#Кайфият

🎄 Арча, ҳинд куйи, атлас кийган қизлар – дам олиш куни романтикаси.

🤩Ўлкамизда янги йил шукуҳи кезмоқда.

Yoshlar kundaligi

#Таҳлил

ДЕКАБРИСТЛАР: ҲАММАСИ ЗЕРИКИШДАН БОШЛАНГАН ЭДИМИ?

❓Бородино жангида ғолиб чиққан Россия империясида ички емирилиш қандай бошланган эди? Тарихга назар соламиз.

Қўшин бўш қолмаслиги керак!

⚠️Уруш кўрган армиянинг жангдан кейинги ҳаёти доим оғриқли масала бўлиб келган. Эсланг, 40-50 йилларда собиқ СССР бўйлаб ветеранлар, ногирон бўлиб урушдан қайтганлар эшелони билан боғлиқ кўплаб кутилмаган ҳолатлар юз берган. Совет-афғон урушидан сўнг ҳам шундай воқеалар тез-тез содир бўлиб турган.

🔸Ғолиб жангчиларга муносиб иш бериш, мунтазам равишда иззат кўрсатиш, қисқаси, ғолиблик руҳияти билан ватанга қайтганларни зерикишдан халос қилиш – давлатга қимматга тушадиган олийжаноблик. Ғолиб аскарнинг ҳақли иззатталаблиги жамият учун кейинчалик бошоғриқ бўлади...

🔸Охир-оқибат, Цезарь ҳақ эди: "Қўшин бўш турмаслиги керак, акс ҳолда нимадир ўйлаб топишади!"

Ғоя манбаи: француз танқидий-реализм оқимидаги бадиий-фалсафий асарлар

🔺Ҳаммаси 1812 йилдан сўнг бошланди. Кутузов армияси Наполеонни енгиб, Европа бўйлаб зафарли юришдан қайтди. Подшо Россиясидаги маъмурий бошқарув шакли собиқ жангчиларнинг элит гуруҳида шубҳа уйғотди. Ҳа, енгилган давлатдаги бошқарув услуби ғолибларни ҳайратга солган эди.

⚡️Ғоя тез оммалашди. Амалий ҳаракатнинг илдизлари Массонлар ложасининг рус бўлимларига бориб тақалади. "Рус рицарлари ордени" махфий уюшмаси гуманистик истаклар билан суғорилган янги ғояларни илгари сурди, амалий кучга айланди. Ғоя тарафдорлари ҳукумат таркибида, муҳим лавозимларда пайдо бўла бошлади.

▪️Империя бўйлаб номаълум шарпа кезиб юрарди – француз давлатчилиги, адабиёти, маърифатпарварининг асарлари билан танишган руслар бирданига ислоҳот зарурлигини тушуниб қолгандилар. Маълумот учун, ўша даврда Россияда барча киборлар француз тилида гаплашишган, бу тилни билмаслик уят ҳисобланган.

Қўзғолончилар колоннаси

🔹Декабристлар аъзолари асли келиб чиқиши ҳарбийлардан бўлган юқори синф вакилларидан иборат эди. Энг таниқли аъзолари: қироллик қўриқчилари Александр ҳамда Никита Муравёв, шаҳзода Иля Долгоруков, шаҳзода Сергей Трубецкой, шунингдек, шоир Александр Сергеевич Пушкин, қирол маслаҳатчиси Михаил Сперанский ва генерал Алексей Ермолов.

📎Умуман декабристлар – ҳукуматга, унинг олиб бораётган сиёсатига қарши бўлган турли хилдаги махфий ташкилотлар вакиллари тўпланган кенг миқёсли ҳаракат эди.

Ҳарбийларга янги фронт тақдим қилинди: Хива хонлигига илк юриш

📌1822 йил. Император Александр I томонидан барча махфий ташкилотлар тақиқлаб қўйилади. Кўп ўтмай императорлик тахтига унинг укаси Николай ўтирди. У мўътадил сиёсат олиб борди, қаттиққўллик етишмади. Қолаверса, Рус империяси нигоҳларини Ўрта Осиёга қадаган, 1817 йили Бекович-Черкасский бошчилигидаги экспедиция (аслида 2 минг кишилик қуролли гуруҳ) Хивага юборилган ва Хива хони уларнинг ниятини пайқаб қолиб, ақлли тадбир билан ҳаммаси қириб ташлаган эди.

⏳Яъни урушга ташна армия учун янги фронт тайёр эди. Аммо илк экспедиция кўрсатдики, Ўрта Осиё шунчаки таслим бўлмайди, пухта режа, бунга эса вақт керак.

Петроград. Қўзғолон куни

🔹Петроградда ҳаёт қайнарди. Император стратегик мақсадларда қўшинни Шарққа йўналтириш пайида бўлди.

❗️1825 йил 26 декабрь. Қўзғолон бошланди. Сенат майдони олдида ҳарбийлар ва оддий рус вакиллари адолат талаб қилиб, ер-мулкка оид қонунчиликни ўзгартириш, инсонларни эксплуатация қилишга қарши курашга чиқишди. Ва ҳисоботга аниқ ёзилди: 1271 нафар аскар, офицер ва тинч аҳоли – империя фуқаролари ҳалок бўлди. Қўзғолон бостирилди.

Қўзғолоннинг таъсири

🔻Ҳокимиятдан нима хоҳлаётганини тушуниб-тушунмай курашаётганлар қаторида айёрлик билан ҳарбий тўнтаришни режалаштираётганлар ҳам бор эди.

🔘Россияда қўзғолон, реформация тарафдорлари кўпайиб, шаклланиб, жамият ич-ичидан турли қутбларга бўлина борди. Декабристлар қўзғолони халқ онгида монархга нисбатан нафрат пайдо қилди, мамлакатда ғоялар кураши бошланди, революция ғояси секин-аста пишиб етилди. Кейинроқ эса Россия қонга ботирилди.

✔️Бу борада Бисмарк ҳақ эди: "Инқилобни даҳолар ўйлаб топади, мутаассиблар амалга оширади, лўттибозлар фойда кўради."

✍️Беҳзод Қобулов

@Yoshlar_kundaligi