⚡️⚡️⚡️⚡️⚡️⚡️⚡️

Пискентда кўпкари бўйича катта халқаро мусобақа ўтказилмоқда. Машҳур Сайфи полвон қамалгани ҳақида хабарлар тарқалган эди.

Кўпкарида Сайфи полвон қатнашмоқда. Демак, у озодликда. Омадингни берсин, полвон!

У бугунги беллашувда 9 та той соврин ютиб олди. Кўпкари эса давом этмоқда.

Жонли эфир бу ерда: https://www.youtube.com/watch?v=0JNQGkV1CcI

​#шоубизнес

Журналист Ғайрат Шералиев хонанда Ориф Чориевдан ранжиди. Бунга нима сабаб бўлди?

Душанба куни келган хат...

Очиғи, умримда ҳеч қандай ташкилотга шикоят билан мурожаат қилган эмасман. Лекин бу сафар муаллифлик ва турдош ҳуқуқларни муҳофаза қилувчи идорага арз қилишга тўғри келди.

Талабалик йилларим "Севмайман душанбадан" деган ҳазиломуз бир шеър ёзгандим. Икки-уч ой аввал ажойиб ижодкор дўстим Беҳзод Қобулов бу шеърни ўзимдан эшитиб, билдирмай ёзиб олган ва ижтимоий тармоқда эълон қилган экан — шеър кутилмаган тезликда тарқалиб кетди.

Бу вақтда биз хонанда Жалолиддин Аҳмадалиев билан ҳозир анча оммалашиб қолган "Ўн тўққиз йил..." қўшиғи устида ишлаётган эдик. Мен телефонда хонандага "Севмайман душанбадан" ҳақида ҳам айтдим ва у қизиқиб қолгани учун шеърнинг тўлиқ матнини унга ташлаб бердим.

Уч-тўрт кун ўтиб, Жалолиддин бу шеърни Фарғона шаҳрида қайсидир концертда ҳеч қандай тайёргарликсиз, шундоқ импровизация тариқасида ижро қилгани ва яхши олқиш олганини хурсанд бўлиб айтди. Энди бу қўшиқ устида жиддий ишлаб, мусиқий сайқал бериб, расман студияда ёзмоқчи эканини билдирди. Унинг илтимоси билан мен шеърга яна битта тўртлик қўшиб бердим. Шу тариқа қўшиқ тайёр бўлди ва уни Жалолиддин биринчи марта "ЗўрТВ" каналининг "Ухламайсизми?" дастурида жонли ижрода премьера қилди.

Орадан беш-олти кун ўтиб, хонанда Ориф Чориев бу қўшиқнинг сўзларини ўзбошимчалик билан ниҳоятда расво даражада ўзгартириб, бошқа мусиқага солган ва "Ризанова" мусиқий портали орқали оммавий намойиш этган. Табиийки, икки хонанда ўртаси келишмовчилик чиққан ва у оғзаки муроса йўли билан ҳал бўлмаган.

Бу шеърни ҳақли равишда биринчи бўлиб Жалолиддин ижро қилгани, керак бўлса ҳар бир қатори бўйича муаллиф билан маслаҳатлашгани учун масалага аниқлик киритишга тўғри келди ва Муаллифлик ҳуқуқлари ва турдош ҳуқуқларни химоя қилиш жамиятига расман мурожаат қилдим.

Хонанда Ориф Чориев шеърни истаганча бузиб, қўшиқ ёзганидан ранжиганим рост, лекин, очиғини айтаман, ҳеч қандай моддий ёки маънавий зарар кўрганим йўқ. Шунинг учун, қолаверса, оддий одамгарчилик нуқтаи назаридан, ундан моддий ёки маънавий зарар ундириш даъвосини қилмадим.

Шунчаки, бу шеърдан фойдаланиш ҳуқуқини Жалолиддин Аҳмадалиевга берганим учун Ориф Чориев ижросидаги вариантни барча тармоқлардан ўчириб ташлашни талаб қилдим.

Бугун келган жавоб хатида маълум қилинишича, бу мурожаатим ижобий ҳал этилибди. Хонанда Ориф Чориев ва у кишининг мухлислари мени тўғри тушунадилар, деб ўйлайман.

Ғайрат ШЕРАЛИЕВ,
журналист.

💬Telegram 📱Instagram 📱Facebook 🌐YouTube

​#тарих

Дунё тарихидаги энг даҳшатли зилзилалар хронологияси

🇨🇳1556 йил – Хитойнинг Ганьсу ва Шэньси музофотларидаги зилзила 830 минг кишининг ҳаётига нуқта қўйган. Ҳудудда 20 метрдан ортиқ чуқурликдаги ёриқлар пайдо бўлган.

🇮🇳1737 йил – Ҳиндистон тарихидаги энг вайронкор зилзила сифатида қайд этилган Калькутта зилзиласи 300 минг одамнинг ёстиғини қуритгани тахмин қилинади.

🇯🇵1923 йил – Японияда содир бўлган 8,3 балли зилзила натижасида 105 мингдан 142 минггача киши ҳалок бўлган, яна минглаб кишилар бедарак йўқолган. 2 миллионга яқин одам уйсиз қолгани қайд этилган.

🇺🇿1966 йил – Тошкентда даҳшатли зилзила содир бўлди. Зилзила ўчоғидаги силкиниш магнитудаси 5,2, эпицентрдаги ер юзасида сейсмик таъсир эса 8 баллдан ортиқ, чекка жойларда 6 баллни ташкил этди. Аҳолининг 300 мингдан ортиғи уйсиз қолди, 8 киши ҳалок бўлди ва тахминан 200 киши жароҳатлар билан шифохонага ётқизилди.

🇺🇸1994 йил – АҚШнинг Лос-Анджелес шаҳрида бўлиб ўтган 6,7 балл кучланишга эга бўлган зилзила эгаллайди. Бу офат 57 кишининг умрига зомин бўлди. 8700 нафар одам турли хил жароҳатлар олган ва бу мамлакатга 20 млрд. доллар миқдорида зарар келтирган.

🇨🇳2008 йил – Хитойда, Осиё-Тинч океани ҳудудида содир бўлган зилзила кучи нисбатан кам – 8 балл бўлса-да, қурбонлар сони жуда кўп – 69 195 киши бўлди. 18 мингдан ортиқ одам бедарак йўқолди, 5–11 млн киши бошпанасиз қолди.

🇨🇱2010 йил – Чилида 8,8 балли зилзила содир бўлди. Натижада 525 киши ҳалок бўлган, 25 та одам домдараксиз йўқолган. Бу офат давлатга 15-30 миллиард доллари миқдорида зарар етказган.

🇯🇵2011 йил – Япония соҳилларидан 72 км масофада, 30 км чуқурликда кечган тебранишлар магнитудаси 9 баллни ташкил қилди. 6 дақиқа давом этган зилзила натижасида баландлиги 40 метрдан ортиқ цунами кўтарилди ва айнан у энг катта талафотларга сабаб бўлди.

🇸🇽2022 йил – Филиппиннинг Абра провинциясида содир бўлган зилзила оқибатида камида уч киши қурбон бўлди. Америка сейсмология хизмати маълумотларига кўра, кучи 7 баллгача бўлган зилзила провинция пойтахти Бангед ва қўшни икки провинцияда бир нечта кўчки ҳамда биноларнинг қулашига сабаб бўлди.

💬Telegram 📱Instagram 📱Facebook 🌐YouTube

​#назар

ЭНЕРГИЯ ТАНҚИСЛИГИДА ДУНЁ ТАЖРИБАСИ

Кунларнинг кескин совуши ёки жизғанак бўлиб кетиши, табиий офатлар, музликларнинг эриши, инсониятнинг кутилаётган қурғоқчилик даври билан тўқнашуви, табиий ресурслар инқирози ер шарининг ҳеч бир томонини четлаб ўтаётгани йўқ. Энергия танқислиги эса бугун дунё аҳолисини қийнаб келяпти. Бундай мураккаб вазиятда эртанги бўлиши муқаррар бўлган энергия йўқчиллигини бироз бўлсада ортга суриш учун чоралар кўриляпти. Дунё мамлакатлари энергия сарфини камайтириш учун қандай тадбирларни амалга оширмоқда?

Франция

Республика энергия танқислиги даврида "Энергия тежаш миллий режаси" ни ишга туширди. Ҳукумат энергия истеъмолини 2024 йилга келиб 2019 йил даражасидан 10 %га қисқартириш мақсадини қўйди. Ҳисоб-китобларга кўра, ушбу чора 2050 йилгача энергия истеъмолини 40 % га қисқартириш имконини беради.

Режага кўра, жамоат биноларида иссиқлик ҳарорати 19°C гача чекланади. Тунда шаҳарлардаги чироқлар ўчирилади. Давлат хожатхоналарида иссиқ сувдан фойдаланиш қисқартирилади, имкон қадар транспорт қатновини камайтириш учун ходимлар уйдан ишлаши таъминланади. Шунинг билан бирга Франциянинг энг йирик 40 та компаниясидан 30 тасида (фойдаланилмаётган биноларда) чироқларни ўчириш, иссиқлик ва кондиционер фаолиятини тўхтатиш мажбурийдир. Ҳар бир хонадонга газда ишловчи иситиш тизимларидан воз кечиб, иссиқлик насосларига (кондиционер) ўтиш учун 9000 еврогача субсидия ажратилди.

Германия

Юзага келган газ танқислиги фонида Европа Иттифоқи мамлакатлари газ истеъмолини 15% га камайтириш мажбуриятини олган бўлса, Россия газига қарам бўлган Германия 20% қисқартиришга мажбур бўлди. Бунинг учун мамлакатда энергияни тежаш лойиҳаси ишлаб чиқилди. Унга кўра, тунда кўчаларда чироқлар ўчирилади, совуқ кунларда савдо дўконларида иссиқликни сақлаш учун эшиклар ёпиқ ҳолда туради ва электр энергиясида ёниб турадиган реклама мониторлари тунги соат 22:00 дан бошлаб ўчирилади, жамоат бинолари, сув ҳавзалари, спорт заллари умуман иситилмайди ва корхоналардаги иссиқлик ҳарорати 19°C гача чекланади. Лекин шифохона, боғча ва мактаб муассасалари бундан мустасно.

Испания

Мамлакат тўлақонли газда исувчи воситалардан кечишга қарор қилди. Биноларда совутиш ва иситиш тизимлари ёзда 27°C дан, қишда 19°C дан ошмаслиги мажбурий этиб қўйилди. Бундан ташқари дўконларнинг ойна ва эшикларидаги чироқлар соат 22:00 да ўчирилади. Аҳолини темирйўл транспортларига жалб қилиш мақсадида чипта нархлари 50% га камайтирилди.

Япония

Мамлакат ҳукумати энергия тақчиллиги юзага келишининг олдини олиш мақсадида тунда чироқларни ўчиришни буюрди. Япония иқтисод вазири аҳолини уй хўжаликлари ва корхоналарни барқарор таъминлашда муаммо бўлмаслиги учун энергияни тежашда ҳамкорликка чақирди.

Италия ва Европанинг кўплаб мамлакатлари ҳам юқоридаги каби чорани илгари суришяпти. Ёқилғи инқирозидан қутулиш учун электр токида ишлайдиган автомобиллар, қуёш батарейкаларига бўлган эътиборни оширяпти. Масалан, Венгрия, Болгария, Руминия каби мамлакатларда иқтисодий ва табиий ресурслар инқирози сабабли аҳолининг ярмидан кўпи табиий газдан воз кечган.

Telegram 📱Instagram 📱Facebook 🌐YouTube