ФАРЗАНДЛАР ЎРТАСИДА АДОЛАТ
#тарбия
❓92-CАВОЛ:
Ота ёки она ҳадя ёки шунга ўхшаш нарса беришда болаларидан бирини бошқаларидан устун қўйиши мумкинми?
💬 ЖАВОБ:
Бисмиллаҳир Роҳманир Роҳим. Шариатимизга кўра фарзандлар ўртасида адолат ва тенгликка имкон қадар риоя этиш талаб этилади. Нўъмон ибн Башир разияллоҳу анҳудан ривоят қилинади: “Нўъмонга отаси бир хизматчи ҳадя қилди. Онаси: “Ўғлимга берган нарсангизга Расулуллоҳ саллаллоҳу алайҳи васалламни гувоҳ қилмагунингизча бу ишингизга рози бўлмайман”, деди. Ота ўғлининг қўлидан етаклаб Расулуллоҳнинг ҳузурларига борди. У пайтларда ўғли ҳали кичкина болакай эди. Бориб: “Эй Расулуллоҳ, бу боланинг онаси бинти Равоҳа ўғлига ҳадя беришим учун сизни гувоҳ қилишимни талаб қиляпти”, деди. Шунда Расулуллоҳ саллаллоҳу алайҳи васаллам унга: “Эй Башир, сенинг бундан бошқа боланг борми?”, дедилар. У: “Ҳа”, деди. У зот: “Уларнинг ҳаммасига шундай ҳадя берасанми?” дедилар. У: “Йўқ”, деди. У зот: “Бу дуруст эмас, бу ишингга мендан бошқани гувоҳ қил, мен зулм ва гуноҳга гувоҳ бўлмайман. Аллоҳдан қўрқинглар, фарзандларингиз ўртасида адолат қилинглар. Улар сенга бир хилда яхшилик қилишлари сени хурсанд этмайдими?” дедилар. У: “Ҳа”, деди. У зот: “Мен гувоҳлик бермайман”, дедилар” (Имом Бухорий ривоят қилган).
Имом Нававий раҳматуллоҳи алайҳ айтадилар: “Болаларидан бирини бошқасидан устун кўриш Имом Абу Ҳанифа, Имом Молик ва Имом Шофиий наздида макруҳ”.
Тобеинлардан Товус, Урва ибн Зубайр, Мужоҳид, Саврий, Аҳмад, Исҳоқ ва Довуд бу иш ҳаром, дейишган. Улар Расулуллоҳнинг саллаллоҳу алайҳи васаллам: “Мен зулмга гувоҳ бўлмайман”, деган сўзларини далил қилишган. Имом Абу Ҳанифа ва у киши билан ҳамфикр бўлганлар эса: “Бу ишингга мендан бошқани гувоҳ қил”, деганларини далил қилишган. Улар: “Агар бу иш ҳаром ёки ботил бўлганида Расулуллоҳ саллаллоҳу алайҳи васаллам бу гапни айтмаган бўлар эдилар”, дейишган.
Фарзандларидан бири касал бўлса ёки қарздор бўлиб, қарзини ёлғиз ўзи тўлай олмаса, бошқаларига бермай, унга ҳадя ёки ёрдам бериш жоиз бўлади. Валлоҳу аълам.
Ўзбекистон мусулмонлари идораси
фатво ҳайъати. @diniysavollar
🌐 https://savollar.muslim.uz
📲 @SavollarMuslimUzBot
▫️ Каналга уланиш
#тарбия
❓92-CАВОЛ:
Ота ёки она ҳадя ёки шунга ўхшаш нарса беришда болаларидан бирини бошқаларидан устун қўйиши мумкинми?
💬 ЖАВОБ:
Бисмиллаҳир Роҳманир Роҳим. Шариатимизга кўра фарзандлар ўртасида адолат ва тенгликка имкон қадар риоя этиш талаб этилади. Нўъмон ибн Башир разияллоҳу анҳудан ривоят қилинади: “Нўъмонга отаси бир хизматчи ҳадя қилди. Онаси: “Ўғлимга берган нарсангизга Расулуллоҳ саллаллоҳу алайҳи васалламни гувоҳ қилмагунингизча бу ишингизга рози бўлмайман”, деди. Ота ўғлининг қўлидан етаклаб Расулуллоҳнинг ҳузурларига борди. У пайтларда ўғли ҳали кичкина болакай эди. Бориб: “Эй Расулуллоҳ, бу боланинг онаси бинти Равоҳа ўғлига ҳадя беришим учун сизни гувоҳ қилишимни талаб қиляпти”, деди. Шунда Расулуллоҳ саллаллоҳу алайҳи васаллам унга: “Эй Башир, сенинг бундан бошқа боланг борми?”, дедилар. У: “Ҳа”, деди. У зот: “Уларнинг ҳаммасига шундай ҳадя берасанми?” дедилар. У: “Йўқ”, деди. У зот: “Бу дуруст эмас, бу ишингга мендан бошқани гувоҳ қил, мен зулм ва гуноҳга гувоҳ бўлмайман. Аллоҳдан қўрқинглар, фарзандларингиз ўртасида адолат қилинглар. Улар сенга бир хилда яхшилик қилишлари сени хурсанд этмайдими?” дедилар. У: “Ҳа”, деди. У зот: “Мен гувоҳлик бермайман”, дедилар” (Имом Бухорий ривоят қилган).
Имом Нававий раҳматуллоҳи алайҳ айтадилар: “Болаларидан бирини бошқасидан устун кўриш Имом Абу Ҳанифа, Имом Молик ва Имом Шофиий наздида макруҳ”.
Тобеинлардан Товус, Урва ибн Зубайр, Мужоҳид, Саврий, Аҳмад, Исҳоқ ва Довуд бу иш ҳаром, дейишган. Улар Расулуллоҳнинг саллаллоҳу алайҳи васаллам: “Мен зулмга гувоҳ бўлмайман”, деган сўзларини далил қилишган. Имом Абу Ҳанифа ва у киши билан ҳамфикр бўлганлар эса: “Бу ишингга мендан бошқани гувоҳ қил”, деганларини далил қилишган. Улар: “Агар бу иш ҳаром ёки ботил бўлганида Расулуллоҳ саллаллоҳу алайҳи васаллам бу гапни айтмаган бўлар эдилар”, дейишган.
Фарзандларидан бири касал бўлса ёки қарздор бўлиб, қарзини ёлғиз ўзи тўлай олмаса, бошқаларига бермай, унга ҳадя ёки ёрдам бериш жоиз бўлади. Валлоҳу аълам.
Ўзбекистон мусулмонлари идораси
фатво ҳайъати. @diniysavollar
Савол йўллаш🌐 https://savollar.muslim.uz
📲 @SavollarMuslimUzBot
▫️ Каналга уланиш
92-savol
Fatvo hay'ati
ФАРЗАНДЛАР ЎРТАСИДА АДОЛАТ
#тарбия
❓92-CАВОЛ
#аудио
⏱ 2:53
Ўзбекистон мусулмонлари идораси
фатво ҳайъати. @diniysavollar
📲 @SavollarMuslimUzBot
▫️ Каналга уланиш
#тарбия
❓92-CАВОЛ
#аудио
⏱ 2:53
Ўзбекистон мусулмонлари идораси
фатво ҳайъати. @diniysavollar
Савол йўллаш
🌐 https://savollar.muslim.uz 📲 @SavollarMuslimUzBot
▫️ Каналга уланиш
ФАРЗАНД ТАРБИЯСИДА НИМАЛАРГА ЭЪТИБОР БЕРИШ КЕРАК?
#тарбия
❓370-CАВОЛ: Болани тарбияли, ақлли, эсли-ҳушли ота-онани ҳурмат қилиши учун ёшлигидан ўғил-қизларга мана шу фазилатларни сингдириш учун асосан нималарга эътибор бериш керак?
💬 ЖАВОБ: Бисмиллаҳир Роҳманир Роҳим. Фарзанд тарбияси ота-онанинг зиммасидаги муҳим ва масъулиятли вазифалардан биридир. Фарзанд тарбиясига оид жуда кўплаб оятлар ва ҳадислар ворид бўлган. Фарзандларнинг тарбияли ахлоқ-одобли бўлишида жуда кўп омиллар мавжуд. Айниқса ота-оналарнинг хулқ-одоби, оиладаги муҳит, улар яшаб турган жамият, фарзандларнинг яқин дўст ва оғайнилари, улар ўқиётган китоб ёки турли замонавий техник воситалар орқали томоша қилаётган видео филмларнинг таъсири жуда аҳамиятлидир.
Фарзанд тарбияси ота-оналардан алоҳида вақт ажратиш ва муттасил аҳамият беришни тақозо қилади. Фарзандлар қулоғи билан эмас, кўзи билан тарбия олади? деб бежиз айтилмаган. Фарзандларимиз ахлоқ-одобли бўлишини хоҳлар эканмиз, аввало ана шу одоб-ахлоқни ўзимиз амалда кўрсатиб беришимиз лозим бўлади. Фарзандлар тарбиясига оид динимизнинг кўрсатмаларидан хабардор бўлишимиз талаб этилади. Фарзанд тарбиясига оид ёзилган китобларни ўқиш, ҳадислардан хабардор бўлиш мақсадга мувофиқдир.
Фарзанд тарбиясида асосан қуйидагиларга жиддий эътибор бериш керак бўлади:
🔹 Фарзандларга ҳалол луқма едириш;
🔹 Уларга мунтазам равишда, табиатларига мувофиқ тарзда диний-маърифий таълим бериш;
🔹 Оилавий муҳитда соғлом турмуш тарзини шакллантириш;
🔹Ота-она болаларнинг идеал тақлидчилари эканини унутмаслик;
🔹Одоб-ахлоққа оид озуқавий, ҳикматли воқеа ва ҳикоялар сўзлаб бериш;
🔹Уларни камситмаслик;
🔹Солиҳ инсонлардан уларнинг ҳаққига дуолар олиш;
🔹Уларнинг муддао ва фикрларини тинглай билиш;
🔹Уларнинг дўст ва яқинларига аҳамият бериш;
🔹Уларни китоб мутолаа қилишга одатлантириш. Валлоҳу аълам.
Ўзбекистон мусулмонлари идораси
Фатво ҳайъати. @diniysavollar
▫️ Каналга уланиш▫️
#тарбия
❓370-CАВОЛ: Болани тарбияли, ақлли, эсли-ҳушли ота-онани ҳурмат қилиши учун ёшлигидан ўғил-қизларга мана шу фазилатларни сингдириш учун асосан нималарга эътибор бериш керак?
💬 ЖАВОБ: Бисмиллаҳир Роҳманир Роҳим. Фарзанд тарбияси ота-онанинг зиммасидаги муҳим ва масъулиятли вазифалардан биридир. Фарзанд тарбиясига оид жуда кўплаб оятлар ва ҳадислар ворид бўлган. Фарзандларнинг тарбияли ахлоқ-одобли бўлишида жуда кўп омиллар мавжуд. Айниқса ота-оналарнинг хулқ-одоби, оиладаги муҳит, улар яшаб турган жамият, фарзандларнинг яқин дўст ва оғайнилари, улар ўқиётган китоб ёки турли замонавий техник воситалар орқали томоша қилаётган видео филмларнинг таъсири жуда аҳамиятлидир.
Фарзанд тарбияси ота-оналардан алоҳида вақт ажратиш ва муттасил аҳамият беришни тақозо қилади. Фарзандлар қулоғи билан эмас, кўзи билан тарбия олади? деб бежиз айтилмаган. Фарзандларимиз ахлоқ-одобли бўлишини хоҳлар эканмиз, аввало ана шу одоб-ахлоқни ўзимиз амалда кўрсатиб беришимиз лозим бўлади. Фарзандлар тарбиясига оид динимизнинг кўрсатмаларидан хабардор бўлишимиз талаб этилади. Фарзанд тарбиясига оид ёзилган китобларни ўқиш, ҳадислардан хабардор бўлиш мақсадга мувофиқдир.
Фарзанд тарбиясида асосан қуйидагиларга жиддий эътибор бериш керак бўлади:
🔹 Фарзандларга ҳалол луқма едириш;
🔹 Уларга мунтазам равишда, табиатларига мувофиқ тарзда диний-маърифий таълим бериш;
🔹 Оилавий муҳитда соғлом турмуш тарзини шакллантириш;
🔹Ота-она болаларнинг идеал тақлидчилари эканини унутмаслик;
🔹Одоб-ахлоққа оид озуқавий, ҳикматли воқеа ва ҳикоялар сўзлаб бериш;
🔹Уларни камситмаслик;
🔹Солиҳ инсонлардан уларнинг ҳаққига дуолар олиш;
🔹Уларнинг муддао ва фикрларини тинглай билиш;
🔹Уларнинг дўст ва яқинларига аҳамият бериш;
🔹Уларни китоб мутолаа қилишга одатлантириш. Валлоҳу аълам.
Ўзбекистон мусулмонлари идораси
Фатво ҳайъати. @diniysavollar
Савол йўллаш
📲 @SavollarMuslimUzBot▫️ Каналга уланиш▫️
ЎҚИТУВЧИЛАР ТАРБИЯ ҲАМ БЕРАДИМИ?
#тарбия
❓740-CАВОЛ: Ўқитувчилар болаларни ўқитиш билан бирга уларга тарбия ҳам берадими? "Мен ўқитиб қўйдим бўлди, ота-онаси тарбияласин" дейиши тўғрими?
💬 ЖАВОБ: Бисмиллаҳир Роҳманир Роҳим.
Бир бола униб-ўсиб, келажакда жамиятга керакли, комил инсон бўлиб етишишида кўпчиликнинг меҳнати зарур бўлади. Оилада ота-она бўлса, мактабда ўқитувчилардир. Улар бир-бирларига ёрдамчи бўлишлари, ҳамкорлик қилишлари жуда муҳим. Тарбия масаласида ота-она ўқитувчиларга, ўқитувчилар ота-онага ташлаб масъулиятсизлик қилиши жуда катта хатодир. Буни қуйидаги ҳадис мисолида кўришимиз мумкин:
وَعَنِ ابْنِ عُمَرَ رَضِيَ اللهُ عَنْهُمَا قَالَ: سَمِعْتُ رَسُولَ اللهِ صَلَّى اللهُ عَلَيهِ وَسَلَّمَ يَقُولُ: «كُلُّكُمْ رَاعٍ، وَكُلُّكُمْ مَسْؤُولٌ عَنْ رَعِيَّتِهِ: الإِمَامُ رَاعٍ وَمَسْؤُولٌ عَنْ رَعِيَّتِهِ، وَالرَّجُلُ رَاعٍ فِي أَهْلِهِ وَمَسْؤُولٌ عَنْ رَعِيَّتِهِ، وَالْمَرْأَةُ رَاعِيَةٌ فِي بَيْتِ زَوجِهَا وَمَسْؤُولَةًّ عَنْ رَعِيَّتِهَا، وَالخَادِمُ رَاعٍ فِي مَالِ سَيِّدِهِ وَمَسْؤُولٌ عَنْ رَعِيَّتِهِ، وَكُلُّكُمْ رَاعٍ وَمَسْؤُولٌ عَنْ رَعِيَّتِهِ». مُتَّفَقٌ عَلَيهِ.
Ибн Умар разияллоҳу анҳумодан ривоят қилинади:
“Расулуллоҳ саллаллоҳу алайҳи васалламнинг: “Ҳар бирингиз мутасаддидир ва ҳар бирингиз қўл остидагилари учун масъулдир. Имом мутасаддидир ва қўл остидагилари учун масъулдир. Эркак ўз оиласида мутасаддидир ва қўл остидагилари учун масъулдир. Аёл эрининг уйида мутасаддидир ва қўл остидагилари учун масъулдир. Ходим ўз хожасининг мол-мулкида мутасаддидир ва қўл остидагилари учун масъулдир”. Ҳар бирингиз мутасаддидир ва ҳар бирингиз қўл остидагилари учун масъулдир”, деяётганларини эшитдим” Муттафақуқун алайҳ.
Бу ҳадисдан олинадиган фойда: Ҳар бир шахснинг жамият олдидаги масъулияти, ҳар бир эркакнинг аҳли ҳузуридаги масъулияти, ҳар бир аёлнинг эри хонадонидаги масъулияти ва барча инсонларни бошқа кишилар олдидаги масъулияти тушунилади. Валлоҳу аълам.
Ўзбекистон мусулмонлари идораси
Фатво ҳайъати. @diniysavollar
YouTube | Instagram | Facebook | Tiktok
#тарбия
❓740-CАВОЛ: Ўқитувчилар болаларни ўқитиш билан бирга уларга тарбия ҳам берадими? "Мен ўқитиб қўйдим бўлди, ота-онаси тарбияласин" дейиши тўғрими?
💬 ЖАВОБ: Бисмиллаҳир Роҳманир Роҳим.
Бир бола униб-ўсиб, келажакда жамиятга керакли, комил инсон бўлиб етишишида кўпчиликнинг меҳнати зарур бўлади. Оилада ота-она бўлса, мактабда ўқитувчилардир. Улар бир-бирларига ёрдамчи бўлишлари, ҳамкорлик қилишлари жуда муҳим. Тарбия масаласида ота-она ўқитувчиларга, ўқитувчилар ота-онага ташлаб масъулиятсизлик қилиши жуда катта хатодир. Буни қуйидаги ҳадис мисолида кўришимиз мумкин:
وَعَنِ ابْنِ عُمَرَ رَضِيَ اللهُ عَنْهُمَا قَالَ: سَمِعْتُ رَسُولَ اللهِ صَلَّى اللهُ عَلَيهِ وَسَلَّمَ يَقُولُ: «كُلُّكُمْ رَاعٍ، وَكُلُّكُمْ مَسْؤُولٌ عَنْ رَعِيَّتِهِ: الإِمَامُ رَاعٍ وَمَسْؤُولٌ عَنْ رَعِيَّتِهِ، وَالرَّجُلُ رَاعٍ فِي أَهْلِهِ وَمَسْؤُولٌ عَنْ رَعِيَّتِهِ، وَالْمَرْأَةُ رَاعِيَةٌ فِي بَيْتِ زَوجِهَا وَمَسْؤُولَةًّ عَنْ رَعِيَّتِهَا، وَالخَادِمُ رَاعٍ فِي مَالِ سَيِّدِهِ وَمَسْؤُولٌ عَنْ رَعِيَّتِهِ، وَكُلُّكُمْ رَاعٍ وَمَسْؤُولٌ عَنْ رَعِيَّتِهِ». مُتَّفَقٌ عَلَيهِ.
Ибн Умар разияллоҳу анҳумодан ривоят қилинади:
“Расулуллоҳ саллаллоҳу алайҳи васалламнинг: “Ҳар бирингиз мутасаддидир ва ҳар бирингиз қўл остидагилари учун масъулдир. Имом мутасаддидир ва қўл остидагилари учун масъулдир. Эркак ўз оиласида мутасаддидир ва қўл остидагилари учун масъулдир. Аёл эрининг уйида мутасаддидир ва қўл остидагилари учун масъулдир. Ходим ўз хожасининг мол-мулкида мутасаддидир ва қўл остидагилари учун масъулдир”. Ҳар бирингиз мутасаддидир ва ҳар бирингиз қўл остидагилари учун масъулдир”, деяётганларини эшитдим” Муттафақуқун алайҳ.
Бу ҳадисдан олинадиган фойда: Ҳар бир шахснинг жамият олдидаги масъулияти, ҳар бир эркакнинг аҳли ҳузуридаги масъулияти, ҳар бир аёлнинг эри хонадонидаги масъулияти ва барча инсонларни бошқа кишилар олдидаги масъулияти тушунилади. Валлоҳу аълам.
Ўзбекистон мусулмонлари идораси
Фатво ҳайъати. @diniysavollar
Савол йўллаш
📲 @SavollarMuslimUzBotYouTube | Instagram | Facebook | Tiktok
ФАРЗАНДНИ УРИБ ТАРБИЯЛАШ ТЎҒРИМИ?
#тарбия
❓995-CАВОЛ: Аллоҳга шукр, бир эмас икки келиним бор. Уларга қўлимдан келганча, билганларимни ўргатяпман. Худди она-боладек бўлишга ҳаракат қиляпман. Лекин шу кичик келинимнинг бир ишидан кўнглим ранжиди. Набираларимни кўп уради. Қанча насиҳат қилдим, ҳатто қаттиқ гапириб ҳам кўрдим, ҳеч фойдаси бўлмади. Барибир ўз билганидан қолмайди. Сабабини сўрасам, тушунтириб беролмайди. Келинимнинг қилаётган иши тўғрими?
💬 ЖАВОБ: Бисмиллаҳир Роҳманир Роҳим.
Болани уриш бу, тарбия беришда маҳоратсизлик белгиси ҳисобланади. Чунки ҳақиқий солиҳ инсонлар болаларини ширин сўзлар билан тарбиялайди. Фарзанд нотўғри иш қилганида танбеҳ бериш, уриш-сўкиш тарбиядаги нотўғри услубдир.
Инсон зоти доимо меҳр-муҳаббатга эҳтиёжли бўлади. Айниқса, болалар бу нарсага жуда ҳам муҳтожлар. Аслида, меҳр-муҳаббат дини бўлмиш Ислом, шунинг учун ҳам болаларга меҳр-муҳаббат кўрсатишни ота оналарга вазифа этиб юклаган.
Абу Ҳурайра розияллоҳу анҳудан ривоят қилинади:
«Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васаллам ўз ҳузурларида Ақраъ ибн Ҳобис Таймий ўтирганда Ҳасан ибн Алини ўпдилар. Шунда Ақраъ: «Менинг ўнта болам бор. Улардан бирортасини ўпганим йўқ», – деди. Шунда Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васаллам унга назар солдилар-да, сўнг: «Раҳм қилмаганга раҳм қилинмас», – дедилар» (Бухорий, Абу Довуд ва Термизий ривоят қилганлар).
Шундай экан биз ҳам Аллоҳ таоло бизга ато қилган фарзанд деб аталмиш неъматнинг қадрига етишимиз, фарзандимизнинг одобини гўзал қилишимиз, келажакда уни ўзи учун ҳамда яшаб турган жамиятига фойда келтирувчи қилиб тарбиялашимиз лозим. Валлоҳу аълам.
Ўзбекистон мусулмонлари идораси
Фатво маркази.
Telegram | Instagram | Facebook | Tiktok
#тарбия
❓995-CАВОЛ: Аллоҳга шукр, бир эмас икки келиним бор. Уларга қўлимдан келганча, билганларимни ўргатяпман. Худди она-боладек бўлишга ҳаракат қиляпман. Лекин шу кичик келинимнинг бир ишидан кўнглим ранжиди. Набираларимни кўп уради. Қанча насиҳат қилдим, ҳатто қаттиқ гапириб ҳам кўрдим, ҳеч фойдаси бўлмади. Барибир ўз билганидан қолмайди. Сабабини сўрасам, тушунтириб беролмайди. Келинимнинг қилаётган иши тўғрими?
💬 ЖАВОБ: Бисмиллаҳир Роҳманир Роҳим.
Болани уриш бу, тарбия беришда маҳоратсизлик белгиси ҳисобланади. Чунки ҳақиқий солиҳ инсонлар болаларини ширин сўзлар билан тарбиялайди. Фарзанд нотўғри иш қилганида танбеҳ бериш, уриш-сўкиш тарбиядаги нотўғри услубдир.
Инсон зоти доимо меҳр-муҳаббатга эҳтиёжли бўлади. Айниқса, болалар бу нарсага жуда ҳам муҳтожлар. Аслида, меҳр-муҳаббат дини бўлмиш Ислом, шунинг учун ҳам болаларга меҳр-муҳаббат кўрсатишни ота оналарга вазифа этиб юклаган.
Абу Ҳурайра розияллоҳу анҳудан ривоят қилинади:
«Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васаллам ўз ҳузурларида Ақраъ ибн Ҳобис Таймий ўтирганда Ҳасан ибн Алини ўпдилар. Шунда Ақраъ: «Менинг ўнта болам бор. Улардан бирортасини ўпганим йўқ», – деди. Шунда Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васаллам унга назар солдилар-да, сўнг: «Раҳм қилмаганга раҳм қилинмас», – дедилар» (Бухорий, Абу Довуд ва Термизий ривоят қилганлар).
Шундай экан биз ҳам Аллоҳ таоло бизга ато қилган фарзанд деб аталмиш неъматнинг қадрига етишимиз, фарзандимизнинг одобини гўзал қилишимиз, келажакда уни ўзи учун ҳамда яшаб турган жамиятига фойда келтирувчи қилиб тарбиялашимиз лозим. Валлоҳу аълам.
Ўзбекистон мусулмонлари идораси
Фатво маркази.
Telegram | Instagram | Facebook | Tiktok
ЎҚУВЧИЛАРНИ УРИШ
#тарбия
❓1011-CАВОЛ: Мактабда ўқитувчи бўлиб ишлайман. Ўқувчилар орасида тарбияси оғирлари бор. Саволим шуки уларни тартибга чақириш учун озгина урсам бўладими?
💬 ЖАВОБ: Бисмиллаҳир Роҳманир Роҳим.
Бола тарбияси жуда катта савобли иш бўлиши билан биргаликда ўта масъулиятли ҳамдир. Бу мавзу ҳассос масала ҳисобланиб, унга тўғри ёндошмаслик кейинчалик турли ноқулайликлар келтириб чиқаради.
Ислом раҳм-шафқат динидир. Пайғамбаримиз саллаллоҳу алайҳи васаллам бу борада энг буюк намуна эдилар. Аллоҳ таоло шундай марҳамат қилади:
وَمَا أَرْسَلْنَاكَ إِلَّا رَحْمَةً لِلْعَالَمِينَ
“(Эй, Муҳaммaд,) биз сизни (бутун) oлaмлaргa aйни рaҳмaт қилиб юбoргaнмиз” (Анбиё сураси, 107-оят).
Болалар барча ишларида доимий ғамхўрликка муҳтож бўлганлари туфайли раҳм-шафқат билан муомала қилишга энг муносиб қатламдирлар. Ҳадис шарифда ҳам уларни иззат-икром қилмасликдан қайтарилган.
عَنْ أَنَسٍ رَضِيَ اللَّهُ عَنْهُ، قَالَ: قَالَ رَسُولُ اللهِ صَلَّى اللَّهُ عَلَيْهِ وَسَلَّمَ: «لَيْسَ مِنَّا مَنْ لَمْ يَرْحَمْ صَغِيرَنَا وَيُعَظِّمْ كَبِيرَنَا» (رَوَاهُ الامام الْبَيْهَقِيُّ).
Анас разияллоҳу анҳудан ривоят қилинади: “Расулуллоҳ саллаллоҳу алайҳи васаллам: “Кичигимизни иззат қилмаган, каттамизни улуғламаган киши биздан эмас”, дедилар” (Имом Байҳақий ривоят қилган).
Устоз ва мураббийлар болаларни уриш билан эмас, балки уларнинг психологиясини ўрганиш ва ҳар томонлама ўрнак бўлиш билан тарбиялаб боришлари энг гўзал ва ягона ечим ҳисобланади.
Бугунги кунда замонавий тарбия мутахассислари ҳам боланинг келажакдаги нотўғри йўлларга қадам қўйиши унинг ёмонликдан холи бўлган соф табиати сабабли эмас, балки болаликда берилган нотўғри тарбия оқибатида келиб чиқишини таъкидлашади. Валлоҳуь аълам.
#тарбия
❓1011-CАВОЛ: Мактабда ўқитувчи бўлиб ишлайман. Ўқувчилар орасида тарбияси оғирлари бор. Саволим шуки уларни тартибга чақириш учун озгина урсам бўладими?
💬 ЖАВОБ: Бисмиллаҳир Роҳманир Роҳим.
Бола тарбияси жуда катта савобли иш бўлиши билан биргаликда ўта масъулиятли ҳамдир. Бу мавзу ҳассос масала ҳисобланиб, унга тўғри ёндошмаслик кейинчалик турли ноқулайликлар келтириб чиқаради.
Ислом раҳм-шафқат динидир. Пайғамбаримиз саллаллоҳу алайҳи васаллам бу борада энг буюк намуна эдилар. Аллоҳ таоло шундай марҳамат қилади:
وَمَا أَرْسَلْنَاكَ إِلَّا رَحْمَةً لِلْعَالَمِينَ
“(Эй, Муҳaммaд,) биз сизни (бутун) oлaмлaргa aйни рaҳмaт қилиб юбoргaнмиз” (Анбиё сураси, 107-оят).
Болалар барча ишларида доимий ғамхўрликка муҳтож бўлганлари туфайли раҳм-шафқат билан муомала қилишга энг муносиб қатламдирлар. Ҳадис шарифда ҳам уларни иззат-икром қилмасликдан қайтарилган.
عَنْ أَنَسٍ رَضِيَ اللَّهُ عَنْهُ، قَالَ: قَالَ رَسُولُ اللهِ صَلَّى اللَّهُ عَلَيْهِ وَسَلَّمَ: «لَيْسَ مِنَّا مَنْ لَمْ يَرْحَمْ صَغِيرَنَا وَيُعَظِّمْ كَبِيرَنَا» (رَوَاهُ الامام الْبَيْهَقِيُّ).
Анас разияллоҳу анҳудан ривоят қилинади: “Расулуллоҳ саллаллоҳу алайҳи васаллам: “Кичигимизни иззат қилмаган, каттамизни улуғламаган киши биздан эмас”, дедилар” (Имом Байҳақий ривоят қилган).
Устоз ва мураббийлар болаларни уриш билан эмас, балки уларнинг психологиясини ўрганиш ва ҳар томонлама ўрнак бўлиш билан тарбиялаб боришлари энг гўзал ва ягона ечим ҳисобланади.
Бугунги кунда замонавий тарбия мутахассислари ҳам боланинг келажакдаги нотўғри йўлларга қадам қўйиши унинг ёмонликдан холи бўлган соф табиати сабабли эмас, балки болаликда берилган нотўғри тарбия оқибатида келиб чиқишини таъкидлашади. Валлоҳуь аълам.
Ўзбекистон мусулмонлари идорасиTelegram | Instagram | Facebook | Tiktok
Фатво маркази.
Media is too big
VIEW IN TELEGRAM