#Машҳур_аёллар

ЭРКАКЛАР ЎҚИМАСИН: ТАРИХДАГИ ҚУДРАТЛИ АЁЛЛАР

"Хотин-қизларнинг ўрни ошхонада" деган ибтидоий қараш ҳар доим жамиятнинг оғриқли нуқтаси бўлиб келган. Зеро, тарихда ҳам, бугун ҳам деярли барча соҳада етакчи аёлларни топишингиз мумкин. Бугун сизга ўз даври ва давлати сиёсати ўзанини буткул бошқа томонга буриб юборган қудратли аёллар ҳақида ҳикоя қиламиз.

👉Батафсил

Yoshlar kundaligi

#Машҳур_аёллар

КУЗ МАЛИКАЛАРИ: сентябрда туғилган таниқли аёллар

Кузнинг биринчи ойи ‒ сентябрь сунбула ва мезон буржларини ўз ичига олади. Ушбу ойда туғилганлар таъсирчан, аммо ҳар доим мақсад сари олға интиладилар ва аксариятлари ўз мақсадларига эришадилар. Сентябрь ойида кўплаб машҳур аёллар дунёга келган, бугун уларнинг айримлари ҳақида ҳикоя қиламиз.

▶️ Батафсил

Yoshlar kundaligi

#Машҳур_аёллар

ТУРКИЙ ДАВЛАТЛАР БИРИНЧИ ХОНИМЛАРИНИНГ КАСБИ НИМА?

👑 Қадимдан туркий маликалар давлат ва жамоат ишларидан ортиб ҳунар эгаллаган. Темурийлар салтанатида деярли ҳар бир малика от миниш, ўқ отиш, қилич ишлатиш санъатини билган. Кейинги даврларда эса ҳунармандчилик, ҳаттотлик, илм-фан, адабиёт ва мусиқага қизиқиш кучли бўлган.

🤔 Бугунги туркий давлатларнинг биринчи хонимлари қандай касб-ҳунар эгаси? Шу саволга жавоб изладик.

🇺🇿 Ўзбекистон ➖ Зироатхон Мирзиёева, 65 ёш

Тошкент ирригация ва мелиорация институтида таҳсил олган. Мутахассислиги — муҳандис-иқтисодчи. Айни пайтда “Замин” Халқаро жамоат фонди Васийлик кенгаши раиси.

🇰🇿 Қозоғистон ➖ Надежда Тоқаева, 66 ёш

Москва давлат тарих ва архив институтини тугатган. Бироқ бизнес йўлидан кетган. Женевадаги БМТ Аёллар ташкилотига раҳбарлик қилади. Тез-тез хайрия тадбирларида қатнашади. Бугунги кунда Тоқаев билан оилавий ҳолати қандайлиги ҳақида очиқ маълумот йўқ.

🇰🇬 Қирғизистон ➖ Айгул Жапарова, 49 ёш

Аввал тиббиёт билим юртини, кейин Қирғизистон Давлат университетининг педагогика факультетини тамомлаган. Оналар ва болаларни қўллаб-қувватловчи “Умут булағи” жамоат фонди асосчиси.

🇹🇷 Туркия ➖ Эмина Эрдоған, 68 ёш

Ражаб Тоййиб Эрдўғаннинг рафиқаси санъат мактабини тугатган. Сиёсий арбоб сифатида танилган. Халқаро миқёсдаги хайрия ишларида фаол иштирокчи.

🇦🇿 Озарбайжон ➖ Меҳрибон Алиева, 59 ёш

Озарбайжон вице-президенти, “Янги Озарбайжон” партияси раисининг ўринбосари. Озарбайжон гимнастика федерацияси ҳамда Ҳайдар Алиев жамғармаси раҳбари. Тиббиёт соҳасида фалсафа фанлари номзоди илмий даражасини олган.

🇹🇲 Туркманистон ➖ Сирли хоним

Сердар Бердимуҳамедовнинг турмуш ўртоғи ҳақида ҳеч қандай очиқ маълумот йўқ. Расмий учрашувларда ҳам кўриниш бермайди. У ҳам қайнонаси каби уй бекаси ёки гиламдўз бўлиши мумкин.

Yoshlar kundaligi

#Машҳур_аёллар

🎖 ТИНЧЛИКПАРВАР АЁЛЛАР ТОП-5: КИМ, ҚАЧОН ВА НИМА УЧУН?

🇵🇰 Малала Юсуфзай ➖ 1997 йил Покистонда туғилган. 2014 йилда "болалар ва ёшларга қарши зулмга ҳамда болаларнинг таълим олиш ҳуқуқи учун кураши"даги фидойилиги сабабли тақдирланган. У энг ёш нобелчи.

🇲🇲 Аун Сан Су Чжи ➖ 1945 йилда Мьянмада туғилган. 1991 йилда "демократия ва инсон ҳуқуқлари учун зўравонликсиз кураш" ҳаракати Нобелга лойиқ кўрилган.

🇾🇪 Тавакул Карман ➖ 1979 йил Яманда туғилган. 2011 йилда "аёллар ҳуқуқлари ва хавфсизлиги учун зўравонликсиз кураш ҳамда тинчлик жараёнидаги иштироки" билан Нобел тинчлик мукофотини олган биринчи араб аёли.

🇰🇪 Вангари Маатаи ➖ 1940 йилда Кенияда туғилган. 2004 йилда "барқарор ривожланиш, демократия ва тинчликка қўшган ҳиссаси" учун мукофотга сазовор бўлган.

🇮🇷 Наргис Муҳаммадий ➖ 1972 йилда Эронда туғилган. 2023 йилда "Эронда аёлларга қарши зўравонлик ҳамда барча инсоний ҳуқуқ ва эркинликлар учун кураш"даги жасоратини рағбатлантирилиб халқаро мукофот берилди.

Yoshlar kundaligi

#Машҳур_аёллар

🇦🇿 ОЗАРБАЙЖОН МАЛИКАСИ ➖ ҒАНИРА ПАШАЕВА

🌹 У Тоғли Қорабоғ ватанига қайтарилгач, турмуш қурмоқчи эди. Ғанира билан аҳдлашган йигит ҳам элликдан ошди уни кутиб. Ниҳоят, Озарбайжон байроғи Қорабоғда кўтарилди. Аммо шу кунлари яна бир байроқ Ғаниранинг тобути устига ёпилди. Тўйга аталган гуллар қабр устига тўкилди.

😢 Бутун умрини халқи ва Ватанига бағишлаган АЁЛнинг сўнгги васияти эса тош юракларни ҳам сел қилиб, йиғлатди. Унча-мунча эркакнинг қўлидан келмайдиган жасорат кўрсатди у. Ғаниранинг васиятномаси шундай бошланади...👇👇👇

📌 БАТАФСИЛ ЎҚИШ УЧУН

Yoshlar kundaligi

​#Машҳур_аёллар

БИРИНЧИ НОБЕЛЧИ ХОНИМ ➖ МАРИЯ КЮРИ

Нобелни олиш ҳазилакам гап эмас. Бу креслода ўтириб "чипс" ёки бодроқ еб, ёзув-чизув қилиш ортидан келиб қоладиган мукофот ҳам эмас.

Нобель тарихидаги бурилиш

Мария Кюри — бир кун келиб замонавий илм-фан оламида туб бурилиш ясашини ўзи ҳам билмаган польшалик буюк олима. У 1867 йилнинг 7 ноябрида оддий камбағал ўқитувчи оиласида туғилган. У кашф қилган радий ҳамда радиоактивлик ҳодисаси кун келиб тиббиётда ҳам анча-мунча муаммоларни, жумладан, саратонни ечишга бош сабабчи бўлиши унинг етти ухлаб тушига ҳам кирмаган. Фақат бир нарсани биларди: турмуш ўртоғи профессор олим Пьер Кюри (у ҳам Нобель мукофоти лауреати) қилган ишни давом эттириш орқали унинг фанга қўшган улкан ҳиссасини абадийлаштириш.

"Гўзаллик қурбонлик талаб қилади" — бу эски гап...

Қурбонлик ҳамма нарсада талаб қилинади: хоҳ гўзаллик учун бўлсин, хоҳ севги учун ва хоҳ илм учун...

Унинг ҳақиқий исми Мария бўлиб, Францияга кўчгач Марига ўзгартиради. Бугунги кунгача Польшада туғилган француз физиги деб келинишига Польшадаги тақиқлар сабаб бўлган. Ўз даврида Польша шундай буюк олимадан айрилиб қолганига йиғлаши керак, аслида. Мари 24 ёшга тўлгач Франциянинг Сорбонна университетига ўқишга топширади. Сабаби Польшада аёллар учун олий маълумотли бўлиш тақиқланганди. Кюри бошдан-оёқ илмга шўнғиганди. Демак, бу йўлдан чиқишига ҳам илм шарт эди. "Менга янги дунё — илм-фан дунёси очилганга ўхшарди. Унинг остонасидан эса эркин бўлибгина ҳатлаб ўта олардим", деганди Мария.

Мана сенга "Эврика", мана олам-олам радиоактивлик...

Уран таркибини ўрганишни ўз диссертация иши мавзуси сифатида белгилаб олишга қарор қилади ва турмуш ўртоғи Пьер Кюри билан бу моддани ўрганишни бошлайди. Уларнинг бу иши кутилмаганда бошқа бир — уранга нисбатан 400 марта кўпроқ радиоактивликка эга модда кашфиётига сабабчи бўлади. Мария гарчи Францияга кўчиб яшаётган бўлса ҳам, ўша тақиқлари бор, ўша тўсиқлари мавжуд Польшани севарди, ундан айро тасаввур қила олмасди ўзини. Шу сабаб, бу модда Мария туғилган давлат (Польша) шарафига полоний деб аталди. Кюрилар полонийни кашф қилгандан сўнг ҳам унда яна қандайдир нур таралаётган модда борлигини сезиб қолади. Бу қизиқиш эса кимёвий элементлар жадвалининг 88-элементи, янада радиоактивроқ модда - радийни кашф қилишга етаклаган.

Мария Кюрининг илк Нобел мукофотига эришган аёл сифатида талқин этилиши мана шу кашфиётдан бошланган. 1903 йилда у "радиоактивлик ҳодисаси" ортидан Нобелга сазовор бўлган биринчи аёл эди. Шунингдек, у икки марта Нобель олган саноқли олималардан бири. Бу бахт унга 1911 йилда радий ва полоний кашфиёти учун кулиб боққанди

Эгасини нобуд қилган кашфиёт

Мариянинг қайнотаси ҳам шифокор бўлган. Кюрилар лабораторияда хавф остида ишлаган, яъни на қўлқоп кийишган, на ҳимояловчи кийим. Баъзан қайнотаси Марига ҳазиллашиб: "Бир куни шу радий ҳам саратонни, ҳам сени ўлдиради", деб айтарди. Аммо бу ҳақиқат бўлиб чиқди. Ҳазиллар аслида ҳақиқатдан яралади, дейишгани шу бўлса керак.

Илм-фан қудратини ўзига бўйсундирган ва шу орқали жамиятдаги аёлларга нисбатан қўйилган "стереотип"ларни аёвсиз парчалаб ташлаган олима — Мария Кюри Нобелчи аёлларнинг карвонбошиси саналади. Шуни унутмангки, аёл ожиза бўлиб кўринса-да, кутилмаган пайтда сизни ожиз қолдириши мумкин. Бунга тарих кўп бор гувоҳ бўлган.

Дарвоқе, Мария ва Пьернинг қизи Ирен ва куёви Фредерик ҳам Нобель мукофоти билан тақдирланган. Олманинг тагига олма тушгани шу бўлса керак...

Yoshlar kundaligi

#Машҳур_аёллар

🌳 ДИЛБАНД БЎЛИНГ МЕНГА, ДАРАХТЛАР!

🌱 Ҳиндистонлик 111 ёшли аёл Салумарада Тхиммакка турмуш ўртоғи билан 45 километрлик магистрал йўлнинг икки четига 385 та баньян кўчатини экиб, парваришлаган. Шунингдек, аёлнинг ўзи 8000 туп кўчат эккан.

👩‍❤️‍👨 У ҳеч қаерда ўқимаган ва карьерда оддий ишчи бўлиб ишлаган. Эри иккаласи фарзанд кўришни орзу қиларди. Аммо вақт ўтгач дардига дармон истаб дарахт эка бошлайди. Эр-хотин кўчатларни суғориш учун тўрт километр масофадан челакда сув ташишган.

❌ Дарахтлар 2019 йилда йўл кенгайтириш мақсадида кесиш хавфи остида қолди. Тхиммакка бунга қарши чиқди ҳамда бош вазирдан лойиҳани қайта кўриб чиқишни сўради. Натижада, ҳукумат 70 ёшли дарахтларни сақлаб қолиш учун муқобил усулларни излашга қарор қилди.

🎖 Бугунги кунда Салумарада хоним турли халқаро мукофотлар соҳибаси, экологик лойиҳалар аъзоси.

Yoshlar kundaligi

#Машҳур_аёллар

• 3 декабрь – Халқаро ногиронлар куни

🔥 КИМ У АЁЛНИ ОЖИЗА ДЕГАН?

‼️ Суратдаги аёллар турли сабабларга кўра ногиронга айланиб қолди. Одамлар улардан ўзини олиб қочди, шифокорлар уларнинг келажагига шубҳа билан қаради, фақат ота-оналаригина ёнида қолди.

✅ Шунда ҳам улар дардга енгилмади. Ўқиди, изланди, меҳнат қилди ва бутун дунёга машҳур бўлди. Кейин эса атрофида минглаб, ўн минглаб одамлар парвона бўла бошлади.

🤔 Хўш, улар бунинг учун қайси йўлдан кетди? Кимдан ёки нимадан куч олди? Муваффақиятлари сири нимада эди?

✍ Ўқиб чиққач, фикрингизни изоҳларда ёзиб қолдиринг.

🔰 КИРИЛЛ ЁЗУВИДА ЎҚИШ

🔰 LOTIN YOZUVIDA O'QISH

Yoshlar kundaligi

#Машҳур_аёллар

🚀 "ОЁҒИ ЕРДАН УЗИЛГАН" ДЕҲҚОН ҚИЗИ

➖ Тўқувчи қиз ҳақида

✨ Валентина Терешкова 1937 йил оддийгина деҳқон оиласида туғилди. Онаси тўқимачилик комбинати ишчиси эди. Содда қишлоқ қизи самони севар, юлдузларга термилиб, космосга учиш ҳақда хаёл сурарди. 22 ёшидан парашют спорти билан шуғуллана бошлади. Онасига эргашиб текстилда ишлаётган қиз Юрий Гагариннинг биринчи муваффақиятли космик парвозидан сўнг Сергей Королев томонидан тузилган аёллар жамоасига қўшилади. Ўшанда у 26 ёшда эди.

➖ Буни омад дейдилар...

✅ 400 га яқин номзоддан 5 нафар кўнгилли сараланди. Парвоз ва бўлажак зўриқишларга тайёргарлик мақсадида қизлар 70 даража ҳарорат, 30 фоизлик намликдаги термокамерада синовдан ўтди. Аммо Валентина имтиҳонларда қийналарди. Шунга қарамай, омади келди: сиёсий элита биринчи космонавт аёл оддий халқдан чиқиши шартлигини таъкидлади. Ниҳоят, тўрт нафар маълумотли номзод қолиб, тўқувчи Валентина 1963 йилнинг 16 июнида отнинг калласидек юрак билан ёлғиз ўзи космосга учди.

➖ Қўрқинч бир жасорат

🚀 У "Восток-6" космик кемаси бортида 2 кун 22 соат 41 дақиқа давомида Ерни 48 марта айланди. Унинг исми биринчи аёл космонавт сифатида тарихга муҳрланди. Аммо парвоз осон кечмади, деярли уч кун ҳаракатсиз қолди. Ердан келган сигналларга жавоб бермади, топшириқларни тўлиқ бажара олмади. Қўниш маҳали техник носозлик сабаб Ердан узоқлашиб кетди. Ахири Қозоғистон заминига парашют ёрдамида оёқ қўйди, аҳволи эса ниҳоятда оғир эди.

🚀 У парвоз мобайнида космонавт рационидаги биронта озиқ-овқатни емади. Барча йўриқномаларга терс бориб “ер” таомини, қозоқлар берган қимизни ичиб қўйди. Махфий ҳисобланган космик таомларни эса одамларга тарқатиб юборди. Бу тартиббузарлик кескин норозиликларга сабаб бўлди. Бироқ, "биринчи космонавт аёл", "Россияда генерал-майор унвони берилган ягона аёл" рутбалари барчасини ювиб кетди.

➖ Ерда порлаган юлдуз

❗️У ҳанузгача космосга ёлғиз парвоз қилган биринчи аёл бўлиб қолмоқда. Валентина Ердан оддий деҳқон қизи сифатида учиб кетди, аммо қайтганида ҳақиқий юлдузга айланган эди. Бу юлдуз ёғдуси ҳамон миллионлаб қалбларни нурлантириб турибди. Орзу, мақсад ва ҳаракатда гап кўп экан, дугоналар. Омадда ҳам...

Нилуфар Убайдуллаева

Yoshlar kundaligi