НАФЛ ТАВОФНИ ЕТТИ АЙЛАНАДАН КАМ ҚИЛИШ
#Ҳаж_умра
❓1253-CАВОЛ: Нафл тавофларни етти айлана билан қилиш шартми? Ундан кам бўлса, нима бўлади?
💬 ЖАВОБ: Бисмиллаҳир Роҳманир Роҳим. Нафл тавофга киришиш билан охирига етказиш, яъни етти айланани тўлиқ тугатиб қўйиш вожиб бўлади. Уламолар бу тавофни видолашув тавофига қиёслаганлар. Яъни видолашув тавофи вожиб бўлганидек, нафл тавофга киришиш туфайли у вожибга айланиб қолади. Шунга кўра нафл тавофни ҳам бошлаган зиёратчи тугатиб қўйиши вожиб бўлади. Бу ҳақида “Раддул муҳтор” китобида қуйидаги ибораларни ўқишимиз мумкин:
لم يصرحوا بحكم طواف القدوم لو شرع فيه وترك أكثره أو أقله . والظاهر أنه كالصدر
“Тавофи қудум (бу нафл тавоф)ни бошлаб, аксарини ёки камини тарк қилган инсон ҳақида уламолардан очиқ иборалар келмаган. Лекин қувватли гап шуки, Тавофи қудум видолашув тавофига ўхшайди (бу тавоф вожиб саналади)”.
Шу китобнинг бошқа жойида шундай дейилади:
لو ترك أقله تجب فیه صدقة ولو ترك أکثره یجب فیه دم؛ لأنه الجابر لترك الواجب في الطواف کسجود السهو في ترك الواجب في النافلة، والله تعالی أعلم
“Агар Тавофи қудумнинг озини тарк қилса, (икки кило буғдой ёки унинг қийматини) садақа қилиш, кўпини тарк қилса, жонлиқ сўйиш вожиб бўлади. Чунки жонлиқ сўйиш тавофдаги вожиб амалнинг тарк бўлганини тўлдиради. Бу намоздаги тарк қилинган вожиб амални саждаи саҳв билан тўлдиришга ўхшайди” ("Раддул муҳтор" китоби).
Мазкур ҳолатда тарк қилинган тавофларни бажариб қўйса, жарима соқит бўлади. Валлоҳу аълам.
Ўзбекистон мусулмонлари идораси
Фатво маркази.
YouTube | Instagram | Facebook |Ummalife
🔗 Улашинг: @diniysavollar
#Ҳаж_умра
❓1253-CАВОЛ: Нафл тавофларни етти айлана билан қилиш шартми? Ундан кам бўлса, нима бўлади?
💬 ЖАВОБ: Бисмиллаҳир Роҳманир Роҳим. Нафл тавофга киришиш билан охирига етказиш, яъни етти айланани тўлиқ тугатиб қўйиш вожиб бўлади. Уламолар бу тавофни видолашув тавофига қиёслаганлар. Яъни видолашув тавофи вожиб бўлганидек, нафл тавофга киришиш туфайли у вожибга айланиб қолади. Шунга кўра нафл тавофни ҳам бошлаган зиёратчи тугатиб қўйиши вожиб бўлади. Бу ҳақида “Раддул муҳтор” китобида қуйидаги ибораларни ўқишимиз мумкин:
لم يصرحوا بحكم طواف القدوم لو شرع فيه وترك أكثره أو أقله . والظاهر أنه كالصدر
“Тавофи қудум (бу нафл тавоф)ни бошлаб, аксарини ёки камини тарк қилган инсон ҳақида уламолардан очиқ иборалар келмаган. Лекин қувватли гап шуки, Тавофи қудум видолашув тавофига ўхшайди (бу тавоф вожиб саналади)”.
Шу китобнинг бошқа жойида шундай дейилади:
لو ترك أقله تجب فیه صدقة ولو ترك أکثره یجب فیه دم؛ لأنه الجابر لترك الواجب في الطواف کسجود السهو في ترك الواجب في النافلة، والله تعالی أعلم
“Агар Тавофи қудумнинг озини тарк қилса, (икки кило буғдой ёки унинг қийматини) садақа қилиш, кўпини тарк қилса, жонлиқ сўйиш вожиб бўлади. Чунки жонлиқ сўйиш тавофдаги вожиб амалнинг тарк бўлганини тўлдиради. Бу намоздаги тарк қилинган вожиб амални саждаи саҳв билан тўлдиришга ўхшайди” ("Раддул муҳтор" китоби).
Мазкур ҳолатда тарк қилинган тавофларни бажариб қўйса, жарима соқит бўлади. Валлоҳу аълам.
Ўзбекистон мусулмонлари идораси
Фатво маркази.
YouTube | Instagram | Facebook |Ummalife
🔗 Улашинг: @diniysavollar
ҲАЖ УЧУН ОИША РОЗИЯЛЛОҲУ АНҲО МАСЖИДИДАН ЭҲРОМ БОҒЛАШ КЕРАКМИ?
#Ҳаж_умра
❓1260-CАВОЛ: Ҳаж вақтида Мадинадан умрага эҳром боғлаб Маккага бориб умра қилинади. Ҳаж вақти келганда Оиша розияллоҳу анҳо масжидига бориб эҳром боғлаш керакми?
💬 ЖАВОБ: Бисмиллаҳир Роҳманир Роҳим. Маккада турган шахслар ҳаж учун Оиша розияллоҳу анҳо масжидидан эҳром боғланмайди. Балки ҳаж учун меҳмонхона ёки Масжидул ҳаромдан эҳром боғлайдилар.
Агар Маккада турган зиёратчи Оиша онамизнинг масжидларига бориб, ҳаж учун эҳром боғлаган бўлса, гуноҳкор бўлади ва ҳали амалларга киришмаган бўлса, Масжидул ҳаром ёки унинг атрофидан қайта эҳром боғлайди. Агар амалларга киришиб қўйган бўлса, қилган иши учун истиғфор айтади ва бир қўй сўяди. “Раддул муҳтор” китобида бундай дейилган:
فلو عكس فأحرم للحج من الحل أو للعمرة من الحرم لزمه دم إلا إذا عاد ملبيا إلى الميقات المشروع له كما في اللباب وغيره
“Зиёратчи эҳром боғлашда тескари иш қилса, яъни ҳаж учун Ҳилл (ҳарам чегарасидан, масалан, Оиша розияллоҳу анҳо масжиди)дан эҳром боғласа ёки умра учун ҳарам ичидан эҳром боғласа, жонлиқ сўйиш вожиб бўлади. Агар ҳаж ёки умранинг ўзига тегишли бўлган мийқотга қайтиб, қайтадан эҳром боғласа, жонлиқ соқит бўлади. “Лубоб” ва бошқа китобларда шундай дейилган”.
“Ғунятун носик” китобида ёзилишича:
لو أحرم الحلي من الحرم للحج أو الحرمي من الحل فعليه الإثم والدم فإن عاد قبل شروعه سقط وإن عاد بعده بأن طاف الحلي شوطا أو وقف الحرمي بعرفة لا يسقط
“Ҳилл (мийқот билан ҳарам орасидаги ҳудуд)да яшовчи киши ҳаж учун ҳарамдан ёки ҳарамда турган киши Ҳиллдан ҳаж учун эҳром боғласа, гуноҳкор бўлиб, зиммасига жонлиқ сўйиш вожиб бўлади. Амалларга киришишдан аввал махсус мийқотга қайтиб эҳром боғласа, жонлиқ соқит бўлади. Аммо Ҳиллдаги киши тавофни бир айланишини қилган, ҳарамда турган киши Арафотда туриб қўйгандан кейин мийқотга қайтиб борса ҳам жонлиқ соқит бўлмайди”.
Валлоҳу аълам.
Ўзбекистон мусулмонлари идораси
Фатво маркази.
YouTube | Instagram | Facebook |Ummalife
🔗 Улашинг: @diniysavollar
#Ҳаж_умра
❓1260-CАВОЛ: Ҳаж вақтида Мадинадан умрага эҳром боғлаб Маккага бориб умра қилинади. Ҳаж вақти келганда Оиша розияллоҳу анҳо масжидига бориб эҳром боғлаш керакми?
💬 ЖАВОБ: Бисмиллаҳир Роҳманир Роҳим. Маккада турган шахслар ҳаж учун Оиша розияллоҳу анҳо масжидидан эҳром боғланмайди. Балки ҳаж учун меҳмонхона ёки Масжидул ҳаромдан эҳром боғлайдилар.
Агар Маккада турган зиёратчи Оиша онамизнинг масжидларига бориб, ҳаж учун эҳром боғлаган бўлса, гуноҳкор бўлади ва ҳали амалларга киришмаган бўлса, Масжидул ҳаром ёки унинг атрофидан қайта эҳром боғлайди. Агар амалларга киришиб қўйган бўлса, қилган иши учун истиғфор айтади ва бир қўй сўяди. “Раддул муҳтор” китобида бундай дейилган:
فلو عكس فأحرم للحج من الحل أو للعمرة من الحرم لزمه دم إلا إذا عاد ملبيا إلى الميقات المشروع له كما في اللباب وغيره
“Зиёратчи эҳром боғлашда тескари иш қилса, яъни ҳаж учун Ҳилл (ҳарам чегарасидан, масалан, Оиша розияллоҳу анҳо масжиди)дан эҳром боғласа ёки умра учун ҳарам ичидан эҳром боғласа, жонлиқ сўйиш вожиб бўлади. Агар ҳаж ёки умранинг ўзига тегишли бўлган мийқотга қайтиб, қайтадан эҳром боғласа, жонлиқ соқит бўлади. “Лубоб” ва бошқа китобларда шундай дейилган”.
“Ғунятун носик” китобида ёзилишича:
لو أحرم الحلي من الحرم للحج أو الحرمي من الحل فعليه الإثم والدم فإن عاد قبل شروعه سقط وإن عاد بعده بأن طاف الحلي شوطا أو وقف الحرمي بعرفة لا يسقط
“Ҳилл (мийқот билан ҳарам орасидаги ҳудуд)да яшовчи киши ҳаж учун ҳарамдан ёки ҳарамда турган киши Ҳиллдан ҳаж учун эҳром боғласа, гуноҳкор бўлиб, зиммасига жонлиқ сўйиш вожиб бўлади. Амалларга киришишдан аввал махсус мийқотга қайтиб эҳром боғласа, жонлиқ соқит бўлади. Аммо Ҳиллдаги киши тавофни бир айланишини қилган, ҳарамда турган киши Арафотда туриб қўйгандан кейин мийқотга қайтиб борса ҳам жонлиқ соқит бўлмайди”.
Валлоҳу аълам.
Ўзбекистон мусулмонлари идораси
Фатво маркази.
YouTube | Instagram | Facebook |Ummalife
🔗 Улашинг: @diniysavollar
ТАМАТТУЪ ҲАЖИДА ЭР-ХОТИНЛИК МУНОСАБАТИ ЖОИЗМИ?
#Ҳаж_умра
❓1276-CАВОЛ: Таматтуъ ҳажида умранинг эҳромидан чиққандан кейин токи ҳажни эҳромини боғлагунча эр-хотинлик алоқалари жоизми?
💬 ЖАВОБ: Бисмиллаҳир Роҳманир Роҳим. Юртимиздан борадиган ҳожилар таматтуъ ҳажи қиладилар. Бунда зиёратчи аввал Мадинаи мунавварадан умрага эҳром боғлаб, Маккага бориб, умра қилади. Умра амалларини бажариб бўлгач, соч олиб, эҳромдан чиқади ва Зулҳижжанинг саккизинчи кунигача оддий ҳолатда, яъни эҳромда таъқиқланган барча ишлар ҳалол бўлган ҳолатда юради. Эр-хотинлик алоқалари ҳам мана шу ҳалол ишлар сирасига киради. Бунда ҳеч қандай таъқиқ йўқ.
Бу борада фиқҳий китобларимизда очиқ иборалар берилган. Жумладан, “Ҳидоя” китобида бундай дейилади:
وصفته أن يبتدئ من الميقات في أشهر الحج، فيحرم بالعمرة ويدخل مكة فيطوف لها، ويسعى لها،ويحلق أو يقصر، وقد حل من عمرته، وهذا هو تفسير العمرة قال: ويقيم بمكة حلالا؛ لأنه حل من العمرة
“Таматтуъ ҳажининг сифати қуйидагича: ҳаж ойларида мийқотдан умра учун эҳром боғлаб, Маккага боради. Умранинг тавоф ва саъйини қилгач, сочини олади ёки қисқартиради. Шу билан умранинг эҳромидан чиқади. Мана шу одатдаги умранинг кўриниши. Шундан кейин Маккада (эҳромда таъқиқланган барча ишлар) ҳалол бўлган ҳолда туради. Чунки у умранинг эҳромидан чиқди”.
Баъзилар буни қирон ҳажи билан адаштириб, эр-хотинлик алоқалари жоиз эмас, деган хаёлга бориб қолади. Чунки қирон ҳажида зиёратчи Мадинадан Маккага умра ва ҳажни бирданига ният қилиб боради ва умрани тугатгач, эҳромдан чиқмайди, балки ҳаж кунлари келгунича эҳромда юради. Ҳаж амалларини тугатиб, кейин эҳромдан чиқади. Шунинг учун қирон ҳажи қилаётган кимсага то ҳаж амаллари тугаб, эҳромидан чиққунича эҳромда ман қилинган ишлар, жумладан жинсий яқинлик ҳам жоиз бўлмайди. Аммо таматтуъ ҳажини қилаётган киши умра амалларини қилиб, эҳромидан чиққач, токи ҳаж учун эҳром боғламагунча унга эҳромда ман қилинган ишлар ҳалол бўлади. Валлоҳу аълам.
Ўзбекистон мусулмонлари идораси
Фатво маркази.
YouTube | Instagram | Facebook |Ummalife
🔗 Улашинг: @diniysavollar
#Ҳаж_умра
❓1276-CАВОЛ: Таматтуъ ҳажида умранинг эҳромидан чиққандан кейин токи ҳажни эҳромини боғлагунча эр-хотинлик алоқалари жоизми?
💬 ЖАВОБ: Бисмиллаҳир Роҳманир Роҳим. Юртимиздан борадиган ҳожилар таматтуъ ҳажи қиладилар. Бунда зиёратчи аввал Мадинаи мунавварадан умрага эҳром боғлаб, Маккага бориб, умра қилади. Умра амалларини бажариб бўлгач, соч олиб, эҳромдан чиқади ва Зулҳижжанинг саккизинчи кунигача оддий ҳолатда, яъни эҳромда таъқиқланган барча ишлар ҳалол бўлган ҳолатда юради. Эр-хотинлик алоқалари ҳам мана шу ҳалол ишлар сирасига киради. Бунда ҳеч қандай таъқиқ йўқ.
Бу борада фиқҳий китобларимизда очиқ иборалар берилган. Жумладан, “Ҳидоя” китобида бундай дейилади:
وصفته أن يبتدئ من الميقات في أشهر الحج، فيحرم بالعمرة ويدخل مكة فيطوف لها، ويسعى لها،ويحلق أو يقصر، وقد حل من عمرته، وهذا هو تفسير العمرة قال: ويقيم بمكة حلالا؛ لأنه حل من العمرة
“Таматтуъ ҳажининг сифати қуйидагича: ҳаж ойларида мийқотдан умра учун эҳром боғлаб, Маккага боради. Умранинг тавоф ва саъйини қилгач, сочини олади ёки қисқартиради. Шу билан умранинг эҳромидан чиқади. Мана шу одатдаги умранинг кўриниши. Шундан кейин Маккада (эҳромда таъқиқланган барча ишлар) ҳалол бўлган ҳолда туради. Чунки у умранинг эҳромидан чиқди”.
Баъзилар буни қирон ҳажи билан адаштириб, эр-хотинлик алоқалари жоиз эмас, деган хаёлга бориб қолади. Чунки қирон ҳажида зиёратчи Мадинадан Маккага умра ва ҳажни бирданига ният қилиб боради ва умрани тугатгач, эҳромдан чиқмайди, балки ҳаж кунлари келгунича эҳромда юради. Ҳаж амалларини тугатиб, кейин эҳромдан чиқади. Шунинг учун қирон ҳажи қилаётган кимсага то ҳаж амаллари тугаб, эҳромидан чиққунича эҳромда ман қилинган ишлар, жумладан жинсий яқинлик ҳам жоиз бўлмайди. Аммо таматтуъ ҳажини қилаётган киши умра амалларини қилиб, эҳромидан чиққач, токи ҳаж учун эҳром боғламагунча унга эҳромда ман қилинган ишлар ҳалол бўлади. Валлоҳу аълам.
Ўзбекистон мусулмонлари идораси
Фатво маркази.
YouTube | Instagram | Facebook |Ummalife
🔗 Улашинг: @diniysavollar
ТАМАТТУЪ ҲАЖИ УЧУН ҚУРБОНЛИКНИ ҲАРАМДАН ТАШҚАРИДА СЎЙИШ
#Ҳаж_умра
❓1277-CАВОЛ: Ўзбекистонлик ҳожилар таматтуъ ҳажини қиладилар ва табиийки ҳайит куни жонлиқ сўйишлари вожиб бўлади. Ўша жонлиқларни Ўзбекистонда сўйилса бўлмайдими?
💬 ЖАВОБ: Бисмиллаҳир Роҳманир Роҳим. Ҳаж ва умрага оид ҳар қандай жонлиқлар, у жарима учунми, каффорат учунми, таматтуъ ёки қирон ҳажи учунми, сўйиладиган жонлиқларнинг барчасини ҳарам ҳудудида сўйилиши вожибдир. Ундан бошқа жойда, ҳатто Саудия Арабистонининг ҳарамга кирмаган ҳудудида ҳам сўйиш билан зиммадан соқит бўлмайди. Бу ҳақида барча фиқҳий китобларимизда баён қилинган. Жумладан “Ҳидоя” китобида бундай дейилган:
والهدي لا يذبح إلا بمكة لقوله تعالى هديا بالغ الكعبة
“Ҳадий (ҳаж ва умра учун сўйиладиган жонлиқлар) фақатгина Маккада сўйилади. Бунга Аллоҳ таолонинг ушбу сўзи далилдир: “Чорва ҳайвонларидан у (ов)га тенг келадиганини ҳадий қилиб Каъбага етказишдир”.
Ҳаж ва умра масалаларига бағишлаган “Иршодус сорий” китобида қуйидагилар айтилган:
ويختص أي جوازذبحه بالمكان هوالحرم فلايجوز ذبحه في غيره أصلا.
“Жонлиқ сўйиш маконга хослаган. Бу макон ҳарам ҳудудидир. Ундан бошқа жойда сўйиш асло мумкин эмас”.
Бошқа ўринда бундай дейилган:
ولوذبح شيئامن الدماء الواجبة أي كدم القران والتمتع والنذر في الحج والعمرة أي مجتمعين أو منفردين خارج الحرم أي عن أرضه المحددة المعلومة من كل ناحية بالعلم، لم يسقط عنه أي ذالك الدم وعليه ذبح آخر بدلاً عما تقدم و هذا متفق علِه بِن أصحابنا
“Агар ҳаж ва умрадаги назр, таматтуъ ва қирон каби жонлиқларни ҳарам ҳудудидан, яъни ҳар томони белгилар билан белгилаб қўйилган ердан ташқарида сўйса, зиммасидан соқит бўлмайди ва унинг зиммасида ҳарам ҳудудида бошқа жонлиқ сўйиш вожиблиги қолаверади. Буни уламоларимиз бир овоздан таъкидлашган” (“Иршодус сорий” китоби).
Шунинг учун биздан бораётган ҳожилар таматтуъ ҳажи сўядиган жонлиқларини Ўзбекистонда сўйиш жоиз эмас. Валлоҳу аълам.
Ўзбекистон мусулмонлари идораси
Фатво маркази.
YouTube | Instagram | Facebook |Ummalife
🔗 Улашинг: @diniysavollar
#Ҳаж_умра
❓1277-CАВОЛ: Ўзбекистонлик ҳожилар таматтуъ ҳажини қиладилар ва табиийки ҳайит куни жонлиқ сўйишлари вожиб бўлади. Ўша жонлиқларни Ўзбекистонда сўйилса бўлмайдими?
💬 ЖАВОБ: Бисмиллаҳир Роҳманир Роҳим. Ҳаж ва умрага оид ҳар қандай жонлиқлар, у жарима учунми, каффорат учунми, таматтуъ ёки қирон ҳажи учунми, сўйиладиган жонлиқларнинг барчасини ҳарам ҳудудида сўйилиши вожибдир. Ундан бошқа жойда, ҳатто Саудия Арабистонининг ҳарамга кирмаган ҳудудида ҳам сўйиш билан зиммадан соқит бўлмайди. Бу ҳақида барча фиқҳий китобларимизда баён қилинган. Жумладан “Ҳидоя” китобида бундай дейилган:
والهدي لا يذبح إلا بمكة لقوله تعالى هديا بالغ الكعبة
“Ҳадий (ҳаж ва умра учун сўйиладиган жонлиқлар) фақатгина Маккада сўйилади. Бунга Аллоҳ таолонинг ушбу сўзи далилдир: “Чорва ҳайвонларидан у (ов)га тенг келадиганини ҳадий қилиб Каъбага етказишдир”.
Ҳаж ва умра масалаларига бағишлаган “Иршодус сорий” китобида қуйидагилар айтилган:
ويختص أي جوازذبحه بالمكان هوالحرم فلايجوز ذبحه في غيره أصلا.
“Жонлиқ сўйиш маконга хослаган. Бу макон ҳарам ҳудудидир. Ундан бошқа жойда сўйиш асло мумкин эмас”.
Бошқа ўринда бундай дейилган:
ولوذبح شيئامن الدماء الواجبة أي كدم القران والتمتع والنذر في الحج والعمرة أي مجتمعين أو منفردين خارج الحرم أي عن أرضه المحددة المعلومة من كل ناحية بالعلم، لم يسقط عنه أي ذالك الدم وعليه ذبح آخر بدلاً عما تقدم و هذا متفق علِه بِن أصحابنا
“Агар ҳаж ва умрадаги назр, таматтуъ ва қирон каби жонлиқларни ҳарам ҳудудидан, яъни ҳар томони белгилар билан белгилаб қўйилган ердан ташқарида сўйса, зиммасидан соқит бўлмайди ва унинг зиммасида ҳарам ҳудудида бошқа жонлиқ сўйиш вожиблиги қолаверади. Буни уламоларимиз бир овоздан таъкидлашган” (“Иршодус сорий” китоби).
Шунинг учун биздан бораётган ҳожилар таматтуъ ҳажи сўядиган жонлиқларини Ўзбекистонда сўйиш жоиз эмас. Валлоҳу аълам.
Ўзбекистон мусулмонлари идораси
Фатво маркази.
YouTube | Instagram | Facebook |Ummalife
🔗 Улашинг: @diniysavollar
ТАМАТТУЪ ҲАЖИДА УМРАДАН КЕЙИН ҲАЖ КУНЛАРИГАЧА УМРА ҚИЛИШ
#Ҳаж_умра
❓1279-CАВОЛ: Ота-онам ҳажга кетишган. Маккага бориб, умра қилишибди. Ҳаж амаллари бошлангунича ҳали анча кун бор экан. Яна умра қилишлари мумкинми?
💬 ЖАВОБ: Бисмиллаҳир Роҳманир Роҳим. Таматтуъ ҳажини қилаётган ҳожиларимиз биринчи умрани бажаргач, токи ҳаж учун эҳром боғлагунча, яъни Зулҳижжа ойининг саккизинчи кунигача кутиб турадилар. Шу вақт оралиғида нафл тавоф, фарз ва нафл намозлар, нафл умра, хатми Қуръон каби амаллар билан машғул бўлиш мақсадга мувофиқ. Сиз сўрагандек такрор-такрор умра қилиши ҳам мумкин. Буни уламолар жоиз деганлар. Бунинг учун меҳмонхонадан эмас, Оиша розияллоҳу анҳо масжидига бориб, эҳром боғлаб келиб, умра амалларини бажаради. Бу борада фиқҳий манбаларимизда баён қилинган. Жумладан, “Ғунятун носик” китобида бундай дейилган:
وأقام بمكة حلالا يطوف بالبيت ما بدا له ... ويعتمر قبل الحج ما شاء لأن العمرة جائزة في جميع السنة بلا كراهة إلا في خمسة أيام
“(Таматтуъ ҳажида умрани якунлагач) Маккада ҳалол ҳолатда (эҳромдан чиқиб) туради. Истаганича тавоф қилади. Ҳаж кунларидан олдин хоҳлаганича умра қилаверади. Чунки беш кундан ташқари йилнинг исталган кунида умра қилиш жоиздир”. Булар арафа, ҳайит ва ундан кейинги уч кунлар. Улардан бошқа вақтларда хоҳлаганча умра қилиш мумкин. Валлоҳу аълам.
Ўзбекистон мусулмонлари идораси
Фатво маркази.
YouTube | Instagram | Facebook |Ummalife
🔗 Улашинг: @diniysavollar
#Ҳаж_умра
❓1279-CАВОЛ: Ота-онам ҳажга кетишган. Маккага бориб, умра қилишибди. Ҳаж амаллари бошлангунича ҳали анча кун бор экан. Яна умра қилишлари мумкинми?
💬 ЖАВОБ: Бисмиллаҳир Роҳманир Роҳим. Таматтуъ ҳажини қилаётган ҳожиларимиз биринчи умрани бажаргач, токи ҳаж учун эҳром боғлагунча, яъни Зулҳижжа ойининг саккизинчи кунигача кутиб турадилар. Шу вақт оралиғида нафл тавоф, фарз ва нафл намозлар, нафл умра, хатми Қуръон каби амаллар билан машғул бўлиш мақсадга мувофиқ. Сиз сўрагандек такрор-такрор умра қилиши ҳам мумкин. Буни уламолар жоиз деганлар. Бунинг учун меҳмонхонадан эмас, Оиша розияллоҳу анҳо масжидига бориб, эҳром боғлаб келиб, умра амалларини бажаради. Бу борада фиқҳий манбаларимизда баён қилинган. Жумладан, “Ғунятун носик” китобида бундай дейилган:
وأقام بمكة حلالا يطوف بالبيت ما بدا له ... ويعتمر قبل الحج ما شاء لأن العمرة جائزة في جميع السنة بلا كراهة إلا في خمسة أيام
“(Таматтуъ ҳажида умрани якунлагач) Маккада ҳалол ҳолатда (эҳромдан чиқиб) туради. Истаганича тавоф қилади. Ҳаж кунларидан олдин хоҳлаганича умра қилаверади. Чунки беш кундан ташқари йилнинг исталган кунида умра қилиш жоиздир”. Булар арафа, ҳайит ва ундан кейинги уч кунлар. Улардан бошқа вақтларда хоҳлаганча умра қилиш мумкин. Валлоҳу аълам.
Ўзбекистон мусулмонлари идораси
Фатво маркази.
YouTube | Instagram | Facebook |Ummalife
🔗 Улашинг: @diniysavollar
БИРИНЧИ УМРАНИ ТУГАТМАЙ ТУРИБ, КЕЙИНГИ УМРАГА ЭҲРОМ БОҒЛАШ
#Ҳаж_умра
❓1285-CАВОЛ: Биз аёлим билан Мадинаи мунавварадан умра учун эҳромга кириб, Маккага бордик. Аёлим ҳайзли бўлгани учун пок бўлгунича меҳмонхонада туриб турди. Шунда бир киши аёлингиз покланса, Оиша розияллоҳу анҳо масжидига бориб, эҳром боғлаб келиб, кейин умра қилади деди. Биз ҳам шундай қилдик. Шу масалани бир илмли одамдан сўрасам, хато қилибсизлар, деди. Биз ростдан ҳам хатога йўл қўйдикми?
💬 ЖАВОБ: Бисмиллаҳир Роҳманир Роҳим. Ҳа, бу масалада хатога йўл қўйилган. Ҳаж-умра масаласида савол пайдо бўлса, бу бўйича малакали мутахассисларга мурожаат қилиб, унинг тавсияси билан иш кўриш керак. Акс ҳолда хатолар кўпаяди.
Мийқотдан ўтаётганда узрли бўлган аёллар умрани ният қилиб, лаббайка айтиб эҳромга киради ва пок бўлгунича эҳромда тақиқланган ишларни қилмай туради. Пок бўлгач, ғусл қилиб, аввалги нияти билан умра амалларини бажаради. Агар Оиша онамизнинг масжидига бориб қайтадан ният қилиб, эҳромга кириб келса, хато иш, яъни эҳром устига эҳромга кирган бўлади.
Умрага эҳром боғлаган шахс амалларини тугатмай туриб, яна умра учун эҳром боғласа, иккинчи эҳромини тарк қилади. Тарк қилиши вожиб саналади. Кейин биринчи эҳромидаги амалларини тугатиб, сочини қирқиб ёки олиб эҳромдан чиқади. Эҳромдан чиққандан кейин тарк қилган умрасининг қазосини бажариш учун Оиша розияллоҳу анҳо масжидига бориб, эҳромга кириб келади ва умранинг амалларини бажариб, эҳромдан чиқади. Кейин жарима учун битта қўй сўяди.
فَلَوْ أَحْرَمَ بِعُمْرَةٍ فَطَافَ لَهَا شَوْطًا أَوْ كُلَّهُ أَوْ لَمْ يَطُفْ شَيْئًا ثُمَّ أَحْرَمَ بِأُخْرَى لَزِمَهُ رَفْضُ الثَّانِيَةِ وَقَضَاؤُهَا وَدَمٌ لِلرَّفْضِ
“Агар умрага эҳром боғлаб, тавофни бошлаб, бир ёки етти марта айланган ёки умуман тавоф қилмасдан туриб, бошқа умрага эҳром боғласа, кейинги умранинг эҳромини бекор қилиш, қазо қилиш ва бекор қилгани учун жонлиқ сўйиши лозим бўлади” (“Раддул муҳтор” китоби).
Шунга биноан аёлингиздаги ҳолатда унинг зиммасида битта қазо умра ва қўй лозим бўлган. Шуларни адо қилиш билан жаримадан қутилади. Чунки у Оиша розияллоҳу анҳо масжидидан эҳром боғлаганда эҳромнинг устига эҳром боғлаган. Умра амалига киришиши билан битта эҳром бекор бўлиб, зиммасига жонлиқ сўйиш ва қазо умра вожиб бўлган. Валлоҳу аълам.
Ўзбекистон мусулмонлари идораси
Фатво маркази.
YouTube | Instagram | Facebook |Ummalife
🔗 Улашинг: @diniysavollar
#Ҳаж_умра
❓1285-CАВОЛ: Биз аёлим билан Мадинаи мунавварадан умра учун эҳромга кириб, Маккага бордик. Аёлим ҳайзли бўлгани учун пок бўлгунича меҳмонхонада туриб турди. Шунда бир киши аёлингиз покланса, Оиша розияллоҳу анҳо масжидига бориб, эҳром боғлаб келиб, кейин умра қилади деди. Биз ҳам шундай қилдик. Шу масалани бир илмли одамдан сўрасам, хато қилибсизлар, деди. Биз ростдан ҳам хатога йўл қўйдикми?
💬 ЖАВОБ: Бисмиллаҳир Роҳманир Роҳим. Ҳа, бу масалада хатога йўл қўйилган. Ҳаж-умра масаласида савол пайдо бўлса, бу бўйича малакали мутахассисларга мурожаат қилиб, унинг тавсияси билан иш кўриш керак. Акс ҳолда хатолар кўпаяди.
Мийқотдан ўтаётганда узрли бўлган аёллар умрани ният қилиб, лаббайка айтиб эҳромга киради ва пок бўлгунича эҳромда тақиқланган ишларни қилмай туради. Пок бўлгач, ғусл қилиб, аввалги нияти билан умра амалларини бажаради. Агар Оиша онамизнинг масжидига бориб қайтадан ният қилиб, эҳромга кириб келса, хато иш, яъни эҳром устига эҳромга кирган бўлади.
Умрага эҳром боғлаган шахс амалларини тугатмай туриб, яна умра учун эҳром боғласа, иккинчи эҳромини тарк қилади. Тарк қилиши вожиб саналади. Кейин биринчи эҳромидаги амалларини тугатиб, сочини қирқиб ёки олиб эҳромдан чиқади. Эҳромдан чиққандан кейин тарк қилган умрасининг қазосини бажариш учун Оиша розияллоҳу анҳо масжидига бориб, эҳромга кириб келади ва умранинг амалларини бажариб, эҳромдан чиқади. Кейин жарима учун битта қўй сўяди.
فَلَوْ أَحْرَمَ بِعُمْرَةٍ فَطَافَ لَهَا شَوْطًا أَوْ كُلَّهُ أَوْ لَمْ يَطُفْ شَيْئًا ثُمَّ أَحْرَمَ بِأُخْرَى لَزِمَهُ رَفْضُ الثَّانِيَةِ وَقَضَاؤُهَا وَدَمٌ لِلرَّفْضِ
“Агар умрага эҳром боғлаб, тавофни бошлаб, бир ёки етти марта айланган ёки умуман тавоф қилмасдан туриб, бошқа умрага эҳром боғласа, кейинги умранинг эҳромини бекор қилиш, қазо қилиш ва бекор қилгани учун жонлиқ сўйиши лозим бўлади” (“Раддул муҳтор” китоби).
Шунга биноан аёлингиздаги ҳолатда унинг зиммасида битта қазо умра ва қўй лозим бўлган. Шуларни адо қилиш билан жаримадан қутилади. Чунки у Оиша розияллоҳу анҳо масжидидан эҳром боғлаганда эҳромнинг устига эҳром боғлаган. Умра амалига киришиши билан битта эҳром бекор бўлиб, зиммасига жонлиқ сўйиш ва қазо умра вожиб бўлган. Валлоҳу аълам.
Ўзбекистон мусулмонлари идораси
Фатво маркази.
YouTube | Instagram | Facebook |Ummalife
🔗 Улашинг: @diniysavollar
ҲАЖДА ЎЗГАНИНГ ЎРНИГА ТОШ ОТИШНИНГ ШАРТИ ВА КАЙФИЯТИ
#Ҳаж_умра
❓1287-CАВОЛ: Қандай ҳолатда ҳожининг номидан бошқа одам тош отиши мумкин?
💬 ЖАВОБ: Бисмиллаҳир Роҳманир Роҳим. Шайтонга тош отишда ҳар бир ҳожи қодир бўлса, ўзи отиши вожибдир. Агар бемор бўлса, узрли ҳисобланади ва бошқа кишини ўз номидан вакил қилиб тош оттириш мумкин. “Бадоеъус саноеъ” китобида бундай дейилган:
وَسَوَاءٌ رَمَى بِنَفْسِهِ أَوْ بِغَيْرِهِ عِنْدَ عَجْزِهِ عَنْ الرَّمْيِ بِنَفْسِهِ كَالْمَرِيضِ الَّذِي لَا يَسْتَطِيعُ الرَّمْي لِأَنَّ أَفْعَالَ الْحَجِّ تَجْرِي فِيهَا النِّيَابَةُ
“Тош отишда ўзи қодир бўлса ўзи отади. Агар ота олмайдиган даражада бемор бўлса бошқага оттиради. Чунки ҳаж амалларида ўз номидан бировни ўринбосар қилиш бор”.
“Ал-Фиқҳул исламий ва адиллатуҳ” китобида бундай дейилган:
وتجوز الإنابة في الرمي لمن عجز عن الرمي بنفسه لمرض أو حبس، أو كبر سن أو حمل المرأة، فيصح للمريض بعلة لايرجى زوالها قبل انتهاء وقت الرمي
“Беморлик, маҳбуслик, кексалик, ҳомиладорлик каби ҳолатлар туфайли тош ота олмаса, ўз номидан бошқани вакил қилиши мумкин. Тош отиш вақти чиқиб кетишидан олдин тузалишидан умид йўқ бўлган касалликка чалинган бемор ҳам ўз номидан бошқани вакил қилиши мумкин”.
Бундай ҳолатдаги кишилар ўзининг номидан тош отишни бошқа ҳожига тайинлаши керак. Бирор ҳожи беморга айтмай, унинг номидан тош отиши ҳисобга ўтмайди.
Тош отиш кунларида беҳуш ва ақлидан айрилиб қолган ҳожининг номидан унинг изнисиз ҳам бошқалар тош отишлари мумкин.
Тош отишга вакил бўлган инсон ҳайитнинг биринчи куни аввал ўзи номидан еттита тош отиб, кейин узрли кишининг номидан отади. Кейинги кунларда эса, аввал ўз номидан учта жойда отиб, кейин узрли кишининг номидан отиши суннатга мувофиқ бўлади. Лекин ҳозирги кунда ҳожи ўзининг тошини отгач, ўзганикини отиш учун ортга қайтиши издиҳом (тиқилинч) ва ташкилотчилар талабига зид келиши сабабли имконсиз. Агар ташқарига чиқиб айланиб келмоқчи бўлса, шу катта масофани босиб ўтиш ва қаттиқ машаққатга сабаб бўлади. Мана шу машаққатларни эътиборга олиб, ҳар тош отиладиган жойда биринчи ўзиникини, кейин узрли кишининг номидан отса ҳам, вожиб адо бўлади ва ҳеч қандай жарима лозим бўлмайди. Валлоҳу аълам.
Ўзбекистон мусулмонлари идораси
Фатво маркази.
YouTube | Instagram | Facebook |Ummalife
🔗 Улашинг: @diniysavollar
#Ҳаж_умра
❓1287-CАВОЛ: Қандай ҳолатда ҳожининг номидан бошқа одам тош отиши мумкин?
💬 ЖАВОБ: Бисмиллаҳир Роҳманир Роҳим. Шайтонга тош отишда ҳар бир ҳожи қодир бўлса, ўзи отиши вожибдир. Агар бемор бўлса, узрли ҳисобланади ва бошқа кишини ўз номидан вакил қилиб тош оттириш мумкин. “Бадоеъус саноеъ” китобида бундай дейилган:
وَسَوَاءٌ رَمَى بِنَفْسِهِ أَوْ بِغَيْرِهِ عِنْدَ عَجْزِهِ عَنْ الرَّمْيِ بِنَفْسِهِ كَالْمَرِيضِ الَّذِي لَا يَسْتَطِيعُ الرَّمْي لِأَنَّ أَفْعَالَ الْحَجِّ تَجْرِي فِيهَا النِّيَابَةُ
“Тош отишда ўзи қодир бўлса ўзи отади. Агар ота олмайдиган даражада бемор бўлса бошқага оттиради. Чунки ҳаж амалларида ўз номидан бировни ўринбосар қилиш бор”.
“Ал-Фиқҳул исламий ва адиллатуҳ” китобида бундай дейилган:
وتجوز الإنابة في الرمي لمن عجز عن الرمي بنفسه لمرض أو حبس، أو كبر سن أو حمل المرأة، فيصح للمريض بعلة لايرجى زوالها قبل انتهاء وقت الرمي
“Беморлик, маҳбуслик, кексалик, ҳомиладорлик каби ҳолатлар туфайли тош ота олмаса, ўз номидан бошқани вакил қилиши мумкин. Тош отиш вақти чиқиб кетишидан олдин тузалишидан умид йўқ бўлган касалликка чалинган бемор ҳам ўз номидан бошқани вакил қилиши мумкин”.
Бундай ҳолатдаги кишилар ўзининг номидан тош отишни бошқа ҳожига тайинлаши керак. Бирор ҳожи беморга айтмай, унинг номидан тош отиши ҳисобга ўтмайди.
Тош отиш кунларида беҳуш ва ақлидан айрилиб қолган ҳожининг номидан унинг изнисиз ҳам бошқалар тош отишлари мумкин.
Тош отишга вакил бўлган инсон ҳайитнинг биринчи куни аввал ўзи номидан еттита тош отиб, кейин узрли кишининг номидан отади. Кейинги кунларда эса, аввал ўз номидан учта жойда отиб, кейин узрли кишининг номидан отиши суннатга мувофиқ бўлади. Лекин ҳозирги кунда ҳожи ўзининг тошини отгач, ўзганикини отиш учун ортга қайтиши издиҳом (тиқилинч) ва ташкилотчилар талабига зид келиши сабабли имконсиз. Агар ташқарига чиқиб айланиб келмоқчи бўлса, шу катта масофани босиб ўтиш ва қаттиқ машаққатга сабаб бўлади. Мана шу машаққатларни эътиборга олиб, ҳар тош отиладиган жойда биринчи ўзиникини, кейин узрли кишининг номидан отса ҳам, вожиб адо бўлади ва ҳеч қандай жарима лозим бўлмайди. Валлоҳу аълам.
Ўзбекистон мусулмонлари идораси
Фатво маркази.
YouTube | Instagram | Facebook |Ummalife
🔗 Улашинг: @diniysavollar
ҲОЖИЛАР АРАФА КУНИ РЎЗА ТУТСА БЎЛАДИМИ?
#Ҳаж_умра
❓944-CАВОЛ: Биз ҳаж сафаридамиз, Арафа куни рўза тутмоқчи эдик. Баъзилар, бу амал ҳажга бормаганлар учун, ҳажга борганлар бу рўзани тутмайди, дейишмоқда. Шуни аниқлаштириб берсангиз?
💬 ЖАВОБ: Бисмиллаҳир Роҳманир Роҳим.
Арафа куни рўза тутиш мустаҳаб амалдир. Ҳожилар заифлашиб қолмасалар, бу рўзани тутишлари яхши. Лекин рўза уларни Арафа кунидаги ибодатлардан заифлаштириб қўйса, бу кунги рўзани тутишлари макруҳ бўлади. Бу ҳақда фуқаҳоларимиз шундай дейишган.
(قوله: لم يضعفه) صفة لحاج أي إن كان لا يضعفه عن الوقوف بعرفات ولا يخل بالدعوات محيط فلو أضعفه كره
"Агар рўза ҳожини Арафотдаги вуқуф (туриш)дан заифлаштирмаса ва у кунги дуоларни қилишга халал бермаса, мустаҳабдир ("Муҳит" китоби). Агар рўза ҳожини заифлаштириб қўйса, уни тутиш макруҳ (хуш кўрилмаган)дир" ("Раддул муҳтор" китоби). Валлоҳу аълам.
Ўзбекистон мусулмонлари идораси
Фатво маркази.
🗣 Fatvo.uz GA 😎 OBUNA BO'LING ✅
#Ҳаж_умра
❓944-CАВОЛ: Биз ҳаж сафаридамиз, Арафа куни рўза тутмоқчи эдик. Баъзилар, бу амал ҳажга бормаганлар учун, ҳажга борганлар бу рўзани тутмайди, дейишмоқда. Шуни аниқлаштириб берсангиз?
💬 ЖАВОБ: Бисмиллаҳир Роҳманир Роҳим.
Арафа куни рўза тутиш мустаҳаб амалдир. Ҳожилар заифлашиб қолмасалар, бу рўзани тутишлари яхши. Лекин рўза уларни Арафа кунидаги ибодатлардан заифлаштириб қўйса, бу кунги рўзани тутишлари макруҳ бўлади. Бу ҳақда фуқаҳоларимиз шундай дейишган.
(قوله: لم يضعفه) صفة لحاج أي إن كان لا يضعفه عن الوقوف بعرفات ولا يخل بالدعوات محيط فلو أضعفه كره
"Агар рўза ҳожини Арафотдаги вуқуф (туриш)дан заифлаштирмаса ва у кунги дуоларни қилишга халал бермаса, мустаҳабдир ("Муҳит" китоби). Агар рўза ҳожини заифлаштириб қўйса, уни тутиш макруҳ (хуш кўрилмаган)дир" ("Раддул муҳтор" китоби). Валлоҳу аълам.
Ўзбекистон мусулмонлари идораси
Фатво маркази.
Please open Telegram to view this post
VIEW IN TELEGRAM
ПАЙҒАМБАРИМИЗ АЛАЙҲИСАЛОМНИНГ ҚАБРЛАРИНИ ҚАЙТА-ҚАЙТА ЗИЁРАТ ҚИЛИШ МУМКИНМИ?
#Ҳаж_умра
❓1293-CАВОЛ: Яқинда бир танишим умрага борган эди. Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васалламга салом бериш учун кирмоқчи бўлганда бир одам қайта-қайта салом беришга кирилмайди. Бир марта кириб, салом бериб чиқсангиз бўлади. Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васаллам “Қабримни қайта-қайта зиёрат қилманглар”, деганлар дебди. Шу масалага ойдинлик киритсангиз.
💬 ЖАВОБ: Бисмиллаҳир Роҳманир Роҳим. Бу мутлақо хато тушунча. Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васаллам муборак қабрларини зиёрат қилиш афзал амаллардан ҳисобланади. Чунки бу оддий қабр эмас, Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васалламнинг муборак таналари турган қабрдир. Қози Иёз раҳимаҳуллоҳ Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васалламнинг муборак таналари тегиб турган ер барча муборак заминлардан ҳам афзал эканида уламоларнинг ижмоси борлигини айтган.
Саволда зикр қилинган ҳадиси шарифда шундай дейилган:
عن أبي هريرة رضي الله عنه قال قال رسول الله صلي الله عليه وسلم لا تجعلوا بيوتَكُم قبورًا، ولا تجعلوا قَبري عيدًا، وصلُّوا عليَّ فإنَّ صلاتَكُم تبلغُني حَيثُ كنتُمْ رواه أبو داود
Абу Ҳурайра розияллоҳу анҳудан ривоят қилинади: “Набий соллаллоҳу алайҳи васаллам: “Уйларингизни қабр қилиб қўйманг. Менинг қабримни ийдгоҳ қилиб олманг. Менга саловот айтинг. Чунки сизнинг саловотингиз қаерда бўлсангиз ҳам менга етади”, дедилар” (Имом Абу Довуд ривояти).
Мана шу ҳадисдаги ийдгоҳ деб таржима қилинган сўз ҳадисда “-عيدийд” лафзида келган. Мана шу сўзни Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васаллам қабрларини қайта-қайта зиёрат қилиб бўлмайди, деяётганлар такроран, қайта-қайта деб таржима қилишган ва катта хатога йўл қўйишган.
Чунки уламолар бу сўзни турли маънода келишини айтиб, ийдгоҳ, яъни байрам қиладиган жой қилиб олманглар, чунки инсон байрамда шоду хуррам бўлиб, ибодатдан ғафлатда бўлади, деб тушунтирганлар. Ҳолбуки Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васаллам қабрлари зиёратида ғофиллик эмас, ўта тавозу ва хушу ила турилади.
Юқоридаги шарҳни Мулла Али Қори раҳимаҳуллоҳ айта туриб, “Ийд” сўзи такрор қилишдан қайтариш учун эмас, аксинча кўпроқ зиёрат қилишга тарғиб учун айтилган бўлиши ҳам мумкин. Чунки ийд сўзи ҳайит маъносида бўлиб, бир йилда икки марта бўладиган ҳайитга ўхшаб икки мартагина зиёрат қилманглар, деган маънони ҳам эҳтимоли бор деганлар. (“Мирқотул мафотиҳ” китоби).
Қолаверса, кўплаб ҳадиси шарифларда Ул Зот соллаллоҳу алайҳи васалламнинг муборак қабрларини зиёрат қилиш фазилатлари айтилган.
Ибн Умар розияллоҳу анҳумодан ривоят қилинган ҳадисда: “Набий соллаллоҳу алайҳи васаллам: “Ким қабримни зиёрат қилса, унга шафоатим вожиб бўлади”, дедилар”.
Анас розияллоҳу анҳудан ривоят қилинади: “Набий соллаллоҳу алайҳи васаллам: “Ким савоб умидида мени Мадинада зиёрат қилса, у менинг ёнимда бўлади ва қиёмат куни мен унга шафоатчи бўлурман”, дедилар”.
Бошқа ривоятда: “Ўлимимдан кейин ким мени зиёрат қилса, худди тириклигимда зиёрат қилгандек бўлади”, дейилган. Учовини Қози Иёз “Шифо”да ривоят қилган.
Имом Молик раҳимаҳуллоҳдан ташқари уч мазҳаб имомлари Сарвари олам соллаллоҳу алайҳи васалламнинг қабрларини кўп-кўп зиёрат қилишни тавсия қилганлар.
Шуни ҳам айтиш мумкинки, саҳобаи киромлар Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васаллам ҳаётлик вақтларида доимо ёнларида бўлганларига қиёсан У зотни беш вақт намоздан кейин ҳам зиёрат қилиш мумкин. (“Иршодус-сорий” китоби). Валлоҳу аълам.
Ўзбекистон мусулмонлари идораси
Фатво маркази.
YouTube | Instagram | Facebook |Ummalife
🔗 Улашинг: @diniysavollar
#Ҳаж_умра
❓1293-CАВОЛ: Яқинда бир танишим умрага борган эди. Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васалламга салом бериш учун кирмоқчи бўлганда бир одам қайта-қайта салом беришга кирилмайди. Бир марта кириб, салом бериб чиқсангиз бўлади. Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васаллам “Қабримни қайта-қайта зиёрат қилманглар”, деганлар дебди. Шу масалага ойдинлик киритсангиз.
💬 ЖАВОБ: Бисмиллаҳир Роҳманир Роҳим. Бу мутлақо хато тушунча. Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васаллам муборак қабрларини зиёрат қилиш афзал амаллардан ҳисобланади. Чунки бу оддий қабр эмас, Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васалламнинг муборак таналари турган қабрдир. Қози Иёз раҳимаҳуллоҳ Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васалламнинг муборак таналари тегиб турган ер барча муборак заминлардан ҳам афзал эканида уламоларнинг ижмоси борлигини айтган.
Саволда зикр қилинган ҳадиси шарифда шундай дейилган:
عن أبي هريرة رضي الله عنه قال قال رسول الله صلي الله عليه وسلم لا تجعلوا بيوتَكُم قبورًا، ولا تجعلوا قَبري عيدًا، وصلُّوا عليَّ فإنَّ صلاتَكُم تبلغُني حَيثُ كنتُمْ رواه أبو داود
Абу Ҳурайра розияллоҳу анҳудан ривоят қилинади: “Набий соллаллоҳу алайҳи васаллам: “Уйларингизни қабр қилиб қўйманг. Менинг қабримни ийдгоҳ қилиб олманг. Менга саловот айтинг. Чунки сизнинг саловотингиз қаерда бўлсангиз ҳам менга етади”, дедилар” (Имом Абу Довуд ривояти).
Мана шу ҳадисдаги ийдгоҳ деб таржима қилинган сўз ҳадисда “-عيدийд” лафзида келган. Мана шу сўзни Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васаллам қабрларини қайта-қайта зиёрат қилиб бўлмайди, деяётганлар такроран, қайта-қайта деб таржима қилишган ва катта хатога йўл қўйишган.
Чунки уламолар бу сўзни турли маънода келишини айтиб, ийдгоҳ, яъни байрам қиладиган жой қилиб олманглар, чунки инсон байрамда шоду хуррам бўлиб, ибодатдан ғафлатда бўлади, деб тушунтирганлар. Ҳолбуки Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васаллам қабрлари зиёратида ғофиллик эмас, ўта тавозу ва хушу ила турилади.
Юқоридаги шарҳни Мулла Али Қори раҳимаҳуллоҳ айта туриб, “Ийд” сўзи такрор қилишдан қайтариш учун эмас, аксинча кўпроқ зиёрат қилишга тарғиб учун айтилган бўлиши ҳам мумкин. Чунки ийд сўзи ҳайит маъносида бўлиб, бир йилда икки марта бўладиган ҳайитга ўхшаб икки мартагина зиёрат қилманглар, деган маънони ҳам эҳтимоли бор деганлар. (“Мирқотул мафотиҳ” китоби).
Қолаверса, кўплаб ҳадиси шарифларда Ул Зот соллаллоҳу алайҳи васалламнинг муборак қабрларини зиёрат қилиш фазилатлари айтилган.
Ибн Умар розияллоҳу анҳумодан ривоят қилинган ҳадисда: “Набий соллаллоҳу алайҳи васаллам: “Ким қабримни зиёрат қилса, унга шафоатим вожиб бўлади”, дедилар”.
Анас розияллоҳу анҳудан ривоят қилинади: “Набий соллаллоҳу алайҳи васаллам: “Ким савоб умидида мени Мадинада зиёрат қилса, у менинг ёнимда бўлади ва қиёмат куни мен унга шафоатчи бўлурман”, дедилар”.
Бошқа ривоятда: “Ўлимимдан кейин ким мени зиёрат қилса, худди тириклигимда зиёрат қилгандек бўлади”, дейилган. Учовини Қози Иёз “Шифо”да ривоят қилган.
Имом Молик раҳимаҳуллоҳдан ташқари уч мазҳаб имомлари Сарвари олам соллаллоҳу алайҳи васалламнинг қабрларини кўп-кўп зиёрат қилишни тавсия қилганлар.
Шуни ҳам айтиш мумкинки, саҳобаи киромлар Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васаллам ҳаётлик вақтларида доимо ёнларида бўлганларига қиёсан У зотни беш вақт намоздан кейин ҳам зиёрат қилиш мумкин. (“Иршодус-сорий” китоби). Валлоҳу аълам.
Ўзбекистон мусулмонлари идораси
Фатво маркази.
YouTube | Instagram | Facebook |Ummalife
🔗 Улашинг: @diniysavollar
