🔹 سرمقاله امروز «دنیای اقتصاد»:

زمان واقع‌گرایی در سیاستگذاری رفاه اجتماعی

👤 سیدهادی موسوی‌نیک؛ پژوهشگر اقتصاد رفاه

✍️ یکی از ریشه‌های مشکلات اقتصادی و اجتماعی کشور فقدان واقع‌گرایی در عرصه‌های مختلف سیاستگذاری است.

✍️ با روی کار آمدن دولت چهاردهم به نظر موجی از واقع‌گرایی در سیاستگذاری کشور در حال شکل‌گیری است که اگرچه ممکن است از نظر منتقدان سیاه نمایی یا نشان دادن ضعف تلقی شود، اما درواقع گام اول و اساسی در اصلاح وضعیت موجود است.

✍️ حالا سوال این است که هدف اصلی سیاستگذاری رفاه اجتماعی کشور چه باید باشد؟

✍️ ماده (۳۰) برنامه هفتم توسعه برخی شاخص‌ها را به‌عنوان هدف نظام رفاه اجتماعی مطرح کرده؛ از جمله در این ماده تکلیف شده که نرخ فقر مطلق از ۳۰درصد فعلی به صفر درصد برسد!

✍️ با توجه به شرایط موجود، به نظر می‌رسد این مصوبه خود می‌تواند اولین انحراف و پرت شدن از واقعیت (اگرچه گفتن آن تلخ است) باشد.

✍️ اگر نابرابری افزایش نیابد (یعنی ضریب جینی ثابت بماند)، هر ۲درصد رشد درآمد سرانه می‌تواند یک واحد درصد از میزان فقر کم کند. یعنی اگر قرار باشد نرخ فقر مطلق به مقدار آن در سال ۹۶ (۲۰درصد) برگردد، لازم است درآمد سرانه ۲۰درصد افزایش داشته باشد که خود مستلزم تحقق رشد اقتصادی ۸درصدی برای سه سال پیاپی است.

✍️ یعنی حتی در شرایط ایده‌آل یعنی تحقق اهداف رشد اقتصادی مدنظر برنامه هفتم نیز، نرخ فقر مطلق در کشور با نرخ هدف برنامه هفتم حدود۲۰درصد فاصله خواهد داشت. بنابراین به نظر می‌رسد از محل رشد اقتصادی امکان رفع کامل فقر در افق برنامه ممکن نیست.

✍️ از طرف دیگر، اگر قرار باشد جمعیت فقرای فعلی از طریق حمایت‌های دولتی از فقر خارج شوند نیز منابع کافی برای آن وجود ندارد.

✍️ در نتیجه در شرایط فعلی رفع کامل فقر مطلق در افق برنامه هفتم مقدور نیست و قرار دادن آن به‌عنوان هدف اصلی دستاورد ملموسی برای دولت در پی نخواهد داشت.

✍️ بنابراین بهتر است دولت بر اهداف خردتر اما دست‌یافتنی و البته مرتبط با فقر متمرکز شود.

#دنیای_اقتصاد #سرمقاله #فقر #برنامه_هفتم #فقرزدایی #فقر_مطلق #رفاه

✅ کانال رسمی روزنامه دنیای اقتصاد👇
@den_ir

🔹 سرمقاله امروز «دنیای اقتصاد»:

رانت‌های اقتصادی؛ خوب یا بد؟

👤 دکتر جعفر خیرخواهان؛ اقتصاددان

✍️ امروزه از رانت اقتصادی، برای توصیف عایدی نصیب برخی آدم‌ها، سازمان‌ها و مکان‌ها استفاده می‌شود که از یک استعداد و توانایی ارزشمند قابل فروش در بازار ناشی شده و قابل تقلید و تکرار توسط دیگران نیست.

✍️ یعنی رانت اقتصادی نصیب فوتبالیست یا خواننده دارای استعداد بی‌نظیر در می‌شود. نصیب جراح مغز درجه‌یک می‌شود. نصیب تیم‌های ورزشی با هواداران گسترده و علاقه‌مندان پرشوروشوق می‌شود. نصیب مالک زمین واقع در بهترین نقطه شهر می‌شود. همچنین رانت اقتصادی می‌تواند نصیب جاذبه‌های گردشگری منحصربه‌فرد یک شهر و کشور هم بشود.

✍️ رانت اقتصادی نصیب آن بنگاه‌های اقتصادی هم می‌شود که بهتر از دیگران می‌توانند کالاها و خدماتی را که مشتریانشان خواهانش هستند، تولید و عرضه کنند.

✍️ این رانت اقتصادی نصیب شرکت‌های بزرگ جهانی مانند اپل و آمازون شده که در مقایسه با دیگر مردم، مکان‌ها و سازمان‌ها توانسته‌اند کارهای بهتری انجام دهند.

✍️ در واقع کسب‌وکارهای موفق با همان منابعی که قابل استفاده در مصارف گوناگون است محصولی ارزشمندتر خلق و تولید می‌کنند.

✍️ البته همه این مردم، سازمان‌ها و مکان‌ها دارای انحصار هستند؛ انحصار در توانایی ایجاد یک ذات و سرشت کاملا متمایز در مقایسه با دیگران.

✍️ اگر می‌خواهیم جامعه‌ای ثروتمند و مرفه شویم، باید از چنین تمایزها و انحصارهای مرتبط با آنها استقبال کرده و ترویجشان دهیم؛ چراکه هدف هرگونه سازمان‌دهی اقتصادی ایجاد ترکیباتی از عوامل تولید است که بیشترین فایده و ارزش را عاید می‌کنند. بنگاهی که موفق به چنین تخصیص و ترکیبی از منابعی شود، یک منبع رانت اقتصادی خلق کرده است.

✍️ اما رانت اقتصادی در متون اقتصادی، سیاسی و کسب‌وکاری، اغلب در بستر رانت‌جویی و رانت‌خواری به‌کار می‌رود که به معنای تلاش اشخاص و شرکت‌ها برای از آن خود کردن حاصل زحمات دیگران است.

✍️ رانت‌خواری، دست‌درازی و تصاحب و تملک ارزش و ثروتی است که دیگر اشخاص و شرکت‌ها خلق کرده‌اند و با ایجاد انحصارهای مصنوعی و وضع قوانین تبعیضی یا ارائه خدمات واسطه‌ای غیرضروری محقق می‌شوند.

✍️ چنین رانت‌جویی‌ای حقیقتا یک مصیبت و آفت مهم در اقتصادهای امروزی و مهار و کاهش دادن آن از ضروریات است.

✍️ با چنین تفکیکی بین رانت‌های اقتصادی خوب و بد، جامعه و سیاست ما باید درصدد ترویج رانت‌های ناشی از تمایزهای نوآورانه و حذف رانت‌های حاصل از سوءاستفاده از نهادهای سیاسی باشد. پس رانت اقتصادی می‌تواند نه یک ناهنجاری بلکه یک ویژگی اصلی و ارزشمند اقتصادهای پرتحرک و سرزنده باشد.

✍️ این نظام اقتصادی همان «اقتصاد بازار» است که طرفدار و پشتیبان تنوع و تکثر و آزادی است. در چنین نظامی مردم آزاد هستند تا به هر گونه ابتکار نو و فعالیت جدید دست بزنند.

#دنیای_اقتصاد #سرمقاله #رانت #رانت_اقتصادی #رانت_خوب #رانت_بد

✅ کانال رسمی روزنامه دنیای اقتصاد👇
@den_ir

🔹 سرمقاله امروز «دنیای اقتصاد»:

«قصر» ایرانی قانون

👤 نوید رئیسی؛ معاون علمی سردبیر دنیای اقتصاد

✍️ با وجود گذشت حدود ۶‌ماه از تشکیل دولت چهاردهم، وعده‌‌‌های انتخاباتی مسعود پزشکیان مانند حل‌وفصل منازعات سیاست خارجی، هموارکردن راه خروج ایران از لیست سیاه FATF، پذیرش پوشش اختیاری و رفع فیلترینگ همچنان در راهروهای «قصر» ایرانی قانون دست به دست می‌‌‌شوند.

✍️ در این میان، هر روز که می‌‌‌گذرد، وضعیت بحرانی معیشت، تامین انرژی و محیط‌زیست وخیم‌‌‌تر می‌شود.

✍️ در سوی دیگر کره زمین اما دونالد ترامپ هفته ابتدایی بازگشت خود به کاخ‌سفید را با صدور بیش از ۵۰فرمان اجرایی آغاز کرد. این فرمان‌‌‌ها که عمدتا منعکس‌‌‌کننده وعده‌‌‌های انتخاباتی او بودند، شامل گسترده‌‌‌ای از مسائل بودند.

✍️ درست است که استفاده گسترده از فرمان‌‌‌های اجرایی می‌‌‌تواند اصول تفکیک قوا و نظارت و توازن را تضعیف کند، با این حال، هیچ‌‌‌کس تردیدی ندارد که انتخاب دونالد ترامپ با چرخش فرمان اداره ایالات‌متحده همراه خواهد بود.

✍️ وجود یک بوروکراسی مدرن مبتنی بر قانون و متشکل از افراد حرفه‌‌‌ای لازمه مدیریت موثر فرآیند توسعه است. در عرصه سیاستگذاری عمومی، سیاست و بوروکراسی مکمل یکدیگر هستند.

✍️ در دموکراسی‌‌‌های «خوب»، تصمیم‌گیری براساس مراجعه به آرای عمومی انجام می‌شود؛ اما در همین حال، وظیفه پاسداشت قانون و استقلال و آزادی فردی در برابر اجبار به بازیگران وتوکننده سپرده می‌شود.

✍️ مخالفت‌‌‌های گاه و بی‌‌‌گاه دادگاه‌‌‌های فدرال ایالات‌‌‌متحده با تصمیم‌‌‌های سیاسی دونالد ترامپ در دولت اول او نمونه‌‌‌ای از همین کارکرد نقاط وتو است.

✍️ در نظام سیاسی ایران، انبوهی از نقاط وتو وجود دارد که اغلب در لحظه تولد نوعی گرته‌‌‌برداری و نسخه بومی‌‌‌سازی‌شده نهادها و شورا‌‌‌های مشابه خود در دموکراسی‌‌‌های خوب بوده‌‌‌اند.

✍️ اما برخی بازیگران وتوکننده در ایران حافظ منافع خاص اقتصادی و خواسته‌‌‌های اقلیت هستند.

✍️ روشن است که هرچه تعداد نقاط وتو و فاصله آنها با خواست عمومی بیشتر باشد، تغییرات راهبردی ناممکن‌‌‌تر می‌شود. در این حالت، کوتاه‌‌‌مدت‌‌‌نگری سیاستمداران و نیاز آنها به پاسخ‌‌‌گویی به درخواست‌‌‌های حامیان موجب می‌شود تا تغییرات ناکافی و اصلاحات بی‌‌‌کیفیت به عنوان فضیلت به جامعه فروخته شود.

✍️ آقای رئیس‌جمهور، چنانچه از شهروندان بی‌‌‌اعتماد به دولت و ناامید از آینده بپرسید که چرا نمی‌‌‌توانند چشم‌‌‌اندازی را برای تغییر متصور شوند به شما خواهند گفت که ظاهرا نه‌تنها ما مردمان عادی بلکه شما نیز راهی برای ورود به «قصر» ایرانی قانون نمی‌یابید.

#دنیای_اقتصاد #سرمقاله #وتو #قانون #دموکراسی

✅ کانال رسمی روزنامه دنیای اقتصاد👇
@den_ir

🔹 سرمقاله امروز «دنیای اقتصاد:

عدل چبود؟ وضع اندر موضعش

👤 دکتر حمید قنبری؛ حقوقدان

✍️ در مملکت ما، کار هر کسی را می‌گذارند بر دوش کسی دیگر. انگار مسوولیت‌ها را در کیسه‌ای ریخته‌اند و بعد چشم بسته بین نهادها تقسیم کرده‌اند.

✍️ می‌گویند چون نمی‌توانیم رفاه ایجاد کنیم، پس بنزین را باید ارزان بدهیم. گویی وزارت نفت، وزارت رفاه است!

✍️ این وزارتخانه باید نفت بفروشد، آن هم به قیمت واقعی‌اش، اما حالا چه می کند؟ نگه داشتن قیمت بنزین در سطحی غیرواقعی برای جبران ناکارآمدی سیاست‌های رفاهی.

✍️ وقتی چنین شود، مردم بنزین را بیش از حد مصرف می‌کنند، قاچاق بنزین به کشورهای همسایه رواج می‌یابد. اما کسی نمی‌پرسد که چرا اساسا رفاه اجتماعی باید از جیب وزارت نفت تامین شود؟

✍️ می‌گویند چون نمی‌توانیم شغل ایجاد کنیم، خودروساز ورشکسته را با هزار ترفند زنده نگه می‌داریم. گویی خودروسازی، وزارت کار است! کارخانه‌ای که باید خودروی باکیفیت تولید کند، حالا نقش منجی بیکاری را بر عهده گرفته و نتیجه‌اش را هم همه می‌بینیم: خودروهای بی‌کیفیت، قیمت‌های نجومی و انحصاری که رقابت را می‌بلعد.

✍️ در این میان، مردم ناچارند هزینه این سیاست نادرست را با جان و مال خود بپردازند؛ زیرا نه امنیت جاده‌ای دارند و نه گزینه‌های متنوع و باکیفیت برای خرید.

✍️ می‌گویند چون شرایط اقتصادی سخت است و جوانان تن به ازدواج نمی‌دهند، باید بانک‌ها را مکلف کنیم که وام ازدواج بدهند. گویی نظام بانکی مسوول تشکیل خانواده است!

✍️ بانک باید به دنبال کسب سود باشد، سرمایه را در مسیر پربازده هدایت کند، نه اینکه تبدیل به دستگاه توزیع وام‌های تکلیفی شود که نه تضمین بازگشت دارند و نه هدف اقتصادی مشخص.

✍️ وقتی بانک‌ها مجبور به پرداخت وام‌های بدون پشتوانه شوند، نتیجه آن تورم و کاهش ارزش پول خواهد بود. اما کسی به این نمی‌اندیشد که مشکل ازدواج با وام حل نمی‌شود، بلکه نیازمند یک اقتصاد پویا، امنیت شغلی و امید به آینده است.

✍️ می‌گویند چون دولت در کارهای عمرانی مشکل دارد، دستگاه‌ها و نهادهای دیگر باید به کمک بیایند و قرارگاه درست کنند و وارد جاده‌سازی و سد‌سازی و پالایشگاه‌سازی و انواع فعالیت‌های اقتصادی دیگر شوند.

✍️ حال آنکه وظیفه دستگاه نظامی دفاع از مرزهای کشور و تامین امنیت کشور است. ورود این دستگاه‌ها به فعالیت‌های اقتصادی مضرات و مفسده‌هایی دارد که باعث شده است در همه دنیا این امر را ممنوع کنند. و از این دست مثال‌ها کم نیست.

✍️ هر نهادی به جای اینکه کار خودش را انجام دهد، ماموریت انجام کار دیگران را پیدا کرده است.

✍️ وقتی همه ‌چیز را جابه‌جا می کنیم، نتیجه می شود نابسامانی، فساد، ناکارآمدی و بحران‌های پی‌درپی.

#دنیای_اقتصاد #سرمقاله #عدالت #ناکارآمدی #فساد

✅ کانال رسمی روزنامه دنیای اقتصاد👇
@den_ir

🔹 سرمقاله امروز «دنیای اقتصاد»:

در تحسین سادگی

👤 دکتر حسین عباسی؛ اقتصاددان

✍️ قوانین و سیاست‌های اقتصادی با قواعد حقوقی متفاوتند؛ ولی می‌توان از این ادبیات حقوقی برای طراحی بهتر سیاست‌های اقتصادی بهره برد.

✍️ سیاست «درآمد پایه همگانی» که به تمامی افراد جامعه، مستقل از سطح درآمد ماهانه مبلغی داده شود، سیاست ساده ای است که برای بسیاری از کشورها از نظر فنی قابل اجرا است.

✍️ برخی کشورهای پیشرفته این بحث را به‌طور جدی مطرح کرده‌اند که تمام امکاناتی که به افراد کم‌درآمد داده می‌شود، حذف شود و مبلغی مشخص به حساب هر فرد واریز شود.

✍️ البته این طرح به واسطه هزینه زیادی که دارد و اینکه انعطافی برای شناسایی افراد بر مبنای درآمد در آن نیست، هیچ‌گاه اجرا نشده است. به جای آن، انبوهی از سیاست‌های رفاهی با اتلاف منابع اجرا می‌شود.

✍️ ساده‌سازی سیاست‌های رفاهی و حرکت به سمت پرداخت مبالغی معین به گروه‌هایی از جامعه، بر مبنای فایل مالیاتی افراد، راه‌حل میانی است که اتلاف را کم می‌کند و در عین حال هزینه زیادی به جامعه تحمیل نمی‌کند.

✍️ در اقتصاد ایران، قاعده‌ای ساده مانند پرداخت سرانه بر اساس فرمولی مشخص برای مواردی که نیاز به رفع اتلاف‌های بزرگ در اقتصاد هست، مانند اصلاح قیمت بنزین می‌تواند مورد نظر قرار بگیرد.

✍️ دولت‌هایی که در همه زمینه‌ها دخالت می‌کنند و معمولا توانایی اعمال حکمرانی بالا ندارند، باید به وضع و اعمال قواعد متوسل شوند تا بتوانند امکان‌پذیری آن را تضمین کنند.

✍️ در اقتصادهایی که گروه‌های ذی‌نفوذ در آن قدرت زیادی دارند، این امکان وجود دارد که هر قانونی که در دست تدوین است، به سرعت با انواع تبصره‌ها و حاشیه‌ها پر شود تا راه امتیاز‌گیری و رانت‌خواری باز بماند.

✍️ وضع قواعد ساده این امکان را می‌گیرد و امکان امتیازدهی به گروه‌های خاص را کم می‌کند.

✍️ بهترین مثال این نکته قوانین واردات خودرو است. بعد از سال‌ها ممنوعیت، وقتی که بنا بر واردات خودرو شد، گروه‌های ذی نفوذ به سرعت وارد عمل شدند و قانون واردات خودرو را به سمتی بردند که در نهایت همان ذی نفعان ممنوعیت واردات، متولیان اصلی واردات شدند. یک قانون ساده می‌توانست به سادگی بسیاری از مزایایی را که تصمیم‌گیران به دنبالشان بودند، فراهم کنند.

✍️ ساختار قوانین تدوین‌شده در یک جامعه باید با ماهیت قانون و ویژگی‌های قانون‌گذار و مجری سازگار باشد. پیچیده کردن قوانین فقط وقتی قابل دفاع است که در عمل قابل پیاده کردن باشد و اهداف قانون در فضای اقتصاد سیاسی قابل دسترسی باشد.

#دنیای_اقتصاد #سرمقاله #قانون #قاعده #استاندارد

✅ کانال رسمی روزنامه دنیای اقتصاد👇
@den_ir

🔹 سرمقاله امروز «دنیای اقتصاد»:

دعانویسی اقتصادی

👤 سيد‌اميرحسين ميرابوطالبي

✍️ چند سال پیش دختر جوانی در استرالیا، به نام بل گیبسون، بعد از ابتلا به سرطانی بدخیم با کنار گذاشتن درمان‌‌های مرسوم و بهره‌‌گیری از درمان‌‌های مبتنی بر رژیم غذایی، ورزش و مراقبه توانست بر سرطان غلبه کند.

✍️ داستان الهام‌‌بخشِ او موضوع یادداشت‌‌های روزنامه‌ها و مجلات شد، چهره شادابش در مصاحبه‌های متعدد تلویزیونی نور امید را در دل بسیاری از مبتلایان به سرطان زنده کرد و توصیه‌های ساده، سرراست و شفابخش او با استقبال عامه مردم و بیماران خسته از درمان‌‌های پر از درد و رنج روبه‌رو شد.

✍️ پس از آن بود که کتاب دستورهای آشپزی غذاهای سالم بل، میلیون‌ها جلد فروخت و حتی اپل در آغاز ارائه ساعت اختصاصی خود، اپل واچ، با دعوت از او برنامکی ویژه به صورت پیش‌فرض روی این محصول ارائه داد که رژیم‌‌ها و تمرین‌‌های بل گیبسون را در دسترس همه کاربران قرار می‌‌داد. همه‌چیز خوب پیش می‌‌رفت تا اینکه حقیقتی تلخ افشا شد: آن دختر جوان هیچ‌وقت سرطان نداشت و ادعاهایش از اساس دروغ بود.

✍️ آنچه این داستانک را بیش از همه به شرایط امروز اقتصاد ما مرتبط می‌‌کند افزایش روزافزون تعداد راه‌‌حل‌‌های سرراست، شفابخش و با حداقل اثرات جانبی است که افراد طرح‌‌کننده آن ادعا می‌‌کنند می‌توانند به سرعت، اقتصاد ایران یا حداقل بخش‌هایی از آن را احیا کنند.

✍️ انگار عده‌‌ای دعانویس و جادوگر دور اقتصاد بیماری که در بستر افتاده جمع شده‌‌اند و هر کدام نسخه‌‌ای برایش می‌‌پیچند.

✍️ هر چه این نسخه سرراست‌‌تر با اثرات جادویی عظیم‌‌تری باشد، توجه بیشتری را به خود جلب می‌‌کند.

✍️ اما اینکه چرا بسیاری از ما به‌‌سادگی خام ادعاهای یک دختر جوان یا این دست دعانویس‌‌های درس‌‌خوانده می‌‌شویم بخشی به کارکرد ذهن ما انسان‌‌‎ها برمی‌گردد که مختص کشور ما نیست.

✍️ آنچه کشور ما و کشورهایی شبیه ما را متمایز می‌‌کند حجم حضور دعانویس‌‌های اقتصادی و گستره توجه به ادعاهای آنهاست.

✍️ واقعیت این است که اقتصاد ما، همان بیمار روی‌‌تخت‌افتاده، از مشکلات و نارسایی‌‌های متعددی رنج می‌‌برد که درمان هر کدام احتمالا برخی مشکلات دیگر را تشدید می‌‌کند و بازیابی سلامتش مستلزم زمان زیاد و اقدامات حساب‌‌شده فراوان است.

#دنیای_اقتصاد #سرمقاله #دعانویسی #نسخه_پیچی #مشکلات_اقتصادی #اقتصاد_بیمار

✅ کانال رسمی روزنامه دنیای اقتصاد👇
@den_ir

میزان سرمایه گذاری سالانه مورد نیاز برای رسیدن به رشد اقتصادی 8 درصدی

🔹 بخشی از سرمقاله امروز:

🔹با تداوم جهت‌گیری‌های موجود سیاسی کشور، نمی توان به رشدهای بالای اقتصادی دست یافت.

🔹بنابراین هر آنچه از تصمیمات و جهت‌گیری‌های مهم و سرنوشت‌‌ساز که در حاکمیت سیاسی و اقتصادی کشور بر پایه این فرض غلط بنا شده، نیازمند تجدید‌نظر و اصلاحات اساسی است.

🔹عنصر سیاست با جهت‌دهی نهادهای سیاسی و اقتصادی، نقش کلیدی در نحوه ایجاد و به‌کارگیری منابع و سرمایه‌های کشور دارد. بنابراین پیداست که راه آمده نیازمند بازنگری است و در این بازنگری، اصلاحات سیاسی و خارجی مقدم بر اصلاحات اقتصادی است؛ زیرا در اقتصاد ایران، رشد اقتصادی به‌شدت به اقتصاد سیاسی رشد گره خورده است.

🔹در یک گزینه فرضی اگر الزامات رشد بهره‌وری با عوامل ذکرشده فراهم نشود و فقط با تزریق سرمایه به اقتصاد بخواهد اهداف بالای سطح تولید ناخالص داخلی مورد نظر برنامه هفتم محقق شود، رشد سالانه موجودی سرمایه و سرمایه‌گذاری باید ارقام ناممکن 15 و 45درصد را تجربه کند.

🔗متن کامل

#دنیای_اقتصاد #سرمقاله #رشد_8_درصدی

✅ کانال رسمی روزنامه دنیای اقتصاد👇
@den_ir

🔹 سرمقاله امروز «دنیای اقتصاد»:

🔴 کلیک کنید 👈 همین است که هست!

👤 دکتر پویا جبل‌عاملی؛ سردبیر روزنامه دنیای اقتصاد

✍️ بریتانیا تا قبل از سده هجدهم از تمام کشورهای اروپایی عقب‌تر بود؛ اما چه شد که پس از انقلاب شکوهمند ورق برگشت؟

✍️ مهم‌ترین دلیل آن بود که از این دوران به بعد، همه اقشار جامعه بریتانیا این «امید» را داشتند که وضعیت خود را به شکل قابل توجهی بهبود ببخشند.

✍️ انقلاب فکری ناشی از موج لیبرالیسم به دست افرادی چون جان لاک و باز شدن بستر اجتماعی و سیاسی ناشی از انقلاب شکوهمند و تعمیق اقتصاد بازار، بریتانیا را به خطه‌ای متفاوت نسبت به دیگر کشورهای اروپایی برای رشد و توسعه و ثروت‌اندوزی همه اقشار مبدل کرده بود.

✍️ کشوری جهش می‌کند که مردمانش آزادانه، «امید» به تغییر در زندگی خود داشته باشند. اما تاریخ داستان‌های عکس این را زیاد روایت می‌کند.

✍️ داستان کشورهایی که مردمانش امید تغییر ندارند و سردمدارانش به عموم نشان می‌دهند که «همین است که هست!»

✍️ بلوک شرق کمونیستی مملو از این مثال‌هاست. در رومانی چائوشسکو، مردم فکر می‌کردند اگر تحمل کنند و همراه با تصمیمات دولت باشند تا بدهی خارجی مرتفع شود، دیگر وضعیت تغییر می‌کند. اما این‌گونه نشد.

✍️ لیست جیره‌بندی غذا که در ابتدا سخاوتمندانه و قرار بود هر فرد در سال ۱۱۴تخم‌مرغ و ۵۴کیلو و ۸۸گرم گوشت و ۱۴کیلو و ۸۰گرم سیب‌زمینی بخورد، به جایی رسیده بود که افراد ماه‌ها بی‌گوشت سپری می‌کردند.

✍️ جیره‌بندی بنزین نیز با نوآوری چائوشسکو در به‌کارگیری مجدد اسب در حمل‌ونقل شهری، تراز شده بود! همه پیشرفت می‌کردند؛ اما رومانی چائوشسکو در تاریخ عقب می‌رفت.

✍️ اما فکر می‌کنید مشکل از که بود؟ بله مشکل از مردمی بود که توصیه‌های حکومتی و کمونیستی را درست اجرا نمی‌کردند. فرقی هم نمی‌کرد که یک‌سال، ۱۰سال، ۲۰سال و... از اجرای این توصیه‌ها بگذرد و شما نتایج آن را در زندگی خود و شهروندان دیگر نبینید!

✍️ آلبانی انور خوجه اما پر از امید بود؛ البته تنها برای آنان که همراه او و حزب کمونیست در منطقه «بلوک» زندگی می‌کردند.

✍️ او که از سال۱۹۶۰ پایش را از آلبانی بیرون نگذاشته بود، ذاتا از خارجی‌ها و به‌ویژه آمریکایی‌ها و بریتانیایی‌ها نفرت داشت.

✍️ به طوری که در ابتدای حکومتش سفارت این دو کشور را تعطیل کرد و دیپلمات‌هایشان را از کشور اخراج کرد و هرگز نخواست دوباره با آنها تجدید رابطه کند یا مذاکره‌ای با آنها داشته باشد.

✍️ در آلبانی، مقدرات هر کس در دست خوجه بود. خوجه نیازی به پاسخ‌گویی به هیچ ارگان و فردی نداشت. نیاز نداشت که توضیح دهد چرا باید مردم هر روز فقیر‌تر شوند و هیچ امیدی به تغییر نباشد.

✍️ مردم او از زندگی فعلی و آتی خود ناامید بودند، نه سرمایه‌گذاری خارجی وجود داشت و نه ارتباطی و نه سفره‌ای که در آن قوت کافی پیدا شود.

✍️ در عوض خوجه‌ای بود که به مردم اطمینان می‌داد اگر در راهی که انتخاب کرده‌اند، پایمردی کنند، آینده ازآن آنان خواهد بود. اما روزگاری رسید که دیگر حتی «بلوک»نشینان نیز به این حرف خوجه، اعتقاد نداشتند.

🔗متن کامل سرمقاله

#دنیای_اقتصاد #سرمقاله #امید #امید_به_تغییر #لیبرالیسم #فقر

✅ کانال رسمی روزنامه دنیای اقتصاد👇
@den_ir

🔹 سرمقاله امروز «دنیای اقتصاد»:

سامانه‌‌‌‌های مزاحم‌‌‌ در تولید و تجارت

👤 ولی‌الله افخمی‌راد؛ رئیس اسبق سازمان توسعه تجارت ایران

✍️ این‌‌‌ روزها بیش‌‌‌ از هر زمان دیگری‌‌‌ تجار و بازرگانان، صاحبان صنایع‌‌‌ و سرمایه‌گذاران در تله‌‌‌ سامانه‌‌‌‌های متعدد دستگاه‌های‌‌‌ دولتی‌‌‌ گرفتارند.

✍️ علی‌‌‌‌القاعده طراحی‌‌‌ و استقرار این‌‌‌ سامانه‌‌‌‌ها جز برای‌‌‌ سرعت‌‌بخشیدن و ایجاد شفافیت‌‌‌ و کاهش‌‌‌ هزینه‌‌‌‌ها در فعالیت‌های‌‌‌ اقتصادی‌‌‌ نبوده؛ پس چگونه‌‌‌ است‌‌‌ که‌‌‌ به‌رغم‌‌‌ درج کلیه‌‌‌ اطلاعات موردنیاز در سامانه‌‌‌‌های متعدد اعلام‌شده از سوی‌‌‌ دستگاه‌های‌‌‌ اجرایی‌‌‌، فعالان اقتصادی‌‌‌ از کندی‌‌‌ کارها و هزینه‌بر بودن و تاخیر بسیار در انجام امور گلایه‌‌‌‌مندند؟

✍️ هرکدام از این‌‌‌ سامانه‌‌‌‌ها مجهز به‌‌‌ ابزارهایی نیز بوده که‌‌‌ به‌‌‌ صرف تشخیص‌‌‌ و نظر کارشناس قادر به‌‌‌ تبدیل‌‌‌ شدن به‌‌‌ سدی‌‌‌ محکم‌‌‌ در ممانعت‌‌‌ از هرگونه‌‌‌ حرکت‌‌‌ بعدی‌‌‌ مراجعان‌‌‌ خود هستند.

✍️ در این‌‌‌ میان، ابزار معرفی‌‌‌ به‌‌‌ تعزیرات به‌‌‌ شکلی‌‌‌ متفاوت‌تر از همه‌‌‌، موجبات نگرانی‌‌‌ فعالان اقتصادی‌‌‌ را فراهم‌‌‌ آورده است‌‌‌.

✍️ باوجود اینکه خیلی‌‌‌ از اطلاعات مورد درخواست‌‌‌ این‌‌‌ سامانه‌‌‌‌ها با یکدیگر مشترک است، ولی‌‌‌ حتی‌‌‌‌‌‌ این‌‌‌ سامانه‌‌‌‌ها قادر به‌‌‌ انتقال این‌‌‌ اطلاعات به‌‌‌ یکدیگر نبوده و فعال اقتصادی‌‌‌ ملزم به‌‌‌ تکرار درج اطلاعات مشابه‌‌‌ در سامانه‌‌‌‌های متعدد است.

✍️ به‌‌‌ نظر می‌رسد واضعان‌‌‌ چنین‌‌‌ سامانه‌‌‌‌هایی از شناخت‌‌‌ و چگونگی‌‌‌ تاثیر پارامترهای‌‌‌ مختلف‌‌‌ بر امر تجارت در بخش‌‌‌ خصوصی‌‌‌ اطلاع کافی‌‌‌ نداشته‌‌‌ اند.

#دنیای_اقتصاد #سرمقاله #سامانه_ها #بوروکراسی #صمت

✅ کانال رسمی روزنامه دنیای اقتصاد👇
@den_ir

🔹 سرمقاله امروز «دنیای اقتصاد»:

فروپاشی مرزها

👤 دکتر حمید قنبری؛ حقوقدان

✍️ حاکمیت ملی، اصلی که زمانی مقدس تلقی می‌شد، حالا بیش از هر زمان دیگری زیر سوال رفته است.

✍️ در گذشته، تغییر مرزها با توافقات رسمی و مذاکرات دیپلماتیک انجام می‌شد؛ اما اکنون، زور و قدرت نظامی تعیین‌کننده است. روسیه کریمه را اشغال کرد، چین تایوان را تهدید می‌کند، جنگ داخلی سوریه با دخالت آشکار قدرت‌های جهانی شکل گرفت و حالا در کنگو، یک کشور همسایه بدون ملاحظه، از شورشیانی حمایت می‌کند که تمامیت ارضی یک کشور مستقل را تهدید کرده‌اند.

✍️ روسیه دیگر حتی تلاش نمی‌کند ادعای احترام به استقلال اوکراین را حفظ کند، چین آشکارا به رزمایش‌های نظامی در آب‌های اطراف تایوان ادامه می‌دهد و قدرت‌های مختلف، بدون آنکه نگرانی جدی از سوی جامعه جهانی متوجه آنها باشد، درگیری‌ها را به‌شکلی هدایت می‌کنند که بیش از پیش مرزها را بی‌معنی جلوه دهد.

✍️ حتی آمریکا که در چند دهه گذشته خود را مدافع نظم بین‌المللی معرفی کرده بود، امروز با صراحت از امکان ضمیمه کردن دیگر سرزمین‌ها سخن می‌گوید.

✍️ وقتی رئیس‌جمهور آمریکا با جدیت از ایده خرید گرینلند یا حتی الحاق کانادا به ایالات متحده صحبت می‌کند، این تنها یک شوخی سیاسی نیست.

✍️ چنین سخنانی نشان می‌دهد که در بالاترین سطوح سیاست جهانی، مرزها دیگر آن خط قرمز غیرقابل‌عبوری نیستند که روزگاری تصور می‌شدند.

✍️ آنچه در سال۱۶۴۸ بنا شد، این بود که کشورها حق حاکمیت مطلق بر سرزمین خود دارند و هیچ قدرتی نباید با توسل به زور، مرزهای یک کشور دیگر را تغییر دهد.

✍️ این نظم، با وجود جنگ‌های متعدد، همچنان پایدار ماند؛ اما امروز شکاف‌هایی جدی در آن ایجاد شده است.

✍️ کشورهایی که توان نظامی و اقتصادی بیشتری دارند، دیگر خود را مقید به این اصول نمی‌بینند. تحولات اخیر نشان می‌دهد که این روند تازه در ابتدای راه است. زخم‌های کهنه‌ای که تصور می‌شد بسته شده‌اند، دوباره سر باز کرده‌اند.

✍️ اگر این روند ادامه یابد، دیگر هیچ کشوری نمی‌تواند مطمئن باشد که مرزهایش ثابت خواهند ماند. در چنین شرایطی، تنها یک پرسش باقی می‌ماند: کدام مرز، قربانی بعدی این بازی خواهد بود؟

#دنیای_اقتصاد #سرمقاله #تقسیم_جهان #مرزها #فروپاشی_مرزها #نئوامپرسیالیسم

✅ کانال رسمی روزنامه دنیای اقتصاد👇
@den_ir

🔹 سرمقاله امروز «دنیای اقتصاد»:

ابزارهای بقا در اقتصاد مدرن

👤 شهریار اخوان؛ پژوهشگر عقلانیت و تصمیم‌گیری دانشگاه ورشو لهستان

✍️ تصور کنید وارد یک بازی شده‌اید. هر بار سکه‌ای می‌اندازید و اگر برنده شوید، سرمایه شما ۵۰درصد افزایش می‌یابد؛ اما اگر ببازید، ۴۰درصد از سرمایه‌تان از دست می‌رود.

✍️ این بازی در نگاه اول جذاب به نظر می‌رسد؛ چراکه میانگین بازدهی مثبت است. اما چیزی که در ابتدا امیدوارکننده به نظر می‌رسد، به‌سرعت به فاجعه تبدیل می‌شود؛ اگر این بازی را بارها و بارها ادامه دهید، سرمایه شما به صفر میل خواهد کرد.

✍️ این تناقض به یکی از اصول کلیدی اقتصاد ارگودیسیتی (Ergodicity Economics) اشاره دارد. در فرآیندهایی که نتایج آنها به مرور زمان انباشته می‌شوند، میانگین بازدهی دیگر معیار مناسبی برای تصمیم‌گیری نیست. آنچه اهمیت دارد، رفتار سیستم در مسیر واقعی آن است، نه تحلیل انتزاعی میانگین. یعنی پایداری در طول زمان و تضمین بقا شرط اول موفقیت در هر بازی اقتصادی است.

✍️ برای بنگاه‌های کوچک و متوسط (SMEs) که معمولا با منابع محدود و آسیب‌پذیری‌های زیاد دست‌وپنجه نرم می‌کنند، این اصل حیاتی است.

✍️ تصمیماتی که ممکن است در کوتاه‌مدت سودآور به نظر برسند، اگر ریسک‌های تجمعی آنها نادیده گرفته شود، می‌توانند بقای بنگاه را در بلندمدت به خطر بیندازند.

✍️ در چنین شرایطی، اولویت اول هر بنگاه باید اجتناب از شکست‌های مهلک و حفظ امکان رشد تدریجی باشد.

✍️ اما بقا به‌تنهایی کافی نیست. اقتصاد مدرن، یک سیستم پیچیده و دائما در حال تغییر است که در آن، بنگاه‌ها و بازیگران مختلف در فرآیندی به نام هم‌فرگشتی (Co-evolution) شرکت می‌کنند.

✍️ در این فرآیند، هر تغییر در رفتار یک بازیگر می‌تواند محیط را تغییر دهد و محیط نیز به‌نوبه خود بر تصمیمات و مسیر بازیگران دیگر تاثیر می‌گذارد.

✍️ این چرخه پویا، نه‌تنها بنگاه‌ها را ملزم به انطباق مداوم می‌کند، بلکه آنها را وادار می‌سازد که با سرعت تغییرات محیط هماهنگ شوند.

✍️ برای مشارکت موثر در این فرآیند، بنگاه‌ها باید دو قابلیت حیاتی داشته باشند: اول، توانایی زنده ماندن در طول زمان از طریق مدیریت ریسک‌های تجمعی و دوم، توانایی تصمیم‌گیری سریع و موثر برای همگام شدن با سرعت تغییرات.

#دنیای_اقتصاد #سرمقاله #اقتصاد_مدرن #بنگاه_ها

✅ کانال رسمی روزنامه دنیای اقتصاد👇
@den_ir

🔹 سرمقاله امروز «دنیای اقتصاد»:

🔴 تصمیم‌گیری در دوره‌‏‌ای دشوار

👤 کوروش احمدی؛ دیپلمات پیشین ایران در سازمان ملل

✍️ اعلام ازسرگیری «فشار حداکثری» توسط دونالد ترامپ و تصمیم مقامات ما مبنی بر اینکه حداقل فعلا حاضر به مذاکره با آمریکا نیستند، ایران را وارد دوره جدیدی کرده که عدم‌قطعیت از ویژگی‌‌‌های عمده آن است.

✍️ روند اوضاع در این دوره از جهات بسیاری با ۴۶سال گذشته متفاوت خواهد بود.

✍️ «فشار حداکثری» جدید در شرایطی شروع شده که کشور دارای ظرفیت‌‌‌های متفاوتی در مقایسه با دوره قبلی «فشار حداکثری» است؛ بنابراین روند تصمیم‌گیری در این دوره باید متفاوت با دوره‌‌‌های پیشین باشد.

✍️ یکی از مشکلات تصمیم‌گیرندگان ما طی چند دهه گذشته، عدم‌آشنایی کافی آنها با یک زبان خارجی است که مانع مهمی بر سر راه دریافت درست داده‌‌‌های خام و تبدیل آن به داده‌‌‌های قابل استفاده است.

✍️ در این چند روزه هم به‌عینه می‌‌‌بینیم که درک درست سیاست‌‌‌های ترامپ برای مسوولان ما بسیار چالش‌برانگیز بوده است. در صورت ادامه این مشکل ابتدایی، ممکن است شرط اولیه برای اتخاذ تصمیماتی درست و منطبق با منافع ملی توسط مسوولان فراهم نباشد.

✍️ داشتن شناختی درست از ترامپ و الگوی تصمیم‌گیری او و شناخت جامع سیاست داخلی آمریکا، پیش‌‌‌شرط‌‌‌ اصلی دیگر برای تصمیم‌گیری درست توسط مسوولان ما است.

✍️ انگیزه اصلی ترامپ راضی نگه‌داشتن پایگاه اجتماعی‌‌‌اش است، بنابراین، عملکرد پوپولیستی او و ابعاد نمایشی اقدامات او را نباید از نظر دور داشت.

✍️ دیگر کشورها با شناخت درست ترامپ توانسته‌‌‌اند در ازای امتیازات شکلی که به او می‌دهند، امتیازات محتوایی قابل توجهی از او بگیرند.

✍️ در دور اول ریاست جمهوری ترامپ، رهبر کره‌شمالی در ملاقات با او امتیازات مهمی به‌دست آورد که شامل کاهش تهدید امنیتی و کاهش میزان سخت‌‌‌گیری در اعمال تحریم‌‌‌های آمریکا بود.

✍️ رهبران کانادا و مکزیک نیز با دادن برخی امتیازات عمدتا شکلی و تغییر نام موافقت‌نامه تجارت آزاد آمریکای شمالی توانستند این موافقت‌نامه را نجات دهند.

✍️ آنها در مقابل به ترامپ فرصت دادند تا در داخل آمریکا مدعی اصلاح موافقت‌نامه شود.

✍️ در سه، چهار هفته اخیر نیز کشورهایی مانند مکزیک، کانادا، پاناما و... توانستند با برخی امتیازات جزئی، لفاظی‌‌‌ها و توپ پر اولیه ترامپ را خنثی و او را آرام کنند.

✍️ از طرفی، این خطر وجود دارد که در صورت فقدان حداقلی از تماس بین تهران و واشنگتن، ایران به کارتی در بازی دیگران تبدیل شود و دیگر کشورها، به‌ویژه چین و روسیه، بکوشند از کارت ایران برای تبادل امتیاز با ترامپ استفاده کنند.

#دنیای_اقتصاد #سرمقاله #تحریم #فشار_حداکثری #سیاست_خارجی

✅ کانال رسمی روزنامه دنیای اقتصاد👇
@den_ir

🔹 سرمقاله امروز «دنیای اقتصاد»:

آرزوهای شمالی ترامپ / او «شریان‌‌‌‌‌های حیاتی تجارت» را می خواهد

👤 دکتر علی کریمی‌راد؛ فارغ‌التحصیل اقتصاد دانشگاه بریتیش‌کلمبیا

✍️ اظهارات تحریک‌‌‌‌‌آمیز دونالد ترامپ درمورد الحاق کانادا، گرینلند و بازپس‌گیری کنترل کانال پاناما، این واقعیت مهم را نشان می‌دهند: حفظ کنترل بر مسیرهای تجاری اصلی برای ایالات‌متحده حیاتی است.

✍️ در طول تاریخ، کنترل داشتن بر مسیرهای تجاری معادل با قدرت جهانی درنظر گرفته‌شده‌است.

✍️ جاده‌ابریشم باستانی، نه‌‌‌‌‌تنها مسیری برای تجارت بود، بلکه به‌عنوان اتوبانی برای ردوبدل‌کردن ایده‌‌‌‌‌ها، فناوری و فرهنگ عمل می‌کرد.

✍️ شکوفایی و پایایی بیشتر نیمه‌شرقی امپراتوری روم که یک‌هزاره بیشتر از نیمه غربی آن دوام آورد، عمدتا به علت کنترل بر راه‌های تجاری حیاتی بود.

✍️ امپراتوری‌‌‌‌‌های عثمانی و صفوی نیز تا زمانی‌که بر دالان‌های تجاری کلیدی تسلط داشتند، نفوذ خود را حفظ کردند.

✍️ وقتی قدرت‌های اروپایی به مسیرهای دریایی تسلط یافتند و مسیرهای دریایی مستقیم به چین و آمریکا را کشف کردند، موقعیت خاورمیانه به‌عنوان کریدور تجاری شرق به غرب دنیا تضعیف شد و در پی آن قدرت این امپراتوری‌‌‌‌‌ها نیز کاهش‌یافت.

✍️ تغییرات اقلیمی در حال تبدیل‌کردن قطب‌شمال به یک مسیر آبی قابل‌ناوبری است. یک مسیر آبی تجاری که تا پایان دهه‌جاری قابل‌استفاده است. این موضوع تا حد قابل‌قبولی تفکر استراتژیک امروز آمریکا را توضیح می‌دهد.

✍️ این تحولات نکات غیر‌قابل‌انکاری از جمله استفاده، سکونت و تجاری‌شدن شمال یخ‌‌‌‌‌زده کانادا، تقویت موقعیت استراتژیک گرینلند برای مدیریت تجارت قطب شمال، عدم‌توانایی دانمارک و کانادا برای ایجاد و حفظ امنیت این مسیر جدید را در پی دارد.

✍️ تمرکز ترامپ بر کانال پاناما با این الگوی استراتژیک همخوانی دارد. با افزایش اهمیت اقتصادهای حاشیه اقیانوس آرام، کنترل این پیوند حیاتی بین اقیانوس اطلس و اقیانوس آرام به‌طور فزاینده‌ای حیاتی می‌شود.

✍️ این الگوهای استراتژیک، اصرار ترامپ بر بازگرداندن مدیریت کانال پاناما را توضیح می‌دهد.

✍️ درواقع اظهارات ترامپ درباره الحاق کانادا، منعکس‌‌‌‌‌کننده شناسایی دقیق واقعیت‌های ژئوپلیتیک نوظهور است.

✍️ کشورهایی که صاحب کنترل بر شریان‌‌‌‌‌های حیاتی تجارت هستند، نفوذ و قدرت خود را حفظ می‌کنند و در طرف مقابل، حاشیه‌‌‌‌‌نشین‌‌‌‌‌ها رو به افول باقی می‌‌‌‌‌مانند.

✍️ بنابراین، اظهارات ترامپ در راستای الگوهای دیرینه رقابت بین قدرت‌های بزرگ و کنترل بر تجارت‌جهانی است.

#دنیای_اقتصاد #ترامپ #پاناما #کانادا #تجارت_جهانی #شریان_های_حیاتی_تجارت #سرمقاله

✅ کانال رسمی روزنامه دنیای اقتصاد👇
@den_ir

🔹 سرمقاله امروز «دنیای اقتصاد»:

کنفرانس چالش‌ها و فرصت‌های بازارهای نوظهور؛ رهیافت‌های جهانی و پیامدهای ملی

👤 دکتر عبدالناصر همتی؛ وزیر امور اقتصادی و دارایی

✍️ کنفرانس بین‌المللی بازارهای نوظهور، به‌عنوان ابتکاری نو، نخستین دوره خود را در شهر تاریخی العلا در کشور عربستان سعودی برگزار کرد.

✍️ این رویداد مهم با میزبانی وزارت مالیه عربستان و با حضور گسترده مقامات ارشد اقتصادی از جمله وزرای اقتصاد و دارایی، روسای بانک‌های مرکزی و سیاستگذاران برجسته از اقصی نقاط جهان، به‌مثابه فرصتی برای تبادل تجارب و تدوین راهبردهای مشترک برای مواجهه با چالش‌های پیش روی اقتصادهای نوظهور محسوب می‌شد.

✍️ محوریت مباحث، تاب‌آوری در برابر شوک‌ها و کشف فرصت‌های راهبردی بود.

✍️ شرکت‌کنندگان ۶رکن کلیدی را به‌عنوان چارچوبی راهبردی برای دستیابی به تاب‌آوری اقتصادی برشمردند:

۱. تقویت همکاری‌های اقتصادی منطقه‌ای
۲. ارتقای بهره‌وری به مثابه موتور محرکه رشد اقتصادی
۳. بهبود فضای کسب‌وکار و رقابت‌پذیری
۴. تقویت تقاضای موثر از طریق افزایش قدرت خرید
۵. کاهش ریسک گسیختگی اقتصادها با همکاری‌های بین‌المللی
۶. انسجام و اعتبار سیاست‌های کلان اقتصادی

✍️ این موارد، بازتابی از چالش‌ها و اولویت‌های اقتصاد ایران نیز هست. دولت ایران، توجه به این محورهای شش‌گانه را در دستور کار خود قرار داده است.

✍️ با توجه به کاهش شدید قدرت خرید اقشار مختلف جامعه در سال‌های اخیر، ناشی از تورم ساختاری و تشدید تحریم‌ها، دولت اجرای سیاست‌های اعتباری هدفمند و کمک به بازتوزیع یارانه‌ها به سمت گروه‌های کم‌درآمد را در اولویت قرار داده است.

✍️ وزارت اقتصاد، در هماهنگی کامل با دستگاه‌ه‌های اقتصادی، در حال بازنگری در سیاست‌های پولی و مالی برای تضمین سازگاری آنها با اهداف کلان اقتصادی است.

✍️ وزارت اقتصاد تمرکز خود را بر تسهیل دسترسی بنگاه‌ها به منابع مالی، توسعه بازار سرمایه و جذب سرمایه‌گذاری خارجی معطوف کرده است.
این راهبرد، در کنار حمایت از صنایع دانش‌بنیان و صادرات غیرنفتی، چارچوبی جامع برای خروج اقتصاد از رکود تورمی و نیل به رشد پایدار فراهم می‌سازد.

#دنیای_اقتصاد #سرمقاله #همتی #بازارهای_نوظهور #توسعه_بازار #تاب_آوری

✅ کانال رسمی روزنامه دنیای اقتصاد👇
@den_ir

🔹 سرمقاله امروز «دنیای اقتصاد»:

استانداردهای باطل

👤 محسن جلال‌پور؛ فعال بخش خصوصی

✍️ کرمان هنوز از شوک پرپر شدن دختران فرزانه‌اش در حادثه واژگونی اتوبوس خارج نشده است. معمولا در چنین شرایطی، تقصیرها گردن جاده و اتوبوس و راننده می‌افتد و دولت ماموریت اصلی خود، یعنی صیانت از منافع ملی و جان و مال مردم را فراموش می‌کند.

✍️ متاسفانه نهادهای دولتی نسبت به رخدادها بی‌تفاوت هستند تا زمانی که حادثه‌ای جانکاه رخ دهد و افکار عمومی برانگیخته شود.

✍️ آن‌گاه این فرشته مهربان، با سینه‌ای چاک‌چاک به میدان می‌آید، مقصریابی آغاز می‌شود، محکمه و پلیس به کار می‌افتند و بر طبل بگیروببند می‌کوبند تا توفانی به پا کنند و غبار هیجان افکار عمومی را پشت اقدام‌های صوری خود پنهان کنند؛ بی‌آنکه به بهبود وضعیت مردم یا رفع مشکلات واقعی منجر شود.

✍️ وزارت راه ادعا دارد که شرکت حمل‌ونقل مقصر است؛ زیرا از اتوبوس بدون معاینه فنی یا راننده‌ای غیرحرفه‌ای استفاده کرده است.

✍️ به این ترتیب از فردا، ماموران به تدوین دستورالعمل‌های جدید و بگیروببند گاراژداران و رانندگان مشغول می‌شوند. به ظاهر برای اصلاح واقعی اما در نتیجه، برای تعریف‌ قلم‌های طلایی و رانت‌‌های جدید. چه کسی لایق مجوز است و چه کسی نیست؟

✍️ پلیس مقصر را خودروسازان غیراستاندارد و وزارت راه می‌داند که جاده‌ای امن و استاندارد نساخته است.

✍️ به این ترتیب از فردا، شماره‌گذاری متوقف می‌شود، برخورد با خودروسازان بی‌کیفیت شدت می‌گیرد و رانندگان متخلف با شدت بیشتری مجازات می‌شوند. قوه قضائیه نیز با اطلاعیه دادستان و اعلام جرم، به دنبال یافتن عاملان ترک فعل است.

✍️ در این میان، سایر نهادهای دولتی نیز برای گریز از پاسخ‌گویی، دور جدیدی از مداخلات را آغاز می‌کنند.

✍️ سازمان ملی استاندارد مدعی است که وزارت صمت توانایی تولید خودروی ایمن ندارد. این سازمان یک‌شبه استانداردهای ۸۵گانه را به ۱۲۰گانه ارتقا می‌دهد، استانداردهای اروپایی را با ترجمه‌ای ناقص به احکام اجباری تبدیل می‌کند و حتی تولید معدود خودروهای تجاری را که از تحریم‌ها جان سالم به در برده‌اند، متوقف می‌کند.

✍️ این استانداردها که اغلب روی کاغذ باقی می‌مانند، به دکانی برای مداخله‌گری تبدیل شده‌اند. امروز یک اتوبوس بین‌شهری ۳۰میلیارد تومان و یک مینی‌بوس بیش از ۷میلیارد تومان قیمت دارد، اگر اصلا در دسترس باشد.

✍️ دستاورد این مداخلات چیست؟ نوسازی ناوگان متوقف شده، فرسودگی خودروها دوچندان شده و مداخله‌گران تنها به سود خود اندیشیده‌اند.

❓اما چه باید کرد؟

🔺تولید خودروی تجاری باکیفیت و قیمت مناسب، از نان شب برای کشور مهم‌تر است.

🔺استانداردهای متناسب با ساختار

🔺حذف قیمت‌گذاری دستوری؛ که به دکانی برای مدیران مجوزدهنده تبدیل شده است.

🔺نقش حرفه‌ای پلیس: پلیس به جای استفاده از سربازان وظیفه و ناکارآمد، باید حرفه‌ای، مجهز و با حقوق مکفی باشد.

🔺اصلاح وزارت راه: این وزارتخانه باید راهداری را به بخش خصوصی واگذار کند و به جای دخالت مستقیم، بر عملکرد شرکت‌های خصوصی نظارت کند.

#دنیای_اقتصاد #سرمقاله #واژگونی_اتوبوس #کرمان #وظایف_دولت

✅ کانال رسمی روزنامه دنیای اقتصاد👇
@den_ir

🔹 سرمقاله امروز «دنیای اقتصاد»:

چرا مذاکرات صلح در ریاض؟

👤 دکتر کامران کرمی؛ پژوهشگر مسائل خلیج فارس

✍️ میزبانی ریاض از وزرای خارجه آمریکا و روسیه به‌عنوان پیش‌درآمد مذاکرات صلح اوکراین را، می‌توان اینطور تعبیر کرد که، نقش مناطق به‌ویژه مناطقی چون خلیج فارس و شبه‌جزیره عربی، در روندها و فرآیندهای بین‌المللی در حال پررنگ‌تر شدن است.

✍️ در چنین زمینه‌ای بازیگرانی که دارای وزن و جایگاه سیاسی و اقتصادی توامان هستند و روابط عالی و در عین حال متوازن بین قطب‌های متعارض قدرت دارند، فرصت چانه‌زنی و ایفای نقش بیشتر را پیدا خواهند کرد.

✍️ عربستان به‌عنوان بازیگر خاورمیانه‌ای برخوردار از مولفه‌های قدرت، با میزبانی از هیات‌های آمریکایی و روسی در تلاش است اعتبار قابل‌توجهی را برای خود در یکی از بحران‌های مهم بین‌المللی حال حاضر فراهم و آن را زمینه‌ای برای سهم بیشتر از کیک اقتصاد سیاسی جهانی قرار دهد.

✍️ از زمانی که ولیعهد عربستان سعودی چشم‌انداز ۲۰۳۰ را برای گذار به اقتصاد پسانفت و متنوع‌سازی درآمدهای دولت تعریف و پیاده‌سازی کرد، ریاض به‌سرعت مورد توجه کانون‌های سرمایه و اقتصادهای آینده‌نگر قرار گرفت.

✍️ این نقش عربستان به‌سرعت مورد توجه آمریکا، چین، اتحادیه اروپا و روسیه قرار گرفت. چین معاهده جامع استراتژیک را با این کشور امضا کرد.

✍️ اتحادیه اروپا نیز با امضای مشارکت تجارت آزاد با مجموعه شورای همکاری خلیج فارس و در راس آنها عربستان، به جایگاه جدید سعودی توجه ویژه نشان داد.

✍️ چالش‌های روسیه در روابط با غرب نیز باعث تقویت شراکت و تجارت با عربستان و امارات شد.

✍️ ایجاد چنین روابطی جز از مجرای افزایش قدرت سیاسی و اقتصادی یک کشور ممکن نیست.

✍️ ریاض از زمانی که پروژه نفوذ سیاسی خود از مسیر حمایت از سلفی‌گری و ایفای نقش برادر بزرگ‌تر دولت‌های عربی را به بازیگری تجاری و اقتصادی تغییر داد، توانست برای خود پرستیز و جایگاه چانه‌زنی فراخ‌تر و پایدارتری را فراهم کند.

✍️ قدرت نفتی عربستان هم از دید قدرت‌های بزرگ از جمله آمریکای ترامپ پنهان نیست. با‌این‌حال صرف بهره‌مندی از منابع سنتی قدرت و همچنین جایگاه اقتصادی یک کشور در روندها و مناسبات جهانی نمی‌تواند برای یک کشور، جایگاه تعریف کند.

✍️ این عرصه به متغیر سومی هم نیازمند است و آن سیاست خارجی متوازن و در عین بی‌طرفی، فعال در مناقشات و کشمکش‌های منطقه‌ای و جهانی است.

✍️ در چنین قالبی است که مسکو عربستان را کشوری مناسب برای میانجی‌گری قلمداد می‌کند.

✍️ موفقیت عربستان در دو بحران جهانی می‌تواند زمینه‌های میانجی‌گری احتمالی ریاض میان ایران و آمریکا بر سر مساله هسته‌ای را نیز در چشم‌انداز قرار دهد.

#دنیای_اقتصاد #سرمقاله #عربستان #میانجی‌گری #مذاکرات_صلح #سیاست_خارجی #اقتصاد_قوی #خاورمیانه

✅ کانال رسمی روزنامه دنیای اقتصاد👇
@den_ir

🔹 سرمقاله امروز «دنیای اقتصاد»:

رویکرد ساده‌انگارانه به نظام مالی

👤 دکتر حمید قنبری؛ حقوقدان

✍️ گاهی اوقات، ساده‌سازی بیش از حد یک مساله، خود به مانعی برای حل آن تبدیل می‌شود. این دقیقا همان مشکلی است که سال‌هاست گریبان‌گیر نظام مالی ایران است.

✍️ این نگاه جای تحلیل‌های علمی، بررسی‌های تخصصی و برنامه‌ریزی‌های استراتژیک رو گرفته است. درواقع سیاستگذاران به‌جای آنکه تلاش کنند بر اساس داده‌های واقعی و مدل‌های اقتصادی معتبر مشکلات را حل کنند، به پاسخ‌های ساده، کلیشه‌ای و ازپیش‌تعیین‌شده پناه می‌برند.

✍️ یکی از نمونه‌های بارز این ساده‌سازی افراطی را می‌توان در مساله «ربا» مشاهده کرد. دیدگاه رایج در این زمینه حکم می‌کند که هر نوع دریافت اضافه بر مبلغ قرض، مصداق ربا و حرام است.

✍️ اما این رویکرد به‌طور کامل نادیده می‌گیرد که در اقتصاد امروز، مسائل متعددی بر مفهوم بهره تاثیرگذار هستند.

✍️ برای مثال، در اقتصادی که با تورم مزمن مواجه است، نرخ بهره چگونه باید تعیین شود؟ آیا دریافت مبلغی اضافه در ازای وام در شرایط تورمی همچنان «زیاده‌خواهی» محسوب می‌شود یا اینکه صرفا پوششی برای کاهش ارزش پول است؟

✍️ این دیدگاه به این نکته نیز توجهی ندارد که نرخ بهره در اقتصاد به‌عنوان یک ابزار تنظیم‌کننده عرضه و تقاضای سرمایه عمل می‌کند و اگر از نظام بانکی حذف شود، منابع مالی به سمت بازارهای غیررسمی و وام‌های خارج از چارچوب بانکداری هدایت خواهند شد که هزینه‌های بیشتری برای وام‌گیرندگان ایجاد می‌کند.

✍️ یک مثال دیگر؛ یکی از ایده‌های رایج این است که بانک‌ها نباید صرفا به دنبال سود خود باشند و باید در خدمت جامعه باشند.

✍️ این گزاره در ظاهر جذاب به نظر می‌رسد؛ اما در عمل، نتیجه آن چیزی نیست جز وضع «تسهیلات تکلیفی». که نتیجه‌اش تضعیف نظام بانکی است. چون نگاه تصمیم‌گیرندگان مبتنی بر ایدئولوژی است و نه تحلیل‌های اقتصادی، این مسائل نادیده گرفته می‌شوند.

✍️ نمونه دیگر این ساده‌سازی بیش از حد را می‌توان در مساله نقدینگی مشاهده کرد. این‌گونه استدلال می‌شود که «کسب‌وکارها منابع مالی ندارند، پس منابع را به آنها بدهیم!» در نگاه اول، این گزاره منطقی به نظر می‌رسد؛ اما اگر دقیق‌تر بررسی کنیم، درمی‌یابیم که این رویکرد تفاوت بنیادی بین نقدینگی و سرمایه را نادیده می‌گیرد.

✍️ افزایش نقدینگی لزوما منجر به رشد سرمایه‌گذاری و تولید نمی‌شود و حتی می‌تواند اثری معکوس داشته باشد. اما وقتی سیاستگذار با ذهنیت ایدئولوژیک به این مساله نگاه می‌کند، ساده‌ترین راه را انتخاب می‌کند.

✍️ این نگاه محدود به نظام مالی نیست و در سایر عرصه‌های اقتصادی و سیاسی نیز ریشه دوانده است. زمانی همه مشکلات را به امپریالیسم نسبت می‌دادند، زمانی دیگر همه‌چیز را به گردن استعمار می‌انداختند و اکنون مسائل اقتصادی و بانکی نیز قربانی یک خط فکری مشابه شده‌اند.

✍️ چنین رویکردی، توانایی تحلیل دقیق مسائل را از بین می‌برد و ذهن را به سمت پاسخ‌های تک‌خطی سوق می‌دهد: «مشکل فساد است!»، «مشکل نرخ ارز است!»، «مشکل استکبار جهانی است!» این ساده‌سازی‌ها نه‌تنها راه‌حلی ارائه نمی‌دهند، بلکه راه را بر هرگونه اصلاح ساختاری می‌بندند.

✍️ یکی از مثال‌های بارز این نگاه ایدئولوژیک، نحوه برخورد با مساله FATF است. به‌جای آنکه مانند سایر کشورها وارد مذاکره شویم، بندهای مختلف را بررسی کنیم، برای هر استاندارد برنامه مشخص داشته باشیم و برای هر کشوری که عضو این نهاد است، یک استراتژی مذاکراتی طراحی کنیم، به یک پاسخ ساده بسنده می‌کنیم: « FATFیک ترتیبات استعماری است و باید کنار گذاشته شود!»

✍️ این شیوه مدیریت، بیش از هر چیز، تفکر و تحلیل را قربانی کرده است. ما باید یاد بگیریم هیچ مساله‌ای در جهان اقتصاد، تک‌بعدی و تک‌جوابی نیست. تنها با عبور از دام ساده‌انگاری مسائل و ورود به عرصه تفکر علمی و تخصصی، می‌توان امید داشت راهی برای حل مشکلات لاینحل امروز پیدا شود.

#دنیای_اقتصاد #سرمقاله #ساده_سازی_بیش_از_حد #نگاه_ایدئولوژیک

✅ کانال رسمی روزنامه دنیای اقتصاد👇
@den_ir

🔹 سرمقاله امروز «دنیای اقتصاد»:

سایه تاریکی

👤 نوید رئیسی؛ معاون علمی سردبیر دنیای اقتصاد

✍️ تصویری که فضانوردان ایستگاه فضایی بین‌المللی طی پرواز شبانه در ۳۰ ژانویه ۲۰۱۴ از شبه‌‌‌جزیره کره ثبت کردند، احتمالا نمادین‌‌‌ترین عکس در تاریخ اقتصاد سیاسی است.

✍️ در این تصویر، کره‌شمالی در مقایسه با کره‌جنوبی و چین به‌‌‌اندازه‌‌‌ای تاریک است که گویی پهنه‌‌‌ای از آب، دریای زرد را به دریای ژاپن پیوند داده است.

✍️ برق، سنگ‌بنای تمدن مدرن است و همین امر است که به اقتصاددانان امکان داده تا از «نورهای شب» برای اندازه‌‌‌گیری رشد اقتصادی و مطالعه فقر و نابرابری، به‌‌‌ویژه در مورد مکان‌‌‌هایی که داده‌‌‌های کافی از آنها در دسترس نیست، استفاده کنند.

✍️ آنچه سایه سنگینش تاریکی را بر شب‌‌‌های کره‌‌‌‌شمالی تحمیل کرده، دولت شکست‌‌‌خورده‌‌‌ای است که نمی‌‌‌خواهد و نمی‌‌‌تواند وظایف اساسی یک دولت مدرن را انجام دهد.

✍️ به‌‌‌طور خاص، مبنای وجودی دولت‌‌‌ها‌‌‌ در اندیشه اقتصادی-سیاسی مدرن را می‌‌‌توان در تصمیم‌گیری جمعی برای عرضه سلسله‌مراتبی از کالاهای عمومی به افرادی که در جغرافیای مشخص زندگی می‌کنند، خلاصه کرد.

✍️ دولت‌‌‌های شکست‌‌‌خورده (failed states)، در نقطه مقابل دولت‌‌‌های قوی (strong states)، با فقدان توانایی در تامین سطوح موثر و باکیفیت برخی یا تمامی ابعاد کالاهای عمومی کلیدی مشخص می‌‌‌شوند.

✍️ در پایین‌‌‌ترین سطح، دولت‌‌‌های شکست‌‌‌خورده با کمبود عرضه انرژی، شبکه‌‌‌های زیرساختی فرسوده و سیستم‎‌‌‌های آموزشی و بهداشتی ناکارآمد دست به گریبان هستند.

✍️ در سطوح بالاتر، شکست با فساد و غارتگری گره می‌‌‌خورد. در برخی دیگر از دولت‌‌‌های شکست‌‌‌خورده، استبداد تمایل دارد تا به هر وسیله ممکن، قدرت را حفظ کند.

✍️ ضعف ایران، این غول جهانی انرژی، در تامین گاز و برق نشان می‌دهد که فهم نادرست مبانی حکمرانی اقتصادی می‌‌‌تواند بسیار فراتر از آنچه اغلب اندیشیده می‌شود، مخرب باشد.

✍️ جیره‌‌‌بندی انرژی موردنیاز کارخانه‌‌‌ها و صنایع، خاموشی خانه‌‌‌ها و معابر، تعطیلی گاه‌‌‌به‌‌‌گاه مدارس و ادارات دولتی، گسترش سطح آلودگی هوا و تنش‌‌‌های آبی به اوج‌‌‌های بی‌‌‌سابقه جملگی نشان می‌دهند که دولت در ایران در شرف تبدیل شدن به نهادی شکست‌‌‌خورده است.

✍️ در این میان، تراژدی قتل «امیرمحمد خالقی» هشداری است برای آنکه چگونه فقر فراگیر در ترکیب با انحراف در تخصیص منابع محدود انتظامی موجود، می‌‌‌تواند به فجایع غیرقابل جبران منجر شود.

✍️ مهم‌ترین پیامد شکست دولت‌‌‌ها در ایفای وظایف خود، رنگ باختن مشروعیت سیاسی در برابر چشمان شهروندان است.

✍️ دولت‌‌‌های شکست‌‌‌خورده، سیاه‌‌‌چاله‌‌‌هایی هستند که نور امید و اعتماد اجتماعی را بلعیده و با ایجاد احساس فراگیر طرد و نادیده‌‌‌انگاری، «انرژی تاریک» را جایگزین قرارداد اجتماعی بین خود و ملت‌‌‌ها می‌کنند.

✍️ در این میان، ناتوانی دولت‌‌‌ها در تامین انرژی، به‌‌‌ویژه در کشور دارنده بیشترین ذخایر نفت و گاز، جایگاه نمادینی فراتر از سایر شکست‌‌‌ها دارد.

#دنیای_اقتصاد #سرمقاله #دولت_شکست_خورده #نوید_رئیسی #مشروعیت_سیاسی

✅ کانال رسمی روزنامه دنیای اقتصاد👇
@den_ir

🔴 سرمقاله امروز «دنیای اقتصاد»:

اشتغال در پیری

👤 دکتر سیاوش محدث؛ پژوهشگر دانشگاه LSE

✍️ طی ۱۰۰سال گذشته، شاخص امید به زندگی در هر دهه تقریبا ۲.۵سال افزایش داشته و در بعضی کشورها از ۹۰سال هم گذشته است.

✍️ تقریبا همه کشورها در تمام قاره‌ها موفق به افزایش چشم‌گیر امید به زندگی شده‌اند.

✍️ این افزایش هم موجب نگرانی و هم امیدواری کارشناسان علوم زیستی و اجتماعی شده است.

✍️ درواقع، کاهش رشد جمعیت و افزایش سهم جامعه مسن در هرم جمعیتی موجب نگرانی اکثر متفکران شده است. عمده‌ترین دلیل این نگرانی‌ها از جامعه پیر مربوط به نظام سلامت و تامین اجتماعی می‌شود.

✍️ سایر نگرانی‌های رایج‌ نیز به تغییرات توزیع ثروت و فرصت‌های کاری در بازار کار مربوط می‌شوند.

✍️ اما پژوهش‌های اخیر سعی داشته‌اند بر نکات مثبت این تغییر تمرکز کنند؛ به جای توجه به تغییر هرم سنی جمعیت و جامعه پیر (ageing)، باید توجه سیاست و پژوهش به بهره‌برداری بهتر از سال‌های اضافه زندگی معطوف شوند.

✍️ این رویکرد، دیرپایی (longevity) نامیده می‌شود و تلاش می‌کند راهکارهای حداکثرسازی رفاه جامعه زیر نظام جدید جمعیتی را شناسایی کند.

✍️ اما سال‌های پیری و بالای ۸۰سال باید با «کیفیت بالا و سلامت نسبی» همراه باشند تا به جای جامعه‌ پیر، جامعه دیرپا به وجود آید.

✍️ این مساله خود به سبک زندگی و حل سریع و قطعی بیماری‌های خطرناک در میان‌سالی بستگی دارد تا نرخ سلامت و آمادگی کاری بخش مسن جامعه بالا رود.

✍️ فاکتور مهم دیگر ایجاد نظام آموزش و درمان در راستای این هدف است. درنهایت، نظام بازار کار و تامین اجتماعی باید خود را برای عصر جدید آماده سازد.

✍️ نقش اقتصاددانان این روزها در این فاکتور آخر بیش از گذشته مهم شده است. تغییرات نظام کار نباید خود را فقط به افزایش سن بازنشستگی محدود کند، بلکه باید مشاغل مناسب برای گروه‌های مسن‌تر ایجاد کند.

✍️ این تغییر در بریتانیا و ایالات متحده در حال رخ دادن است؛ اما نه با سرعت مناسب.

✍️ به‌طور خلاصه، این تغییر باید به سویی باشد که بار فیزیکی و روانی شغل به مرور و در طول زندگی پس از ۵۵سالگی کاهش یابد، بدون آنکه رفاه فرد به‌طور جدی خدشه‌دار شود.

✍️ نظام تامین اجتماعی نیز باید خود را به‌طور جدی متحول کند و برای پذیرش بازنشستگی‌های بسیار زود و بسیار دیر آماده کند.

#دنیای_اقتصاد #سرمقاله #بازنشستگی #سن_امید_به_زندگی #اشتغال_در_پیری

✅ کانال رسمی روزنامه دنیای اقتصاد👇
@den_ir