Yoshlar kundaligi | Rasmiy

#Санъат_сийрати

ВИСОЛ КУЙИ – МАШҲУР "КУЗ СОНАТАСИ"НИНГ ИЖОДКОРИ ПОЛ ДЕ СЕННЕВИЛЬ ҲАҚИДА СЎЗ

У яратган куй техник хато туфайли Шопен номи билан дунёга тарқалди. Энг қизиғи, таниқли композитор ва бастакорлар ҳам аввалига бунга эътибор бермади. Чунки уни Шопен яратган куйлардан ажратиб бўлмасди. Худди мусиқа даҳоси турилиб келган-у янги ижод тақдим этган. Бу албатта хаёлот. Лекин Шопен даражасидаги даҳонинг асримизда яшаб ўтгани айни ҳақиқат. Бугун шу ҳақида.

Шопен билан тасодифий танишув

Анча бўлди, қандайдир ичкин туйғулар мени ўз домига тортиб борарди. Таскин истаб ютубдан Бетховеннинг "Ой сонатаси"ни эшита бошладим. Соната янги куйга уланиб кетди. У қандайдир дилгир, ёқимли ҳам азобли эди. Қарасам, "Шопен. Куз сонатаси" деб ёзилган. Шу баҳона билан Шопен оламига кириб бордим. Буюк санъаткорнинг барча куйларини эшитдим, у ҳақидаги китоблар, фильмлар ва кўрсатувларни ўргандим. Ҳаёти ҳақида билгач Шопенга муҳаббатим жўш уриб, чинакамига яхши кўриб қолдим уни.

Ҳақиқат жамоли

Аммо... Кейин билсам, бу куй Шопенга эмас, Поль де Сенневиль исмли композиторга тегишли экан. Қизиғи, Сенневиль деганлари қачонлардир яшаган, жингалак улама соч тақиб, бошидан ун сочиб юрадиган эмас, давримизда яшаган ва 2023 йилнинг 23 июнида вафот этган санъат вакили бўлиб чиқди. Ютуб платформасининг хато талқини сабаб миллионлаб мухлислар бу ижод маҳсулини Шопенники деб билишар экан. Даражаси тенг бўлгандан кейин техникада ҳам айб йўқ аслида.

Куйнинг туғилиши

1962 йил оқшомларидан бирида Сенневиль бастакор дўстини уйига олиб келиб, "Мен ҳозир бир куйни хиргойи қиламан, сен эса уни қоғозга туширасан", дейди. Чунки у нотани билмасди. Ўша йили у 29 ёшида ўзининг биринчи мусиқасини эълон қилди. Анча кейин кичик қизи Аделинага бағишланган "Аделина учун баллада" мусиқаси дунёнинг 38 мамлакатида хит даражасига кўтарилди.

Аммо булар бари машқлар эди, холос. У зимдан буюк асар устида иш олиб борарди. Бу фақат истеъдод эмас, ишқ ва илоҳий инъом ўлароқ туғилиши керак эди. Зеро, қалбида муҳаббатнинг оташини ҳис қилмаган бирон ким, ҳатто туғма истеъдодлар ҳам ҳароратли ижод маҳсули ярата олмайди. Ниҳоят, у кутган куй туғилди. Бу ўша "Куз сонатаси" деб машҳур бўлган, лекин асл исми "Висол куйи" дея номланган куй эди. Бу йиллар давомида қалбга йиғилган нолалар, изтироб, алам, ширин бахт, армон каби тушунчаларнинг бирикмаси, забони эди. У бутун дунёда сир тутилган муҳаббат, ширин армон куйчиси деб ном қозонди.

Ватан бўлмас Ватандан ташқарида

1933 йил 30 июлда туғилган Сенневиль композитор, рассом, шоир ва журналист эди. Истеъдодни ҳаммага бир чимдим берган табиат унга ҳовучлаб тўкканди чамаси. Аввалига журналистикада ўзини синаб кўрган қаҳрамонимиз бу унинг йўли эмаслигини ич-ичидан англаб турарди. Ниҳоят, 29 ёшида мусиқанинг сирли олами уни ўз бағрига олди. 1976 йилда "Энг яхши оригинал мусиқа"лари учун "Сезар" мукофотини олди. Шу билан унинг юлдузли онлари бошланди. Сенневиль яратган куйлар бутун дунёни забт этди. Юз миллиондан ортиқ нусхада кассеталари сотилди. Бу шуҳрат унга дунё эшикларини очди.

Композиторга турли давлатлардан таклифлар тушди. Аммо у Париждан кетишни истамади. Шопеннинг фақат юраги Польшага етиб борган бўлса, Сенневилнинг жисми тўлақонли ватани бағрида қолди.

Якун

Айтишларича, марҳумлар оламида ҳар ким ўз севганлари билан бўлар экан. Демак, Сенневиль шу дамда Шопеннинг ўнг қанотида, Моцарт, Бетховен, Бахлар билан соҳир мусиқалар тўлқинида сузиб юрибди. Биз эса "Висол куйи" оҳангларида оқиб кетяпмиз.

Нилуфар Убайдуллаева.

Yoshlar kundaligi

2:48

13.9K viewsedited 14:16