶۹۰ هجری قمری) شاعر و نویسنده ایرانی است. نامِ کاملِ او ابومحمّد مُشرف‌الدین مُصلح بن عبدالله و تخلص او سعدی است. اوضاع نابسامان ایران در پایان دوره خوارزمشاهیان و حمله مغول، سعدی را بر آن داشت که در روزگار جوانی #شیراز را ترک کند و به بغداد برود.

وی پس از تحصیل در نظامیه، شغل واعظی پیشه می‌کند که مستلزم سفر به مناطق مختلف و ارائه خطابه و ارشاد #مردم است. او مدتی را در شهرهای مختلف منطقه شام مانند دمشق و بعلبک به سر برده و به کار تدریس و موعظه مشغول شد. سپس به حجاز، شام و روم سفر کرده‌است. نشانه‌هایی از سفر او به هندوستان، ترکستان، آسیای صغیر، غزنین، آذربایجان، فلسطین، چین، یمن و آفریقای شمالی هم در سروده‌هایش پیداست.

این جهانگردی به روایتی سی سال به طول انجامید و در نقل سفرهایش این‌طور می‌گوید:
در اقصای گیتی بگشتم بسی
بسر بردم ایام با هر کسی
تمتع به هر گوشه‌ای یافتم
ز هر خرمنی خوشه‌ای یافتم

سعدی در بازگشت از سفر تصمیم گرفت که سخن‌های شیرین‌تر از قند به سوغات آوَرَد و بدین جهت کتاب بوستان را در سال ۶۵۵ قمری نوشت و کمتر از یک سال بعد از آن نگارش #گلستان را، در اول اردیبهشت سال ۶۵۶ هجری شروع کرد و هنوز از گلِ بوستان بَقیّتی موجود بود که نگارش آن (در پنج یا شش ماه) را به پایان رساند.

وی در ذیحجه سال ۶۹۰ هجری درگذشته و در همان خانقاهی که اقامت گزیده‌ بود، به خاک سپرده شده‌است. آثار سعدی در قالب بوستان، گلستان، غزلیات و کلیات (شامل شعر و نثر، قصاید، مراثی، ملمعات و مثلثات، ترجیعات، صاحبیه، رباعیات و مفردات) گرد آمده اند.

بسیاری از ضرب‌المثل‌های رایج در زبان #فارسی از آثار وی اقتباس شده‌است. از این جمله اند:
• مشک آن است که خود ببوید…
• ... ادب از که آموختی ؟ از بی‌ادبان
• از کوزه همان برون تراود که در اوست
• آن را که حساب پاک است، از محاسبه چه باک است؟

سعدی اولین شاعر ایرانی است که آثار او به زبان‌های اروپایی ترجمه شده است و شعر بنی‌آدم، به دلیل مضمون انسان دوستانه‌ای که دارد مورد توجه زیاد ملل مختلف واقع شده است.
بنی آدم اعضای یک پیکرند
که در آفرینش ز یک گوهرند
چو عضوی بدرد آورد روزگار
دگر عضوها را نماند قرار

ملک الشعرا بهار درباره ی سعدی سروده است که: سعدیا! چون تو کجا نادره گفتاری هست؟
یا چو شیرین سخنت نخل شکرباری هست؟
یا چو بستان و گلستان تو گلزاری هست؟
هیچم ار نیست، تمنای توام باری هست

محمدتقی بهار (۱۶ آبان ۱۲۶۵–۲ اردیبهشت ۱۳۳۰ ) ملقب به ملک‌الشعرا و متخلص به «بهار»، شاعر، ادیب، نویسنده، روزنامه‌نگار، تاریخ‌نویس و سیاست‌مدار معاصر ایرانی بود.
او از معدود چهره های ادبی است که علاوه بر شعر و شاعری به حوزه #سیاست ورودی جدی و اثر گذار داشت.

او هم در ابعاد گوناگون #ادب_فارسی (تصحیح متون) و پژوهش و تحلیل (سبک شناسی) و روزنامه نگاری و هم عرصه ی شعر و شاعری (در سبک ها و شیوه های مختلف) چهره ای برجسته بود و همزمان در میدان مبارزات ملی و آزادیخواهانه از پیشگامان بود. حتی چندین بار به زندان رفت و به تبعید فرستاده شد.

بهار در سال ۱۳۳۲ (هجری قمری) به نمایندگی #مجلس سوم شورای ملی از حوزه انتخابیه درگز انتخاب شد و سال ۱۳۲۴ در کابینه قوام وزیر فرهنگ شد، اما پس از چند ماه استعفاء کرد.

بهار سرانجام در روز دوم اردیبهشت ۱۳۳۰، در خانه مسکونی خود در #تهران زندگی را بدرود گفت و در شمیران در آرامگاه ظهیرالدوله به خاک سپرده شد.

@Dr_alidarabi

حافظ و سعدی و خواجو (بخش اول)

هفته گذشته در مراسم افتتاح مجموعه سه گانه (سعدی، حافظ، خواجو) در شیراز حضور داشتم و سخنرانی کردم.

🔺 در این مراسم درباره اهمیت #فرهنگ و هنر در جامعه مسائلی را مطرح کردم که بخشی از آن را در اینجا می آورم و در بخش بعدی نیز درباره سریال فاخری که درباره این سه خورشید #ادب_فارسی در مراحل تولید است، نکاتی را می نویسم.

📌 سخن این است که ما چه نیازی به بازخوانی فرهنگ بومی و شناخت ستون های ادب فارسی داریم. شش نکته مهم در این زمینه یادآور می شوم:

1⃣ برای شناخت پیشینه، قدمت، تاریخ، مواریث و تمدن یک ملت، باید به فرهنگ، هنر، آثار فرهنگی، کتب، ابنیه، اماکن و ... که در طول #تاریخ بر جای مانده، رجوع شود.

2⃣ بسیاری از کشورها و ملل جهان که فاقد پیشینه تمدنی و فرهنگی و تاریخی درخشان هستند با خلق آثار و کپی برداری از دیگران و قهرمان سازی های کاذب می خواهند جای پای محکمی از خود درعرصه فرهنگ و هنر به جای بگذارند؛ چرا که امروزه اگر ملتی زبان، فرهنگ و هنر نداشته باشد در تعامل و ارتباط با دنیای بیرون دچار لکنت #زبان است.

t.iss.one/dr_alidarabi_media/99
3⃣ برای کشورها و مردمی که دارای مفاخر و تمدن درخشان هستند چون ایران بازخوانی و پرداخت هنری درست در این زمانه و عصر ما خود یک کاری تاریخی و بی بدیل است. به خصوص برای نسل جوان که از رهگذر خواستن، مطالعه، تماشای #فیلم و #سریال و یا سایر وجوه هنری به گذشته پرافتخار خود ببالد و امیدواری به آینده با سربلندی و عزت باشد.

4⃣ تاریخ ایران زمین پر است از نویسندگان، شعرا، ادیبان، مورخان، هنرمندان که برخی آوازه آنان جهانی است: #ابوریحان_بیرونی ۵۰۰ سال قبل از تولد گالیله حرکت زمین را اثبات کرده بود. توجه داشته باشید که در همان زمان بیرونی ۱۸۲ اثر مکتوب داشته است و نیز همانطور است در کتاب زادالمسافرین #ناصرخسرو قبادیانی (شاعر، نویسنده، مورخ و جهانگرد بزرگ ایرانی) از حرکت زمین گفته است.

5⃣ بوستان و گلستان #سعدی شیخ اجل و دیوان حافظ لسان الغیب، (در زمره آثار برتر جهان هستند. این دو بزرگ درصدر قله شعر، ادب، زبان و فرهنگ و هنر ایران زمین جای دارند.) بسیاری از شعرا و نویسندگان مشهور جهان چون ولتر، گوته و نیچه تاثیرپذیری خود از آثار سعدی و #حافظ را با افتخار اعلام می کنند و سعدی کارنو رئیس جمهور فقید فرانسه نام چند تن از فرزندان و نوادگان خود را به احترام، «سعدی» نامگذاری کرده است.

6⃣ #خواجوی_کرمانی عارف و شاعر بزرگ قرن هفتم که معاصر حافظ بوده است و برخی بر این باورند که خواجو بر حافظ تاثیر زیادی داشته است. خواجو و مثنوی های شش گانه او که در سروده آنها بر #نظامی و #فردوسی نظر داشته است مملو از حماسه، عشق، عرفان است.

✍🏼 سخن در توصیف و تحلیل داشته ها و گنجینه های ما ایرانیان بس فراوان است و فرصت محدود و مجال کوتاه، سازمان #صداوسیما ی جمهوری اسلامی وظیفه خود میداند برای پاسداشت و معرفی فرهنگ و میراث تمدنی ایران زمین، معرفی مشاهیر، مفاخر کشور، معرفی قهرمانان و مجاهدان، مردان و زنان این سرزمین فرهنگ پرور و ارائه تصویری با موضوع و شافیت جهانی از فرهنگ و تمدن درخشان #ایرانیان اهتمام بایسته به تولید و ساخت آثار تاریخی، فرهنگی و هنری داشته باشد. (ادامه دارد...)

🆔 نشانی کانال در تلگرام:
🌐 @Dr_alidarabi

🆔 نشانی صفحه شخصی در اینستاگرام:
🌐 instagram.com/Dr_alidarabi

حافظ و سعدی و خواجو (بخش دوم)

هفته گذشته در مراسم افتتاح مجموعه سه گانه (سعدی، حافظ، خواجو) در شیراز حضور داشتم و سخنرانی کردم.

🔺 در این مراسم درباره اهمیت #فرهنگ و هنر در جامعه مسائلی را مطرح کردم که بخش قبلی آن را آوردم و در این بخش درباره سریال فاخری که درباره این سه خورشید #ادب_فارسی در مراحل تولید است، نکاتی را می نویسم.

1⃣ دیوان حافظ، #بوستان و گلستان سعدی در زمره ۱۰۰ اثر مکتوب برتر جهان است.

2⃣ در خانه هر ایرانی در کنار مصحف شریف قرآن، نهج البلاغه و مفاتیح الجنان، دیوان حافظ و بوستان و #گلستان هست این بیانگر اهمیت و جایگاه این آثار است.

3⃣ بسیاری از دانشوران و صاحبنظران بر این باورند که توجه به آثار سعدی و حافظ گمشده جامعه امروزی ماست: مسائل اخلاقی، انسانی، عدالت، احسان، عشق، تواضع، قناعت، شکر، توبه و... که از مولفه های بنیادین بشر امروزی است که به دلیل زندگی ماشینی خیلی از این مولفه ها به حاشیه رانده شده است. بازخوانی این مولفه ها در متن زندگی #مردم موجب پویایی، مانایی و بالندگی جامعه ماست.

4⃣ ایرانی به دنبال مجد و عظمت خود و بازخوانی آن در همه زمان ها و مکان ها است. اگر تفاخری ما داریم که هست در رجوع به آثار و اندیشه های بزرگانی چون #سعدی و حافظ است و این برای نسل جوان امروزی ما بسیار ضروری است.

5⃣ اگر پاسداشت و صیانت از زبان فارسی را برای حفظ و اعتلای فرهنگ و تمدن #ایران و اسلام می خواهیم اهتمام به آثار حافظ سعدی را می طلبد.

6⃣ اگر به دنبال بنا کردن شاخصه های پایدار زیست اجتماعی در چارچوب دین #اسلام و ارزشها و هنجارهای ایرانی هستیم که مورد اجماع اکثر نخبگان و اندیشمندان جامعه باشد آثار سعدی و حافظ را باید به متن زندگی آورد.

7⃣ امروز اگر به دنبال همزیستی مسالمت آمیز، گفت گو و مدارا، صلح، انسان دوستی، احترام به حقوق دیگران در عرصه جهانی هستیم و مصمم هستیم که تصویری شفاف و روشن از «گفت و گو مداری و صلح جویی ایرانیان» را به جهانیان نشان دهیم را، آن به صحنه آوردن زمان و روزگار و آثار سعدی و حافظ و #خواجو است.

8⃣ پارادایم حاکم بر اندیشه حافظ و سعدی توحید و خداپرستی، اعتقاد و باور به نبوت و معاد است و ستون های هویت بخشی به زیست فردی و اجتماعی مسلمانان؛ آنجا که #حافظ از قرآن خواندن با چهارده روایت، سخن می گوید و «هرچه کردم همه از دولت قرآن کردم» سخن می گوید.

t.iss.one/dr_alidarabi_media/100
9⃣ ما با پشتوانه سخن حافظ و سعدی و خواجو می توانیم از ایثار، همدردی، کمک به همنوعان، که امروز در عرصه زندگی ماشینی افراد #جامعه_انسانی را از هم بیگانه کرده است را برای مردم بخوانیم:

بنی آدم اعضای یکدیگرند
که در آفرینش ز یک گوهرند
چو عضوی به درد آورد روزگار
دگر عضوها را نماند قرار
تو کز محنت دیگران بی غمی
نشاید که نامت نهند آدمی

📌 مجموعه سه گانه سعدی، حافظ و خواجو از اهمیت خاصی برخوردار است. این مجموعه سینمایی و تلویزیونی در عرصه «فرهنگ و هنر از ایران و ایرانیان می گویند، و دیگر آنکه حامی و سرمایه گذار آن انسانی خیر و نیکوکار و میهن دوست به مام وطن جناب آقای صدر هاشمی است که یک تنه وارد این میدان شده است و این در نوع خود بی نظیر است. پس آنکه این اثر در #شیراز سرزمین ادب و فرهنگ ایران زمین و سومین حرم اهل بیت (ع) در ایران ساخته می شود.

🔺 من و همه همکارانم بر آنیم که از بهترین ها در عرصه تهیه ، کارگردانی، تولید، بازیگری برای این مجموعه سه گانه استفاده کنیم. این کار قرار است هم نسخه #سینمایی و سریال داشته باشد و هم اینکه در تراز جهانی در ایران و فضای بین المللی پخش شود. از استادان، صاحبنظران، هنرمندان #استان_فارس به طور گسترده برای تولید ساخت این کار استدعای مشارکت و کمک داریم. دوست عزیز و استاد فاضل و اندیشمند جناب دکتر ایوبی که مشاور عالی پروژه هستند و همه باید دست به دست هم دهیم تا بهترین اثر را تولید کنیم. از جناب آقای حسینی مدیر محترم بنیاد فرهنگی آموزشی صدر هاشمی که مجری کار هستند و از جناب آقای سیمحمدتقی سهرابی از مدیران حرفه ای، کاربلد و با تجربه صدا و سیمای فارس و نیز همکاران عزیزم در این مرکز صمیمانه قدردانی می کنم و آرزو می نمایم که با ساخت و پخش این مجموعه ایرانیان از مجد #فرهنگ و #هنر خودتان در جهان افتخار کنند و به خود ببالند.

🆔 نشانی کانال در تلگرام:
🌐 @Dr_alidarabi

🆔 نشانی صفحه شخصی در اینستاگرام:
🌐 instagram.com/Dr_alidarabi

....
در میان همه بزرگان دین و دانش و ادب که پندنامه های گرانبهایی برای زمامداران همیشه تاریخ به یادگار نهاده اند، باید از شیخ مُصلِح الدین مُشرف بن عَبدُالله مشهور به سعدی نیز یاد کرد.
این شاعر شیرین سخن شیرازی، نوشته ای کوتاه، اما پر معنا در این زمینه از خود به یادگار نهاده است که متاسفانه کمتر شناخته شده است. «کتاب نصیحه الملوک» رساله نسبتاً مختصری است که ظاهراً نام خود را از همان احادیث باب «النصیحه لائمه المسلمین» وام گرفته است.
🔹️🔹️🔹️🔹️
این رساله ارزشمند ‌ولی فراموش شده را که «در نصیحت ارباب مملکت» و حاوی ۱۵۱ پند است، طی مقاله ای معرفی کرده ام که امروز در سایت خودم و دیگر سایت ها قابل دسترسی است.
.... در آخرین بند آمده است: تملق و مداحی آفت حکمرانی است ... به باورسعدی، «آنکه گویند کلامُ الملوک، ملوکُ الکلام ،اعتماد را نشاید. سخن اندیشیده گوی و معنی دار».
سعدی می گوید که زمامدار نباید از نقد خویش برنجد؛ چرا که «دوستدار حقیقی آن است که عیب تو را در روی تو بگوید تا دشوارت آید و از آن بگردی و از قفای تو بپوشد تا بدنام نگردی».
او حتی توصیه می کند که «عیب خود از دوستان مپرس که بپوشانند، تفحص کن که دشمنان چه می گویند»!
🔻🔻🔻
#سعدی
#نصیحه_الملوک
https://www.instagram.com/p/CN7cxQXLc1-/?igshid=x10ubjv3i2ec

*کم خوانده های سعدی*

در گذشته درباره استاد فرزانه زمانه بهاء الدین خرمشاهی به مناسبت معرفی کتاب «فرار از فلسفه» نوشته ام، جامعه ای که مردان و زنان فاضل و ادیب دارد برخود می بالد و از این همه داشته ها احساس غرور می کند.
کتاب « *کم خوانده های سعدی* » به تصحیح استاد بهاء الدین خرمشاهی از انتشارات دوستان است.
اصل اثر براساس تصحیح و طبع شادروان محمد علی فروغی و مقابله با دو نسخه معتبر دیگر است. شاعر پرآوازه پارسی گوی ایران سعدی علیه الرحمه بيش از ٢٣ کتاب دارد که پس از گلستان، بوستان و غزلیات، بخش عمده ای به عنوان مواعظ آمده است.
🔸️🔹️
در این یادداشت برخی مواعظ از سعدى (ره) را عیناً از کتاب نقل می نمایم:

✅️ظالم برفت و قاعده زشت از او بماند **** عادل برفت و نام نکو یادگار کرد.
✅️اگر هست مرد از هنر بهره‌ور **** هنر خود بگوید نه صاحب هنر
✅️یکی از خلفا بهلول راگفت: مرا نصیحت فرمای، گفتا: از دنیا به آخرت چیزی نمی توان برد مگر ثواب و عقاب. اکنون مخیری

✅️تفویض کارهای بزرگ به مردم نا آزموده نکند که پشیمانی آرد.
✅️همه حالی با دوستان نگوید که دوستی همه وقتی نماند.
✅️دل دوستان آزردن مراد دشمنان را برآوردن است.
✅️دین را نگاه داشتن نتوان الا به علم، و حکم الا به حلم.
✅️هرکه بنیاد بد می نهد بنیاد خود می کند.
✅️عیب خود را از دوستان مپرس که بپوشانند، تفحص کن که دشمنان چه می گویند.
مطالعه این کتاب ارزنده را توصیه می کنم. من با این اثر مأنوسم و برخی بخش ها را چند بار خوانده ام.
⚘️
رحمت خدای بزرگ بر شاعر بزرگ ایران زمین مشرف الدين مصلح بن عبدالله شيرازى شاعر و نويسنده بزرگ قرن هفتم هجرى قمرى متخلص به "سعدى".
#سعدی #کتابخوانی #کم_خوانده_های_سعدی #شعر #بهاء_الدین_خرمشاهی
https://www.instagram.com/p/C1eV4x9AjaO/?igsh=MTc4MmM1YmI2Ng==

عضویت در کانال تلگرام 👇
https://t.iss.one/dr_alidarabi

عضویت در پیام رسان بله 👇
sapp.ir/dr_alidarabi

عضویت در پیام رسان ایتا 👇
eitaa.com/drsapp.ir/dr_alidarabi_alidarabi